ИНСУЛИНРЕЗИСТЕНТТІЛІК ПЕН МАЙ АЛМАСУЫНЫҢ ЖӘНЕ РЕНИН – АНГИОТЕНЗИН – АЛЬДОСТЕРОН ЖҮЙЕСІНІҢ ГЕНДЕР ПОЛИМОРФИЗМДЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ: ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Кіріспе: Жиынтығы метаболизмдік синдром деп аталатын, жүрек-қан тамыр ауруларының және асқынуларының даму қаупін жоғарлататын қауіп факторларына инсулинрезистенттілік, дислипидемия, құрсақтық семіздік және артериялық гипертензия жатады. Осы қауіп факторларының өзара қарым-қатынас себептері зерттелуде және осы өзара қарым-қатынаста гендер полиморфизмдерінің рөлі соңғы орында емес.
Мақсаты: Метоболизмдік синдром мен артериялық гипертензия кезінде инмуслинрезистенттілік дамуының молекулярлы – генетикалық негіздері бойынша әдебиеттерді іздестіру.
Мәліметтер мен әдістері: Әдебиеттерді іздестіру PubMed (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/), Scopus (https://www.scopus.com/), Ebscohost (https://search.ebscohost.com/), Medline (https://www.nlm.nih.gov/), The Сocrane Library (http://www.cochranelibrary.com/), SpringerLink (https://link.springer.com/), Web of Knowledge (Thomson Reuters) (https://login.webofknowledge.com), Параграф Медицина (https://prg.kz/medicine_info), ScienceDirect (https://www.sciencedirect.com/) базаларында жүргізілді. Іздестіру тереңдігі 1998 мен 2019 жылдар аралығында жүргізілді. Әдебиетті қосу критерийлері: үлкен популяцияларда жүргізілген, рандомизирленген мен когортты зерттеулер туралы есептер; ағылшын, орыс тілдеріндегі мақалалар. Қосымша осы тақырыптағы мақалалардың жүйелі шолулар мен мета – анализдері кіргізілді. Әдебиетті кіргізбеу критерийлеріне жатты: жеке оқиға мен оқиғалар сериясын сипаттаған мақалалар, 1998 жылдан бұрын шыққан мақалалар, дәлелі базасы жоқ материалдар, баяндамалардың резюмелері, тезистер және газет мақалалары. 98 әдебиеттік қайнардан ағылшын тіліндегі 56 мақала осы мақаланың анализдік материалы ретінде алынды.
Нәтижелері: Мақалаларды шолу барысы кез-келген ген полиморфизмінің болуы фенотиптік белгі бермеуі мүмкін, бұл жерде осы гендердің фенотиптік көріністеріне әсер ете алатын ген – ген өзара қарым-қатынасы маңызды.
Қорытынды: осы қызықты да, маңызды гипотезаны мұқият және нақты зерттеу кең тараған күрделі аурулардың себептерін анықтауда пайдалы болуы мүмкін және адамның күрделі ауруларына жауапты гендерді зерттеуде күшті әсер көрсетуі мүмкін.
Айжан Т. Шаханова1, http://orcid.org/0000-0001-8214-8575
Нурлан Е. Аукенов2, http://orcid.org/0000-0002-3163-2997
Алма У. Нуртазина3, http://orcid.org/0000-0002-9737-4003
Тунгышхан Е. Шаханов4, http://orcid.org/0000-0002-8698-7541
Дана к. Кожахметова5, http://orcid.org/0000-0002-8367-1461
1 Ішкі аурулар пропедевтика кафедрасы, КеАҚ «Семей медициналық университеті»,
Семей қ., Қазақстан Республикасы;
2 ҚР ДМ Ғылым мен адами ресурстар департаментінің ғылым мен жаңа технологиялар басқармасы, Нұр-Сұлтан қ., Республика Қазақстан;
3 Ғылым мен клиникадағы инновация департаменті, 4 Факультеттік терапия кафедрасы, 5 Ішкі аурулар пропедевтика кафедрасы, КеАҚ «Семей медициналық университеті»,
Семей қ., Қазақстан Республикасы;
1. Abdollahi M.R. и др. Quantitated transcript haplotypes (QTH) of AGTR1, reduced abundance of mRNA haplotypes containing 1166C (rs5186:A>C), and relevance to metabolic syndrome traits // Hum. Mutat. 2007. Т. 28. № 4. С. 365–373.
2. Apalasamy Y.D. и др. Gender-dependent association of a β2-adrenergic gene variant with obesity parameters in Malaysian Malays // Asia-Pacific J. Public Heal. 2015. Т. 27. № 2. С. NP154–NP165.
3. Bastien M. и др. Overview of Epidemiology and Contribution of Obesity to Cardiovascular Disease // Prog. Cardiovasc. Dis. 2014. Т. 56. № 4. С. 369–381.
4. Beisiegel U. Lipoprotein metabolism // Eur. Heart J. 1998. Т. 19. № Abstract_Supplement. С. 1–688.
5. Bellili N.M. и др. Associations of the 344 T>C and the 3097 G>A polymorphisms of CYP11B2 gene with hypertension, type 2 diabetes, and metabolic syndrome in a French population // Am. J. Hypertens. 2010. Т. 23. № 6. С. 660–667.
6. Borghi C., Urso R., Cicero A.F. Renin–angiotensin system at the crossroad of hypertension and hypercholesterolemia // Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis. 2017. Т. 27. № 2. С. 115–120.
7. Carty C.L. и др. Analysis of Metabolic Syndrome Components in >15 000 African Americans Identifies Pleiotropic Variants Results from the Population Architecture Using Genomics and Epidemiology Study // Circ. Cardiovasc. Genet. 2014. Т. 7 С. 505-513.
8. Chen P. и др. Lipoprotein lipase variants associated with an endophenotype of hypertension: hypertension combined with elevated triglycerides // Hum. Mutat. 2009. Т. 30. № 1. С. 49–55.
9. Cho Y.S. и др. Association of lipoprotein lipase (LPL) single nucleotide polymorphisms with type 2 diabetes mellitus // Exp. Mol. Med. 2008. Т. 40. № 5. С. 523.
10. De R. и др. Identifying gene-gene interactions that are highly associated with Body Mass Index using Quantitative Multifactor Dimensionality Reduction (QMDR) // BioData Min. 2015. Т. 8. № 1.
11. El-Menyar A. и др. Association of β-Adrenergic Receptor Gene Polymorphisms with Acute Coronary Syndrome and Cardiovascular Risk Factors in an Arab Population // Angiology. 2016. Т. 67. № 8.
12. Fischer S.C.P.M. и др. Association of Multiple Genetic Variants with the Extension and Severity of Coronary Artery Disease // Arq. Bras. Cardiol. 2017.
13. Gjesing A.P. и др. Studies of the associations between functional β2- adrenergic receptor variants and obesity, hypertension and type 2 diabetes in 7,808 white subjects // Diabetologia. 2007. Т. 50. № 3. С. 563–568.
14. Gok I. и др. Roles of beta2-adrenergic receptor gene polymorphisms in a Turkish population with obstructive sleep apnea syndrome or obesity. // Genet. Mol. Res. 2014. Т. 13. № 4. С. 8511–8518.
15. Herrera C.L. и др. Association of polymorphisms within the Renin-Angiotensin System with metabolic syndrome in a cohort of Chilean subjects // Arch Endocrinol Metab. 2016. Т. 60. № 3. С. 190–8.
16. Hsiao C.F. и др. The effects of the renin-angiotensin-aldosterone system gene polymorphisms on insulin resistance in hypertensive families // JRAAS - J. Renin-Angiotensin-Aldosterone Syst. 2012. Т. 13. № 4. С. 446–454.
17. Jeppesen J. и др. Relationship between common lipoprotein lipase gene sequence variants, hyperinsulinemia, and risk of ischemic heart disease: A population-based study. // Atherosclerosis. 2010. Т. 211. № 2. С. 506–511.
18. Ji L.D. и др. Are genetic polymorphisms in the renin-angiotensin-aldosterone system associated with essential hypertension? Evidence from genome-wide association studies // J. Hum. Hypertens. 2017. Т. 31. № 11. С. 695–698.
19. Kalupahana N.S., Moustaid-Moussa N. The renin-angiotensin system: A link between obesity, inflammation and insulin resistance // Obes. Rev. 2012. Т. 13. № 2. С. 136–149.
20. Kraja A.T. и др. A bivariate genome-wide approach to metabolic syndrome: STAMPEED Consortium // Diabetes. 2011. Т. 60. № 4. С. 1329–1339.
21. Lastra-Lastra G. и др. Role of aldosterone and angiotensin II in insulin resistance: an update // Clin. Endocrinol. (Oxf). 2009. Т. 71. № 1. С. 1–6.
22. Lee M. и др. Gender-based differences on the association between salt-sensitive genes and obesity in Korean children aged between 8 and 9 years // PLoS One. 2015. Т. 10. № 3. С. 1–13.
23. Lee S. и др. Interactive effects of main genotype, caloric intakes, and smoking status on risk of obesity // Asia Pac. J. Clin. Nutr. 2011. Т. 20. № 4. С. 563–571.
24. Liu A. и др. The S447X polymorphism of the lipoprotein lipase gene is associated with lipoprotein lipid and blood pressure levels in Chinese patients with essential hypertension // J. Hypertens. 2004. Т. 22. № 8. С. 1503–1509.
25. Liu A.P. и др. The association of S447X and Hind III polymorphism in the lipoprotein lipase gene with dyslipidemia of the metabolic syndrome in patients with essential hypertension // Chinese J. Med. Genet. 2005. Т. 22. № 2. С. 151–157.
26. Malczewska-Malec M. и др. Analysis of candidate genes in Polish families with obesity // Clin. Chem. Lab. Med. 2004. Т. 42. № 5. С. 487–493.
27. Mcgillicuddy F.C., Roche H.M. Nutritional status, genetic susceptibility, and insulin resistance-important precedents to atherosclerosis // Mol. Nutr. Food Res. 2012. Т. 56. № 7. С. 1173–1184.
28. Mehri S. и др. Genotypic interactions of renin–angiotensin system genes with diabetes type 2 in a Tunisian population // Life Sci. 2010. Т. 87. № 1–2. С. 49–54.
29. Mehta P.K., Griendling K.K. Angiotensin II cell signaling: physiological and pathological effects in the cardiovascular system // Am. J. Physiol. Physiol. 2007. Т. 292. № 1. С. C82–C97.
30. Miyanaga K. и др. C allele of angiotensin II type 1 receptor gene A1166C polymorphism affects plasma adiponectin concentrations in healthy young Japanese women // Hypertens. Res. 2009. Т. 32. № 10. С. 901–905.
31. Mo X. и др. Association of lipoprotein lipase polymorphism rs2197089 with serum lipid concentrations and LPL gene expression // J. Hum. Genet. 2013. Т. 58. № 3. С. 160–164.
32. Muñoz-Barrios S. и др. Association of the hindIII and S447X polymorphisms in LPL gene with hypertension and type 2 diabetes in Mexican families // Dis. Markers. 2012. Т. 33. № 6. С. 313–320.
33. Muñoz A.M. и др. Examining for an association between candidate gene polymorphisms in the metabolic syndrome components on excess weight and adiposity measures in youth: A cross-sectional study // Genes Nutr. 2017. Т. 12. № 1. С. 1–11.
34. Muñoz A.M., Bedoya G., Velásquez C. An approach to the etiology of metabolic syndrome // Colomb. Med. 2013. Т. 44. № 1. С. 57–63.
35. Olefsky J.M., Glass C.K. Macrophages, Inflammation, and Insulin Resistance // Annu. Rev. Physiol. 2010. Т. 72. № 1. С. 219–246.
36. Oti M., Huynen M.A., Brunner H.G. Phenome connections // Trends Genet. 2008. Т. 24. № 3. С. 103–106.
37. Pacholczyk M. и др. Association of angiotensin-converting enzyme and angiotensin II type I receptor gene polymorphisms with extreme obesity in Polish individuals. // DNA Cell Biol. 2013. Т. 32. № 8. С. 435–442.
38. Palatini P. и др. Angiotensin II type 1 receptor gene polymorphism predicts development of hypertension and metabolic syndrome // Am. J. Hypertens. 2009. Т. 22. № 2. С. 208–214.
39. Panizzon M.S. и др. A new look at the genetic and environmental coherence of metabolic syndrome components. // Obesity (Silver Spring). 2015. Т. 23. № 12. С. 2499–507.
40. Park H.S., Shin E.S., Lee J.E. Genotypes and haplotypes of beta2-adrenergic receptor and parameters of the metabolic syndrome in Korean adolescents. // Metabolism. 2008. Т. 57. № 8. С. 1064–70.
41. Pereira T.V., Mingroni-Netto R.C., Yamada Y. ADRB2 and LEPR gene polymorphisms: Synergistic effects on the risk of obesity in Japanese // Obesity. 2011. Т. 19. № 7. С. 1523–1527.
42. Pollex R.L. и др. Metabolic syndrome in aboriginal Canadians: Prevalence and genetic associations // Atherosclerosis. 2006. Т. 184. № 1. С. 121–129.
43. Procopciuc L.M. и др. Renin angiotensin system polymorphisms in patients with metabolic syndrome (MetS). // Eur. J. Intern. Med. 2010. Т. 21. № 5. С. 414–418.
44. Rankinen T. и др. Are There Genetic Paths Common to Obesity, Cardiovascular Disease Outcomes, and Cardiovascular Risk Factors? // Circ. Res. 2015. Т. 116. № 5. С. 909–922.
45. Rosmond R. и др. Polymorphisms of the beta2-adrenergic receptor gene (ADRB2) in relation to cardiovascular risk factors in men. // J. Intern. Med. 2000.
46. Russo P. и др. -344C/T Variant in the Promoter of the Aldosterone Synthase Gene (CYP11B2) Is Associated With Metabolic Syndrome in Men // Am. J. Hypertens. 2007. Т. 20. № 2. С. 218–222.
47. Schenk S., Saberi M., Olefsky J.M. Insulin sensitivity: modulation by nutrients and inflammation // J. Clin. Invest. 2008. Т. 118. № 9. С. 2992–3002.
48. Skov J. и др. Tissue renin-angiotensin systems: A unifying hypothesis of metabolic disease // Front. Endocrinol. (Lausanne). 2014. Т. 5. № FEB. С. 1–7.
49. Steemburgo T., Azevedo M.J. d., Martínez J.A. Interação entre gene e nutriente e sua associação à obesidade e ao diabetes melito // Arq. Bras. Endocrinol. Metabol. 2009. Т. 53. № 2. С. 497–508.
50. Stumvoll M., Goldstein B.J., Haeften T.W. van. Type 2 diabetes: principles of pathogenesis and therapy // Lancet. 2005. Т. 365. № 9467. С. 1333–1346.
51. Vishram J.K.K. и др. Relationship Between Two Common Lipoprotein Lipase Variants and the Metabolic Syndrome and Its Individual Components // Metab. Syndr. Relat. Disord. 2016. Т. 14. № 9. С. 442–448.
52. Xie C. и др. The common biological basis for common complex diseases: Evidence from lipoprotein lipase gene // Eur. J. Hum. Genet. 2010. Т. 18. № 1. С. 3–7.
53. Xing H.X. и др. Relationship between lipoprotein lipase gene polymorphism and hemorrhagic stroke in a Chinese population // Int J Clin Exp Med. 2015. Т. 8. № 8. С. 13592–13597.
54. Xu Y. и др. Association of angiotensin I converting enzyme, angiotensin II type 1 receptor and angiotensin I converting enzyme 2 gene polymorphisms with the dyslipidemia in Type 2 diabetic patients of Chinese Han origin // Doi.Org. 2012. Т. 35. № 4. С. 378–83.
55. Yasue S. и др. Adipose tissue-specific regulation of angiotensinogen in obese humans and mice: Impact of nutritional status and adipocyte hypertrophy // Am. J. Hypertens. 2010. Т. 23. № 4. С. 425–431.
56. Zhang G. и др. Role of mitochondria in angiotensin II-induced reactive oxygen species and mitogen-activated protein kinase activation // Cardiovasc. Res. 2007. Т. 76. № 2. С. 204–212.
Көрген адамдардың саны: 645
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Шаханова А.Т., Аукенов Н.Е., Нуртазина А.У., Шаханов Т.Е., Кожахметова Д.К. Инсулинрезистенттілік пен май алмасуының және ренин – ангиотензин – альдостерон жүйесінің гендер полиморфизмдерінің өзара байланысы. Әдебиетке шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2019. 4 (Т.21). Б. 50-59.Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ