БАЙЛАНЫСТА БОЛҒАН АДАМДАРДА COVID-19 КЛИНИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІНІҢ ІСКЕ АСЫРЫЛУЫН ТАЛДАУ
Кіріспе. Алғаш рет 2019 жылдың желтоқсанында пайда болған SARS-CoV-2 вирусынан туындаған жаңа коронавирустық инфекцияның (COVID-19) пайда болуы әлемнің барлық елдерінде тіркелген 103 миллион жағдаймен тез таралуына және жаһандық пандемияға әкелді. Covid - 19 клиникалық көрінісі инфекциядан кейін 14 күн ішінде дамиды, адамдардың орташа 97,5% - ында 11,5 күн ішінде белгілер байқалады. COVID-19 асимптоматикалық инфекциядан өте ауыр, критикалық (жедел тыныс жетіспеушілігі, жедел респираторлық стресс синдромы, шок, көп ағзалы жетіспеушілік синдромы) болуы мүмкін.
Зерттеу мақсаты. Байланыста болған пациенттерде жас ерекшелігін, қатар жүретін патологияны және COVID-19 негізгі клиникалық симптомдарының іске асырылу мерзімін зерттеу.
Әдістері. Қазақстанның барлық өңірлерінен кешенді медициналық ақпараттық жүйеден (КМАЖ) алынған 2020 жылғы 13 наурыз бен 5 маусым аралығында стационарлық емделуде болған COVID-19 бар пациенттердің электрондық ауру тарихының клиникалық деректерін жинауды қамтитын ретроспективті зерттеу жүргізілді. Алынған мәліметтер сипаттамалық статистика әдістерімен өңделеді.
Нәтижелері. Біз covid-19 бар пациенттердің 5326 электрондық ауру тарихын талдадық, олардың 94.4% (n=5011) зертханалық растау кезінде (ПТР+) пациенттердің әртүрлі дәрежедегі COVID-19 клиникалық манифестациясы болды, ал қалған 315-і SARS-CoV-2 оң ПТР-мен байланыста болған адамдар ретінде ауруханаға жатқызылды, одан әрі мониторинг процесінде пациенттердің 5,6 % стационарлық емдеу кезеңінде әртүрлі ауырлықтағы COVID-19 клиникалық көріністерін жүзеге асырғаны анықталды.
Тұжырымдар. COVID-19-бен байланыста болған адамдарды ерте анықтау және бақылау "қауіп тобындағы" пациенттерді анықтауға және уақтылы емделуге мүмкіндік береді, бұл асқыну қаупін азайтуға көмектеседі. Жеңіл және асимптоматикалық курспен ауыратын науқастар пандемияның жалғасуында жоғары қауіп тудырады және ауыр эпидемиологиялық жағдайдың себебі болып табылады. Алынған нәтижелер COVID-19 байланысатын адамдарды ерте анықтау, оқшаулау және бақылаудың маңыздылығын көрсетеді. Дұрыс және уақтылы алынған ақпараты бар осы зерттеу уақтылы алдын алу және емдеу-диагностикалық іс-шараларға ықпал етеді, бұл "тәуекел тобындағы" адамдар арасындағы өлім-жітімді едәуір төмендетуге ықпал етеді.
Айтолкын Мынжанова 1, https://orcid.org/0000-0002-3015-4153
Динагуль А.Баешева 1,2, https://orcid.org/0000-0001-9129-5825
Алия К. Омарова1,2, Меруерт О. Хамитова 1,2, Айганым У. Даулбаева 1,2
Баян Р. Турдалина 1,2, https://orcid.org/0000-0002-5219-0753
Алия Ж. Сейдуллаева 1,2, https://orcid.org/0000-0002-7513-5677
Айгерим А. Жузжасарова1, https://orcid.org/0000-0001-6556-4489
Алёна В. Алтынбекова 1,2, https://orcid.org/0000-0002-4407-4525
Ульяна А. Кирпичева 3
Алмагуль А. Кушугулова 4, https://orcid.org/0000-0001-9479-0899
Самат С. Кожахметов 4,5 , https://orcid.org/0000-0001-9668-0327
1 КеАҚ «Астана медицина университеті», Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
2 Көпбейінді қалалық балалар ауруханасы №3, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
3 ҚР ДСМ "Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы" ШЖҚ РМҚ "Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы";
4 Өмір туралы ғылымдар орталығы ЖМ "National Laboratory Astana" Назарбаев Университеті, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
5 ArtScience инновациялық орталығы, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы.
1. Акимкин В.Г., Кузин С.Н., Семененко Т.А., Плоскирева А.А., Дубоделов Д.В., Тиванова Е.В., Пшеничная Н.Ю., Каленская А.В. и др. Гендерно-возрастная характеристика пациентов. DOI: 10.21055/0370-1069-2020-3-27-35.
2. Акимкин В.Г., Кузин С.Н., Семененко Т.А., Шипулина О.Ю., Яцышина С.Б., Тиванова Е.В. и др. Закономерности эпидемического распространения SARS-CoV-2 в условиях мегаполиса // Вопросы вирусологии. 2020; 65(4):203–211. DOI: 10.36233/0507-4088-2020-65-4-203-211.
3. Ahmad R. Sedaghat, Isabelle Gengler, Marlene M. Speth. Review Otolaryngol Head Neck Surg. 2020 Jul;163(1):12-15. doi: 10.1177/0194599820926464. Epub 2020 May 5. Olfactory Dysfunction: A Highly Prevalent Symptom of COVID-19 With Public Health Significance Affiliations expand PMID: 32366160 DOI: 10.1177/0194599820926464.
4. CDC COVID-19 Response Team. Coronavirus Disease 2019 in Children – United States, February 12 – April 2, 2020. MMWR Morb. Mortal. Wkly Rep. 2020; 69(14):422–26. DOI: 10.15585/mmwr.mm6914e4.
5. Chun М., Zhou M, Dong X et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of new coronavirus pneumonia 2019 in Wuhan, China: a descriptive study // Lancet 2020; 395 :507-13.
6. Dhochak N., Singhal T., Kabra S.K., Lodha R. Pathophysiology of COVID-19: why children fare better than adults? // Indian J Pediatr. 2020; 87(7):537–46. DOI: 10.1007/s12098-020- 03322-y.
7. Dong Y., Mo X., Hu Y., Qi X., Jiang F., Jiang Z., Tong S. Epidemiology of COVID-19 among children in China // Pediatrics. 2020; 145(6):e20200702.DOI: 10.1542/peds.2020-0702.
8. Gu H., Xie Z., Li T., Zhang S., Lai C. et al. Angiotensin-converting enzyme 2 inhibits lung injury induced by respiratory syncytial virus // Sci Rep.2016. v.6. Р.19840
9. Guan W-j, Ni Z-y, Hu Y. et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China . N Engl J Med 2020; 382 : 1708–20.
10. He f., Deng Y., Li V. Coronavirus disease 2019 (COVID-19): what do we know? J Med Virol 2020. 92 (7): 719-725, 14 March 2020.
11. He X., Lau E.H.Y., Wu P. et al (2020) Temporal dynamics in viral shedding and transmissibility of COVID-19 // Nat Med. 10.1038/s41591-020-0869-5
12. Jerome R Lechien, Carlos M Chiesa-Estomba, Daniele R De Siati, Mihaela Horoi, Serge D Le Bon, Alexandra Rodriguez, Didier Dequanter, Serge Blecic Olfactory and gustatory dysfunctions as a clinical presentation of mild-to-moderate forms of the coronavirus disease (COVID-19): a multicenter European study Multicenter Study Eur Arch Otorhinolaryngol. 2020 Aug;277(8):2251-2261. doi: 10.1007/s00405-020-05965-1. Epub 2020 Apr 6.
13. Jiang F., Deng L., Zhang L., Cai Y., Cheung C.W., Xia Z. Review of clinical characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID ‐ 19) // J Gen Intern Med. 2020 May;35(5):1545-1549. doi: 10.1007/s11606-020-05762-w. Epub 2020 Mar 4.
14. Klopfenstein T., Kadiane-Oussou N.J., Toko L., Royer P.Y., Lepiller Q., Gendrin V. Features of anosmia in COVID-19 // Med Mal Infect. 2020 doi: 10.1016/j.medmal.2020.04.006. [pii: S0399-077X(20)30110-4, Apr 17.
15. Lauer S.A., Grantz K.H., Bi K. et al . Incubation period of coronavirus disease 2019 (COVID-19) from officially registered confirmed cases: assessment and application // Ann Int Med 2020; 172 : 577.
16. Li L.Q., Huang T., Wang Y.Q. et al 2019 novel coronavirus patients' clinical characteristics, discharge rate and fatality rate of meta‐analysis // J Med Virol. 2020; 92: 577–83.
17. Li Q., Guan X., Wu P., et al. Early Transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia // N Engl J Med. 2020;382:1199–1207. doi: 10.1056/NEJMoa2001316.
18. Luers J.C., Rokohl A.C., Loreck N., Wawer Matos P.A., Augustin M., Dewald F. Olfactory and gustatory dysfunction in coronavirus disease 19 (COVID-19) // Clin Infect Dis. 2020 doi: 10.1093/cid/ciaa525, May 1.
19. Ludvigsson J.F. Systematic review of COVID-19 in children shows milder cases and a better prognosis than adults // Acta Paediatr. 2020; 109(6):1088–95. DOI: 10.1111/apa.15270.
20. Mizumoto K., Kagaya K., Zarebski A., Chowell G. Estimating the asymptomatic proportion of coronavirus disease 2019 (COVID-19) cases on board the Diamond Princess cruise ship, Yokohama, Japan, 2020 // Euro Surveill. (2020) 25:2000180. doi: 10.2807/1560-7917.ES.2020.25.10.2000180.
21. She J., Liu L., Liu W. COVID-19 epidemic: disease characteristics in children // J. Med. Virol. 2020; 92(7):747–54. DOI: 10.1002/jmv.25807.
22. Singhal T.A. Review of Coronavirus Disease ‐2019 (COVID‐19) // Indian J Pediatr. 2020; 87: 281–6.
23. Sun P., Lu X., Xu C., Sun W., Pan B. Understanding of COVID‐19 based on current evidence // J Med Virol. 2020; 92: 548–51.
24. Varble Nicole, Maxime Blain, Michael Kassin, Sheng Xu, Evrim B. Turkbey, Amel Amalou, Dilara Long, Stephanie Harmon et al. Author information Article notes Copyright and License information and clinical assessment in asymptomatic and pre-symptomatic patients with early SARS-CoV-2 in outbreak settings // Disclaimer Eur Radiol. 2020 Nov 4: 1–12. doi:10.1007/s00330-020-07401-8 PMCID:PMC7610169 PMID:33146796CT
25. Wang Y., Liu Y., Liu L., Wang X., Luo N., Ling L. Clinical outcome of 55 asymptomatic cases at the time of hospital admission infected with SARS-Coronavirus-2 in Shenzhen, China // J Infect Dis. (2020) 221:1770–4. doi: 10.1093/infdis/jiaa119.
26. Wu Z., McGoogan J.M. Characteristics and important lessons of the 2019 coronavirus outbreak (COVID-19) in China: summary of the report of the Chinese center for disease control and prevention on 72314 cases // JAMA 2020; 323 : 1239–42.
27. www.coronavirus2020.kz, (дата обращения: 29.01.2021).
28. Xiangming Meng, Yanzhong Deng, Zhiyong Dai, and Zhisheng Mengc COVID-19 and anosmia: A review based on up-to-date knowledge // Am J Otolaryngol. 2020 September-October; 41(5): 102581. Published online 2020 Jun 2. doi: 10.1016/j.amjoto.2020.102581 PMCID: PMC7265845 PMID: 32563019
29. Xingfei Pan, Dexiong Chen, Yong Xia, Xinwei Wu, Tangsheng Li, Xueting Ou, Liyang Zhou, and Jing Liuf, Author information Copyright and License information Disclaimer Asymptomatic cases in a family cluster with SARS-CoV-2 infection // Lancet Infect Dis. 2020 Apr; 20(4): 410–411. Published online 2020 Feb 19. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30114-6 PMCID: PMC7158985 PMID: 32087116
30. Xyz Zhi, Wang Y. et al. Covid-19 pathology data related to acute respiratory distress syndrome // Lancet Resp Med 2020; 8: 420–2.
31. Yang X., Xu Jet al. Clinical course and outcomes of critically ill patients with SARS-CoV-2 pneumonia in Wuhan, China: a single-center retrospective observational study // Lancet Resp Med 2020; 8: 475–81.
References:
1. Akimkin V.G., Kuzin S.N., Semenenko T.A., Ploskireva A.A., Dubodelov D.V., Tivanova E.V., Pshenichnaja N.Ju., Kalenskaja A.V. et al. Genderno-vozrastnaja harakteristika pacientov. [Gender and age characteristics of patients]. DOI: 10.21055/0370-1069-2020-3-27-35 UDK 616.98:578.2 [in Russian].
2. Akimkin V.G., Kuzin S.N., Semenenko T.A., Shipulina O.Ju., Jacyshina S.B., Tivanova E.V. et al. Zakonomernosti jepidemicheskogo rasprostranenija SARS-CoV-2 v uslovijah megapolisa. [Patterns of the epidemic spread of SARS-CoV-2 in a megalopolis]. Voprosy virusologii [Questions of virology]. 2020; 65(4):203–211. DOI: 10.36233/0507-4088-2020-65-4-203-211 [in Russian].
3. Ahmad R Sedaghat, Isabelle Gengler, Marlene M. Speth Review Otolaryngol Head Neck Surg. 2020 Jul;163(1):12-15. doi: 10.1177/0194599820926464. Epub 2020 May 5. Olfactory Dysfunction: A Highly Prevalent Symptom of COVID-19 With Public Health Significance Affiliations expand PMID: 32366160 DOI: 10.1177/0194599820926464.
4. CDC COVID-19 Response Team. Coronavirus Disease 2019 in Children – United States, February 12 – April 2, 2020. MMWR Morb. Mortal. Wkly Rep. 2020; 69(14):422–26. DOI: 10.15585/mmwr.mm6914e4.
5. Chun М., Zhou M, Dong X et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of new coronavirus pneumonia 2019 in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet. 2020; 395 :507-13.
6. Dhochak N., Singhal T., Kabra S.K., Lodha R. Pathophysiology of COVID-19: why children fare better than adults? Indian J Pediatr. 2020; 87(7):537–46. DOI: 10.1007/s12098-020- 03322-y.
7. Dong Y., Mo X., Hu Y., Qi X., Jiang F., Jiang Z., Tong S. Epidemiology of COVID-19 among children in China. Pediatrics. 2020; 145(6):e20200702.DOI: 10.1542/peds.2020-0702.
8. Gu H., Xie Z., Li T., Zhang S., Lai C. et al. Angiotensin-converting enzyme 2 inhibits lung injury induced by respiratory syncytial virus. Sci Rep. 2016. v.6. Р.19840
9. Guan W-j, Ni Z-y, Hu Y. et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020; 382 : 1708–20.
10. He f., Deng Y., Li V. Coronavirus disease 2019 (COVID-19): what do we know? J Med Virol 2020. 92 (7): 719-725, 14 March 2020.
11. He X., Lau E.H.Y., Wu P. et al (2020) Temporal dynamics in viral shedding and transmissibility of COVID-19. Nat Med. 10.1038/s41591-020-0869-5
12. Jerome R Lechien, Carlos M Chiesa-Estomba, Daniele R De Siati, Mihaela Horoi, Serge D Le Bon, Alexandra Rodriguez, Didier Dequanter, Serge Blecic, Olfactory and gustatory dysfunctions as a clinical presentation of mild-to-moderate forms of the coronavirus disease (COVID-19): a multicenter European study Affiliations expandю. Multicenter Study Eur Arch Otorhinolaryngol. 2020 Aug;277(8):2251-2261. doi: 10.1007/s00405-020-05965-1. Epub 2020 Apr 6.
13. Jiang F., Deng L., Zhang L., Cai Y., Cheung C.W., Xia Z. Review of clinical characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID ‐ 19). J Gen Intern Med. 2020 May;35(5):1545-1549. doi: 10.1007/s11606-020-05762-w. Epub 2020 Mar 4.
14. Klopfenstein T., Kadiane-Oussou N.J., Toko L., Royer P.Y., Lepiller Q., Gendrin V. Features of anosmia in COVID-19. Med Mal Infect. 2020 doi: 10.1016/j.medmal.2020.04.006. [pii: S0399-077X(20)30110-4, Apr 17.
15. Lauer S.A., Grantz K.H., Bi K. et al . Incubation period of coronavirus disease 2019 (COVID-19) from officially registered confirmed cases: assessment and application. Ann Int Med. 2020; 172 : 577.
16. Li L.Q., Huang T., Wang Y.Q. et al 2019 novel coronavirus patients' clinical characteristics, discharge rate and fatality rate of meta‐analysis. J Med Virol. 2020; 92: 577–83.
17. Li Q., Guan X., Wu P., et al. Early Transmission dynamics in Wuhan, China, of novel coronavirus-infected pneumonia. N Engl J Med. 2020;382:1199–1207. doi: 10.1056/NEJMoa2001316.
18. Luers J.C., Rokohl A.C., Loreck N., Wawer Matos P.A., Augustin M., Dewald F. Olfactory and gustatory dysfunction in coronavirus disease 19 (COVID-19). Clin Infect Dis. 2020 doi: 10.1093/cid/ciaa525, May 1.
19. Ludvigsson J.F. Systematic review of COVID-19 in children shows milder cases and a better prognosis than adults. Acta Paediatr. 2020; 109(6):1088–95. DOI: 10.1111/apa.15270.
20. Mizumoto K., Kagaya K., Zarebski A., Chowell G. Estimating the asymptomatic proportion of coronavirus disease 2019 (COVID-19) cases on board the Diamond Princess cruise ship, Yokohama, Japan, 2020. Euro Surveill. (2020) 25:2000180. doi: 10.2807/1560-7917.ES.2020.25.10.2000180.
21. She J., Liu L., Liu W. COVID-19 epidemic: disease characteristics in children. J. Med. Virol. 2020; 92(7):747–54. DOI: 10.1002/jmv.25807.
22. Singhal T.A. Review of Coronavirus Disease ‐2019 (COVID‐19). Indian J Pediatr. 2020; 87: 281–6.
23. Sun P., Lu X., Xu C., Sun W., Pan B. Understanding of COVID‐19 based on current evidence. J Med Virol. 2020; 92: 548–51.
24. Varble Nicole, Maxime Blain, Michael Kassin, Sheng Xu, Evrim B. Turkbey, Amel Amalou, Dilara Long, Stephanie Harmon et al. Author information Article notes Copyright and License information and clinical assessment in asymptomatic and pre-symptomatic patients with early SARS-CoV-2 in outbreak settings. Disclaimer Eur Radiol. 2020 Nov 4: 1–12. doi:10.1007/s00330-020-07401-8 PMCID:PMC7610169 PMID:33146796CT
25. Wang Y., Liu Y., Liu L., Wang X., Luo N., Ling L. Clinical outcome of 55 asymptomatic cases at the time of hospital admission infected with SARS-Coronavirus-2 in Shenzhen, China. J Infect Dis. (2020) 221:1770–4. doi: 10.1093/infdis/jiaa119.
26. Wu Z., McGoogan J.M. Characteristics and important lessons of the 2019 coronavirus outbreak (COVID-19) in China: summary of the report of the Chinese center for disease control and prevention on 72314 cases. JAMA. 2020; 323 : 1239–42.
27. www.coronavirus2020.kz, (дата обращения: 29.01.2021).
28. Xiangming Meng, Yanzhong Deng, Zhiyong Dai, and Zhisheng Mengc COVID-19 and anosmia: A review based on up-to-date knowledge. Am J Otolaryngol. 2020 September-October; 41(5): 102581. Published online 2020 Jun 2. doi: 10.1016/j.amjoto.2020.102581 PMCID: PMC7265845 PMID: 32563019
29. Xingfei Pan, Dexiong Chen, Yong Xia, Xinwei Wu, Tangsheng Li, Xueting Ou, Liyang Zhou, and Jing Liuf, Author information Copyright and License information Disclaimer Asymptomatic cases in a family cluster with SARS-CoV-2 infection. Lancet Infect Dis. 2020 Apr; 20(4): 410–411. Published online 2020 Feb 19. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30114-6 PMCID: PMC7158985 PMID: 32087116
30. Xyz Zhi, Wang Y. et al. Covid-19 pathology data related to acute respiratory distress syndrome. Lancet Resp Med. 2020; 8: 420–2.
31. Yang X., Xu Jet al. Clinical course and outcomes of critically ill patients with SARS-CoV-2 pneumonia in Wuhan, China: a single-center retrospective observational study. Lancet Resp Med 2020; 8: 475–81.
Көрген адамдардың саны: 279
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Мынжанова А., Баешева Д.А., Омарова А.К., Хамитова М.О., Даулбаева А.У., Турдалина Б.Р., Сейдуллаева А.Ж., Жузжасарова А.А., Алтынбекова А.В., Кирпичева У.А. Кушугулова А.А., Кожахметов С.С. Байланыста болған адамдарда COVID-19 клиникалық көріністерінің іске асырылуын талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 1 (Т.23). Б. 5-14. doi:10.34689/SH.2021.23.1.001Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ