МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ГОСПИТАЛЬДЫҚ БАҒАЛАУ ЖҮЙЕСІН ЕНГІЗУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІ: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕГЕ ШОЛУ
Кіріспе. Медициналық ұйымдар көбінесе жаңа (инновациялық) технологиялар үшін бастапқы нүкте болып табылады. Жаңа технологияларды практикаға енгізу, әдетте, қазіргі қолданыстағы практикамен салыстырғанда жаңа технологиялардың құндылығы мен артықшылықтары туралы сенімді және негізделген ақпараттың қажеттілігін туындататындарды ауыстыруға немесе жаңартуға алып келеді.
Мақсаты: Медициналық технологияларды госпитальдық бағалау жүйесін (МТБ) медициналық ұйымдардың практикасына енгізудің және пайдаланудың тиімділігі туралы халықаралық тәжірибені талдау.
Стратегиялық ізденіс. MEDLINE (PubMed), Cochrane Database of Systematic Reviews, CRD (Univ. of York) деректер базасынан «Медициналық технологияларды госпитальдық бағалау» деген кілт сөздермен әдебиеттер іздестірілді. Қосу өлшемшарттары ретінде 2018 жылдың маусым айына дейін шығарылған ағылшын тілінде жүргізілген зерттеулер белгіленді, онда МТБ жүйесінің жеке медицина ұйымдарының қызметіне ықпалы немесе әсері туралы сапалы, сандық немесе аралас деректер ұсынылған. Жоғарыда келтірілген деректер базасында іздеуге сұратым бойынша 282 жарияланым берілді. Абстракттарды қарағаннан кейін, анализге іріктеу өлшемшарттарына сәйкес келетін 42 зерттеу белгіленді.
Нәтижелері. Госпитальдық МТБ жүйесін қолдану тиімділігін зерттейтін жарияланған зерттеулердің шектеулі болуына қарамастан, госпитальдық МТБ әртүрлі медициналық технологияларды енгізуге немесе енгізуден бас тарту мүмкіндігіне, сондай-ақ менеджерлер мен клиинцистердің оң қабылдауына қатысты шешім шығару процесіне оң әсері туралы кеңінен баяндалады.
Еуропа елдерінде анағұрлым жиі пайдаланылатын модель болып табылатын госпитальдық МТБ тәуелсіз бөлімі медицина ұйымдарында МТБ процесінің тереңдігі, жоғары сапасы мен күрделілігі жағынан бірнеше артықшылықтарға ие. Госпитальдық МТБ бөлімі медициналық технологиялар саласында барлық мүдделі тараптармен әріптестікпен жұмыс істейтіндігі және оның медицина ұйымының медицина және басқарушы персоналына тәуелсіздігі медицина ұйымын стратегиялық дамытудың және ұлттық (мемлекеттік) немесе аймақтық ұйымдарда МТБ агенттіктерімен әріптестікті дамытудың маңызды элементі бола алады.
Қорытындылар. Халықаралық тәжірибе деректерінің негізінде, госпитальдық МТБ жүйесін енгізу және пайдалану стратегиялық дамытудың негізгі бағыттарын анықтауға, медициналық ұйымдардың қаржылық тұрақтылығының негізін құруға мүмкіндік беретін, түрлі медициналық технологияларды практикаға енгізу және пайдалану мақсаттылығы туралы негізделген басқарушылық шешімдерді қабылдау мүмкіндігін қамтамасыз етудің тиімді стратегиясы болып табылады.
Андрей В. Авдеев*1,2, https://orcid.org/0000-0001-8509-6053, Айгүл Қ. Қаптағаева 3, Әділет Б. Табаров 4, Насрулла А. Шаназаров 1, Әмір А. Ахетов 1
1 Қазақстан Республикасы Президенті Іс басқармасы Медициналық орталығының ауруханасы;
2 Астана медицина университеті;
3 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі;
4 Денсаулық сақтауды дамыту республикалық орталығы,
Астана қ., Қазақстан Республикасы1.Arentz-Hansen H., Ormstad S.S., Hamidi V., Juvet L.K., Fure B., Norderhaug I.N. Pilot project on mini- HTA in the Western Norway Regional Health Authority. 2011, 123 p. ISBN 978-82-8121-404-0.
2.Bodeau-Livinec F., Simon E., Montagnier-Petrissans C., Joel M.E., FeryLemonnier E. Impact of CEDIT recommendations: an example of health technology assessment in a hospital network // Int J Technol Assess Health Care. 2006, 22:161–168.
3.Cicchetti A., Iacopino V., Coretti S., Fiore A., Marchetti M., Sampietro-Colom L., Kidholm K., Wasserfallen J.B., Kahveci R., Halmesmäki E., Rosenmöller M., Wild C., Kivet R.A. Toward a contingency model for Hospital-based Health Technology Assessment: evidence from AdHopHTA // Int J Technol Assess Health Care. 2018 Jan; 34(2): 205-211. doi: 10.1017/S0266462318000119.
4.Cicchetti A., Marchetti M., Dibidino R., Corio M., on behalf of HTAi’s Hospital Based Sub Interest Group: Hospital based HTA. Hospital based health technology assessment. World-wide survey. 2007, 41 p. URL: https://htai.org/wp-content/uploads/2018/02/HospitalBased HTAISGSurveyReport.pdf (дата обращения 28.11.2018).
5.Cicchetti A., Marchetti M., Iacopino V., D'Amico G., Sampietro-Colom L. Organizational Models of Hospital Based HTA: Empirical Evidence from Adhophta European Project // Value Health. 2015 Nov;18(7):A560-1. doi: 10.1016/j.jval.2015.09.1823.
6.Cram N., Groves J., Foster L. Technology assessment–a survey of the clinical engineer’s role within the hospital // J Clin Eng 1997, 22:373–382.
7.Danish National Board of Health. Introduction to mini-HTA – a management and decision support tool for the hospital service. Denmark; Copenhagen. 2005, 37 p. ISBN: 87-7676-237-8. URL: http://sundhedsstyrelsen.dk/~/media/ 47C62A769EBC4E80A153F986C5348F55.ashx (дата обращения 28.11.2018).
8.Ehlers L., Vestergaard M., Kidholm K., Bonnevie B., Pedersen P.H., Jorgensen T., Jensen M.F., Kristensen F.B., Kjolby M. Doing mini-health technology assessments in hospitals: a new concept of decision support in health care? // Int J Technol Assess Health Care. 2006, 22:295–301.
9.EunetHTA definition. URL: https://www.eunethta.eu/ about-eunethta/ (дата обращения 28.11.2018).
10. Folkersen J., Pedersen P.H. Attitudes to the use of a decision support method when introducing new medical technology at the University Hospital of Copenhagen // Ugeskr Laeger 2006, 168:2069–2074.
11. Gagnon M.P. Hospital-based health technology assessment: developments to date // Pharmacoeconomics. 2014 Sep;32(9):819-24. doi: 10.1007/s40273-014-0185-3.
12. Gagnon M.P., Abdeljelil A.B., Desmartis M., Légaré F., Ouimet M., Gagnon J., St-Pierre M., Rhainds M., Coulombe M. Opportunities to Promote Efficiency in Hospital Decision-Making Through the Use of Health Technology Assessment // Canadian Health Services Research Foundation: Ottawa; 2011, 28 p. URL: https://www.cfhi-fcass.ca/sf-docs/default-source/commissio ned-research-reports/Gagnon-Dec2011-EN.pdf?sfvrsn=0 (дата обращения 28.11.2018).
13. Gagnon M.P., Desmartis M., Poder T., Witteman W. Effects and repercussions of local/hospital-based health technology assessment (HTA): a systematic review // Syst Rev. 2014 Oct 28;3:129. doi: 10.1186/2046-4053-3-129.
14. Health technology assessment // Int J Technol Assess Health Care, 2009 25 Suppl 1, p.10.
15. International HTA Glossary definition, Health Technology Assessment international. URL: http://htaglossary.net/health+technology+assessment+%28HTA%29 (дата обращения 28.11.2018).
16. Jacob R., McGregor M. Assessing the impact of health technology assessment // Int J Technol Assess Health Care 1997, 13:68–80.
17. Jonsson E. History of health technology assessment in Sweden // Int J Technol Assess Health Care 2009, 25(Suppl 1):42–52. doi: 10.1017/S02664623090 90412.
18. Kidholm K., Ehlers L., Korsbek L., Kjaerby R., Beck M. Assessment of the quality of mini-HTA // Int J Technol Assess Health Care. 2009 Jan;25 (1):42-8. doi: 10.1017/S0266462309090060.
19. King R. International Society of Technology Assessment in Health Care. Controlled introduction of new technology into a university teaching hospital by the use of health technology assessment into the safety and efficacy of each procedure // International Society of Technology Assessment in Health Care, Annual Meeting 2003. Canmore (Alberta, Canada) 23-24 June 2003.
20. Kosherbayeva L., Hailey D., Kurakbaev K., Tsoy A., Zhuzzhanov O., Donbay A., Kumar A., Nadyrov K. Implementation of health technology assessment work in a hospital in Kazakhstan // Int J Technol Assess Health Care. 2016; 32 (1-2): 78-80. doi: 10.1017/S0266462316000076.
21. Lee R.C., Marshall D., Waddell C., Hailey D., Juzwishin D. Health technology assessment, research, and implementation within a health region in Alberta, Canada // Int J Technol Assess Health Care 2003, 19:513–520.
22. Luce B.R., Brown R.E. The use of technology assessment by hospitals, health maintenance organizations, and third-party payers in the United States // Int J Technol Assess Health Care 1995, 11:79–92.
23. Mad P., Geiger-Gritsch S., Hinterreiter G., Mathis-Edenhofer S., Wild C. Pre-coverage assessments of new hospital interventions on Austria: methodology and 3 years of experience // Int J Technol Assess Health Care. 2012 Apr;28(2):171-9. doi: 10.1017/S0266462312000025.
24. Mäkelä M., Roine R.P. Health technology assessment in Finland // Int J Technol Assess Health Care. 2009 Jul;25 Suppl 1:102-7. doi: 10.1017/S02664623090 90497.
25. Martin J. Evidence in Context: Hospital-based HTA adds significantly to Arms-Length HTA in Canada // Panel Session - “Same, same but different: HTA in and for Hospital at Health Technology Assessment International”. HTAi 11th Annual Meeting Abstract Volume, Washington. 2014, 189:14.
26. McGregor M. The Impact of Reports of the Technology Assessment Unit of the McGill University Health Centre // Montreal (Canada): Technology Assessment Unit (TAU) of the McGill University Health Centre (MUHC); 2012 Sep 13. Report no. 65. 35 p.
27. McGregor M., Brophy J.M. End-user involvement in health technology assessment (HTA) development: a way to increase impact // Int J Technol Assess Health Care 2005, 21:263–267.
28. Menon D., Marshall D. Technology assessment in teaching hospitals // Dimens Health Serv 1990, 67:26–28.
29. Mitchell M.D., Agarwal R., Williams K., Umscheid C.A. How Technology Assessment by Hospitals Differs from Technology Assessment by Payers // HTAi V Annual Meeting 2008. Montreal 6-9 July 2008. Center for evidence-based Practice University of Pennsylvania Health System.
30. Mitchell M.D., Williams K., Brennan P.J., Umscheid C.A. Integrating local data into hospital-based healthcare technology assessment: two case studies // Int J Technol Assess Health Care 2010, 26:294–300. doi: 10.1017/ S0266462310000334.
31. Morilla-Bachs I., Gutierrez-Moreno S., Sampietro-Colom L. Development and proof of concept of software for Hospital Health Technology Assessment // Poster session. HTAi 8th Annual Meeting Book of Abstracts, Rio de Janeiro. 2011, 455:270.
32. Nielsen C.P., Funch T.M., Kristensen F.B. Health Technology Assessment: research trends and future priorities in Europe // J Health Serv Res Policy. 2011 Jul;16 Suppl 2:6-15. doi: 10.1258/jhsrp.2011.011050.
33. Patail B.M., Aranha A.N. Role of the biomedical engineering department in William Beaumont Hospital’s technology assessment process // J Clin Eng 1995, 20:290–296.
34. Pinget C., Grenon X., Wasserfallen J.B. Accuracy of HTA reports: A survey of ten-year activity of a hospital-based HTA unit // Poster presentation. HTAi 11th Annual Meeting Abstract Volume, Washington. 2014, 189:123.
35. Poulin P., Austen L., Kortbeek J.B., Lafreniere R. New technologies and surgical innovation: five years of a local health technology assessment program in a surgical department // Surg Innov 2012, 19: 187–199. doi: 10.1177/ 1553350611421916.
36. Rosenstein A.H., O’Daniel M., Geoghan K. Assessing new technology: how are other hospitals facing the challenge? // Healthc Financ Manage 2003, 57:70–74.
37. Sampietro-Colom L. Hospital Based HTA: What about methods, impact and future perspective? // Panel session. HTAi 8th Annual Meeting Book of Abstracts, Rio de Janeiro. 2011, 455:21.
38. Sampietro-Colom L., Lach K., Cicchetti A., Kidholm K., Pasternack I., Fure B., Rosenmöller M., Wild C., Kahveci R., Wasserfallen J.B., Kiivet R.A., et al. The AdHopHTA handbook: a handbook of hospital based Health Technology Assessment (HB -HTA); Public deliverable; The AdHopHTA Project (FP7/2007 -13 grant agreement nr 305018); 2015, 218 p. URL: http://www.adhophta.eu/ handbook (дата обращения 28.11.2018).
39. Sampietro-Colom L., Lach K., Pasternack I., Wasserfallen J.B., Cicchetti A., Marchetti M., Kidholm K., Arentz-Hansen H., Rosenmöller M., Wild C., Kahveci R., Ulst M. Guiding principles for good practices in Hospital-based Health Technology Assessment units // Int J Technol Assess Health Care. 2015;31(6):457-65. doi: 10.1017/ S0266462315000732.
40. Sampietro-Colom L., Morilla-Bachs I., Gutierrez-Moreno S., Gallo P. Development and test of a decision support tool for hospital health technology assessment // Int J Technol Assess Health Care. 2012 Oct;28(4):460-5. doi: 10.1017/S0266462312000487.
41. Schumacher I., Zechmeister I. Assessing the impact of health technology assessment on the Austrian healthcare system // Int J Technol Assess Health Care 2013, 29:84–91. doi: 10.1017/S0266462312000748.
42. Umscheid C.A., Williams K., Brennan P.J. Hospital-based comparative effectiveness centers: translating research into practice to improve the quality, safety and value of patient care // J Gen Intern Med 2010, 25:1352–1355. doi: 10.1007/s11606-010-1476-9.
43. Veluchamy S., Alder H.C. Health care technology assessment and adoption: a case study // Hosp Technol Ser 1989, 8:1–12.
44. Weingart S.N. Deciding to buy expensive technology. The case of biliary lithotripsy // Int J Technol Assess Health Care 1995, 11:301–315.
45. WHO Definition (EB 134/30). URL: http://www.who.int/health-technology-assessment/about/-Defining/en/ (дата обращения 28.11.2018).
46. Wild C., Erdös J., Zechmeister I. Contrasting clinical evidence for market authorisation of cardio-vascular devices in Europe and the USA: a systematic analysis of 10 devices based on Austrian pre-reimbursement assessments // BMC Cardiovasc Disord. 2014 Nov 4;14:154. doi: 10.1186/1471-2261-14-154.
47. Zechmeister I., Schumacher I. The impact of health technology assessment reports on decision making in Austria // Int J Technol Assess Health Care 2012, 28:77–84. doi: 10.1017/S0266462311000729.
Библиографиялық сілтемелер
Авдеев А.В., Каптагаева А.К., Табаров А.Б., Шаназаров Н.А., Ахетов А.А. Эффективность внедрения и использования системы госпитальной оценки медицинских технологий: обзор международного опыта // Наука и Здравоохранение. 2018. 6 (Т.20). С. 7-16.
Avdeyev A.V., Kaptagayeva A.K., Tabarov A.B., Shanazarov N.A., Akhetov A.A. Effectiveness of implementation and using the hospital-based health technology assessment system: review of international experience. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018, (Vol.20) 6, pp. 7-16.
Авдеев А.В., Қаптағаева А.Қ., Табаров Ә.Б., Шаназаров Н.А., Ахетов Ә.А. Медициналық технологияларды госпитальдық бағалау жүйесін енгізу және пайдалану тиімділігі: халықаралық тәжірибеге шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2018. 6 (Т.20). Б. 7-16.