БҮЙРЕКТІҢ СОЗЫЛМАЛЫ АУРУЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИАЛДЫ ГИПЕРТОНИЯНЫ ЕМДЕУДІҢ ДАМУ МЕХАНИЗМДЕРІ МЕН ПРИНЦИПТЕРІНЕ, ҚАУІПТІЛІГІН БАҒАЛАУДЫҢ ЗАМАНАУИ ӘДІСТЕР
Кіріспе: Бүйректің созылмалы ауруы (БСА) қан айналымы жүйелері аурулары және жүрек –тамыр асқынулары дамуы қаупінің тәуелсіз факторы болып табылады. Артериалды гипертония (АГ) симптомдық гипертензияның ең жиі себептері нефрологиялық аурулардың салдары болып табылады.
Мақсаты: бүйректің созылмалы ауруы кезінде артериалды гипертонияны емдеудегі даму принциптері дамуы қаупі бойынша ғылыми ақпаратты жүйелі іздеуді өткізу.
Іздеу стратегиясы. Релевантты ғылыми жарияланымдарды іздеу дәлелді медицина мәліметтері базасында өткізілді (PubMed, Cochrane Library, ResearchGate), сол сияқты арнайы іздестіру жүйелері көмегімен (Google Scholar) және электронды ғылыми кітапханаларда (CyberLeninka,e-library).
Мақалалардың ағылшын, орыс тілдеріндегі, толық мәтіндік нұсқаларында жарияланған адамдарда орындалған зерттеулер енгізу критерилері болды. жоғары әдістемелік сапа зерттеулеріне ерекшелік берілді (мета-талдауларға, жүйелік шолуларға және когортты зерттеулерге), олар болмаған кезде зерттеулерге «жағдай - бақылау» жәнекөлденең зертетулер дизайны жарияланымдар нәтижелері енгізілген болатын [1, 2].
Іздестіру үшін негізгі сөздер мыналар: «бүйректің созылмалы ауруы және артериалды гипертония», «бүйректің созылмалы ауруы және асқынулар», «бүйректің созылмалы ауруы және қорытындылары» «артериалды гипертонияны емдеу және бүйректің созылмалы ауруы», “chronic kidney disease and hypertension”, “chronic kidney disease and complications”, “chronic kidney disease and outcomes”, “hypertension and treatment and chronic kidney disease”.
Барлығы 127 әдеби түпнұсқалар табылды, олардан содан кейінгі талдау үшін 64 мақала таңдалды.
Нәтижелері:табылған ғылыми зерттеулер жүйелі шолулардың, рандомизирленген клиникалық сынақтардың, клиникалық басшылықтардың жеткілікті санының болуымен сипатталады, ол Бүйректің созылмалы ауруы (БСА) кезінде артериалды гипертонияны емдеудегі даму принциптері дамуы қаупіне қатысты негізделген қорытындылар жасауға мүмкіндік береді
Қорытындылар:артериалды гипертония бүйрек қызметінің төмендеуімен бүйректің созылмалы зақымдануының даму қаупі фактолрларының ең маңыздылараның бірі болып табылады. Өз ретінде БСА кез келген этиологиясы АГ дамуына әкеледі, ауырлық дәрежесі терминалды бүйрек жетіспеушілігінің даму қаупімен тура байланысты. Ол АГ емдеудің кешенді әдісінің қажеттілігімен негізделеді. Тек қана уақытылы анықтау патологияның үдеуін адекватты кардио-нефрoпротективті терапия ғана тоқтата алады.
Кирилл С. Мильчаков
Ресей Федерациясы денсаулық сақтау Министрлігі И.М. Сеченов атынд. Бірінші Москва мемлекеттік медициналық университеті, Москва қ., Ресей Федерациясы.
Гржибовский А.М., Иванов С.В. Поперечные (одномоментные) исследования в здравоохранении // Наука и здравоохранение. 2015, №2. С. 5-18.
Гржибовский А.М., Иванов С.В., Горбатова М.А. Исследования типа «случай-контроль» в здравоохранении // Наука и здравоохранение. 2015, №4. С. 5-17.
Национальные рекомендации по профилактике, диагностике и лечению артериальной гипертонии. - М., 2008. 37 c.
Нефрология. Национальное руководство / Под ред. Н.А. Мухина. ГЭОТАР Медиа, М. 2009. 720 с.
Панина И.Ю., Петрищев Н.Н., Смирнов А.В. Артериальная гипертензия и эндотелиальная дисфункция при ХБП // Артериальная гипертензия. 2006, №12. С.352-357.
Швецов М.Ю., Бобкова И.Н., Колина И.Б., Камышова Е.С. Современные принципы диагностики и лечения хронической болезни почек: методическое руководство для врачей. Саратов, 2011. 46 c.
Шутов А.М., Саенко Ю.В. Плеотропные кардиопротективные эффекты эритропоэтина // Нефрология. 2006. Т. 10, №4. С. 18-22.
2013 ambulatory blood pressure monitoring recommendations for the diagnosis of adult hypertension, assessment of cardiovascular and other hypertension-associated risk, and attainment of therapeutic goals // Chronobiol Int. 2013.Vol.30, №3.Р.355-410.
Arulkumaran N. Pulse pressure and progression of chronic kidney disease. // J. Nephrol. 2010. Т. 23, № 2. С. 189–193.
Bakris G. JS ISH-ISN-2 role of the kidney in resistant hypertension: why so resistant to BP control in CKD patients? // J Hypertens. 2016. Vol.34. Suppl 1. ISH Abstract Book. e191.
Bauer A., Rizas K.D. Renal denervation for resistant hypertension // N Engl J Med. 2014. Vol.371, №2. Р.183-184.
Bhatt D.L., Bakris G.L. Renal denervation for resistant hypertension // N Engl J Med. 2014. Vol. 371, №2. Р.184.
Boesen E.I. Endothelin receptors, renal effects and blood pressure // Curr Opin Pharmacol. 2015. Vol.21. Р. 25-34.
Boutari C., Stavropoulos K., Imprialos K., Doumas M., Karagiannis A. PATHWAY-2: spironolactone for resistant hypertension // Lancet. 2016. Vol.387(10026). Р.1371-1372.
Boyle S.M., Berns J.S. Erythropoietin and resistant hypertension in CKD // Semin Nephrol. 2014. Vol.34, №5. Р.540-549.
Böhlke M, Barcellos F.C. From the 1990s to CORAL (Cardiovascular Outcomes in Renal Atherosclerotic Lesions) trial results and beyond: does stenting have a role in ischemic nephropathy? // Am J Kidney Dis. 2015. Vol. 65, №4. Р.611-22.
Braam B., Taler S.J., Rahman M., Fillaus J.A., Greco B.A., Forman J.P., Reisin E., Cohen D.L., Saklayen M.G., Hedayati S.S. Recognition and Management of Resistant Hypertension // Clin J Am Soc Nephrol. 2017. Vol.12, №3. Р.524-535.
Campese V.M. Pathophysiology of resistant hypertension in chronic kidney disease // Semin Nephrol. 2014.Vol.34, №5.Р.571-576.
Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium, Matsushita K., van der Velde M, et al. Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality: a collaborative meta-analysis // Lancet. 2010. Vol. 375. Р. 2073-2081.
Constantine G.R., Ranasinghe P., Weeratunga P. et al. Addition of Propranolol in Resistant Arterial hypertension Treatment (APROPRIATE study): study protocol for a randomized double-blind placebo-controlled trial // Trials. 2017. Vol.18, №1- Р.124.
Dale A., Hartley P., Goldacre B.; COMPare project team. PATHWAY-2: spironolactone for resistant hypertension // Lancet. 2016. Vol.387(10026). Р.1372-1373.
Davenport A.P., Hyndman K.A., Dhaun N., Southan C., Kohan D.E. et al. Endothelin // Pharmacol Rev. 2016. Vol.68, №2.Р.357-418.
Digne-Malcolm H., Frise M.C., Dorrington K.L. How Do Antihypertensive Drugs Work? Insights from Studies of the Renal Regulation of Arterial Blood Pressure // Front Physiol. 2016. Vol.29, №7. Р.320.
Drexler Y.R., Bomback A.S. Definition, identification and treatment of resistant hypertension in chronic kidney disease patients // Nephrol Dial Transplant. 2014. Vol. 29, №7. Р.1327-1335.
Ewen S., Böhm M., Mahfoud F. Long-Term Follow-Up of Baroreflex Activation Therapy in Resistant Hypertension: Another Piece of the Puzzle? // Hypertension. 2017. Vol.69, №5. Р.782-784.
Garofalo C., Borrelli S., Pacilio M., Minutolo R., Chiodini P., De Nicola L., Conte G. Hypertension and Prehypertension and Prediction of Development of Decreased Estimated GFR in the General Population: A Meta-analysis of Cohort Studies // Am J Kidney Dis. 2016. Vol. 67, №1. Р.89-97.
Gheewala P.A., Zaidi S.T., Jose M.D., Bereznicki L., Peterson G.M., Castelino R.L. Effectiveness of targeted screening for chronic kidney disease in the community setting: a systematic review // J Nephrol. 2017 [Epub ahead of print]
Fox C.S. Associations of kidney disease measures with mortality and end-stage renal disease in individuals with and without diabetes: a meta-analysis. // Lancet. 2012. Т. 380, № 9854. Р.1662–1673.
Hamrahian S.M. Management of Hypertension in Patients with Chronic Kidney Disease // Can J Cardiol. 2017. Vol.33, №5. Р. 557-576
Hamrahian S.M., Falkner B. Hypertension in Chronic Kidney Disease // Adv Exp Med Biol. - 2016. P. 307-325.
Hering D., Trzebski A., Narkiewicz K. Recent advances in the pathophysiology of arterial hypertension: potential implications for clinical practice // Pol Arch Intern Med. 2017. Vol.127, №3. Р.195-204.
Jager K.J., Fraser S.D.S. The ascending rank of chronic kidney disease in the global burden of disease study // Nephrol Dial Transplant. 2017. Vol.32(suppl 2).ii121-ii128.
Jha V., Garcia-Garcia G., Iseki K., et al. Chronic kidney disease: global dimension and perspectives // Lancet. 2013. Vol. 382. Р. 260–272.
Judd E., Calhoun D.A. Management of hypertension in CKD: beyond the guidelines // Adv Chronic Kidney Dis. 2015. Vol.22, №2. Р.116-122.
Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Anemia Work Group. KDIGO Clinical Practice Guideline for Anemia in Chronic Kidney Disease // Kidney Inter. (Suppl.). 2012., № 2. P. 177-205
Kulenthiran S., Ewen S., Böhm M., Mahfoud F. Hypertension up to date: SPRINT to SPYRAL // Clin Res Cardiol. 2017 Mar 22.P.475-484.
Kuznik A., Mardekian J., Tarasenko L. Evaluation of cardiovascular disease burden and therapeutic goal attainment in US adults with chronic kidney disease: an analysis of national health and nutritional examination survey data, 2001-2010. // BMC Nephrol. 2013.Т. 14, № 1. С.132
Qaseem A. Screening, monitoring, and treatment of stage 1 to 3 chronic kidney disease: A clinical practice guideline from the American College of Physicians. // Ann. Intern. Med. 2013. Т. 159, № 12. С. 835–47.
Quack I., Westenfeld R. Cardiovascular morbidity and mortality in patients with kidney disease // Dtsch Med Wochenschr. 2016. Vol.141, №24. Р.1771-1776.
Leem J., Lee I.K. Mechanisms of Vascular Calcification: The Pivotal Role of Pyruvate Dehydrogenase Kinase 4 // Endocrinol Metab (Seoul). 2016. Vol. 31, №1. Р.52-61.
Liu X., Liu X., Huang W., Leo S., Li Y., Liu M., Yuan H. Evening -versus morning- dosing drug therapy for chronic kidney disease patients with hypertension: a systematic review // Kidney Blood Press Res. 2014. Vol.39, №5. Р.427-440.
Liyanage T., Ninomiya T., Jha V., et al. Worldwide access to treatment for end-stage kidney disease: a systematic review // Lancet. 2015. Vol. 385. Р. 1975–1982.
McGaughey T.J., Fletcher E.A., Shah S.A. Impact of Antihypertensive Agents on Central Systolic Blood Pressure and Augmentation Index: A Meta-Analysis // Am J Hypertens. 2016. Vol.29, №4.-Р.448-457.
Mahmoodi B.K. Associations of kidney disease measures with mortality and end-stage renal disease in individuals with and without hypertension: a meta-analysis // Lancet. 2012. Т. 380, № 9854. С. 1649–61
Matsushita K., van der Velde M, et al. Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium, Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality: a collaborative meta-analysis // Lancet. 2010. Vol. 375. Р. 2073–2081.
Matsushita K., Coresh J., Sang Y., Chalmers J., Fox C., et al. CKD Prognosis Consortium. Estimated glomerular filtration rate and albuminuria for prediction of cardiovascular outcomes: a collaborative meta-analysis of individual participant data // Lancet Diabetes Endocrinol. 2015. Vol.3, №7. Р.514-525.
Nammas W., Koistinen J., Paana T., Karjalainen P.P. Renal sympathetic denervation for treatment of patients with heart failure: summary of the available evidence // Ann Med. 2017. Vol. 10. Р.1-12.
Raman V.K., Tsioufis C., Doumas M., Papademetriou V. Renal Denervation Therapy for Drug-Resistant Hypertension: Does It Still Work? //Curr Treat Options Cardiovasc Med. 2017. Vol.19, №5. Р.39.
Sarafidis P.A., Georgianos P.I., Zebekakis P.E. Comparative epidemiology of resistant hypertension in chronic kidney disease and the general hypertensive population // Semin Nephrol. 2014. Vol.34, №5. Р.483-491.
Sim J.J., Bhandari S.K., Shi J., Reynolds K., Calhoun D.A., Kalantar-Zadeh K., Jacobsen S.J. Comparative risk of renal, cardiovascular, and mortality outcomes in controlled, uncontrolled resistant, and nonresistant hypertension // Kidney Int. 2015. Vol.88, №3. Р.622-632.
Sternlicht H., Bakris G.L. The Kidney in Hypertension // Med Clin North. 2017. Vol. 101, №1. Р. 207-217.
Sukkar L., Hong D., Wong M.G., Badve S.V., Rogers K., Perkovic V., Walsh M., Yu X., Hillis G.S., Gallagher M., Jardine M. Effects of ischaemic conditioning on major clinical outcomes in people undergoing invasive procedures: systematic review and meta-analysis // BMJ. 2016.Vol. 355. Р.5599.
Tanner R.M., Calhoun D.A., Bell E.K., Irvin M.R., Lackland D.T., Oparil S., Warnock D,. Muntner P. Prevalence of apparent treatment-resistant hypertension among individuals with CKD // Clin J Am Soc Nephrol. 2013. Vol.8, №9. Р.1583-1590.
Tataru A.P., Barry A.R. A Systematic Review of Add-on Pharmacologic Therapy in the Treatment of Resistant Hypertension // Am J Cardiovasc Drugs. 2017 Mar 27. P.311-318
Thomopoulos C., Katsimagklis G., Archontakis S., Skalis G., Makris T. Optimizing the management of uncontrolled hypertension: what do triple fixed- dose drug combinations add? // Curr Vasc Pharmacol. 2017. P. 37-46.
Tsioufis C., Dimitriadis K., Kordalis A., Doumas M., Konstantinidis D., Kalos T., Mahfoud F., Papademetriou V., Tousoulis D. Renal denervation therapy: Can it contribute to better blood pressure control in hypertension? // Curr Vasc Pharmacol. 2017. P. 145-158.
Tsuruya K., Eriguchi M. Cardiorenal syndrome in chronic kidney disease // Curr Opin Nephrol Hypertens. 2015. Vol.24, №2. Р.154-162.
Tsuruya K., Eriguchi M., Yamada S., Hirakata H., Kitazono T. Cardiorenal Syndrome in End-Stage Kidney Disease // Blood Purif. 2015. Vol.40, №4. Р.337-343.
Weber M.A., Black H., Bakris G., Krum H., et al. A selective endothelin-receptor antagonist to reduce blood pressure in patients with treatment-resistant hypertension: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial // Lancet. 2009. Vol. 374(9699). Р.1423-1431.
Widimský J. PATHWAY-2 Study: spironolactone vs placebo, bisoprolol and doxazosin to determine optimal treatment of resistant hypertension. Spironolactone high effective in lowering blood pressure in drug resistant hypertension // Vnitr Lek. 2015. Vol.61, №12. Р.1067-1071.
Williams B., MacDonald T.M., Morant S.V., Brown M.J. PATHWAY-2: spironolactone for resistant hypertension - Authors' reply // Lancet. 2016. Vol.387(10026). Р.1373-1374.
Wolley M.J., Stowasser M. Resistant Hypertension and Chronic Kidney Disease: a Dangerous Liaison // Curr Hypertens Rep. 2016. Vol.18, №5. Р.36.
Vemulapalli S., Tyson C.C., Svetkey L.P. Apparent treatment-resistant hypertension and chronic kidney disease: another cardiovascular-renal syndrome? // Adv Chronic Kidney Dis. 2014. Vol. 21, №6. Р.489-499.
Verdalles Ú., Goicoechea M., Garcia de Vinuesa S., Quiroga B., Galan I., Verde E., Perez de Jose A., Luño J. Prevalence and characteristics of patients with resistant hypertension and chronic kidney disease // Nefrologia. 2016.Vol.36, №5. Р.523-529
Библиографиялық сілтемелер
Мильчаков К.С. Бүйректің созылмалы ауруы кезіндегі артериалды гипертонияны емдеудің даму механизмдері мен принциптеріне, қауіптілігін бағалаудың заманауи әдістер / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2017. №5. Б. 113-128.