жарық, люмбосакральды аймақ, ауырсыну синдромы.

ЛЮМБОСАКРАЛЬДЫ ГРЫЖАСЫ БАР НАУҚАСТАРДА АУЫРСЫНУДЫ ЖЕҢІЛДЕТУ ҮШІН ӘРТҮРЛІ ЕМДЕУ ӘДІСТЕРІНІҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ: РЕТРОСПЕКТИВТІ ЗЕРТТЕУ

Автор (лар): Ибраимова А.К, Культуманов А.С, Байбусинова А.Ж., Бекенов Д.Ж, Шортомбаев А.А

DOI: 10.34689/SH.2021.23.3.012

Кіріспе: Жақында люмбосакральды грыжасы бар науқастардағы ауырсыну синдромы мәселесін зерттеу қажеттілігі артты. Емдеудің минималды инвазиялық әдістері ауырсыну синдромы бар науқастар үшін жұлын ауруларын емдеуде ең қауіпсіз және тиімді болып табылады. Қазақстанда бұл мәселе толық зерттелмеген және әрі қарайғы зерттеулер үшін өзекті болып қала береді. Зерттеудің мақсаты: Семей қаласының жедел жәрдем ауруханасының нейрохирургиялық бөлімшесінің пациенттерінде люмбосакральды грыжа кезінде ауырсынуды жеңілдету үшін паравертебральды блокада, хирургиялық емдеу және РЖД (радиожиілікті денервация / абляция) сияқты әртүрлі емдеу әдістерінің нәтижелерін салыстыру. Зерттеу материалдары мен әдістері: Ретроспективті зерттеу Семей қаласындағы жедел жәрдем ауруханасының нейрохирургиялық бөлімшесінің негізінде 2020 жылдың қаңтарынан қазанына дейін жүргізілді. Зерттеудің мақсаты - M51.1 және M51.8 диагнозы қойылған науқастардың ауру тарихы. Семейдегі жедел жәрдем ауруханасының нейрохирургиялық бөлімінде радиожиілікті абляция алғаш рет мастер-класс форматында жасалды. Омыртқаның люмбосакральды дискісіндегі ауырсыну синдромын жою үшін Семей қаласындағы жедел медициналық жәрдем ауруханасының нейрохирургия бөлімшесінің науқастарын емдеудің негізгі әдісі - хирургиялық араласу 80.51 және консервативті емдеу (паравертебральды блокада). Белгілі бір емдеу әдісінің тиімділігін бағалау үшін ауруды бағалау парағы (Wong-Baker шкаласы) қолданылады, мұнда 0 ауырсынбайды, 1-2 жеңіл ауырсыну, 3-4 орташа ауырлық, 5-6 ауырсыну төзімді, 7-8 қатты ауырады, 9-10 - шыдамсыз ауырсыну. Нәтижелер: пациенттердің жалпы санынан ең төменгі ауырсыну қарқындылығы (0 балл) радиожиілікті денервация қолданылған топқа жататын 7,8% (5) пациенттермен сипатталған, қалған 3 пациент мезгіл-мезгіл ауырсынудың болуын атап өтті. Үшінші топтағы 8 пациенттің (радиожиілікті абляция) 2 адам емдеудің орташа тиімділігін, ал 6 пациент таңдалған емдеу әдісін қолданғаннан кейін айтарлықтай тиімділікті атап өтеді. Осы топтағы барлық 100% науқастар емдеуден кейін анальгетиктерден бас тартты. Қорытынды: Біздің зерттеуіміз РЖД (радиожиілікті абляция / денервация) люмбосакральды грыжасы бар науқастардағы ауырсынуды емдеудің ең тиімді әдісі болып табылады.

Анар К. Ибраимова1, https://orcid.org/0000-0003-1329-8355 Алтай С. Культуманов2, https://orcid.org/0000-0002-7661-2957 Асель Ж. Байбусинова1, http://orcid.org/ 0000-0003-3447-6245 Дамир Ж. Бекенов2, https://orcid.org/0000-0002-3779-6239 Асыл А. Шортомбаев1, https://orcid.org/0000-0002-1730-5164 1КеАҚ«Семей Медициналық университеті», Семей қ., Қазақстан Республикасы; 2КММ на ПХВ «Семей қаласының Жедел жәрдем ауруханасы» ШЖҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.

1. Булыщенко Г.Г., Гайворонский А.И., Гайворонский И.В. Морфоскопическая и морфометрическая характеристики межпозвоночных отверстий поясничного отдела позвоночника // Морфология. 2017. № 2. С82-87. 2. Гилязов Д.Р. Оценка эффективности электрофореза с полиминеральными салфетками на основе природной йодобромной воды у пациентов с грыжей межпозвоночных дисков поясничного отдела позвоночника в послеоперационном периоде // Физиотерапия, бальнеология и реабилитация. 2015. № 5. С.18-20. 3. Моржов В.Ф., Моржова Е.В. Применение паравертебральных блокад с дипроспаном в медицинской реабилитации больных с грыжами межпозвоночных дисков // Медико-социальная экспертиза и реабилитация. 2009. № 2. С55 4. Ткачев А.М., Епифанов А.В., Акарачкова Е.С., Гордеева И.Е. Резорбция грыжи межпозвонкового диска: обзор исследований // Фарматека для практикующих врачей. 2020. № 13. С. 42-48 DOI: https: //dx.doi.org/10.18565/pharmateca.2020.13.42-48 5. Шулев Ю.А. Комплексное хирургическое лечение больных с дегенеративными поражениями пояснично-крестцового отдела позвоночника // Вестник хирургии им. И.И.Грекова 2000. 159. № 3. С. 31–36. 6. Chou R., Qaseem A., Snow V. Diagnosis and Treatment of Low Back Pain: A Joint Clinical Practice // American College of Physicians. 2007. P.478. 7. Deen H.G., Fenton D.S., Lamer T.J. Minimally invasive procedures for disorders of the lumbar spine // Mayo Clin Proc. 2003. 78 (10): 1249. DOI: https://doi.org/10.4065/78.10.1249. 8. Deyo R.A., Loeser J.D., Bigos S.J. Herniated Lumbar Intervertebral Disk // Annals of Internal Medicine. 1990. 112:598-603. 9. Deyo R.A., Tsui-WU, Y.-J. Descriptive Epidemiology of Low-back Pain and Its Related Medical Care in the United States // Spine 12(3). 264–268. doi:10.1097/00007632-198704000-00013 10. Engle A.M., Chen Y., Marascalchi B., Wilkinson I., Abrams W.B., He C., Yao A.L., Adekoya P., Cohen Z.O., Cohen S.P. Lumbosacral Radiculopathy: Inciting Events and Their Association with Epidural Steroid Injection Outcomes // Pain Medicine. 0(0). 2019. 1–11. doi: 10.1093/pm/pnz097 11. Hägg O., Fritzell P., Ekselius L., Nordwall A. Predictors of outcome in fusion surgery for chronic low back pain. A report from the Swedish Lumbar Spine Study // Eur Spine J (2003) 12 :22–33 DOI 10.1007/s00586-002-0465-z 12. Hassenbusch S.J., Portenoy R.K., Cousins M., Buchser E., Deer T.R., Du Pen S.L., Eisenach J., Follett K.A., Hildebrand K.R., Krames E.S., Levy R.M., Palmer P.P., Rathmell J.P., Rauck R.L., Staats P.S., Stearns L., Willis K.D. Polyanalgesic Consensus Conference 2003: An Update on the Management of Pain by Intraspinal Drug Delivery - Report of an Expert Panel // Journal of Pain and Symptom Managemen. 2004. 27(6):540. doi:10.1016/j.jpainsymman.2004.03.001. 13. Hoy D., Bain C., Williams G., March L., Brooks P., Blyth F., Woolf A., Vos T., Buchbinder R. A Systematic Review of the Global Prevalence of Low Back Pain // ARTHRITIS & RHEUMATISM. Vol. 64, No. 6. June 2012. Pp 2028–2037. DOI 10.1002/art.34347 14. Macfarlane G.J., Thomas E., Papageorgiou A.C., Croft P.R., Jayson M.I.V., Silman A.J. Employment and Physical Work Activities as Predictors of Future Low Back Pain // Spine. 1997. 22(10). 1143–1149. doi:10.1097/00007632-199705150-00015 15. Maroon J.C., Kopitnik T.A., Schulhof L.A., Abea A., Wieberger J.E. Diagnosis and microsurgical approach to far-lateral disc herniation in the lumbar spine // J Neurosurg 72:378-382. 1990 16. Oh W.S., Shim J.C. A Randomized Controlled Trial of Radiofrequency Denervation of the Ramus Communicans Nerve for Chronic Discogenic Low Back Pain // Clin J Pain 2004. 20:55–60 17. Pengel L.H.M., Herbert R.D., Maher C.G., Refshauge K.M. Acute low back pain: systematic review of its prognosis // BMJ. 2003. 327(7410). 323–0. doi:10.1136/bmj.327.7410.323 18. Sonne M., Cchristensen K., Hansen S.E., Jensen E.M. Injection of Steroids and Local Anaesthetics as Therapy for Low-back Pain // Scand J Rheumatology. 14: 343-345. 1985. 19. Tarulli A.W., Raynor E.M. Lumbosacral Radiculopathy // Neurol Clin 25 (2007) 387–405. 20. Tekin I., Mirzai H., Ok G., Erbuyun K., Vatansever D. A Comparison of Conventional and Pulsed Radiofrequency Denervation in the Treatment of Chronic Facet Joint Pain // Clin J Pain 2007. 23:524–529 21. van der Windt DAWM, Simons E., Riphagen II, Ammendolia C., Verhagen A.P., Laslett M., Devillé W., Deyo R.A., Bouter L.M., de Vet HCW, Aertgeerts B. Physical examination for lumbar radiculopathy due to disc herniation in patients with low-back pain // Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 2. Art. No.: CD007431. DOI: 10.1002/14651858.CD007431.pub2. 22. W. van Wijk R.M.A., Geurts J.W.M., Wynne H.J., Hammink E., Buskens E., Lousberg R., Knape J.T.A., Groen G.J. Radiofrequency Denervation of Lumbar Facet Joints in the Treatment of Chronic Low Back Pain // Clin J Pain 2005. 21:335–344. References: 1. Bulyshchenko G.G., Gajvoronskij A.I., Gajvoronskij I.V. Morfoskopicheskaya i morfometricheskaya harakteristiki mezhpozvonochnyh otverstij poyasnichnogo otdela pozvonochnika [Morphoscopic and morphometric characteristics of the intervertebral foramens of the lumbar spine]. Morfologiya [Morphology]. 2017. № 2. P2-87. [in Russian] 2. Gilyazov D.R. Ocenka effektivnosti elektroforeza s polimineral'nymi salfetkami na osnove prirodnoj jodobromnoj vody u pacientov s gryzhej mezhpozvonochnyh diskov poyasnichnogo otdela pozvonochnika v posleoperacionnom periode [Evaluation of the efficiency of electrophoresis with polymineral napkins based on natural iodine-bromine water at patients with hernia of intervertebral discs of the lumbar spine in the postoperative period]. Fizioterapiya, bal'neologiya i reabilitaciya [Physiotherapy, balneology and rehabilitation]. 2015. № 5. P.18-20. [in Russian] 3. Morzhov V.F., Morzhova E.V. Primenenie paravertebral'nyh blokad s diprospanom v medicinskoj reabilitacii bol'nyh s gryzhami mezhpozvonochnyh diskov [Application of paravertebral blockade with diprospan at medical rehabilitation of patients with hernia of intervertebral discs]. Mediko-social'naya ekspertiza i reabilitaciya [Medical and social examination and rehabilitation]. 2009. № 2. P55 [in Russian] 4. Tkachev A.M., Epifanov A.V., Akarachkova E.S., Gordeeva I.E. Rezorbciya gryzhi mezhpozvonkovogo diska: obzor issledovanij [Resorption of hernia of intervertebral disc: a review of research]. Farmateka dlya praktikuyushchih vrachei [Pharmateca for medical practitioners.]. 2020. № 13. P. 42-48 DOI: https: //dx.doi.org/10.18565/pharmateca.2020.13.42-48 [in Russian] 5. Shulev Yu. Kompleksnoe hirurgicheskoe lechenie bol'nyh s degenerativnymi porazheniyami poyasnichno-krestcovogo otdela pozvonochnika [Complex surgical treatment of patients with degenerative lesions of the lumbosacral spine]. Vestnik hirurgii im Grekova, [Bulletin of surgery named by I.I. Grekov]. 2000. vol. 159. No 3. P. 31–36. [in Russian] 6. Chou R., Qaseem A., Snow V., Diagnosis and Treatment of Low Back Pain: A Joint Clinical Practice. American College of Physicians. 2007. P.478. 7. Deen HG, Fenton DS, Lamer TJ. Minimally invasive procedures for disorders of the lumbar spine. Mayo Clin Proc. 2003. 78 (10) : 1249. DOI: https://doi.org/10.4065/78.10.1249. 8. Deyo R.A., Loeser J.D., Bigos S.J. Herniated Lumbar Intervertebral Disk. Annals of Internal Medicine. 1990. 112:598-603. 9. Deyo, R. A., Tsui-WU, Y.-J. Descriptive Epidemiology of Low-back Pain and Its Related Medical Care in the United States. Spine 12(3). 264–268. doi:10.1097/00007632-198704000-00013 10. Engle A.M., Chen Y., Marascalchi B., Wilkinson I., Abrams W.B., He C., Yao A.L., Adekoya P., Cohen Z.O., Cohen S.P. Lumbosacral Radiculopathy: Inciting Events and Their Association with Epidural Steroid Injection Outcomes. Pain Medicine. 0(0). 2019. 1–11. doi: 10.1093/pm/pnz097 11. Hägg O., Fritzell P., Ekselius L., Nordwall A. Predictors of outcome in fusion surgery for chronic low back pain. A report from the Swedish Lumbar Spine Study. Eur Spine J. 2003. 12 :22–33 DOI 10.1007/s00586-002-0465-z 12. Hassenbusch S.J., Portenoy R.K., Cousins M., Buchser E., Deer T.R., Du Pen S.L., Eisenach J., Follett K.A., Hildebrand K.R., Krames E.S., Levy R.M., Palmer P.P., Rathmell J.P., Rauck R.L., Staats P.S., Stearns L., Willis K.D. Polyanalgesic Consensus Conference 2003: An Update on the Management of Pain by Intraspinal Drug Delivery—Report of an Expert Panel. Journal of Pain and Symptom Managemen. 2004. 27(6):540. doi:10.1016/j.jpainsymman.2004.03.001. 13. Hoy D., Bain C., Williams G., March L., Brooks P., Blyth F., Woolf A., Vos T., Buchbinder R. A Systematic Review of the Global Prevalence of Low Back Pain. Arthritis & Rheumatism. Vol. 64, No. 6. June 2012. Pp 2028–2037. DOI 10.1002/art.34347 14. Macfarlane G.J., Thomas E., Papageorgiou A.C., Croft P.R., Jayson M.I.V., Silman, A. J. (1997). Employment and Physical Work Activities as Predictors of Future Low Back Pain. Spine. 22(10). 1143–1149. doi:10.1097/00007632-199705150-00015 15. Maroon J.C., Kopitnik T.A., Schulhof L.A., Abea A., Wieberger J.E. Diagnosis and microsurgical approach to far-lateral disc herniation in the lumbar spine. J Neurosurg 72:378-382. 1990 16. Oh W.S., Shim J.C. A Randomized Controlled Trial of Radiofrequency Denervation of the Ramus Communicans Nerve for Chronic Discogenic Low Back Pain. Clin J Pain. 2004. 20:55–60 17. Pengel, L. H. M., Herbert R.D., Maher C.G., Refshauge K.M. (2003). Acute low back pain: systematic review of its prognosis. BMJ. 327(7410). 323–0. doi:10.1136/bmj.327.7410.323 18. Sonne M., Cchristensen K., Hansen S.E., Jensen E.M. Injection of Steroids and Local Anaesthetics as Therapy for Low-back Pain. Scand J Rheumatology, 14: 343-345. 1985. 19. Tarulli A.W., Raynor E.M. Lumbosacral Radiculopathy. Neurol Clin. 25 (2007) 387–405. 20. Tekin I., Mirzai H., Ok G., Erbuyun K., Vatansever D. A Comparison of Conventional and Pulsed Radiofrequency Denervation in the Treatment of Chronic Facet Joint Pain. Clin J Pain 2007. 23:524–529 21. van der Windt DAWM, Simons E., Riphagen II, Ammendolia C., Verhagen A.P., Laslett M., Devillé W., Deyo R.A., Bouter L.M., de Vet HCW, Aertgeerts B. Physical examination for lumbar radiculopathy due to disc herniation in patients with low-back pain. Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 2. Art. No.: CD007431. DOI: 10.1002/14651858.CD007431.pub2. 22. W. van Wijk R.M.A., Geurts J.W.M., Wynne H.J., Hammink E., Buskens E., Lousberg R., Knape J.T.A., Groen G.J. Radiofrequency Denervation of Lumbar Facet Joints in the Treatment of Chronic Low Back Pain. Clin J Pain. 2005. 21:335–344.

Көрген адамдардың саны: 186

Түйенді сөздер:

Мақалалар санаты: Біртума зерттеулер

Библиографиялық сілтемелер

Ибраимова А.К., Культуманов А.С., Байбусинова А.Ж., Бекенов Д.Ж., Шортомбаев А.А. Люмбосакральды грыжасы бар науқастарда ауырсынуды жеңілдету үшін әртүрлі емдеу әдістерінің тиімділігін бағалау: ретроспективті зерттеу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 3 (Т.23). Б. 118-126. doi 10.34689/SH.2021.23.3.012