ҚАЗІРГІ УАҚЫТТА ВАКЦИНОПРОФИЛАКТИКАНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ КЕДЕРГІЛЕРІ, КӨЗ-ҚАРАС: ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Кіріспе: Вакцинация ең тиімді және қаржы жағынан шығынсыз алдын-алу шарасы. Бұл талқыға салынбайтын және дәлелденген факт, бірақ барлық мемлекеттерде вакцинопрофилактикаға деген қарым-қатынас біркелкі емес. Даму барысындағы мемлекеттерге қарағанда дамыған мемелекеттерде вакцинация профилактикалық медицинаның бір бөгі болып табылады және вакцинамен алдын алуға болатын жұқпалы аурулар тізімі біршама артық.
Біздің зерттеу жұмысымыздың мақсаты барлық мемлекеттерде вакцинопрофилактикаға деген қөз-қарасты, мәселелерін және кедергілерін жақын шет елдерде және Қазақстанда зерттеу.
Зерттеу әдістері. Әдебиетке шолу барысында вакцинопрофилактиканың мәселелері және кедергілері, яғни 2004 жылдан бастап 2014 жылға дейінгі зерттеулер қарастырылды. Ғылыми мақалаларды әдебиетке қосу критериі вакцинопрофилактиканы жүргізуге көз-қарас, мәселелер мен кедергілерді зерттеу. Вакцинопрофилактика тақырыбына байланысты 122 мақалалар анықталды, оның ішінде 38 мақала біздің зерттеу жұмысымыздың негізгі мақсатына қатысты болды.
Нәтижелер. Қазіргі уақытта қоғамның вакцинациядан бас тарту мәселесі өзекті болып табылады. Алғашқы вакцина шыққанан кейін екпелердің қауіпсіздігін және тиімділігін талқыға салатын вакцинаға қарсы қозғалыс пайда болды. БДҰ сарапшылары айтуы бойынша вакцинаға қарсы адамдардың мәліметтері ғылыми дәлелденбеген. Вакцинацияға қарсы адамдардың кең таралған мәліметі – кейбір екпелерде әртүрлі улы заттардың болу мүмкіндігі, сонымен қатар сынап негізінде жасалған тиомерсал консерванты. Вакциналық консерванттардың (стандартты дозада колдануда) жүйелі түрде улы әсері туралы дәлелдеулер жоқ. Аутизмнің дамуы тиомерсалмен байланысы туралы дәлелдеулер табылған жоқ.
Қорытынды. Қазіргі уақытта қоғамның вакцинациядан бас тарту мәселесі өзекті болып табылады. Көптеген авторлар бұл мәселені шешудің әртүрлі жолдарын ұсынады, бірақ, өкінішке орай, қоғамның көз-қарасы бұл мәселеге біркелкі емес.
Асель Ж. Байбусинова 1, http://orcid.org/0000-0003-3447-6245
Акмарал К. Мусаханова 2,
Гульнар М. Шалгумбаева 1, http://orcid.org/0000-0003-3310-4490
1Семей қаласының Мемлекеттік медицина университеті,
Жалпы дәрігерлік тәжірибе бойынша интернатура, дипломнан кейінгі және қосымша білім беру кафедрасы, Семей қ., Қазақстан;
2 Медициналық кеңсе ЖШС "Medconsults", Астана қ., Қазақстан.1. Антонова Н. А., Ерицян К., Дубровский Р.Г., Спирина В. Л. Отказ от вакцинации: качественный анализ биографических интервью // Теория и практика общественного развития. 2014. № 20. С.23.
2. Авксентьева М. В. Международный опыт оценки технологий в здравоохранении // Педиатрическая фармакология. 2011. Т. 2. С. 6–12.
3. Всемирный Банк: Отчет о тенденциях экономического развития в мире в 1993 году // Издательство «Оксфорд Юниверсити Пресс». Нью-Йорк: 1993. С. 72–107.
4. Доронина Е. В. Вакцинопрофилактика и права детей // Научно-медицинский вестник Центрального Черноземья. 2012. № 43. С. 81-83
5. Еженедельный эпидемиологический бюллетень. 2012. № 21. С. 201-216, 25 мая 2012 г http://www.who.int/immunization/en/
6. Зверев В.В., Юминова Н.В. Вакцино-профилактика вирусных инфекций от Э. Дженнера до настоящего времени // Вопросы вирусологии. Приложение 1. 2012. С. 33–43.
7. Зверев В. В., Семенов Б. Ф., Хаитов Р. М. Вакцины и вакцинация: национальное руководство. М.: Гэотар-Медиа. 2011. 880 с.
8. Зинкер Г.М., Шилюк Т.О. Вакцино-профилактика в условиях детской поликли-ники: медицинские и правовые аспекты. // Медицинская сестра. 2010 г. C. 39-42.
9. Ивардава М.И. Вакцинопрофилактика: рекомендации врачам и родителям // Педиат-рическая фармакология. 2011. Том 8. №6.
10. Мац А.Н. Врачам об антипрививочном движении и его вымыслах в СМИ // Педиатрическая фармакология. 2009. Т. 6, №6. С. 12-14
11. Мац А.Н., Чепрасова Е.В. Вакцинопрофилактика «с индивидуальным подходом» как антипрививочный пиар-ход // Эпидемиология и Вакцинопрофилактика. 2012. № 6 (67). C. 69-71.
12. Молдагасимов А Г., Асаева О. Н., Калыкова А. Т. Обеспечение эпидемиоло-гического надзора за управляемыми капельными инфекциями (корь, краснуха, дифтерия) в г. Алматы // Гигиена, эпидемиология и иммунобиология. 2010. №4(46), С. 62-65.
13. Молдагасимова А. Б., Асаева О. Н., Абдижаббарова К. Х. Особенности эпидемиологического надзора за корью на современном этапе в г. Алматы // Центрально-Азиатский научно-практический журнал по общественному здравоохранению. 2015. №1. С. 36-39
14. Нажмеденова А. Г. Системный подход к анализу эпидемического процесса вакциноуправляемых инфекций: автореф. дис..д-ра мед наук. Алматы, 2010. 34 с.
15. Покровский В. И., Пак С. Г., Брико Н. И., Данилкин Б. К. Инфекционные болезни и эпидемиология: Учебник для ВУЗов. 3-е изд. испр. и допол. М.: Гэотар-Медиа, 2012. 1008 с.
16. Покровский В. И., Пак С. Г., Брико Н. И., Данилкин Б. К. Инфекционные болезни и эпидемиология: Учебник для ВУЗов. 2-е изд. / М.: Гэотар. Медиа: 2007. 816 с.
17. Таточенко В. К., Озерецковский Н. А., Федоров А. М. Иммунопрофилактика-2011 (справочник). М.: Из-во Союза педиатров России. 2011. 198 с.
18. Таточенко В. К. Вакцинопрофилактика в XXI веке//Референдум, февраль. 2006 г. С. 16-21
19. Фельдблюм И.В. Вакцинопрофилак-тика: теория и практика // Медицина в Кузбассе. 2013. № 2. T. 12. С. 21-25.
20. Яковлева Т. В. Вакцинопрофилактика: достижения и проблемы//Эпидемиология и Вакцинопрофилактика. 2009. № 6 (49). С.36-38
21. Dubé et al. A(H1N1) pandemic influenza and its prevention by vaccination: Paediatricians’ opinions before and after the beginning of the vaccination campaign BMC Public Health 2011, 11:128 http://www.biomedcentral.com/1471-2458/11/128
22. Emily K. Brunson The Impact of Social Networks on Parents’ Vaccination Decisions // Pediatrics. 2013. V. 131.Issue 5.
23. Eun-Young Kim and Moo-Sik Lee. Related Factors of Age-Appropriate Immunization among Urban-Rural Children Aged 24-35 Months in a 2005 Population-Based Survey in Nonsan, Korea. Yonsei Med J 52(1):104-112, 2011 DOI 10.3349/ymj.2011.52.1.104
24. Feifei Wei, John P Mullooly, Mike Goodman, Maribet C. McCarty, Ann M Hanson, Bradley Crane and James D. Nordin Identification and characteristics of vaccine refusers // BMC Pediatrics 2009, 9:18 doi:10.1186/1471-2431-9-18
25. Goswami N. and Thomas J.U., These Boys Were Disabled by Measles, a Disease They Should Never Have Had. They Are the Real Victims of Britain’s MMR Scare, Sunday Times, 4 April 2004
26. James Colgrove and Ronald Bayer Could It Happen Here? Vaccine Risk Controversies And The Specter Of Derailment Health Affairs, 24, no.3 (2005):729-739 doi: 10.1377/hlthaff.24.3.729
27. Lapiz S, Miranda MEG, Garcia RG, Daguro LI, Paman MD, et al. Implementation of an Intersectoral Program to Eliminate Human and Canine Rabies: The Bohol Rabies Prevention and Elimination Project. PLoS Negl Trop Dis. 2012 6(12): e1891. doi:10.1371/journal.pntd.0001891
28. Lin et al. Knowledge, Attitudes and Practices (KAP) related to the Pandemic (H1N1) 2009 among Chinese General Population: a Telephone Survey // BMC Infectious Diseases 2011, 11:128 http://www.biomedcentral.com/1471-2334/11/128
29. Margaret A. Maglione, Lopamudra Das, Laura Raaen, Alexandria Smith, Ramya Chari, Sydne Newberry, Roberta Shanman, Tanja Perry, Matthew Bidwell Goetz and Courtney Gidengil. Safety of Vaccines Used for Routine Immunization of US Children: A Systematic Review. Pediatrics. 2014; 134:1–13; DOI: 10.1542/peds.2014-1079
30. McAnerney et al. Effectiveness and knowledge, attitudes and practices of seasonal influenza vaccine in primary healthcare settings in South Africa, 2010–2013. Influenza and Other Respiratory Viruses. 2015. 9(3), 143–150.
31. Murch S. Separating Inflammation from Speculation in Autism. Lancet. 362. 2003. № 9394: 1498–1499.
32. Patricia Logullo, Heráclito Barbosa de Carvalho, etc. Factors affecting compliance with the measles vaccination schedule in a Brazilian city// Sao Paulo Med J. 2008;126(3):166-71.
33. Rino Rappuoli, Mariagrazia Pizza, Giuseppe Del Giudice, and Ennio De Gregorio. Vaccines, new opportunities for a new society // PNAS. Vol. 111 no. 34, p. 12288–12293, doi: 10.1073/pnas.1402981111
34. Sambo M., Lembo T., Cleaveland S., Ferguson H.M., Sikana L., et al. Knowledge, Attitudes and Practices (KAP) about Rabies Prevention and Control: A Community Survey in Tanzania. PLoS Negl Trop Dis. 2014, 8(12): e3310. doi:10.1371/journal.pntd.0003310
35. Tycho Jan Zuzaka, Isabelle Zuzak-Siegrista, Lukas Ristb,Georg Staublia, Ana Paula Simões-Wüstb. Attitudes towards vaccination: users of complementary and alternative medicine versus non-users // SWISS MED WKLY 20 08;138(47–48):713–718.
36. Xavier Bosch-Capblanch, K. Banerjee and A. Burton Unvaccinated children in years of increasing coverage: how many and who are they? Evidence from 96 low- and middle-income countries.// Tropical Medicine and International Health volume. 2012. № 6.p 697–710. doi:10.1111/j.1365-3156.2012.02989.x.
37. Walter A. Orenstein, R. Gordon Douglas, Lance E. Rodewald and Alan R. Hinman. Immunizations In The United States: Success, Structure, And Stress // Health Aff. 2005. vol. 24 № 3. P. 599-610.
38. Wiysonge C.S., Uthman O.A., Ndumbe P.M., Hussey G.D. Individual and Contextual Factors Associated with Low Childhood Immunisation Coverage in Sub-Saharan Africa: A Multilevel Analysis. 2012. PLoS ONE 7(5): e37905. doi:10.1371/journal.pone.0037905
References:
1. Antonova N. A., Eritsyan K., Dubrovskii R.G., Spirina V. L. Otkaz ot vaktsinatsii: kachestvennyi analiz biograficheskikh interv'yu [Refusal of vaccination: a qualitative analysis of biographical interviews]. Zhurnal Teoriya i praktika obshchestvennogo razvitiya [Journal of Theory and Practice of Community Development]. 2014. 20. рр. 23.
2. Avksent'eva M. V. Mezhdunarodnyi opyt otsenki tekhnologii v zdravookhranenii [International experience in technology assessment in health care]. Pediatricheskaya farmakologiya [Pediatric Pharmacology]. 2011. V. 2. pp. 6–12.
3. Vsemirnyi Bank: Otchet o tendentsiyakh ekonomicheskogo razvitiya v mire v 1993 godu [The World Bank: economic trends report in the world in 1993]. N'yu-Iork: Izdatel'stvo «Oksford Yuniversiti Press» [New York: Publishing house «Oksford Yuniversiti Press»]. 1993. pp. 72–107.
4. Doronina E. V. Vaktsinoprofilaktika i prava detei [Vaccination and children's right]. Nauchno-meditsinskii vestnik Tsentral'nogo Chernozem'ya [Scientific and Medical Gazette of Central Chernozem Region]. 2012. 43. P. 81-83
5. Ezhenedel'nyi epidemiologicheskii byulleten' [Weekly Epidemiological Bulletin] 2012. 21. P. 201-216, 25 May 2012. http://www.who.int/immunization/en/
6. Zverev V. V., Yuminova N. V. Vaktsinoprofilaktika virusnykh infektsii ot E. Dzhennera do nastoyashchego vremeni [Vaccination from viral infections from E. Jenner until now]. Voprosy virusologii. Prilozhenie 1 [Virology questions. Supplement 1]. 2012, P. 33–43.
7. Zverev V. V., Semenov B. F., Khaitov R. M. Vaktsiny i vaktsinatsiya: natsional'noe rukovodstvo [Vaccines and vaccination: national guidelines]. M.: Geotar-Media. 2011. 880 p.
8. Zinker G.M., Shilyuk T.O. Vaktsinoprofilaktika v usloviyakh detskoi polikliniki: meditsinskie i pravovye aspekty [Vaccination in a children's clinic: Medical and Legal Aspects]. Meditsinskaya sestra [Nurse]. 2010. P. 39-42.
9. Ivardava M.I. Vaktsinoprofilaktika: rekomendatsii vracham i roditelyam [Vaccination: recommendation for doctors and parents]. Pediatricheskaya farmakologiya [Pediatric pharmacology]. 2011. Tom 8. № 6
10. Mats A.N. Vracham ob antiprivivochnom dvizhenii i ego vymyslakh v SMI [Information for doctors about anti-vaccination movement and its fictions in the media]. Pediatricheskaya farmakologiya [Pediatric pharmacology]. 2009. V. 6, № 6. P. 12
11. Mats A.N., Cheprasova E.V. Vaktsinoprofilaktika «s individual'nym podkhodom» kak antiprivivochnyi piar-khod [Vaccine "personalized" as the anti-vaccination PR]. Epidemiologiya i Vaktsinoprofilaktika [Epidemiology and Vaccination]. 2012, № 6(67). P. 69-71.
12. Moldagasimov AG., Asaeva O.N., Kalykova A.T. Obespechenie epidemiologicheskogo nadzora za upravlyaemymi kapel'nymi infektsiyami (kor', krasnukha, difteriya) v g. Almaty [Epidemiological Surveillance for administering respiratory infections (measles, rubella, diphtheria) in Almaty]. Gigiena, epidemiologiya i immunobiologiya [Hygiene, Epidemiology and Immunobiology]. 2010, №4(46), P. 62-65.
13. Moldagasimova A.B., Asaeva O.N., Abdizhabbarova K.Kh. Osobennosti epidemiologicheskogo nadzora za kor'yu na sovremennom etape v g. Almaty [Features of epidemiological surveillance of measles at the present stage in Almaty]. Tsentral'no-Aziatskii nauchno-prakticheskii zhurnal po obshchestvennomu zdravookhraneniyu [Central Asian scientific and practical journal of public health]. 2015. №1. P. 36-39
14. Nazhmedenova A.G. Sistemnyi podkhod k analizu epidemicheskogo protsessa vaktsinoupravlyaemykh infektsii: avtoref. dis..d-ra med nauk Almaty [A systematic approach to the analysis of the epidemic process of vaccine-preventable diseases: abstract of PhD dissertation Almaty]. 2010. 34 p.
15. Pokrovskii V. I., Pak S. G., Briko N. I., Danilkin B. K. Infektsionnye bolezni i epidemiologiya: Uchebnik dlya VUZov. 3-e izd. ispr. i dopol. [Infectious diseases and epidemiology: textbook for medical school]. M.: Geotar-Media, 2012. 1008 p.
16. Pokrovskii V. I., Pak S. G., Briko N. I., Danilkin B. K. Infektsionnye bolezni i epidemiologiya: Uchebnik dlya VUZov. 2-e izd [Infectious diseases and epidemiology: textbook for medical school] M.: Geotar. Media: 2007. 816p.
17. Tatochenko V. K., Ozeretskovskii N. A., Fedorov A. M. Immunoprofilaktika-2011 (spravochnik) [Immunization-2011 (manual)]. M.: Iz-vo Soyuza pediatrov Rossii [Publishing house of Pediatricians Union]. 2011. 198 p.
18. Tatochenko V.K. Vaktsinoprofilaktika v XXI veke [Vaccination in the XXI century]. Referendum, February. 2006. P. 16-21
19. Fel'dblyum I.V. Vaktsinoprofilaktika: teoriya i praktika [Vaccination: theory and practice]. Meditsina v Kuzbasse [Medicine in Kuzbasse]. 2013. № 2. V. 12. P. 21-25.
20. Yakovleva T.V. Vaktsinoprofilaktika: dostizheniya i problem [Vaccination: Achievements and Challenges]. Epidemiologiya i Vaktsinoprofilaktika [Epidemiology and Vaccination]. 2009. № 6 (49). P.36-38
21. Dubé et al. A(H1N1) pandemic influenza and its prevention by vaccination: Paediatricians’ opinions before and after the beginning of the vaccination campaign BMC Public Health 2011, 11:128 http://www.biomedcentral.com/1471-2458/11/128
22. Emily K. Brunson The Impact of Social Networks on Parents’ Vaccination Decisions. Pediatrics. 2013. V. 131. Issue 5.
23. Eun-Young Kim and Moo-Sik Lee. Related Factors of Age-Appropriate Immunization among Urban-Rural Children Aged 24-35 Months in a 2005 Population-Based Survey in Nonsan, Korea. Yonsei Med J. 52(1):104-112, 2011 DOI 10.3349/ymj.2011.52.1.104
24. Feifei Wei, John P Mullooly, Mike Goodman, Maribet C. McCarty, Ann M Hanson, Bradley Crane and James D. Nordin Identification and characteristics of vaccine refusers. BMC Pediatrics. 2009. 9:18 doi:10.1186/1471-2431-9-18
25. Goswami N. and Thomas J.U., These Boys Were Disabled by Measles, a Disease They Should Never Have Had. They Are the Real Victims of Britain’s MMR Scare, Sunday Times, 4 April 2004
26. James Colgrove and Ronald Bayer Could It Happen Here? Vaccine Risk Controversies And The Specter Of Derailment Health Affairs, 24, no.3 (2005):729-739 doi: 10.1377/hlthaff.24.3.729
27. Lapiz S., Miranda MEG, Garcia R.G., Daguro L.I., Paman M.D., et al. (2012) Implementation of an Intersectoral Program to Eliminate Human and Canine Rabies: The Bohol Rabies Prevention and Elimination Project. PLoS Negl Trop Dis 6(12): e1891. doi:10.1371/journal.pntd.0001891
28. Lin et al. Knowledge, Attitudes and Practices (KAP) related to the Pandemic (H1N1) 2009 among Chinese General Population: a Telephone Survey. BMC Infectious Diseases 2011, 11:128 http://www.biomedcentral.com/1471-2334/11/128
29. Margaret A. Maglione, Lopamudra Das, Laura Raaen, Alexandria Smith, Ramya Chari, Sydne Newberry, Roberta Shanman, Tanja Perry, Matthew Bidwell Goetz and Courtney Gidengil. Safety of Vaccines Used for Routine Immunization of US Children: A Systematic Review. Pediatrics. 2014; 134:1–13; DOI: 10.1542/peds.2014-1079
30. McAnerney et al. Effectiveness and knowledge, attitudes and practices of seasonal influenza vaccine in primary healthcare settings in South Africa, 2010–2013. Influenza and Other Respiratory Viruses. 2015. 9(3), 143–150.
31. Murch S, “Separating Inflammation from Speculation in Autism,” Lancet. 362. 2003. № 9394: 1498–1499.
32. Patricia Logullo, Heráclito Barbosa de Carvalho, etc. Factors affecting compliance with the measles vaccination schedule in a Brazilian city. Sao Paulo Med J. 2008;126(3):166-71.
33. Rino Rappuoli, Mariagrazia Pizza, Giuseppe Del Giudice, and Ennio De Gregorio. Vaccines, new opportunities for a new society. PNAS. Vol. 111 no. 34, p. 12288–12293, doi: 10.1073/pnas.1402981111
34. Sambo M., Lembo T., Cleaveland S., Ferguson H.M., Sikana L., et al. Knowledge, Attitudes and Practices (KAP) about Rabies Prevention and Control: A Community Survey in Tanzania. PLoS Negl Trop Dis. 2014. 8(12): e3310. doi:10.1371/journal.pntd.0003310
35. Tycho Jan Zuzaka, Isabelle Zuzak-Siegrista, Lukas Ristb, Georg Staublia, Ana Paula Simões-Wüstb. Attitudes towards vaccination: users of complementary and alternative medicine versus non-users. SWISS MED WKLY. 20 08;138(47–48):713–718.
36. Xavier Bosch-Capblanch, K. Banerjee and A. Burton Unvaccinated children in years of increasing coverage: how many and who are they? Evidence from 96 low- and middle-income countries Tropical Medicine and International Health volume. 2012. № 6.p 697–710. doi:10.1111/j.1365-3156.2012.02989.x.
37. Walter A. Orenstein, R. Gordon Douglas, Lance E. Rodewald and Alan R. Hinman. Immunizations In The United States: Success, Structure, And Stress. Health Aff. 2005. vol. 24 № 3. P. 599-610.
38. Wiysonge CS, Uthman OA, Ndumbe PM, Hussey GD. Individual and Contextual Factors Associated with Low Childhood Immunisation Coverage in Sub-Saharan Africa: A Multilevel Analysis. 2012. PLoS ONE 7(5): e37905. doi:10.1371/journal.pone.0037905
Библиографиялық сілтемелер
Байбусинова А.Ж., Мусаханова А.К., Шалгумбаева Г.М. Отношение, барьеры и проблемы вакцинопрофилактики в современном мире: обзор литературы / / Наука и Здравоохранение. 2016. №3. С. 123-134.
Baybussinova A.Zh., Musakhanova A.K., Shalgumbayeva G.M. Knowledge, attitude, barriers regarding vaccination current situation: review. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016, 3, pp. 123-134.
Байбусинова А.Ж., Мусаханова А.К., Шалгумбаева Г.М. Қазіргі уақытта вакцинопрофилактиканың мәселелері және кедергілері, көз-қарас: әдебиетке шолу / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2016. №3. Б. 123-134.