ЖЕР БЕТІНДЕГІ ЖӘНЕ ЖЕР АСТЫНДАҒЫ ЯДРОЛЫҚСЫНАҚТАР БОЛҒАН ОРЫНДАРДАҒЫ РАДИОБЕЛСЕНДІ ЛАСТАНУДЫ БАҒАЛАУ
Кіріспе: Семейдің ядролық сынақ полигоны (СЯСП) аймағында радиоэкологиялық зерттеулер 18500км2 –ге тең үлкен жер көлемінде радиобелсенді ластанудың деңгейін бағалау үшін және болашақта осы жерлерді халық шаруашылығына қайтару үшін жүргізіледі. Ядролы сынақтар шатқалы «Балапан», «Сынақ алаңы», тау сілемі Дегелен алаңдарында жүзеге асырылғаны белгілі.
Мақсаты: Радиобелсенді ластануға негізгі үлесін қосқан жер үсті және ауадағы ядролық жаралыстар болған «Сынақ алаңының», сонымен қатар, жер астындағы ядролық жарылыстар өткізілген Дегелең ауданының радиобелсеңділігін анықтау,
Материалдар мен әдістер. Қойылған мақсатқа жету үшін белгіленген жерлерде гамма-спектрометрия және радиометриялық әдістерді қолдана отырып топырақ сынамалары алынып зерттелінді. Осы бағытта жүргізілген зерттеулер бойынша жүйелілі әдебиеттік шолу жүргізілді.
Нәтижесі: «Сынақ алаңының» үлкен аймағында Cs- 137 беткелік ластану қалыңдығы 0,2 – 0,5 Ки/км2 тең.
Қорытынды: Негізгі ластану (50 Ки/км2–ге дейін) зерттелген аймақтың ортасында орналасқан
Касым Ш. Жумадилов, http://orcid.org/0000-0002-0205-4585
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті,
Ядролық физика, жаңа материалдар және технологиялар халықаралық кафедрасы,
Астана қ., Қазақстан.
1. Дериглазов В.И., Горин В.В., Mальцев A.Л., Mатущенко A.M., Сафонов Ф.Ф., Смагулов С.Г. Радиологическая ситуация на Семипалатинском испытательном полигоне и приграничных районов Казахской ССР // Бюллетень центра общественной информации по атомной энергии (форма атома ЦНИИ). Moсква. Россия. 1991. N4. C. 46-52
2. Дубасов Ю.В., Матущенко А.М., Филонов Н.П. Семипалатинский испытательный полигон: оценивая радиоэкологические последствия // Бюллетень центра общественной информации по атомной энергии. Спецвыпуск. Moсква. Россия. 1993. C.12.
3. Жумадилов К.Ш. Радионуклидное загрязнение на «следе» атмосферных ядерных взрывов и в местах подземных ядерных испытаний // Информационный листок. Семипалатинский ЦНТИ. 1997. №27. С.1-4
4. Логачев В.А. Ядерные испытания в СССР и их влияние на здоровье насления Российской Федерации. M., Издат. 2008. с.470
5. Artemev O.I., Akhmetov M.A., Larin V.N., Ptitskaya L.D., Zhumadilov K.S., Silkina G.P., Subbotin S.B. Radiation survey and radionuclide analysis of radioactive plumes from the former Semipalatinsk nuclear test site // Conference: NATO Advanced Research Workshop on Nuclear Physical Methods in Radioecological Investigations of Nuclear Test Sites. Place: Almaty, Kazakhstan, june 07-10, 1999. Nuclear physical methods in radioecological investigations of nuclear test sites. NATO advanced science institute series, sub-series: Disarmament technologies. 2000. №31. Pp. 127-143
6. Gordeev K., Shinkarev S., Ilyin L., Bouville A., Hoshi M., Luckyanov N., Simon S.L. Retrospective dose assessment for the population living in areas of local fallout from the Semipalatinsk nuclear test site Part I: External exposure // J. Radiat. Res. 2006. №47, A129-136
7. Ivannikov A.I., Zhumadilov Zh., Gusev B.I., Miyazawa Ch., Jiao L., Skvortsov V.G., Stepanenko V.F., Takada J. and Hoshi M. Individual dose reconstruction among residents living in the vicinity of the Semipalatinsk Nuclear Test Site using EPR spectroscopy of tooth enamel // Health Phys. 2002. 83(2). Pp. 183-196
8. Stepanenko V.F., Hoshi M., Dubasov Yu.V., Sakaguchi A., Yamamoto M., Orlov M., Bailiff I.K., Ivannikov A.I., Skvortsov V.G., Kryukova I.G., Zhumadilov K.S., Apsalikov K.N., Gusev B.I. A gradient of radioactive contamination in Dolon village near SNTS and comparison of computed dose values with instrumental estimates for the 29 August, 1949 nuclear test // J. Radiat. Res. 2006. №47. A149-A158
9. Zhumadilov K., Ivannikov A., Apsalikov K.N., Zhumadilov Zh., Toyoda Sh., Tieliewuhan E., Endo S., Tanaka K., Miyazawa C., Okamoto T. and Hoshi M. Radiation Dose Estimation by Tooth Enamel EPR Dosimetry for Residents of Dolon and Bodene // J. Radiat.Res. 2006. №47. A47-A53
10. Zhumadilov K., Ivannikov A., Apsalikov K., Zhumadilov Zh., Stepanenko, V., Skvortsov V., Berekenova G., Toyoda S., Endo S., Tanaka K., Miyazawa C., Hoshi M. Results of tooth enamel EPR dosimetry for population living in the vicinity of the Semipalatinsk nuclear test site // Radiat. Meas. 2007. №42. 1049-1052.
References:
1. Deriglazov V.I., Gorin V.V., Maltsev A.L., Matushcenko A.M., Safonov F.F., Smagulov S.G. Radiologicheskaya situatsiya na Semipalatinskom ispytatel'nom poligone i prigranichnykh raionov Kazakhskoi SSR [Radiological situation at Semipalatinsk test site bordering regions of the Kazakh SSR]. Byulleten' tsentra obshchestvennoi informatsii po atomnoi energii (forma atoma TsNII) [Bulletion of the Public information center by atomic Energy (CNII atominform)]. Moscow. Russia. 1991. 4. pp. 46-52.
2. Dubasov U.V., Matuschenko A.M., Filonov N.P. Semipalatinskii ispytatel'nyi poligon: otsenivaya radioekologicheskie posledstviya [Semipalatinsk Test Site: estimation of radiological consequences]. Byulleten' tsentra obshchestvennoi informatsii po atomnoi energii. Spetsvypusk [Bulletion of the Public information center by atomic Energy (CNII atominform). Special issue. Moscow. Russia. 1993,
3. Zhumadilov K.Sh. Radionuklidnoe zagryaznenie na «slede» atmosfernykh yadernykh vzryvov i v mestakh podzemnykh yadernykh ispytanii [Radionuclide contamination on the "trace" of the atmospheric nuclear tests and in the field of underground nuclear tests]. Informatsionnyi listok [Information sheet]. Semipalatinskii TsNTI. 1997. №27. pp.1-4
4. Logachev V.A. Yadernye ispytaniya v SSSR i ikh vliyanie na zdorov'e nasleniya Rossiiskoi Federatsii [Nuclear tests in the USSR and their influence on the health of the population of the Russian Federation]. M., IzdAT. 2008. pp. 470.
5. Artemev O.I., Akhmetov M.A., Larin V.N., Ptitskaya L.D., Zhumadilov K.S., Silkina G.P., Subbotin S.B. Radiation survey and radionuclide analysis of radioactive plumes from the former Semipalatinsk nuclear test site. Conference: NATO Advanced Research Workshop on Nuclear Physical Methods in Radioecological Investigations of Nuclear Test Sites. Place: Almaty, Kazakhstan, june 07-10, 1999. Nuclear physical methods in radioecological investigations of nuclear test sites. NATO advanced science institute series, sub-series: Disarmament technologies. 2000. №31. pp. 127-143
6. Gordeev K., Shinkarev S., Ilyin L., Bouville A., Hoshi M., Luckyanov N., Simon S.L. Retrospective dose assessment for the population living in areas of local fallout from the Semipalatinsk nuclear test site Part I: External exposure. J. Radiat. Res. 2006. №47, A129-136
7. Ivannikov A.I., Zhumadilov Zh., Gusev B.I., Miyazawa Ch., Jiao L., Skvortsov V.G., Stepanenko V.F., Takada J. and Hoshi M. Individual dose reconstruction among residents living in the vicinity of the Semipalatinsk Nuclear Test Site using EPR spectroscopy of tooth enamel. Health Phys. 2002. 83(2). pp. 183-196
8. Stepanenko V.F., Hoshi M., Dubasov Yu.V., Sakaguchi A., Yamamoto M., Orlov M., Bailiff I.K., Ivannikov A.I., Skvortsov V.G., Kryukova I.G., Zhumadilov K.S., Apsalikov K.N., Gusev B.I. A gradient of radioactive contamination in Dolon village near SNTS and comparison of computed dose values with instrumental estimates for the 29 August, 1949 nuclear test. J. Radiat. Res. 2006. №47. pp. A149-A158
9. Zhumadilov K., Ivannikov A., Apsalikov K.N., Zhumadilov Zh., Toyoda Sh., Tieliewuhan E., Endo S., Tanaka K., Miyazawa C., Okamoto T. and Hoshi M. Radiation Dose Estimation by Tooth Enamel EPR Dosimetry for Residents of Dolon and Bodene. J. Radiat.Res. 2006. №47. Pp. A47-A53
10. Zhumadilov K., Ivannikov A., Apsalikov K., Zhumadilov Zh., Stepanenko, V., Skvortsov V., Berekenova G., Toyoda S., Endo S., Tanaka K., Miyazawa C., Hoshi M. Results of tooth enamel EPR dosimetry for population living in the vicinity of the Semipalatinsk nuclear test site. Radiat. Meas. 2007. №42. pp.1049-1052.
Көрген адамдардың саны: 345
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Жумадилов К.Ш. Оценка радиоактивного загрязнения в местах наземных и подземных ядерных испытаний / / Наука и Здравоохранение. 2016. №6. С. 73-79. Zhumadilov К.Sh. Evaluation of radioactive contamination in areas of near surface and underground nuclear tests / / Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016, 6, pp. 73-79. Жумадилов К.Ш. Жер бетіндегі және жер астындағы ядролық сынақтар болған орындағы радиобелсенді ластануды бағалау / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2016. №6. Б. 73-79.Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ