5 - ФУ-МЕН БАЙЫТЫЛҒАН ХИТОЗАН ҚАБЫҚШАЛАРЫН ИНТРОВИТРЕАЛЬДЫ ЕНГІЗГЕННЕН КЕЙІНГІ КӨЗІШІЛІК ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ЖАҒДАЙЫН ТӘЖІРИБЕ БАРЫСЫНДА ТАЛДАУ
Кіріспе. Пролиферативті витреоретинопатияны (ПВР) емдеу - офтальмохирургия әлеміндегі аса қиын және маңызды мәселе. Заманауи сатыда интравитреальды араласулар кезінде қолданылатын әр-турлі тасымалдаушы-имплантанттардағы антипролиферативті агенттерді қолдану бойынша жаңа мүмкіндіктер анықталды. Цитостатиктер кең қолданысқа енді, соның ішінде 5-фторурацил (5-ФУ).
Сонымен қатар, қабынуға қарсы қабілеті бар, жоғары биосәйкестілікке ие, жасушалар мен тіндердің қайта қалпына келу үрдісін жақсартатын және ағзада толық ыдырап, сіңетін хитин мен хитозан негізінде жасалған препараттарға мамандардың қызығушылығы артуда. Зерттеудің мақсаты 0,05 және 0,1 мл 5-ФУ-мен байытылған, хитозан қабықшаларын интровитреальды енгізгеннен кейінгі көзішілік құрылымдардың жағдайын тәжірибе барысында талдау болатын.
Материалдар мен әдістер. Тәжірибелік зерттеу салмағы 2,5 нан 3,5 кг дейінгі 12 қоянға жүргізілді. Тәжірибелік жануарлардың көздері 3 топқа бөлінді. 5-ФУ (0,1мл) емдік мөлшері мен емдік мөлшерден 2 есе аз (0,05 мл) мөлшер салыстырылды. Бақылау тобын 19 G пышағымен интровитреальды жараланған 6 көз құрады. Негізгі және бақылау топтарындағы көз құрылымдарының гистологиялық көрінісінің салыстырмалы сипаттамасы 7-і, 14-і және 28-і тәуліктерде жүргізілген көз алмасының энуклеациясынан кейін жүзеге асырылды.
Нәтижелері. 5-ФУ мен байытылған хитозан қабықшаларының көз құрылымдарына әсерін зерттеу кезінде, екі негізгі топта да макроскопиялық өзгерістер 7 тәуліктен 28 тәуліккке дейін тіркелген жоқ. Әр түрлілік энуклеацияланған көздерді гистологиялық зерттеу кезінде тіркелді. Екі негізгі топта да қабыну үрдісінің жоқтығы, дәнекер тіндік қабықша мен макрофагтардың түзілмеуі тіркелді. Улылығы бірінші және екінші негізгі топта да морфологиялық тұрғыдан анықталған жоқ (ішкі шекаралық мембрана лизиске ұшырамаған). Екінші негізгі топта қабыну мен дәнекер тінінің дамуынсыз, операция кезінде қан тамырдан шыққан эритроциттердің лизиске ұшырауы жылдамырақ жүреді. Бірінші негізгі топта әлсіз пролиферативті активтілік тіркелді, ал екінші топта байқалмайды.
Қорытынды. Сонымен, морфологиялық зерттеу нәтижелеріне сәйкес, 5-ФУ мен байытылған 0,05 және 0,1 мл мөлшердегі хитозан қабықшасын интровитреальды енгізуден кейінгі токсикалық әсері тіркелген жоқ. 5-ФУ мен байытылған 0,05 мл хитозан қабықшаларын енгізу кезінде бірқатар пролиферативті активтілік анықталды.
Т. К. Ботабекова1, А. О. Байырханова1,2, Е. А. Енин3,
Ю. М. Семёнова2, A. Кампик4
1 Қазақ көз аурулары ғылыми зерттеу институты. Алматы қ., Казақстан;
2 Семей қаласының Мемлекеттік Медициналық университет. Семей қ., Казақстан;
3 А.Н. Сызганов атындағы хирургия ұлттық ғылыми орталығы. Алматы қ., Казақстан;
4 Людвиг-Максиммилиан университетінің офтальмология клиникасы, Мюнхен қ., Германия.
1. Глинчук Я. И. Роль витрэктомии в лечении заболеваний глаз травматической, дегенеративной и воспалительной этиологии (докт. дис.). Москва, 1987. 378 с.
2. Жургумбаева Г. К. Витреосинеретик «Vitrenal» в хирургии пролиферативной витреоретинопатии при отслойке сетчатки: дис. … д-ра мед. наук. Алматы, 2009. 112 с.
3. Захаров В. Д., Балинская Н. Р. Комбинированные интравитреальные хирургические вмешательства при отслойке сетчатки, осложненной витреоретинальной тракцией. Офтальмохирургия. 1997. 1. С. 28-34.
4. Захаров В. Д. Витреоретинальная хирургия. М. Медицина. 2003. 180 с.
5. Захаров В. Д., Шарипова Д. Н., Шацких А. В. Возможности лечения пролиферативной витреоретинопатии в свете современных аспектов ее этиологии и патогенеза. Офтальмохирургия. 2006. № 2. С. 59-65.
6. Ильницкий В. В. Временное и постоянное эписклеральное пломбирование в хирургии отслойки сетчатки, ее профилактика: дис. … д-ра мед. наук. Москва, 1995. 40 с.
7. Кочмала О. Б., Запускалов И. В., Кривошеина О. И., Дашко И. А. Хирургия от-слойки сетчатки: современное состояние проблемы. Вестн. офтальмол. 2010. №6. С. 46-49.
8. Кузовников В. В., Гарькавенко В. В., Чанчиков Д. Г. и др. Использование изделий медицинского назначения на основе хитозана в офтальмологии. Материалы межд. конф. Современные перспективы в исследовании хитина и хитозана. Ставрополь, 2008. С. 181-183.
9. Лазаренко В. И., Большаков И. Н., Ильенков С. С. и др. Опыт применения изделий медицинского назначения «Бол-хит» и «Коллахит-бол» в офтальмологии. Российский офтальмологический журнал. 2009. Т.2. №4 С.21-24.
10. Сосновский С. В., Бойко Э. В., Харитонова Н. Н. Обоснование и разработка системы количественной оценки тяжести пролиферативной витреоретинопатии. Оф-тальмохирургия. 2009. №4 С. 25.
11. Шарипова Д. Н. Профилактика пролиферативной витреоретинопатии с использованием 5-фторурацила на гидрогелевом имплантате: дис. … д-ра мед. наук… Москва, 2006. 109 с.
12. Afrashi F., Erakgun T., Akkin C. et al. Conventional buckling surgery or primary vitrectomy with silicone oil tamponade in rhegmatogenous retinal detachment with multiple breaks. Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2004. Vol. 242, № 4. - P. 295-300.
13. Christensen U., Villumsen J. Prognosis of pseudophakic retinal detachment. J. Cataract. Refract. Surg. 2005. Vol. 31, № 2. P. 354-358.
14. Foster R. E., Meyers S. M. Recurrent retinal detachment more than 1 year after reattachment. Ophthalmology. 2002. Vol. 109, № 10. P. 1821-1827.
15. Goezinne F., La Heij E. C., Berendschot T.T. et al. Incidence of redetachment 6 months after scleral buckling surgery Acta Ophthalmol. 2010. Vol. 88, № 2. P. 199-206.
16. Heimann H., Zou X., Jandeck C. et al. Primary vitrectomy for rhegmatogenous retinal detachment: an analysis of 512 cases. Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2006. Vol. 244, № 1. P. 69-78.
17. Kon C. H., Asaria R. H., Occleston N. L. et al. Risk factors for proliferative vit-reoretinopathy after primary vitrectomy: a prospective study. Br. J. Ophthalmol. 2000. Vol. 84, № 5. P. 506-511.
18. Miki D., Hida T., Hotta K. et al. Comparison of scleral buckling and vitrectomy for retinal detachment resulting from flap tears in superior quadrants. Jpn. J. Ophthalmol. 2001. Vol. 45, №2. P. 187-191.
19. Salicone A., Smiddy W. E., Venkatraman A., Feuer W. Management of retinal detachment when no break is found. Ophthalmology. 2006. Vol. 113, № 3. P. 398-403.
20. Sharma Y.R., Karunanithi S., Azad R.V. et al. Functional and anatomic outcome of scleral buckling versus primary vitrectomy in pseudophakic retinal detachment. Acta Ophthalmol. Scand. 2005. Vol. 83, № 3. P. 293-297.
21. Yang H. et al., Feasibility study of chitosan asintravitreous tamponade material // Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2008. Vol. 246. P. 1095-1097.
Referensec:
1. Glinchuk Ya. I. Rol' vitrektomii v lechenii zabolevanii glaz travmaticheskoi, degenerativnoi i vospalitel'noi etiologii (dokt. diss.) [Role of vitrektomiy in treatment of eye diseases of a traumatic, degenerate and inflammatory etiology Doct. Diss.]. Moscow, 1987, 378 p.
2. Zhurgumbaeva G. K. Vitreosineretik «Vitrenal» v khirurgii proliferativnoi vitreoretinopatii pri otsloike setchatki (dokt. diss.) [Vitreosineretik "Vitrenal" in surgery of a proliferative vitreoretinopathy at a retinal detachment. Doct. Diss.]. Almaty, 2009. 112 p.
3. Zakharov V. D., Balinskaya N. R. Kombinirovannye intravitreal'nye khirurgicheskie vmeshatel'stva pri otsloike setchatki, oslozhnennoi vitreoretinal'noi traktsiei. [The combined intravitreal surgical interventions by the retinal detachment complicated by vitreoretinal traction]. Oftal'mokhirurgiya [Ophthalmosurgery]. 1997, 1, pp. 28-34.
4. Zakharov V. D. Vitreoretinal'naya khirurgiya. [Vitreoretinal surgary]. Meditsina. [Medicin]. Moscow, 2003, 180 p.
5. Zakharov V. D., Sharipova D. N., Shatskikh A. V. Vozmozhnosti lecheniya proliferativnoi vitreoretinopatii v svete sovremennykh aspektov ee etiologii i patogeneza. [Possibilities of treatment of a proliferative vitreoretinopathy according to its modern aspects of etiology and pathogenesis]. Oftal'mokhirurgiya. [Ophthalmosurgery]. 2006. Iss. 2. pp. 59-65.
6. Il'nitskii V. V. Vremennoe i postoyannoe episkleral'noe plombirovanie v khirurgii otsloiki setchatki, ee profilaktika (dokt.diss.) [Temporary and continuous episkleral sealing in surgery of retinal detachment, its prevention. Doct. Diss.] Мoscow, 1995, 40 p.
7. Kochmala O. B., Zapuskalov I. V., Krivosheina O. I., Dashko I. A. Khirurgiya otsloiki setchatki: sovremennoe sostoyanie problemy. [Surgery of retinal detachment: current state of a problem]. Vestn. oftal'mol. [Messenger of ophthalmology]. 2010, iss. 6, pp. 46-49.
8. Kuzovnikov V. V., Gar'kavenko V. V., Chanchikov D. G. i dr. Ispol'zovanie izdelii meditsinskogo naznacheniya na osnove khitozana v oftal'mologii. [Use of products of medical appointment on the basis of chitosan in ophthalmology] Materialy mezhd. konf. Sovremennye perspektivy v issledovanii khitina i khitozana. [Materials of international conference. Modern prospects in research of chitin and chitosan]. Stavropol', 2008, pp. 181-183.
9. Lazarenko V. I., Bol'shakov I. N., Il'enkov S. S. i dr. Opyt primeneniya izdelii meditsinskogo naznacheniya «Bol-khit» i «Kollakhit-bol» v oftal'mologii. [Experience of application of products of medical purpose "Bol hit" and "Kollakhit-bol" in ophthalmology] Rossiiskii oftal'mologicheskii zhurnal. [Russian Ophthalmology Journal] 2009. T.2. iss. 4. pp.21-24.
10. Sosnovskii S. V., Boiko E. V., Kharitonova N. N. Obosnovanie i razrabotka sistemy kolichestvennoi otsenki tyazhesti proliferativnoi vitreoretinopatii [Justification and development of quantitative assessment system of proliferative vitreoretinopathy severity]. Oftal'mokhirurgiya [Ophthalmosurgery]. 2009, 4, pp. 25.
11. Sharipova D. N. Profilaktika proliferativnoi vitreoretinopatii s ispol'zovaniem 5-ftoruratsila na gidrogelevom implantate (dokt. diss.) [Prevention of a proliferative vitreoretinopathy using 5-FU on a hydrogel implant. Dokt. Diss.]. Moscow, 2006, 109 p.
12. Afrashi F., Erakgun T., Akkin C. et al. Conventional buckling surgery or primary vitrectomy with silicone oil tamponade in rhegmatogenous retinal detachment with multiple breaks. Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2004. Vol. 242, № 4. pp. 295-300.
13. Christensen U., Villumsen J. Prognosis of pseudophakic retinal detachment. J. Cataract. Refract. Surg. 2005. Vol. 31, № 2. pp. 354-358.
14. Foster R. E., Meyers S. M. Recurrent retinal detachment more than 1 year after reattachment. Ophthalmology. 2002. Vol. 109, № 10. pp. 1821-1827.
15. Goezinne F., La Heij E. C., Berendschot T. T. et al. Incidence of redetachment 6 months after scleral buckling surgery. Acta Ophthalmol. 2010. Vol. 88, № 2. pp. 199-206.
16. Heimann H., Zou X., Jandeck C. et al. Primary vitrectomy for rhegmatogenous retinal detachment: an analysis of 512 cases. Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2006. Vol. 244, № 1. pp. 69-78.
17. Kon C. H., Asaria R. H., Occleston N. L. et al. Risk factors for proliferative vit-reoretinopathy after primary vitrectomy: a prospective study. Br. J. Ophthalmol. 2000. Vol. 84, № 5. pp. 506-511.
18. Miki D., Hida T., Hotta K. et al. Comparison of scleral buckling and vitrectomy for reti¬nal detachment resulting from flap tears in superior quadrants. Jpn. J. Ophthalmol. 2001. Vol. 45, №2. pp. 187-191.
19. Salicone A., Smiddy W. E., Venkatraman A., Feuer W. Management of retinal detachment when no break is found. Ophthalmology. 2006. Vol. 113, № 3. pp. 398-403.
20. Sharma Y. R., Karunanithi S., Azad R.V. et al. Functional and anatomic outcome of scleral buckling versus primary vitrectomy in pseudophakic retinal detachment. Acta Ophthalmol. Scand. 2005. Vol. 83, № 3. pp. 293-297.
21. Yang H. et al., Feasibility study of chitosan asintravitreous tamponade material. Graefes Arch. Clin. Exp. Ophthalmol. 2008. Vol. 246. pp. 1095-1097.
Көрген адамдардың саны: 375
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Ботабекова Т. К., Байырханова А. О., Енин Е. А., Семёнова Ю. М., Кампик A. 5 - ФУ-мен байытылған хитозан қабықшаларын интровитреальды енгізгеннен кейінгі көзішілік құрылымдардың жағдайын тәжірибе барысында талдау / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2015. № 6. Б. 133-146.Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ