ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ҚАЛҚАНША БЕЗІ ОБЫРЫНЫҢ ОНКОЛОГИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Осы жұмыста қалқанша безі обырының Шығыс Қазақстан облысы бойынша 5 жыл (2011-2015 жылдар) аралығында онкологиялық көрсеткіштері талданды. Бәріне мәлім Қазақстан территориясы, әсіресе Шығыс Қазақстан аумағы бұрынғы Семей ядролық полигоны аймағының радиациялық фонының қолайсыздығы онкологиялық аурулардың, соның ішінде қалқанша безі обырының санының өсуіне әсер етті.
Зерттеу мақсаты. Шығыс Қазақстан облысы бойынша 2011-2015 жылдар аралығында қалқанша безі обырының эпидемиологиялық көрсеткіштерін талдау.
Әдістері. Көлденең эпидемиологиялық зерттеу жасалынды. Жұмысты орындау үшін Шығыс Қазақстан облыстық және Семей аймақтық онкологиялық диспансерлерінің біріншілік құжаттар негізінде аумақтық қатерлі ісік регистрі қолданылды. Талдауға 2011 және 2015 жылдар аралығында барлық қалқанша безі обырының біріншілік тіркелген жағдайлары алынды. Бұл жұмысты орындау кезінде айырықша қызығушылық тудырған қалқанша бездің қатерлі ісіктерінің анықталу жиілігін талдау болды. Статистикалық талдау және деректерді өңдеу Excel және Windows SPSS.20 арқылы жүргізілді. Дескриптикалық статистиканың әдістерін қолдану арқылы талданды: Мағлұматтар дескриптивті статистика әдістерін қолданумен сипатталған: орталық тенденцияны бағалау (орташа) және оның сандық мағлұматтары үшін дисперсиясы (стандартты ауытқу), абсолютті жиілігі мен олардың сапалық мағлұматтарының пайызы.
Нәтижелері. Талдау кезінде 2011 және 2015 жылдар аралығында Шығыс Қазақстан облысы бойынша тіркелген жағдайлар саны өскені анықталды 100 мың тұрғынға шаққанда 2,9-дан 4,2 жағдайға дейін. Өлімділік саны 100 мың тұрғынға шаққанда 0,5-0,4 жағдай бұл республикалық көрсеткішке жақын 2011ж. 0,6 жағдай және 2015ж. 0,5 жағдай. Аурушандылық көрсеткіші Шығыс Қазақстан облысы бойынша әсіресе 50 жастан асқан тұрғындарда және әйел адамдарда ер адамдарға қарағанда 12 есе жиі кездеседі.
Қорытынды. Шығыс Қазақстан облысы бойынша бесжылдық аралықта аурушандылық көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 2011ж. 2,9%-дан 4,2% 2015ж. жалпы қазақстандық көрсеткіштер бойынша 2,5% 2011ж. және 3,5% 2015ж. аралығында өскені байқалады. Өлімділік саны 100 мың тұрғынға шаққанда 0,6-дан 0,4 аралығында ауытқиды, бұл республикалық көрсеткішке 0,5-0,6% жақын. Жиі қалқанша безі обыры 41-60 жас аралығында кездеседі бұл барлық тіркелген жағдайлардың 70% құрайды және әйел адамдарда ер адамдарға қарағанда жиі кездеседі.
Майра Ж. Еспенбетова 1,
Айнур С. Крыкпаева 1,
Жанар М. Жуманбаева 1,
Наталья Е. Глушкова 1,
Асыл С. Абенова 1, Алия С. Сериккан 2, Жандос М. Магзумов 3
1 Семей қаласының Мемлекеттік Медицина университеті;
2 Семей қаласының аймақтық онкологиялық диспансері; Семей қ., Қазақстан Республикасы;
3 Шығыс-Қазақстан облысының онкологиялық диспансері; Өскемен қ., Қазақстан Республикасы
1. Байпеисов Д.М., Жылкайдарова А.Ж., Сейтказина Г.Д., Балтабеков Н.Т. Принципы онконастороженности и ранней диагностики злокачественных новообразований у населения Казахстана: Метод. рекомендации для медицинских работников ПМСП. Алматы, 2012. 35 с.
2. Болезни щитовидной железы, связанные с йодной недостаточностью и сходные состояния. P-T-024. Республиканский центр развития здравоохранения РЦРЗ (Республиканский центр развития здравоохранения МЗ РК), Клинический протокол МЗ РК (Приказ №764). – 2007.
3. Кайдарова Д.Р., Ауезова Э.Т., Чингисова Ж.К., Сейсенбаева Г.Т., Ажмагамбетова А.Е., Жылкайдарова А.Ж. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2015 г. (статистические материалы). Алматы, 2016. 168 с.
4. Каприн А.Д., Старинский В.В. Злокачественные новообразования в России в 2015 году (заболеваемость и смертность) – М.: МНИОИ им. П.А. Герцена филиал ФГБУ «НМИРЦ» Минздрава России, 2017. 250 с
5. Нургазиев К.Ш., Сейтказина Г.Ж., Байпеисов Д.М., Сейсенбаева Г.Т., Ажмагамбетова А.Е. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2011 г. (статистические материалы). Алматы, 2012. 108 с.
6. Нургазиев К.Ш., Сейтказина Г.Ж., Байпеисов Д.М., Сейсенбаева Г.Т., Ажмагамбетова А.Е., Жылкайдарова А.Ж. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2012 г. (статистические материалы). Алматы, 2013. 104 с.
7. Нургазиев К.Ш., Байпеисов Д.М., Сейсенбаева Г.Т., Ажмагамбетова А.Е., Жылкайдарова А.Ж., Камхен В.Б. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2013 г. (статистические материалы). Алматы, 2014. 128 с.
8. Нургазиев К.Ш., Байпеисов Д.М., Ауезова Э.Т., Жылкайдарова А.Ж., Сейсенбаева Г.Т. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2014 г. (статистические материалы). Алматы, 2015. 138 с.
9. Alipov G., Ito M., Prouglo Y. et al. Ret proto-oncogene rearrangement in thyroid cancer around Semipalatinsk nuclear testing site // Lancet. 1999. Vol. 354(9189). P. 1528-1529.
10. Aschebrook-Kilfoy B., Schechter R.B., Shih Y.C. et al. The clinical and economic burden of a sustained increase in thyroid cancer incidence // Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev. 2013. Vol. 22. P. 1252–1259.
11. Brito J.P., Al Nofal A., Montori V. et al. The impact of subclinical disease and mechanism of detection on the rise in thyroid cancer incidence: a population-based study in Olmsted County, Minnesota during 1935 through 2012 // Thyroid. 2015. Vol. 25. P. 999–1007.
12. Cancer of The Thyroid-SEER Stat Fact Sheets. Available at: http://seer.cancer.gov/statfacts/html/thyro.html (last accessed 2 June 2017).
13. Curado M.P., Edwards B., Shinetal H.R. Cancer Incidence in Five Continents // IARC Scientiic Publications. 2007. Vol. 9(160). P. 896.
14. Davies L., Welch H.G. Current thyroid cancer trends in the United States // JAMA Otolaryngol. Head Neck Surg. 2014. Vol. 140. P. 317–322.
15. Espenbetova M., Zamanbekova Zh., Sadykova Sh. et al. Thyroid disorders in population living around the Semipalatinsk Nuclear Test Site, Kazakhstan // Eur. J. Public Health. 2015. Vol. 25(suppl 3). P. 319-320.
16. Guth S., Theune U., Aberle J. et al. Very high prevalence of thyroid nodules detected by high frequency (13 MHz) ultrasound examination // Eur. J. Clin. Invest. 2009. Vol. 39. P. 699–706.
17. Hegedus L. Clinical practice. The thyroid nodule // N. Engl. J. Med. 2004. Vol. 351. P. 1764–1771.
18. Kilfoy B.A., Zheng T., Holford T.R. et al. International patterns and trends in thyroid cancer incidence, 1973–2002 // Cancer Causes and Control. 2009. Vol. 20(50). P. 525-531.
19. Landa I., Robledo M. Association studies in thyroid cancer susceptibility: are we on the right track? // J. Mol. Endocrinol. 2011. Vol. 47(1). P. R43-R58.
20. Leenhardt L., Bernier M.O., Boin-Pineau M.H. et al. Advances in diagnostic practices affect thyroid cancer incidence in France // Eur. J. Endocrinol. 2004. Vol. 150. P. 133–139.
21. Mettler Jr. F.A., Bhargavan M., Homadsen B.R. et al. Nuclear Medicine Exposure in the United States, 2005–2007 // J. Cancer Epidemiol. 2008. Vol. 38(5). P.384–391.
22. Nagataki S., Nystrom E. Epidemiology and primary prevention of thyroid cancer // Thyroid. 2002. Vol. 12(10). P. 889–896.
23. Pal T., Vogl F.D., Chappuis P.O., et al. Increased risk for nonmedullary thyroid cancer in the first degree relatives of prevalent cases of nonmedullary thyroid cancer: a hospital-based study // J. Clin. Endocrinol. Met. 2001. Vol. 86(11). P. 5307-5312.
24. Sherman S.I. Thyroid cancer // Lancet. 2003. Vol. 361. P. 501-511.
25. Siegel R., Ma J., Zou Z. et al. Cancer statistics, 2014 // CA Cancer J. Clin. 2014. Vol. 64. P. 9–29.
26. Torre L.A., Goding A.M., Chen M.S. et al. Cancer statistics for Asian Americans, Native Hawaiians, and Pacific Islanders, 2016: Converging incidence in males and females // CA Cancer J. Clin. 2016. Vol. 66(3). P. 182-202.
27. Zhumadilov Z., Gusev B.I., Takada J. et al. Thyroid abnormality trend over time in northeastern regions of Kazakstan, adjacent to the Semipalatinsk nuclear test site: a case review of pathological findings for 7271 patients // J. Rad. Res. 2000. Vol. 41(1). P. 35-44.
References:
1. Baipeisov D.M., Zhylkaidarova A.Zh., Seitkazina G.D., Baltabekov N.T. Printsipy onkonastorozhennosti i rannei diagnostiki zlokachestvennykh novoobrazovanii u naseleniya Kazakhstana: Metod. rekomendatsii dlya meditsinskikh rabotnikov PMSP. [The principles of on-aging and early diagnosis of malignant neoplasms in the nation of Kazakhstan: Method. Recommendation for PHC medical workers]. Almaty, 2012. 35 p. [in Russian]
2. Bolezni shchitovidnoi zhelezy, svyazannye s iodnoi nedostatochnost'yu i skhodnye sostoyaniya. P-T-024. Respublikanskii tsentr razvitiya zdravookhraneniya RTsRZ (Respublikanskii tsentr razvitiya zdravookhraneniya MZ RK), Klinicheskii protokol MZ RK (Prikaz №764). [Diseases of the thyroid gland associated with iodine deficiency and similar conditions. P-T-024. Republican Center for Health Development of the Republican Center for Health Development (Republican Center for Health Development of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan), Clinical Protocol of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan (Order No. 764)] – 2007. [in Russian]
3. Kaidarova D.R., Auezova E.T., Chingisova Zh.K., Seisenbaeva G.T., Azhmagambetova A.E., Zhylkaidarova A.Zh. Pokazateli onkologicheskoi sluzhby Respubliki Kazakhstan za 2015 g. (statisticheskie materialy). [Indicators of Oncology Service of the Republic of Kazakhstan for 2015 year (statistical materials)]. Almaty, 2016. 168 p. [in Russian]
4. Kaprin A.D., Starinskii V.V. Zlokachestvennye novoobrazovaniya v Rossii v 2015 godu (zabolevaemost' i smertnost') – M.: MNIOI im. P.A. Gertsena filial FGBU «NMIRTs» Minzdrava Rossii. [[Malignant neoplasms in Russia in 2015 (morbidity and mortality)] – M.: MNIOI im. P.A. Gercena filial FGBU «NMIRC» Minzdrava Rossii], 2017. 250 p. [in Russian]
5. Nurgaziev K.Sh., Seitkazina G.Zh., Baipeisov D.M., Seisenbaeva G.T., Azhmagambetova A.E. Pokazateli onkologicheskoi sluzhby Respubliki Kazakhstan za 2011 g. (statisticheskie materialy). [Indicators of Oncology Service of the Republic of Kazakhstan for 2011year. (statistical materials)]. Almaty, 2012. 108 p. [in Russian]
6. Nurgaziev K.Sh., Seitkazina G.Zh., Baipeisov D.M., Seisenbaeva G.T., Azhmagambetova A.E., Zhylkaidarova A.Zh. Pokazateli onkologicheskoi sluzhby Respubliki Kazakhstan za 2012 g. (statisticheskie materialy) [Indicators of Oncology Service of the Republic of Kazakhstan for 2012 year (statistical materials)]. Almaty, 2013. 104 p. [in Russian]
7. Nurgaziev K.Sh., Baipeisov D.M., Seisenbaeva G.T., Azhmagambetova A.E., Zhylkaidarova A.Zh., Kamkhen V.B. Pokazateli onkologicheskoi sluzhby Respubliki Kazakhstan za 2013 g. (statisticheskie materialy). [Indicators of Oncology Service of the Republic of Kazakhstan for 2013 year (statistical materials)]. Almaty, 2014. 128 p. [in Russian]
8. Nurgaziev K.Sh., Baipeisov D.M., Auezova E.T., Zhylkaidarova A.Zh., Seisenbaeva G.T. Pokazateli onkologicheskoi sluzhby Respubliki Kazakhstan za 2014 g. (statisticheskie materialy). [Indicators of Oncology Service of the Republic of Kazakhstan for 2014 year (statistical materials)]. Almaty, 2015. 138 p. [in Russian]
9. Alipov G., Ito M., Prouglo Y. et al. Ret proto-oncogene rearrangement in thyroid cancer around Semipalatinsk nuclear testing site. Lancet. 1999, 354(9189), pp. 1528-1529.
10. Aschebrook-Kilfoy B., Schechter R.B., Shih Y.C. et al. The clinical and economic burden of a sustained increase in thyroid cancer incidence. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2013, 22, pp. 1252–1259.
11. Brito J.P., Al Nofal A., Montori V. et al. The impact of subclinical disease and mechanism of detection on the rise in thyroid cancer incidence: a population-based study in Olmsted County, Minnesota during 1935 through 2012. Thyroid. 2015, 25, pp. 999–1007.
12. Cancer of The Thyroid-SEER Stat Fact Sheets. Available at: http://seer.cancer.gov/statfacts/html/thyro.html (last accessed 2 June 2017).
13. Curado M.P., Edwards B., Shinetal H.R. Cancer Incidence in Five Continents. IARC Scientiic Publications. 2007, 9(160), pp. 896.
14. Davies L., Welch H.G. Current thyroid cancer trends in the United States. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2014, 140, pp. 317–322.
15. Espenbetova M., Zamanbekova Zh., Sadykova Sh. et al. Thyroid disorders in population living around the Semipalatinsk Nuclear Test Site, Kazakhstan. Eur J Public Health. 2015, 25(suppl 3), pp. 319-320.
16. Guth S., Theune U., Aberle J. et al. Very high prevalence of thyroid nodules detected by high frequency (13 MHz) ultrasound examination. Eur J Clin Invest. 2009, 39, pp. 699–706.
17. Hegedus L. Clinical practice. The thyroid nodule. N Engl J Med. 2004, 351, pp. 1764–1771.
18. Kilfoy B.A., Zheng T., Holford T.R. et al. International patterns and trends in thyroid cancer incidence, 1973–2002. Cancer Causes and Control. 2009, 20(50), pp. 525-531.
19. Landa I., Robledo M. Association studies in thyroid cancer susceptibility: are we on the right track? J Mol Endocrinol. 2011, 47(1), pp. R43-R58.
20. Leenhardt L., Bernier M.O., Boin-Pineau M.H. et al. Advances in diagnostic practices affect thyroid cancer incidence in France. Eur J Endocrinol. 2004, 150, pp. 133–139.
21. Mettler Jr. F.A., Bhargavan M., Homadsen B.R.. et al. Nuclear Medicine Exposure in the United States, 2005–2007. J Cancer Epidemiol. 2008, 38(5), pp.384–391.
22. Nagataki S., Nystrom E. Epidemiology and primary prevention of thyroid cancer. Thyroid. 2002, 12(10), pp. 889–896.
23. Pal T., Vogl F.D., Chappuis P.O., et al. Increased risk for nonmedullary thyroid cancer in the first degree relatives of prevalent cases of nonmedullary thyroid cancer: a hospital-based study. J Clin Endocrinol Met. 2001, 86(11), pp. 5307-5312.
24. Sherman S.I. Thyroid cancer. Lancet. 2003, 361, pp. 501-511.
25. Siegel R., Ma J., Zou Z. et al. Cancer statistics, 2014. CA Cancer J. Clin. 2014, 64, pp. 9–
26. Torre L.A., Goding A.M., Chen M.S. et al. Cancer statistics for Asian Americans, Native Hawaiians, and Pacific Islanders, 2016: Converging incidence in males and females. CA Cancer J Clin. 2016, 66(3), pp. 182-202.
27. Zhumadilov Z., Gusev B.I., Takada J. et al. Thyroid abnormality trend over time in northeastern regions of Kazakstan, adjacent to the Semipalatinsk nuclear test site: a case review of pathological findings for 7271 patients. J Rad Res. 2000, 41(1), pp. 35-44.
Көрген адамдардың саны: 426
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Еспенбетова М.Ж., Крыкпаева А.С., Жуманбаева Ж.М., Глушкова Н.Е., Абенова А.С., Сериккан А.С., Магзумов Ж.М. Онкологические показатели рака щитовидной железы по Восточно-Казахстанской области // Наука и Здравоохранение. 2018. 5 (Т.20). С. 88-95. Еспенбетова М.Ж., Крыкпаева А.С., Жуманбаева Ж.М., Глушкова Н.Е., Абенова А.С., Сериккан А.С., Магзумов Ж.М. Frequency of occurrence of thyroid cancer in the East Kazakhstan region. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018, (Vol.20) 5, pp. 88-95. Еспенбетова М.Ж., Крыкпаева А.С., Жуманбаева Ж.М., Глушкова Н.Е., Абенова А.С., Сериккан А.С., Магзумов Ж.М. Шығыс Қазақстан облысы бойынша қалқанша безі обырының онкологиялық көрсеткіштері // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2018. 5 (Т.20). Б. 88-95.Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ