НЕОНАТАЛДЫ КЕЗЕҢДЕГІ СОЗЫЛМАЛЫ САРГЫШТАНУЫ АУРУЫНЫҢ БІР ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ПСИХО-МОТОРЛЫ ДАМУЫНА ӘСЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ
Кіріспе. Соңғы жылдары жетілген балалардағы созылмалы сары аурулардың жиі орын алуы туралы мақалалар анағұрлым жиі кездесуде, бұл билирубинді энцефлопатияны, Балалар Церебральды Сал Ауруы (БЦА) бар орталық сары ауруды қоса алғанда, өмірінің алғашқы жылында балалардың орталық жүйке жүйесіне зақым келтірудің ықтимал жасырын салдарын неғұрлым егжей-тегжейлі зерделеуді талап етіп отыр.
Мақсаты. Неонаталды кезеңдегі созылмалы сары аурумен ауырған, бір жасқа толмаған балаларда психикалық-моторлық дамудың бұзылуына заманауи әдебиет деректерін және ықтимал клиникалық нұсқаларды талдау.
Іздестіру стратегиясы. Осы баптың материалдарында неонаталды кезеңдегі созыл-малы сары аурудың ағымы мен салдарын сипаттайтын, PubMed,Web of science, Cochrane library, Google Scholar, e-library, ciberleninka.ru, dissercat.com базаларынан алынған 28 ағылшын және орыс тілдеріндегі деректер және басқа ашық көздерден алынған 7 мақала зерделенді. Іздестіруге жетіліп туылған балалардағы осы проблеманың клиникалық аспектілерін сипаттайтын, соңғы жиырма бес жыл ішіндегі түпнұсқалы толық мәтінді мақалалар енгізілді. Талдаудан баяндамалар түйіндемесі, газет мақалалары және жеке хабарлар, сондай-ақ шала туылған балалардағы неонаталды сары аурудың ағымы мен салдары сипатталған толық мәтінді мақалалар алынып тасталды.
Нәтижелер. Әдеби шолуда созылмалы сары аурудың немесе ауыр гипербилирубин-емиялардың ағымдары мен салдарын зерттеудің ретроспективті, проспективті нәти-желері мен жағдайды бақылауы жарияланған, Америка Педиатрия Академиясының, NICE-тың неонаталды сары ауруды жүргізу жөніндегі нұсқаулығы, жақын шетел мен Қазақстан авторларының монографиялары мен рефераттары қаралды. Сенсоневральды саңыраулық, зиткерліктің төмендеуі, эмоционалдық-еріктік саланың бұзылуы, дене мен психикалық-моторлық дамудың бұзылулары түріндегі созылмалы сары аурудың салдары жөнінде деректер табылды.
Қорытынды: Созылмалы сары ауру орташа және төмен кіріс деңгейі бар елдерге тән. Созылмалы сары аурудың этиологиялық даму факторларының қлттық және елдік ерекшеліктері бар. Едәуір гипербилирубинемия дамуының қауіп факторы азиялық популяцияға тиесілі. Созылмалы сары ауру нәрестенің барлық органдары мен жүйелеріне әсер етеді. Ұлттық гипербилирубинемия тіркелімін жүргізу және NICE-тың немесе Америка Педиатрия Академиясының ұсынымдарына жақын болу болжамды мейлінше жақсартады. Болашақ аналарды неонаталды сары аурудың патологиялық ағымының алғашқы белгілері туралы оқыту керек.
Жаннат В. Рақышева¹, Маржан М. Лепесова¹
¹ Қазақ үздіксіз білім беру медициналық университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы
1. Божбанбаева Н.С. с соавт. К проблеме пролонгированных неонатальных желтух // Батыс Казакстан медицина журналы. 2015.№2(46) С.32-35
2. Булекбаева Ш.А. Разработка и оценка эффективности реабилитационных мероприятий при различных формах детского церебрального паралича: автореф. дис. д-ра мед. наук. Алматы,2010. 340 с.
3. Жан Айкарди. Заболевания нервной системы у детей: пер.с англ.;Том 1.М.: «Бином»,2013. С.27-31.
4. Зедонг С.Б. Клинико-функциональные изменения нервной системы при гипербилирубинемиях в неонатальном периоде: дис. канд. мед. наук. Санкт-Петербург, 2004. 280 с.
5. Каганова Т.И., Логинова А.А. Особенности альбуминсвязывающей плазмы у детей с гипербилирубинемией в неонатальном периоде // Российский вестник перинатологии и педиатрии. 2011. №4. С.10-14.
6. Клинический Протокол Диагностики и Лечения РК «Неонатальная Желтуха». 2014. C.2
7. Куанышбекова Р.Т. Состояние здоровья детей с внутриутробными инфекциями: докт. дис. мед. наук Алматы, 2001. 320 с.
8. Лепесова М.М. с соавт. Научное обоснование и разработка Программы по снижению инвалидности психоневрологических заболеваний у детей (ДЦП, Эпилепсия) // Отчет по НТП 2006-2007гг. АГИУВ, Алматы, 2007.30 c.
9. Макарова Е.Ю. с соавт. Клинико-биохимические аспекты синдрома двигательных расстройств у детей раннего возраста // Смоленский медицинский альманах. 2010. №3. С.108-114.
10. Немкова С.А., Заваденко Н.Н., Медведев М.И. Современные принципы ранней диагностики и комплексного лечения перинатальных поражений центральной нервной системы и детского церебрального паралича. Методическое пособие. Москва.: ГБОУ ВПО РНИМУ им. Н.И. Пирогова Минздрава России,2013.76 с.
11. Первишко О.В. с соавт. Катамнез детей, перенесших затяжную коньюгационную желтуху // Кубанский научный медицинский вестник. 2017. 24(4) С.105-108.
12. Первишко О.В. с соавт. Этиологическая структура затяжных желтух у детей раннего возраста // Кубанский научный медицинский вестник. 2012. №6 (135). С.30-32.
13. Солнцев В.В. Оптимизация тактики ведения новорожденных детей с затяжной конъюгационной гипербилирубинемией: дис. канд. мед. наук. Нижний Новгород, 2011. 260 с.
14. Тулегенова Г.А. Некоторые аспекты катамнеза новорожденных, перенесших гипербилирубинемию // Батыс Казакстан медицина журналы. 2012. №4(36). С.26-29.
15. Ушакова Р.А. Желтухи периода новорожденности. Роль инфекций в формировании затяжного варианта течения желтухи у детей раннего возраста // Уральский Медицинский Журнал. 2009. №7 (61). С.5-13.
16. Ушакова Р.А., Ковтун О.П. Современные аспекты формирования затяжной желтухи у новорожденных детей // Вестник Уральской медицинской академической науки. 2010. №2. С.33-36.
17. Adolph Eli Garfo. Heath-seeking behaviours of mothers of babies with neonatal jaundice in the Winneba community. Dissertation. University of Ghana. 2018. P.90 http://ugspace.ug.edu.gh (19.05.2019)
18. American Academy of Paediatrics. Clinical practical Guideline. Management of Hyperbilirubinemia in the Newborn Infant 35 or More Weeks of Gestation // Pediatrics. Vol. No.1.July 2004. P.297-316 www.aappublications.org/new (19.05.2019)
19. Benfer K.A. et al. Community-based parent-delivered early detection and intervention programme for infants at high risk of cerebral palsy in a low-resource country (Learning through Everyday Activities with Parents (LEAP-CP): protocol for a randomised controlled trial // BMJ Open 2018;8 http://dx.doi.org/10.1136/bmjopen-2017-021186 (19.05.2019)
20. Betul Acunaş et al. Turkish Neonatal Society guideline for the follow-up of high-risk newborn infants//Turk Pediatri Ars 2018; 53(Suppl 1): P.180-195
21. Chiara Greco et al. Neonatal Jaundice in Low- and Middle-Income Countries: Lessons and Future Directions from the 2015 Don Ostrow Trieste Yellow Retreat // Neonatology 2016;110: P.172–180
22. Hayder Al-Momen et al. Prediction of Death in Neonatal Seizures in Iraq // Tohoku J. Exp. Med., 2018. P.246-249
23. Julia Ballester-Plane. Beyond the motor impairment in dyskinetic cerebral palsy: neuropsycho-logical and connectome based approach. Dissertation. Universitat de Barcelona.2018. P. 127 www.tdx.cat (19.05.2019)
24. Kwame Emmanuel Tender. Risk factors for sever hyperbilirubinemia (jaundice) among neonates in Accra. Dissertation University of Ghana.2018. P.122 http://ugspace.ug.edu.gh (19.05.2019)
25. Lie K., Groholt E., Eskild A. Association of cerebral palsy with Apgar score in low and normal birthweight infants: population based cohort study // BMJ. October 2010. https://doi.org/10.1136/bmj.c4990 (19.05.2019)
26. Liao et al. Predicting neurodevelopmental outcomes for at-risk infants: reliability and predictive validity using a Chinese version of the INFANIB at 3, 7 and 10 months // BMC Pediatrics. 2012. 12: 72 https://doi.org/10.1186/1471-2431-12-72 (19.05.2019)
27. Morgan N. et al. Optimising motor learning in infants at high risk of cerebral palsy: a pilot study //BMC Pediatrics.2015.15:30 https://doi.org/10.1186/s12887-015-0347-2 (19.05.2019)
28. Narasimhappa M. Gundur et al. Natural history and predictive risk factors of prolonged unconjugated jaundice in the newborn // Pediatrics International. 2010. №52. P.769-772
29. Neonatal jaundice. Clinical Guideline. May 2010. Funded to produce guidelines for the NHS by NICE. P.525 www.rcog.org.uk (19.05.2019)
30. Prasad Advappa Parvathamma et al. Three-year experience with prolonged neo-natal jaundice screening in a district general hospital // International Journal of Contemporary Pediatrics. 2017. №4(1). P.1-4
31. Stephen Hoff et al. Safety and Effectiveness of Cochlear Implantation of Young Children, Including Those With Complicating conditions // Otology & Neurotology, Vol. 40, No. 4, 2019. P.454–463
32. Tanzila Chrowdhury et al. Does UTI case prolonged jaundice in otherwise well infants? // Eur J Pediatr. 2015. №174. P.971-974
33. Vijay Agrawal et al. Different causes of prolonged unconjugated Jaundice in the newborns // International Journal of Contemporary Pediatrics. 2017. №4(3). P.984-988
34. Wallander et al. Brain Reseach to Ameliorate Impaired Neurodevelopment-Home-based Intervention Trial (BRAIN-HIT) // BMC Pediatrics. 2010.10:27 https://doi.org/10.1186/1471-2431-10-27 (19.05.2019)
35. Wu et al. Risk for Cerebral Palsy in Infants with Total Serum Bilirubin Levels at or Above the Exchange Transfusion Threshold// JAMA Pediatr. 2015; 169(3): P.239-246.
References:
1. Bozhbanbaeva et al. K probleme prolongirovannykh neonatal'nykh zheltukh [On the problem of prolonged neonatal jaundice]. Batys Kazakstan meditsina zhurnaly [Medical journal of West Kazakhstan]. 2015. № 2(46) P.32-35 [In Russian]
2. Bulekbaeva Sh.A. Razrabotka i ocenka ehffektivnosti reabilitacionnyh meropriyatij pri razlichnyh formah detskogo cerebral'nogo paralicha (dis. d-ra med.nauk) [Development and assessment of efficiency of rehabilitation measures different forms Cerebral Palsy. Doct. Diss.] Almaty, 2010, 39 p. [In Russian]
3. Jean Aikardi. Zabolevaniya nervnoi sistemy u detei [Nervous’s system children disease]. Tom 1.M.: «Binom», 2013.P.27-31. [In Russian]
4. Zedong S.B. Kliniko-funkcional'nye izmeneniya nervnoj sistemy pri giperbilirubinemiyah v neonatal'nom periode (dis.kand.med.nauk) [Clinical and functional changes of nervous system of neonatal hyperbilirubinemia. Diss]: St.Petersburg,2004.28 p. [In Russian]
5. Kaganova T.I., Loginova A.A. Osobennosti al'bumin svyazyvayushchei plazmy u detei s giperbilirubinemiei v neonatal'nom periode [Characteristics of plasma albumin-binding capacity in neonatal infants with hyperbilirubinemia]. Rossiiskii vestnik perinatologii i pediatrii [Russian Bulletin of perinatology and pediatrics]. 2011. №4. P.10-14 [In Russian]
6. Clinical protocol diagnosis and treatment Republic Kazakhstan «Neonatal jaundice». 2014. P.2 [In Russian]
7. Kuanyshbekova R.T. Sostoyanie zdorov'ya detei s vnutriutrobnymi infektsiyami (dis.doktora med.nauk.) [Health status of children with intrauterine infections. Doct. Diss.] Almaty, 2001, 52 p. [In Russian]
8. Lepesova M.M. et al. Nauchnoe obosnovanie i razrabotka Programmy po snizheniyu invalidnosti psihonevrologicheskih zabolevanij u deteij [Scientific rationale and development program of decrease disability of children neurological diseases] (CP, Epilepsy). Report of STP 2006-2007. AGIUV, Almaty, 2007.30 p. [In Russian]
9. Makarova E.Yu. et al. Kliniko-biohimicheskie aspekty sindroma dvigatel'nyh rasstrojstv u detej rannego vozrasta [Clinical and biochemical aspects children motor disorder in infants]. Smolenskii meditsinskii al'manakh [Smolensk medical almanakh]. 2010. №3. P.108-114 [In Russian]
10. Nemkova S. A., Zavadenko N. N., Medvedev M. I. Sovremennye printsipy rannei diagnostiki i kompleksnogo lecheniya perinatal'nykh porazhenii tsentral'noi nervnoi sistemy i detskogo tserebral'nogo paralicha [Modern principles of early diagnosis and complex treatment of perinatal injury of the central nervous system and cerebral palsy]. Methodic manual. Moscow.: Pirogov Russian National Research Medical University (RNRMU), 2013. 76 p. [In Russian]
11. Pervishko O.V. et al. Katamnez detei, perenesshikh zatyazhnuyu kon'yugatsionnuyu zheltukhu [Catamnesis of children with chronic conjugated jaundice]. Kubanskii nauchnyi meditsinskii vestnik [Kuban Scientific Medical Bulletin]. 2017. 24(4). P.105-108 [In Russian]
12. Pervishko O.V. et al. Ehtiologicheskaya struktura zatyazhnyh zheltuh u detej rannego vozrasta [Etiological structure protracted jaundice in children]. Kubanskii nauchnyi meditsinskii vestnik [Kuban Scientific Medical Bulletin]. 2012. №6 (135) P.30-32 [In Russian]
13. Solncev V.V. Optimizatsiya taktiki vedeniya novorozhdennykh deteij s zatyazhnoi kon"yugatsionnoi giperbilirubinemiei (dis.kand.med.nauk) [Management optimization of newborns with prolonged hyperbilirubinemia Diss]. Nizhny Novgorod, 2011. 226 p. [In Russian]
14. Tulegenova G.A. Nekotorye aspekty katamneza novorozhdennyh perenesshih giperbilirubinemiyu [Some aspects of catamnesis of newborns undergone hyperbilirubinemia]. Batys Kazakstan meditsina zhurnaly [Medical journal of West Kazakhstan]. 2012. № 4(36). P.26-29 [In Russian]
15. Ushakova R.A. Zheltukhi perioda novorozhdennosti. Rol' infektsii v formirovanii zatyazhnogo varianta techeniya zheltukhi u detei rannego vozrasta [Jaundices in the neonatal period. TORCH-infections role in prolonged course of jaundice in neonates and young children]. Ural'skii meditsinskii zhurnal [Ural Medicine Journal]. 2009. № 7(61) P.5-13 [In Russian]
16. Ushakova R.A., Kovtun O.P. Sovremennye aspekty formirovaniya zatyazhnoi zheltukhi u novorozhdennykh detei [Contemporary aspects of occurrence of newborns prolonged jaundice]. Vestnik Ural'skoi meditsinskoi akademicheskoi nauki [Journal of Ural Medical Academic Science]. 2010. №2. P.33-36 [In Russian]
17. Adolph Eli Garfo. Heath-seeking behaviours of mothers of babies with neonatal jaundice in the Winneba community. Dissertation. University of Ghana. 2018. P.90. http://ugspace.ug.edu.gh (19.05.2019)
18. American Academy of Paediatrics. Clinical practical Guideline. Management of Hyperbilirubinemia in the Newborn Infant 35 or More Weeks of Gestation. Pediatrics.Vol. No.1.July 2004. P.297-316. www.aappublications.org/new (19.05.2019)
19. Benfer K.A. et al. Community-based parent-delivered early detection and intervention programme for infants at high risk of cerebral palsy in a low-resource country (Learning through Everyday Activities with Parents (LEAP-CP): protocol for a randomised controlled trial. BMJ Open. 2018; 8. http://dx.doi.org/10.1136/bmjopen-2017-021186 (19.05.2019)
20. Betul Acunaş, et al. Turkish Neonatal Society guideline for the follow-up of high-risk newborn infants. Turk Pediatri Ars. 2018; 53(Suppl 1): P.180-195
21. Chiara Greco et al. Neonatal Jaundice in Low- and Middle-Income Countries: Lessons and Future Directions from the 2015 Don Ostrow Trieste Yellow Retreat. Neonatology. 2016;110: P.172–180
22. Hayder Al-Momen et al. Prediction of Death in Neonatal Seizures in Iraq. Tohoku J. Exp. Med., 2018. P.246-249
23. Julia Ballester-Plane. Beyond the motor impairment in dyskinetic cerebral palsy: neuropsycho-logical and connectome based approach. Dissertation. Universitat de Barcelona.2018. P. 127 www.tdx.cat (19.05.2019)
24. Kwame Emmanuel Tender. Risk factors for sever hyperbilirubinemia (jaundice) among neonates in Accra. Dissertation University of Ghana. 2018. P.122 http://ugspace.ug.edu.gh (19.05.2019)
25. Lie K., Groholt E., Eskild A.. Association of cerebral palsy with Apgar score in low and normal birthweight infants: population based cohort study. BMJ. October 2010. https://doi.org/10.1136/bmj.c4990 (19.05.2019)
26. Liao et al. Predicting neurodevelopmental outcomes for at-risk infants: reliability and predictive validity using a Chinese version of the INFANIB at 3, 7 and 10 months. BMC Pediatrics. 2012. 12: 72 https://doi.org/10.1186/1471-2431-12-72
27. Morgan et al. Optimising motor learning in infants at high risk of cerebral palsy: a pilot study. BMC Pediatrics. 2015. 15: 30 https://doi.org/10.1186/s12887-015-0347-2 (19.05.2019)
28. Narasimhappa M. Gundur et al. Natural history and predictive risk factors of prolonged unconjugated jaundice in the newborn. Pediatrics International. 2010. №52. P.769-772
29. Neonatal jaundice. Clinical Guideline. May 2010. Funded to produce guidelines for the NHS by NICE. P.525 www.rcog.org.uk (19.05.2019)
30. Prasad Advappa Parvathamma et al.Three-year experience with prolonged neonatal jaundice screening in a district general hospital. International Journal of Contemporary Pediatrics. 2017. №4(1). P.1-4
31. Stephen Hoff et al. Safety and Effectiveness of Cochlear Implantation of Young Children, Including Those With Complicating conditions. Otology & Neurotology, Vol. 40, No. 4, 2019. P. 454–463
32. Tanzila Chrowdhury et al.Does UTI case prolonged jaundice in otherwise well infants? Eur J Pediatr. 2015. №174. P.971-974
33. Vijay Agrawal et al. Different causes of prolonged unconjugated Jaundice in the newborns. International Journal of Contemporary Pediatrics. 2017. №4(3). P.984-988
34. Wallander et al. Brain Reseach to Ameliorate Impaired Neurodevelopment-Home-based Intervention Trial (BRAIN-HIT). BMC Pediatrics. 2010. 10: 27 https://doi.org/10.1186/1471-2431-10-27 (19.05.2019).
35. Wu et al. Risk for Cerebral Palsy in Infants with Total Serum Bilirubin Levels at or Above the Exchange Transfusion Threshold. JAMA Pediatr. 2015; 169(3): P.239-246.
Көрген адамдардың саны: 634
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Рақышева Ж.В., Лепесова М.М. Неонаталды кезеңдегі созылмалы саргыштануы ауруының бір жастағы балалардың психо-моторлы дамуына әсері. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2019. 3 (Т.21). Б. 45-53.Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ