МАГНИТТІ-РЕЗОНАНСТЫ ТОМОГРАФИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ МЕН БОЛАШАҒЫ
Магнитті-резонансты томография - тіндер мен мүшелердің суретін электромагнитті толқындардың көмегімен алуға негізделген зерттеу әдісі. Жұмсақтінді құрылымдардың, байлам аппаратының, бас миы мен жұлынның тіндерінің жоғарғы контрасттылығы, сәулелік жүктеменің болмауы магнитті-резонансты томографтың артықшылықтары болып табылады. Магнитті-резонансты томография зерттеуді пациент денесінің анатомиялық ерекшеліктерін ескере отырып кез келген жазықтықта жүргізуге, ал керек болған жағдайда - түрлі мүшелер мен тіндердің өзара орналасуын нақты анықтау үшін үшөлшемді суретті алуға мүмкіндік береді. Өткен мыңжылдықтың 90-шы жылдарының аяғынан бастап магнитті-резонансты томография кез келген мамандықтағы дәрігерлер арсеналына толығымен нықтап енді. Осы мақалада магнитті-резонансты томография дамуы мен қазіргі кезеңде әлем бойынша әр түрлі медициналық мекемелерде тұрақты түрде қолданылып отырған магнитті-резонансты томографияның жұмбақ, құпиялықтан рутинді әдіске айналған - диагностикалық әдіс ретіндегі қалыптасуының негізгі кезеңдері айқындалып көрсетілген. Магнитті-резонансты томография ұдайы дамып және жетілдіріліп отырады, жаңа импульсті бірізділік пен шарғы жасалынады, көптеген түрлі ғылыми зерттеулер жүргізіліп отырады. Аталмыш мақала авторлары бұл жұмыстағы баяндалған ақпараттардың студенттермен қатар тәжірибелік дәрігерлерге де септігін тигізеді деп есептейді.
Мадина Р. Мадиева 1, https://orcid.org/0000-0001-6431-9713
Данияр Т. Раисов 1, http://orcid.org/0000-0002-3872-1263
Анаргуль Г. Куанышева 1, http://orcid.org/0000-0002-6194-1029
Александр В. Рахимбеков 1, https://orcid.org/0000-0003-3894-2397
Мадина Н. Байзакова 1, https://orcid.org/0000-0002-2246-1866
Айгерим К. Тусупжанова 1, https://orcid.org/0000-0002-1606-643X
Кайрат Альмисаев 1, https://orcid.org/0000-0003-4661-6110
1 Сәулелі диагностика және ядролық медицина кафедрасы,
Семей қаласының Мемлекеттік Медицина Университеті,
Семей қ., Қазақстан Республикасы
1. Аляев Ю.Г., Синицын В.Е., Григорьев Н.А. Магнитно-резонансная томография в диагностике урологических заболеваний. М.: Практическая медицина, 2005. С. 23-56
2. Беленков Ю.Н., Терновой С.К., Синицын В.Е. Магнитно-резонансная томография сердца и сосудов М.: Видар, 1997. С. 5-130
3. Ефимцев А. Ю., Труфанов Г. Е., Фокин В. А. Демиелинизация при эпилепсии: данные диффузионной тензорной МР-трактографии // Материалы IV Всероссийского национального конгресса лучевых диагностов и терапевтов «Радиология-2010». М., 2010. С. 152–153.
4. Коновалов А.Н., Корниенко В.Н., Пронин И.Н. Магнитно-резонансная томография в нейрохирургии. М.: Видар, 1998. С.21-45
5. Одинак М.М., Базилевич С.Н. Возможности и опыт применения методов нейровизуализации при эпилепсии // Эпилептология в медицине 21 века / под ред. Е.И. Гусева, А.Б. Гехт. М., 2009. С. 287–297.
6. Потапов А.А., Горяйнов С.А. Длинные ассоциативные пути белого вещества головного мозга: современный взгляд с позиции нейронаук // Вопросы нейрохирургии им. Н.Н. Бурденко. 2014. Т. 78, №5. С. 66–77.
7. Ринкк П.А. Магнитный резонанс в медицине. М.: Геотар-Мед, 2003. С 4-25
8. Ceccarelli A., Rocca M. A., Falini A., Tortorella P., Pagani E., Rodegher M., Comi G., Scotti G., Filippi M. Normal-appearing white and grey matter damage in MS: a volumetric and diff usion tensor MRI study at 3.0 Tesla // J. Neurol. 2007. Vol. 254 (4). P. 513–518.
9. Finelli P. Diffusion-weighted MR in hypoglycemic coma // Neurology. 2001; 57: 933-935.
10. Jones D.K. Studying connections in the living human brain with diff usion MRI // Cortex. 2008. Vol. 44, N 8. P. 936–952.
11. Holodny A.I., Ollenschleger M.D., Liu W.C. Diff usion imaging in brain tumors. Neuroimaging // Clin. N. Am. 2002. Vol. 12. P. 107–124.
12. Horsfi eld M.A., Jones D.K. Applications of diff usion-weighted and diff usion tensor MRI to white matter diseases - a review // NMR in Biomedicine. 2002. Vol. 15. P. 570–577.
13. Leach M.O., Boggis C.R., Dixon A.K. et al. MARIBS study group. Screening with magnetic resonance imaging and mammography of a UK population at high familial risk of breast cancer: a prospective multicentre cohort study (MARIBS). Lancet 2005;365(9473):1769–78.
14. Lehman C.D., Isaacs C., Schnall M.D. Cancer yield of mammography, MR, and US in high-risk women: prospective multi-institution breast cancer screening study. Radiology 2007;244(2):381–8.
15. Lovblad K.O., Launbach H., Baird A., et al. Clinical expirience with diffusion-weighted MR in patients with acute stroke. AJNR 1998, 19, 1061-1066.
16. Mormina E., Longo M. MRI Tractography of Corticospinal Tract and Arcuate Fasciculus in High-Grade Gliomas Performed by Constrained Spherical Deconvolution: Qualitative and Quantitative Analysis // Am. J. Neuroradiolоgy. 2015. Vol. 10. P. 1853–1858.
17. Phillips M., McGraw P., Lowe M., et al. Hainline Diffusion-Weighted Imaging of White Matter Abnormalities in Patients with Phenylketonuria // AJNR 2001, 22:1583-1586.
18. Simon J.H., Zhang S., Laidlaw D.H., Miller D.E., Brown M., Corboy J., Bennett J. Identifi cation of fi bers at risk for degeneration by diff usion tractography in patiens at high risk for MS aft er aclinically isolated syndrome // Magn. Reson. Imaging. 2006. Vol. 24. P. 983–988.
Referenсes:
1. Alyaev Yu.G., Sinitsyn V.E., Grigoriev N.A. Magnitno-rezonansnaya tomografiya v diagnostike urologicheskikh zabolevanii. [Magnetic resonance imaging in the diagnosis of urological diseases]. M.: Prakticheskaya meditsina. [M.: Practical medicine], 2005. pp. 23-56 [in Russian]
2. Belenkov Yu.N., Ternovoy S.K., Sinitsyn V.E. Magnitno-rezonansnaya tomografiya serdtsa i sosudov [Magnetic resonance imaging of the heart and blood vessels]. M .: Vidar, 1997. pp. 5-130 [in Russian]
3. Efimtsev A.Yu., Trufanov G.Ye., Fokin V.A. Demielinizatsiya pri epilepsii: dannye diffuzionnoi tenzornoi MR-traktografii [Demyelination in epilepsy: data from diffusion tensor MR-tractography]. Materialy IV Vserossiiskogo natsional'nogo kongressa luchevykh diagnostov i terapevtov «Radiologiya-2010» [Proceedings of the IV All-Russian National Congress of Radiological Diagnostics and Therapists Radiology]. M., 2010. pp. 152–153. [in Russian]
4. Konovalov A.N., Kornienko V.N., Pronin I.N. Magnitno-rezonansnaya tomografiya v neirokhirurgii. [Magnetic resonance imaging in neurosurgery.] M.: Vidar, 1998. pp. 21-45 [in Russian]
5. Odinak M.M., Bazilevich S.N. Vozmozhnosti i opyt primeneniya metodov neirovizualizatsii pri epilepsii [Possibilities and Experience of Using Neuroimaging Methods for Epilepsy]. Epileptologiya v meditsine 21 veka [Epileptology in Medicine] M., 2009. Р. 287–297. [in Russian]
6. Potapov A.A., Goryainov S.A. Dlinnye assotsiativnye puti belogo veshchestva golovnogo mozga: sovremennyi vzglyad s pozitsii neironauk [The long associative paths of the white matter of the brain: a modern view from the perspective of neuroscience]. Voprosy neirokhirurgii im. N.N. Burdenko [Questions of Neurosurgery named after. N. N. Burdenko.] 2014. Vol. 78, No. 5. P. 66–77. [in Russian]
7. Rinkk P.A. Magnitnyi rezonans v meditsine. [Magnetic resonance in medicine.] M.: Geotar-Med, 2003 pp.4-25 [in Russian]
8. Ceccarelli A., Rocca M. A., Falini A., Tortorella P., Pagani E., Rodegher M., Comi G., Scotti G., Filippi M. Normal-appearing white and grey matter damage in MS: a volumetric and diff usion tensor MRI study at 3.0 Tesla. J. Neurol. 2007. Vol. 254 (4). P. 513–518.
9. Finelli P. Diffusion-weighted MR in hypoglycemic coma. Neurology. 2001;57:933-935
10. Jones D. K. Studying connections in the living human brain with diff usion MRI. Cortex. 2008. Vol. 44, N 8. P. 936–952.
11. Holodny A. I., Ollenschleger M. D., Liu W. C. Diff usion imaging in brain tumors. Neuroimaging // Clin. N. Am. 2002. Vol. 12. P. 107–124.
12. Horsfi eld M. A., Jones D. K. Applications of diff usion-weighted and diff usion tensor MRI to white matter diseases — a review. NMR in Biomedicine. 2002. Vol. 15. P. 570–577.
13. Leach M.O., Boggis C.R., Dixon A.K. et al. MARIBS study group. Screening with magnetic resonance imaging and mammography of a UK population at high familial risk of breast cancer: a prospective multicentre cohort study (MARIBS). Lancet. 2005;365(9473):1769–78.
14. Lehman C.D., Isaacs C., Schnall M.D. Cancer yield of mammography, MR, and US in high-risk women: prospective multi-institution breast cancer screening study. Radiology. 2007;244(2):381–8.
15. Lovblad K-O., Launbach H., Baird A., et al. Clinical expirience with diffusion-weighted MR in patients with acute stroke. AJNR. 1998, 19, 1061-1066.
16. Mormina E., Longo M. MRI Tractography of Corticospinal Tract and Arcuate Fasciculus in High-Grade Gliomas Performed by Constrained Spherical Deconvolution: Qualitative and Quantitative Analysis. Am. J. Neuroradiolоgy. 2015. Vol. 10. P. 1853–1858.
17. Phillips M., McGraw P., Lowe M., et al. Hainline Diffusion-Weighted Imaging of White Matter Abnormalities in Patients with Phenylketonuria. AJNR 2001, 22:1583-1586.
18. Simon J. H., Zhang S., Laidlaw D. H., Miller D. E., Brown M., Corboy J., Bennett J. Identifi cation of fi bers at risk for degeneration by diff usion tractography in patiens at high risk for MS after aclinically isolated syndrome. Magn. Reson. Imaging. 2006. Vol. 24. P. 983–988.
Библиографиялық сілтемелер
Мадиева М.Р., Раисов Д.Т., Куанышева А.Г., Рахимбеков А.В., Байзакова М.Н., Тусупжанова А.К., Альмисаев К. История и перспективы развития магнитно-резонансной томографии // Наука и Здравоохранение. 2018. 6 (Т.20). С. 169-175.
Madiyeva M.R., Raissov D.T., Kuanysheva A.G., Rakhimbekov A.V., Baizakova M.N., Tussupzhanova A.K., Almisaev K. History and development prospects of magnetic resonance imaging. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018, (Vol.20) 6, pp. 169-175.
Мадиева М.Р., Раисов Д.Т., Куанышева А.Г., Рахимбеков А.В., Байзакова М.Н., Тусупжанова А.К., Альмисаев К. Магнитті-резонансты томографияның даму тарихы мен болашағы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2018. 6 (Т.20). Б. 169-175.