ҰЙҚЫ ТАМЫР МЕН ЖҮРЕК ТАМЫРЛАРЫНЫҢ БІРІКТІРІЛГЕН ЗАҚЫМДАЛУЫНДА ИНФРАРЕНАЛЬДІ АОРТА АНЕВРИЗМАЛАРЫНЫҢ АШЫҚ ПРОТЕЗДЕУ КЕЗІНДЕ ИШЕМИЯЛЫҚ АСҚЫНУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУЫ
Кіріспе. Ұйқы тамыр мен жүрек тамрыларының біріктірілген зақымдалуында инфраренальді аорта аневризмаларының хирургиялық емнің сұрақтары осы күнге деің манызды және әр тараптан зертелінбеген, нақты жауаптары мен шешімдері жоқ болып табылады.
Зерттеу мақсаты. Ұйқы тамыр мен жүрек тамрыларының біріктірілген патологияларында терапиялық және кезен-кезеңмен жасалынатын хирургиялық түзетулердің тиімділігін зерттеу.
Әдістер. Тандау өлшемінің есептулері PASS 2000 12.0.4 бағдарламасының нусқасымен жүргізілген. 1998-2015 жж кезен аралығында іш аортасының аневризмасы бар 262 наұқастардың хирургиялық емдеудің нәтижелері ретроспективті және проспективті рандомизациясыз клиникалық зерттеу өткізілген. Осы науқастар қолданылған хирургиялық әдістерге және тактикаға байланысты 2 топқа бөлінген.
Жүрек пен мидің біріктірілген артериялды патологияларында терапиялық ем қабылдап, жүрек пен мидің ишемиялық асқынулардың предикторларының хирургиялық түзеусіз ішкі аорта аневризмасына ашық түрде операция жасалынған наұқастар бірінші топты қурады 92 (35,1%). Жүрек және мидің артериялды патологияларында көрсеткіш бойныша алдын-ала асқыну предикторларына хирургиялық түзеу жасалынған ішкі аорта аневризмасына ашық түрде операция болған наұқастар 2-ші топты құраған 170 (64,9%). Асқыну предикторларының және операциядан кейінгі 30 күн ішіндегі өлім-жітім анализі логистикалық регрессиямен, ал операциядан кейінгі 5 жыл кезенінде есептеу Кокс регрсессиясының Firth-ке түзеуімен өткізілген.
Нәтижелер. Операциядан кеиінгі 30 тәулікте миокард инфаркті 1-ші топ науқастарының 7 – еуінде (73,6%), 2-ші топ науқастарының 1-еуінде (0,6%) (р=0,020) кездесті; отадан кейінгі 5 жылда 4 (4,5%) 1-ші топта, 2 (1,2%) 2-ші топта кездесті. Отадан кейінгі 30 тәулікте инсульт 3 (3,3%) 1-ші топ науқастарында, 2 (1,2%) 2-ші топ науқастарда болды (p=0.317); отадан кейінгі 5 жылда 4 (4,5%) 1-ші топта, 3 (1,8%) жағдай 2-ші топта кездесті.
Қорытынды. Коронарлы тамыр ақауын алдын ала хирургиялык коррекциялау (МҚ 0,068; 95% СИ 0,005-0,443) және сол жак қарынша аластау фракциясы өзгермеуі (МҚ 0,911; 95% СИ 0,859-0,965) миокард инфарктын болу қауіпін төмендетеді, ал ішкі ұйқы тамырының тарылуы (МҚ 1,145; 95% СИ 1,052-1,246) отадан кейінгі 30 тәулікте инсульт болу қауіпін жоғарылатады. Отадан кейінгі 30 тәулітік (МҚ 6.159; 95% СИ 4.027-8.938), сонымен қатар 5 жылдан кейін (МҚ 6.159; 95% СИ 4.027-8.938) миокард инфаркті науқастардың өмір сүруіне әсер етеді, ал инсульт 5 жал науқастардың өмір сүруіне (РҚ 3,273; 95% СИ 1,177-5,509).
Андрей А. Карпенко1, Ахметкали З. Дюсупов2,
Алтай А. Дюсупов2 http://orcid.org/0000-0003-0875-1020,
Есен О. Масалимов2, Бекжан С. Буланов2, Фархад Т. Адылханов2, Ерсын Т. Сабитов2, Мерей Н. Иманбаев2
1 ФММ «Новосибирск қаласының академик Е.Н. Мешалкин атындағы қанайналым патологиясың ғылыми зерттеу институты, Гибрид және тамыр хирургия орталығы. Новосибирск қ., Ресей Федерациясы
2 Семей қаласының мемлекеттік медицина университеті,
Семей қ., Қазақстан Республикасы
1. Белов Ю.В., Комаров Р.Н. Тактика хирургического лечения мультифокальных стенотических поражений артериальных бассейнов // Хирургия. Журнал им. Н.И. Пирогова. 2007. №3. С. 60-64.
2. Бокерия Л.А., Покровский А.В. с соавт. Национальные рекомендации по ведению пациентов с аневризмами брюшной аорты // Ангиология и сосудистая хирургия. 2013. С. 1-72.
3. Казанчян П.О., Попов В.А. Осложнения в хирургии аневризм брюшной аорты. – М.: Изд-во МЭИ, 2002.– 304 с.
4. Казанчян П.О., Попов В.А., Сотников П.Г., Козорин М.Г., Казаков А.Ю. Хирургическая тактика у больных с аневризмой брюшной аорты и ишемической болезнью сердца // Грудная и сердечно-сосудистая хирургия. 2008. №2. С. 30-35.
5. Покровский А.В., Абугов С.А., Алексанян В.М., Пономаренко В.Б., Абдуллинов А.С. Эндоваскулярное протезирование аневризмы брюшной аорты. Часть 1 – отбор больных для эндоваскулярного лечения // Ангиология и сосудистая хирургия. 2010. Том 16(4). С. 63-70.
6. Покровский А.В., Гонтаренко В.Н. Состояние сосудистой хирургии в России в 2014 году. Москва, 2015. - 94 с.
7. Покровский А.В., Дан В.Н., Харазов А.Ф. Пути снижения периоперационной летальности при операциях по поводу аневризм брюшной аорты // Ангиология и сосудистая хирургия. 2013. Том 19(2), приложение. С. 302-303.
8. Чернявский А.М., Карпенко А.А., Рахметов Н.Р., Дюсупов А.А., Буланов Б.С. Скрининг лиц 60 лет и старше в семейском регионе на наличие инфраренальной аневризмы брюшной аорты и определение тактики их лечения // Сибирский медицинский журнал. 2011. Том 26(4). С. 66-70.
9. Benson R.A., Poole R., Murray Sh., Moxey P., Loftus I.M. Screening results from a large United Kingdom abdominal aortic aneurysm screening center in the context of optimizing United Kingdom National Abdominal Aortic Aneurysm Screening Programme protocols // Journal of vascular surgery. 2015. Vol.63. P. 301-304.
10. Kayssi A., Smith A.D., Roche-Nagle G., Nguyen L.L. Health-related quality-of-life outcomes after open versus endovascular abdominal aortic aneurysm repair // Journal of vascular surgery. 2015. Vol. 62(2). P. 491-8.
11. McPhee J.T., Hill J.S., Eslami M.H. The impact of gender on presentation, therapy and mortality of abdominal aortic aneurysm in the United States, 2001-2004 // Journal of Vascular Surgery. 2007. Vol. 45. P. 891-9.
12. Moll F.L., Powel J.T., Fraedrich G. et al. Management of Abdominal Aortic Aneurysms Clinical Practice Guidelines of the European Society for Vascular Surgery // European Journal of Vascular and Endovascular Surgery. 2011. Vol.41. P. 1-58.
13. Multicentre Aneurysm Screening Study Group. The Multicentre Aneurysm Screening Study (MASS) into the effect of abdominal aortic aneurysm screening on mortality in men: a randomized controlled trial // The Lancet. 2002. Vol.360. P. 1531-9.
14. Norman P.E., Jamrozik K., Lawrence-Brown M.M., Le M.T., Spencer C.A., Tuohy R.J., et al. Population based randomized controlled trial on impact of screening on mortality from abdominal aortic aneurysm // BMJ. 2004. Vol.329. P. 1259-62.
15. Singh K., Bonaa K.H., Jacobsen B.K., Bjork L., Solberg S. Prevalence and risk factors for abdominal aortic aneurysms in a population-based study: the Tromsø Study // American Journal of Epidemiology. 2001. Vol.154. P.236-44.
References:
1. Belov Yu.V., Komarov R.N. Taktika khirurgicheskogo lecheniya mul’tifokalnykh stenotitcheskikh porazhenii arterial’nykh basseinov [The tactics of surgery of multifocal arterial bassin stenosis]. Khirurgiya. Zhurnal im. N.I. Pirogiva [Surgery. Journal by N.I. Pirogov]. – 2007, 3, P. 60-64.
2. Bokeriya L.A., Pokrovskii A.V. s soavtorami. Natsional'nye rekomendatsii po vedeniyu patsientov s anevrizmami bryushnoy aorty [National recommendations on management of patients with abdominal aortic aneurysms]. Angiologiya I sosudistaya khirurgiya. [Angiology and vascular surgery]. 2013, pp. 1-72.
3. Kazanchyan P.O., Popov V.A. Oslozhneniya v khirurgii anevrizm bryushnoy aorty. [Comlications in abdominal aortic aneurysm surgery] – М.: Publ MEI, 2002.– 304 p.
4. Kazanchyan P.O., Popov V.A., Sotnikov P.G., Kozorin M.G., Kazakov A.Yu. Khirurgicheskaya taktika u bol'nykh s anevrizmoi bryushnoi aorty I ishemicheskoi bolezn'yu serdtsa [Surgical tactics at patients with abdominal aortic aneurism and ischemic heart desease]. Grudnaya I serdechno-sosudistaya khirurgiya [Chest and cardiovasclular surgery]. 2008, 2. pp. 30-35.
5. Pokrovskii A.V., Abugov S.A., Aleksanyan V.M., Ponomarenko V.B., Abdullinov A.S. Endovaskulyarnoe protezirovanie anevrizmy bryushnoi aorty. Chast' 1 – otbor bol'nykh dlya endovaskulyarnogo lecheniya [Endovoscular prosthetics of abdominal aortic aneurism. Part 1 – selection of patients for endovascular treatment]. Angiologiya I sosudistaya khirurgiya [Angiology and vascular surgery]. 2010, Vol. 16(4), pp. 63-70.
6. Pokrovskii A.V., Gontarenko V.N. Sostoyanie sosudistoi khirurgii v Rossii v 2014 godu [Condition of a vascular surgery in Russia in 2014]. Moscow, 2015. – 94 p.
7. Pokrovskii A.V., Dan V.N., Kharazov A.F. Puti snizheniya perioperatsionnoi letal'nosti pri operatsiyakh po povodu anevrizm bryushnoi aorty [Reduction methods of perioperative mortality in abdominal aortic aneurism operations]. Angiologiya I sosudistaya khirurgiya. [Angiology and vascular surgery]. 2013, Vol. 19(2), pp. 302-303.
8. Chernyavskii A.M., Karpenko A.A., Rakhmetov N.R., Dyussupov A.A., Bulanov B.S. Skrining lits 60 let I starshe v Semeiskom regione na nalichie infrarenal'noi anevrizmy bryushnoi aorty I opredelenie taktiki ikh lecheniya [Skrining of elder than 60 years old persons in Semey region on a infrarenal abdominal aortic aneurism and determination of treatment tactics]. Sibirskii meditsinskii zhurnal [Siberian medical magazine]. 2011, Vol. 26(4), pp. 66-70.
9. Benson R.A., Poole R., Murray Sh., Moxey P., Loftus I.M. Screening results from a large United Kingdom abdominal aortic aneurysm screening center in the context of optimizing United Kingdom National Abdominal Aortic Aneurysm Screening Programme protocols. Journal of vascular surgery. 2015, Vol.63, P. 301-304.
10. Kayssi A., Smith A.D., Roche-Nagle G., Nguyen L.L. Health-related quality-of-life outcomes after open versus endovascular abdominal aortic aneurysm repair. Journal of vascular surgery. 2015, Vol. 62(2), P. 491-8.
11. McPhee J.T., Hill J.S., Eslami M.H. The impact of gender on presentation, therapy and mortality of abdominal aortic aneurysm in the United States, 2001-2004. Journal of Vascular Surgery. 2007, Vol. 45, P. 891-9.
12. Moll F.L., Powel J.T., Fraedrich G. et al. Management of Abdominal Aortic Aneurysms Clinical Practice Guidelines of the European Society for Vascular Surgery. European Journal of Vascular and Endovascular Surgery. 2011, Vol. 41, P. 1-58.
13. Multicentre Aneurysm Screening Study Group. The Multicentre Aneurysm Screening Study (MASS) into the effect of abdominal aortic aneurysm screening on mortality in men: a randomized controlled trial. The Lancet. 2002, Vol. 360, P. 1531-9.
14. Norman P.E., Jamrozik K., Lawrence-Brown M.M., Le M.T., Spencer C.A., Tuohy R.J., et al. Population based randomized controlled trial on impact of screening on mortality from abdominal aortic aneurysm. BMJ. 2004, Vol.329. P. 1259-62.
15. Singh K., Bonaa K.H., Jacobsen B.K., Bjork L., Solberg S. Prevalence and risk factors for abdominal aortic aneurysms in a population-based study: the Tromsø Study. American Journal of Epidemiology. 2001, Vol.154, P. 236-44.
Библиографиялық сілтемелер
Карпенко А.А., Дюсупов А.З., Дюсупов А.А., Масалимов Е.О., Буланов Б.С., Адылханов Ф.Т., Сабитов Е.Т., Иманбаев М.Н. Профилактика ишемических осложнений со стороны сердца и головного мозга при открытом протезировании инфраренальной аневризмы брюшной аорты / / Наука и Здравоохранение. 2016. №2. С. 56-69.
Karpenko A.A., Dyussupov A.Z., Dyussupov A.A., Massalimov Y.O., Bulanov B.S., Adylkhanov F.T., Sabitov Y.T., Imanbayev M.N. Prophylaxis of cerebral and cardiac complications at open surgical repair of infrarenal abdominal aortic aneurism. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016, 2, pp. 56-69.
Карпенко А.А., Дюсупов А.З., Дюсупов А.А., Масалимов Е.О., Буланов Б.С., Адылханов Ф.Т., Сабитов Е.Т., Иманбаев М.Н. Ұйқы тамыр мен жүрек тамырларының біріктірілген зақымдалуында инфраренальді аорта аневризмаларының ашық протездеу кезінде ишемиялық асқынулардың алдын алуы / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2016. №2. Б. 56-69.