ЖЕДЕЛ ОРХОЭПИДИДИМИТ: ЭТИОЛОГИЯ, ДИАГНОСТИКА ЖӘНЕ ЕМІНІҢ ЗАМАНАУИ АСПЕКТІЛЕРІ. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Кіріспе. Урологиялық бағытта ұма ағзалары жедел қабыну ауруларының арасындағы кең таралғаны және барлық урологиялық науқастардың 4–5%-да госпитализацияға көрсеткіш болып табылады. Жедел орхоэпидидимиттің уақытылы емес және дұрыс емес емі ағзалардың іріңдеуіне әкеліп, репродуктивті мүшені жоғалту және процесстің созылмалы өтуіне әкеледі.
Зерттеу мақсаты: Казақстанда, алыс және жақын Шет елдерде жедел орхоэпидидимиттің ауру сипатының әдеби талдауы, этиологиялық аспектілері, диагностикасы және емдеу әдістері қарастырылған.
Зерттеу әдістері мен материалдары: Қойылған мақсатқа жету үшін дәлелді медицина тұрғысынан ғылыми публикациялар іздестіру жүргізілді. (PubMed, Cochrane Library, Research Gate). Еркектердің жыныс жүйесіндегі қабыну аурулары медицинаның динамикалық зерттеу саласы, сондықтан соңғы 15 жылдағы зерттеулрді қарастыру негізделген. Жедел орхоэпидидимит бойынша көрсетілген базалардан жалпы 112 публикация табылған, олардың ішінен біздің зерттеудің мақсатына 55 публикация сай келеді. Іздестіру алдында біз келесі іздестіру фильтрларын енгіздік: ағылшын және орыс тілдерінде жарияланған, соңғы 15 жылдағы орындалған ғылыми зерттеулер және толық нұсқадағы мақалалар. Жоғары методологиялық сападағы талдауларға, жүйелі шолуларға, рандомизацияланған бақыланатын зерттеулерге және когортты зерттеулерге артықшылық беріледі, олар болмаған жағдайда бақыланатын жағдай зерттеулерінің және көлденең зерттеулердің нәтижесінің публикациялары ескеріледі. Мақалалардың ерекшеліктерінің қажетсіз критерийлері: жеке түйіндеме, газетті мақалалар, жеке хаттар.
Талдау және нәтиже: Жедел орхоэпидидимит полиэтиологиялы ауру болып табылады. Орхит пен эпидидимит кезіндегі бактериальді инфекцияның маңызы туралы мәліметтердің сипаты қарама-қайшы. Қазіргі заманда физикалдьді зерттеулер мен қатар маңызды диагностикалық әдіс болып түрлі түсті доплерографиялық картирленген ультрадыбысты зерттеу болып табылады. Бірақ, УДЗ әдісінің жоғары мәліметтілігіне қарамастан, ол қабыну процессінің дәрежесін анықтауға толық мүмкіндік бермейді. Қазіргі уақытта жалпы қабылдау күні – консервативті-күту тактикасы болып табылады. Урологтардың Европалық ассоциациясы жедел орхоэпидидимиттің емінде таңдау антибиотигі ретінде фторхинолондарды ұсынады.
Қорытынды: Қазіргі күні жедел эпидидимоорхиттің диагностикасында оңтайлы жоспар қалыптаспаған. Осы сұрақпен айналысатын мамандардың арасында бұл патологияны емдеу әдісі (консервативті немесе оперативті) туралы біржақты көзқарас қалыптаспаған. Сондықтан жедел эпидидимоорхитпен науқастарды зерттеудің және емдеудің оңтайлы бағдарламасын құру заманауи урологияның актуальді тақырыбы болып табылады және кейінгі зерттеулерді қажет етеді.
Мерхат Н. Аккалиев, http://orcid.org/0000-0003-3122-7411
Семей қаласының Мемлекеттік медицина университеті,
Хирургия және травматология кафедрасы, Семей қ., Қазақстан
Алчинбаев М.К., Урашев А.С., Айтбаева Ж.Т., Швабауэр Т.С., Евстифеева Н.Ю., Темирбаева У.С. Характеристика иммуно-дефицитных состояний у больных эпидидимитом // Клиническая лабораторная диагностика. 2005. № 6. C. 41-42.
2. Башембаев Х.М., Назаркулов Е.Н. Выбор метода лечения больных с острыми воспали-тельными заболеваниями придатка и яичка // Вестник Алматинского государственного института усовершенство-вания врачей. 2010. № 2 (10). С. 35–37.
3. Белый Л.Е. Острый эпидидимит: этиология, патогенез, диагностика, лечение (обзор литературы) // Проблемы репродукции. 2010. N 4. C. 66-71.
4. Ворчалов М.М. Комплексный подход к лечению острого эпидидимоорхита: дисс. … канд. мед. наук. Санкт-Петербург. 2013. С. 140.
5. Гориловский Л.М., Зингеренко М.Б. Эпидидимоорхит - одна из актуальных проблем гериатрической медицины // Клиническая геронтология. 2008. № 10. С. 3-10.
6. Гржибовский А.М., Иванов С.В. Поперечные (одномоментные) исследования в здравоохранении // Наука и здравоохранение. 2015. №2. С. 5-18
7. Гржибовский А.М., Иванов С.В. Исследования типа «случай-контроль» в здравоохранении // Наука и здравоохранение. 2015. № 4. С. 5-17
8. Гржибовский А.М., Иванов С.В. Когортные исследования в здравоохранении // Наука и здравоохранение. 2015. №3. С. 5-16
9. Забиров К.И. Современные представления о проблеме эпидидимита // Consilium Medicum. 2011. Т. 13. № 7 С. 43-47.
10. Камалов А.А., Бешлиев Д.А., Шакир Ф. Острый эпидидимит: этиопатогенез, диагнос-тика, современные подходы к лечению и профилактике // Лечащий врач. 2004. № 9. С. 12-14.
11. Корюков Д.В. Современные аспекты диагностики и лечения острого неспецифического эпидидимоорхита: дисс. … канд. мед. наук. Москва. 2010. С. 116.
12. Набер К.Г., Б. Бергман Б., Бишоп М.К. Рекомендации Европейской ассоциации урологов по лечению инфекции мочевыводящих путей и инфекции репродуктивной системы у мужчин // Клиническая микробиология и антимикробная терапия. 2002. № 4, Том 4. С. 347-363.
13. Разина С.Е. Совершенствование диагностики и лечения острого эпидидимита: дисс. ... канд.мед.наук. Москва. 2010. С. 136.
14. Тулепбергенов К.Б. Тактические походы к лечению острого орхоэпидидимита: дисс. … канд. мед. наук. Бишкек. 2013. 112 c.
15. Agrawal A.M., Tripathi P.S., Shankhwar A., Naveen C. Role of ultrasound with color Doppler in acute scrotum management // Journal of Family Medicine and Primary Care, 3(4), 409–12. https://doi.org/10.4103/2249-4863.148130
16. Altinkilic B., Pilatz A., Weidner W. Detection of Normal Intratesticular Perfusion Using Color Coded Duplex Sonography Obviates Need for Scrotal Exploration in Patients with Suspected Testicular Torsion // The Journal of Urology, 2013б 189(5), 1853–1858. https://doi.org/10.1016/j.juro. 2012.11.166
17. Ayvaz O.D., Celayir A.C., Moralioglu S., Bosnali O., Pektas O.Z., Pelin A.K., Caman S. Four-year retrospective look for acute scrotal pathologies // Northern Clinics of Istanbul, 2015. 2(3), 182–188.https://doi.org/10.14744/nci.2016.16768
18. Banyra O., Shulyak A. Acute epididymo-orchitis: staging and treatment // Cent. Eur. J. Urol. 2012. Т. 65. № 3. С. 139–43.
19. Bowlin, P. R., Gatti, J. M., & Murphy, J. P. (2017). Pediatric Testicular Torsion // The Surgical Clinics of North America, 97(1), 161–172. https://doi.org/10.1016/j.suc.2016.08.012
20. Cristoforo, T. A. (2017). Evaluating the Necessity of Antibiotics in the Treatment of Acute Epididymitis in Pediatric Patients: A Literature Review of Retrospective Studies and Data Analysis. Pediatric Emergency Care, 1. https://doi.org/10.1097/PEC.0000000000001018
21. Dan M. et al. Sexually Transmitted Escherichia coli Urethritis and Orchiepididymitis // Sex. Transm. Dis. 2012. Т. 39. № 1. С. 16–17.
22. Drudi F.M., Valentino M., Di Leo N., Malpassini F., Cantisani V., Gnecchi M., Iori F. Color power Doppler US and US contrast agent in the acute scrotum--part 1 // Ultraschall in Der Medizin (Stuttgart, Germany), 1980, 33(5), 416-27-30. https://doi.org/10.1055/s-0032-1313201
23. Erikci V.S., Hoşgör M., Aksoy N., Okur O., Yıldız M., Dursun A., Genişol I. Treatment of acute scrotum in children: 5 years’ experience // Turkish Journal of Trauma & Emergency Surgery , 2013, 19(4), 333–6. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23884675
24. Gandhi J., Dagur G., Sheynkin Y.R., Smith N.L., Khan S.A. Testicular compartment syndrome: an overview of pathophysiology, etiology, evaluation, and management // Translational Andrology and Urology, 2016. 5(6), 927–934. https://doi.org/10.21037/tau.2016.11.05
25. Garthwaite M.A.E. и др. The implementation of European Association of Urology guidelines in the management of acute epididymo-orchitis // Ann. R. Coll. Surg. Engl. 2007. Т. 89. № 8. рр. 799–803.
26. Gazibera B. и др. Spermiogram part of population with the manifest orchitis during an ongoing epidemic of mumps // Med. Arch. (Sarajevo, Bosnia Herzegovina). 2012. Т. 66. № 3 Suppl 1. рр. 27–9.
27. Gkentzis A., Lee, L. The aetiology and current management of prepubertal epididymitis // Annals of the Royal College of Surgeons of England, 2014, 96(3), 181–3. https://doi.org/10.1308/003588414X13814021679311
28. Güneş M., Umul M., Altok M., Akyüz M., Işoğlu C.S., Uruç F., Keleş M.O. Is it possible to distinguish testicular torsion from other causes of acute scrotum in patients who underwent scrotal exploration? A multi-center clinical trial // Central European Journal of Urology, 2015, 68(2). https://doi.org/10.5173/ceju.2015.542
29. Haidl G., Allam J., Schuppe H. Chronic epididymitis: impact on semen parameters and therapeutic options // Andrologia, 2008, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1439-0272.2007.00819.x/full
30. Heidari M. и др. Frequency of epididymo-orchitis in hospitalized patients with acute scrotum at Shohadaye Ashayer Hospital, Khorramabad, Iran. // J. Pak. Med. Assoc. 2012. Т. 62. № 1. рр. 44–6.
31. Kępa W., Krzyżanowski G., Sahni S., Zieliński A., The correlation between testosterone levels and C-reactive protein in acute bacterial epididymo-orchitis // Polski Merkuriusz Lekarski : Organ Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, 2016, 40(239), 292–4. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27234858
32. Khosravi F., Michel V., Galuska C. E., Bhushan S., Christian P., Schuppe H.C., Meinhardt A. Desialylation of Spermatozoa and Epithelial Cell Glycocalyx Is a Consequence of Bacterial Infection of the Epididymis // Journal of Biological Chemistry, 2016, 291(34), 17717–17726. https://doi.org/10.1074/jbc.M116.718072
33. Kinnear N., Hoh I., Campillo P., Bolt J. Tuberculous epididymo-orchitis masquerading as acute scrotum // BMJ Case Reports, 2016, bcr2015214060. https://doi.org/10.1136/bcr-2015-214060
34. Kühn A.L., Scortegagna E., Nowitzki K.M., Kim Y.H. Ultrasonography of the scrotum in adults // Ultrasonography, 2016, 35(3), 180–197. https://doi.org/10.14366/usg.15075
35. Lev M., Ramon J., Mor Y., Jacobson J.M., Soudack M. Sonographic appearances of torsion of the appendix testis and appendix epididymis in children // Journal of Clinical Ultrasound : 2015, 43(8), 485–9. https://doi.org/10.1002/jcu.22265
36. Lorenzo L., Rogel R., Sanchez-Gonzalez J.V., Perez-Ardavin J., Moreno E., Lujan S., Boronat F. Evaluation of Adult Acute Scrotum in the Emergency Room: Clinical Characteristics, Diagnosis, Management, and Costs // Urology, 2016, 94, 36–41. https://doi.org/10.1016/j.urology.2016.05.018
37. Malolina E. A., Kulibin A. Y., Naumenko V.A., Gushchina E.A., Zavalishina L.E., Kushch A.A. Herpes simplex virus inoculation in murine rete testis results in irreversible testicular damage // International Journal of Experimental Pathology, 2014, 95(2), 120–130. https://doi.org/10.1111/iep.12071
38. Mandava A., Rao Rp., Kumar Da., Prasad N.I. Imaging in emphysematous epididymo-orchitis: A rare cause of acute scrotum // Indian Journal of Radiology and Imaging, 2014, 24(3), 306. https://doi.org/10.4103/0971-3026.137067
39. Materny J., Dymny M., Lesiewska L., Gawrych E., Assessment of the validity of Doppler sonography in the diagnosis of acute scrotum in boys // Pomeranian Journal of Life Sciences, 2015. 61(2), 163–6. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27141600
40. Naveen C., Agrawal A., Tripathi P., Shankhwar A. Role of ultrasound with color doppler in acute scrotum management // Journal of Family Medicine and Primary Care, 2014. 3(4), 410. https://doi.org/10.4103/2249-4863.148130
41. Nikolić O., Lukac I. Doppler sonography in diagnosis of the acute scrotum // Medicinski Pregled, 59(3–4), 111–7. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17066580
42. Nistal M., Paniagua R., Gonzalez-Peramato P., Reyes-Múgica M. Testicular inflammatory processes in pediatric patients // Pediatric and Developmental Pathology . 2016, https://doi.org/10.2350/16-08-1828-PB.1
43. Nistal M., González-Peramato, P., & Paniagua, R. (n.d.). Diagnostic value of differential quantification of spermatids in obstructive azoospermia. // Journal of Andrology, 24(5), 721–6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12954664
44. Pilatz A., Boecker M., Schuppe H.C., Wagenlehner F. Aktuelle Aspekte der Epididymo-Orchitis // Aktuelle Urologie, 2016, 47(3), 237–242. https://doi.org/10.1055/s-0042-104803
45. Smith R., Tracy C., Kavoussi P., Witmer M., Costabile R. The impact of color Doppler ultrasound on treatment patterns of epididymitis in a university-based healthcare system // Indian Journal of Urology, 2013, 29(1), 22. https://doi.org/10.4103/0970-1591.109979
46. Silva C.A. и др. Cutting-edge issues in autoimmune orchitis // Clin. Rev. Allergy Immunol. 2012. Т. 42. № 2. рр. 256–63.
47. Stehr M., Boehm R. Critical validation of colour Doppler ultrasound in diagnostics of acute scrotum in children // European Journal of Pediatric Surgery , 2003, 13(6), 386–92. https://doi.org/10.1055/s-2003-44728
48. Suciu M., Serban O., Iacob G., Lucan C., Badea R. Severe Acute Epididymo-Orchitis Complicated with Abscess and Testicular Necrosis - Case Report // Ultrasound International Open, 2017, 3(1), E45–E47. https://doi.org/10.1055/s-0042-122149
49. Tonolini M., Ippolito S. Cross-sectional imaging of complicated urinary infections affecting the lower tract and male genital organs // Insights into Imaging, 2016, 7(5), 689–711. https://doi.org/10.1007/s13244-016-0503-8
50. Tracy C., Costabile R. The evaluation and treatment of acute epididymitis in a large university based population: are CDC guidelines being followed? // World Journal of Urology. 2009, http://link.springer.com/article/10.1007/s00345-008-0338-0
51. Tracy C., Steers W., Costabile R. Diagnosis and management of epididymitis // Urologic Clinics of North America. 2008, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0094014307000985
52. Trojian T., Lishnak T., Heiman D. Epididymitis and orchitis: an overview // Am Fam Physician, 2009, https://www.researchgate.net/ profile/Thomas_Trojian/publication/24309790_Epididymitis_and_orchitis_an_overview/links/5409d51f0cf2df04e749199f.pdf
53. Walker N.A.F., Challacombe B. Managing epididymo-orchitis in general practice // The Practitioner, 2013, 257(1760), 21–5, 2–3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23724748
54. Wright S., Hoffmann B. Emergency ultrasound of acute scrotal pain // European Journal of Emergency Medicine , 2015, 22(1),2-9.https://doi.org/10.1097/MEJ.000000000000012
55. Yam W.L., Ng F.C. Spermatic cord abscess: a rare complication of epididymo-orchitis, the diagnosis and management // Case Reports, 2014, (aug05 1), bcr2014205019-bcr2014205019. https://doi.org/10.1136/bcr-2014-205019