ЖЕДЕЛ ЦЕРЕБРОВАСКУЛЯРЛЫ АУРУЛАРДЫҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ-СТАТИСТИКАЛЫҚ ТАЛДАУЫ: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ЗЕРТТЕУ
Қазіргі уақытта Қазақстанда, әсіресе Қарағанды облысында жедел ми қан тамырлары аурулары ағымының клиникалық-эпидемиологиялық ерекшеліктері туралы мәліметтер аз.
Зерттеудің мақсаты: жедел ми қан тамырлары ауруларының жекелеген түрлерін бастан өткерген пациенттер арасындағы аурушаңдық пен өлім деңгейінің ерекшеліктерін анықтау.
Материалдар мен әдістер: Біз Қарағанды облысында, Қазақстандағы жедел церебральды жазатайым оқиғаларды бағалау бойынша сипаттамалық эпидемиологиялық зерттеу жүргіздік. Деректер Қарағанды облысындағы аурулар тізілімінен алынды, I60-I64 ICD кодтарына сәйкес диагнозбен 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2019 жылдың 31 желтоқсанына дейін ауруханаға жатқызылған науқастар үшін.
Мәліметтерге статистикалық талдау STATISTICA 13.3 EN бағдарламасының сынақ нұсқасы көмегімен жүргізілді. Сипаттамалық статистика орындалды: абсолютті сан (n), салыстырмалы сан (%), 95% сенімділік интервал (Уилсон әдісі), стандартты ауытқу (SD), орташа (ME), жоғарғы және төменгі квартилдер (Q25-Q75). Деректердің қалыпты таралуын тексергеннен кейін параметрлік емес тесттер: екі тәуелсіз топты салыстыру үшін-Манн-Уитни U-тесті, үш немесе одан да көп тәуелсіз топтар-Крускал-Уоллис Н-сынағы қолданылды. Маңыздылық деңгейі p <0.05. Ауру мен өлім көрсеткіші 100000 тұрғынға стандартты формулалар арқылы есептелді.
Нәтижелер: Геморрагиялық инсультпен 100000 тұрғынға ауруханаға жатқызудың жалпы саны 47,8, ишемиялық инсультпен 203,5. Субарахноидальды қан кету кезінде ауруханаға жатқызудың ең жоғары жиілігі 51-60 жас аралықтарында, ми ішілік қан кетумен - 61-70 жаста, ишемиялық инсультте - 70 жастан асқан адамдарда болады. Ауруханадан және ауруханадан шыққаннан кейінгі 30 күндік өлім инсульттің барлық түрлерінен 100000 тұрғынға шаққанда 49,9 жағдай болды. Ауруханада субарахноидты қан кетумен ауруханаға жатқызылғандардың 32,9%, мидың ішілік қан кетуімен 30,07%, ишемиялық инсультпен ауыратындардың 12,7% қайтыс болды.
Қорытынды: Қарағанды облысында инсульттің кіші типтерінің таралуы және өлім әлемдік тенденцияларға сәйкес келеді. Инсульттің кіші түрлерінің жынысына байланысты айтарлықтай айырмашылықтары болған жоқ. I60, I62, I64 диагнозымен ауруханаға жатқызу кезінде ерлер мен әйелдер арасында жас айырмашылықтары жоқ (p> 0,05), бірақ ICD I61, I63 сәйкес диагноздарда, сондай-ақ барлық инсульт жағдайлары арасында айырмашылықтар болды (p <0.05). Бірақ Қарағанды облысында жедел цереброваскулярлық аурулардан ауруханада өлім-жітім деңгейі Қазақстанға қарағанда 3,2 есе жоғары. Үйде инсульттан өлім босанғаннан кейін 1 ай ішінде біздің облыста республикамен салыстырғанда 1,4 есе жоғары. Өлім деңгейінің гендерлік айырмашылықтары анықталды, әйелдерде басым. Зерттеу нәтижелері Қазақстандағы өткір цереброваскулярлық аурулардың алдын алу және емдеу стратегиясын жетілдіре алады.
Нуртас И. Турсынов ¹, https://orcid.org/0000-0003-1939-7506
Шынар С. Муратбекова ¹, https://orcid.org/0000-0002-4657-4021
Марина А. Григолашвили ¹, https://orcid.org/0000-0001-6722-1762
¹ "Қарағанды медицина университеті" КЕАҚ, Қарағанды қ., Қазақстан Республикасы
1. Акшулаков С.К., Адильбеков Е.Б., Ахметжанова З.Б., Медуханова С.Г. Организация и состояние инсультной службы Республики Казахстан по итогам 2016 года // Нейрохирургия и неврология Казахстана. 2018. №1 (50). С. 31-36.
2. Ахметжанова З.Б., Медуханова С.Г., Жумабаева Г.К., Адильбеков Е.Б. Инсульт в Казахстане // Нейрохирургия и неврология Казахстана. 2019. №S2. С.8-44.
3. Мачинский П.А., Плотникова Н.А., Ульянкин В.Е., Рыбаков А.Г., Макеев Д.А. Сравнительная характеристика показателей заболеваемости ишемическим и геморрагическим инсультом в России // Известия ВУЗов. Поволжский регион. Медицинские науки. 2019. №2 (50). С. 112-132.
4. Утеулиев Е.С., Конысбаева К.К., Жангалиева Д.Р., Хабиева Т.Х. Эпидемиология и профилактика ишемического инсульта // Вестник КазНМУ. 2017. №4. С. 126-129.
5. Appelros P. Secular Trends of Stroke Epidemiology in Örebro, Sweden, 2017 Compared to the Trends in 1999: A Population-Based Study // Cerebrovascular Diseases. 2019. № 48(3-6). С. 149-156.
6. Asplund K., Hulter Å. K., Appelros P., Bjarne D., Eriksson M., et al. The Riks-Stroke story: building a sustainable national register for quality assessment of stroke care // International Journal of Stroke. 2011. № 6(2). С. 99-108.
7. Benjamin E.J., Blaha M.J., Chiuve S.E., Cushman M., Das et al. American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Heart Disease and Stroke Statistics-2017 Update: A Report From the American Heart Association // Circulation. 2017. № 135(10). С. 146–603.
8. Bushnell C., McCullough L.D., Awad I.A., Chireau M.V., Fedder W.N., et al. American Heart Association Stroke Council; Council on Cardiovascular and Stroke Nursing; Council on Clinical Cardiology; Council on Epidemiology and Prevention; Council for High Blood Pressure Research. Guidelines for the prevention of stroke in women: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association // Stroke. 2014. № 45(5). С. 1545-1588.
9. Bushnell C.D., Chaturvedi S., Gage K.R., Herson, P.S., Hurn P.D., et al. Sex differences in stroke: Challenges and opportunities // Journal of cerebral blood flow and metabolism. 2018. № 38(12). С. 2179–2191.
10. Jiang M., Ma C., Li H., Shen H., Li X., et al. Sex Dimorphisms in Ischemic Stroke: From Experimental Studies to Clinic // Frontiers in neurology. 2020. № 11. С. 504.
11. Katan M., Luft A. Global Burden of Stroke // Seminars Neurology. 2018. № 38(2). С. 208-211.
12. Li L., Scott C. A., Rothwell P.M. Oxford Vascular Study (2020). Trends in Stroke Incidence in High-Income Countries in the 21st Century: Population-Based Study and Systematic Review // Stroke. 2020. № 51(5). С. 1372–1380.
13. López-de-Andrés A., Jimenez-Garcia R., Hernández-Barrera V., Jiménez-Trujillo I., Zamorano-León J.J., et al. Sex-Related Disparities in the Incidence and Outcomes of Ischemic Stroke among Type 2 Diabetes Patients. A Matched-Pair Analysis Using the Spanish National Hospital Discharge Database for Years 2016-2018 // International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021. №18(7).
14. Madsen T.E., Khoury J., Alwell K., Moomaw C.J., Rademacher E., et al. Sex-specific stroke incidence over time in the Greater Cincinnati / Northern Kentucky Stroke Study // Neurology. 2017. № 89(10). С. 990-996.
15. Sedova P., Brown R.D., Zvolsky M., Belaskova S., Volna M., et al. Incidence of Stroke and Ischemic Stroke Subtypes: A Community-Based Study in Brno, Czech Republic // Cerebrovascular Diseases. 2021. №50(1). С. 54-61.
16. Wang W., Jiang B., Sun H., Ru X., Sun D., et al. NESS-China Investigators. Prevalence, Incidence, and Mortality of Stroke in China: Results from a Nationwide Population-Based Survey of 480 687 Adults // Circulation. 2017. № 135(8). С.759-771.
17. Wang X., Phan H.T., Li J., Reeves M.J., Thrift A.G., et al. Sex Differences in Disease Profiles, Management, and Outcomes Among People with Atrial Fibrillation After Ischemic Stroke: Aggregated and Individual Participant Data Meta-Analyses // Womens Health Report (New Rochelle). 2020. №1(1). С. 190-202.
References:
1. Akshulakov S.K., Adil'bekov E.B., Ahmetzhanova Z.B., Meduhanova S.G. Organizatsiya i sostoyanie insul'tnoi sluzhby Respubliki Kazakhstan po itogam 2016 goda [Organization and current condition of the stroke service of the Republic of Kazakhstan in 2016]. Neirokhirurgiya i nevrologiya Kazakhstana [Neurosurgery and neurology of Kazakhstan]. 2018. №1 (50). pp. 31-36. [in Russian]
2. Ahmetzhanova Z.B., Meduhanova S.G., Zhumabaeva G.K., Adil'bekov E.B. Insul't v Kazakhstane [Stroke in Kazakhstan]. Neirokhirurgiya i nevrologiya Kazakhstana. [Neurosurgery and neurology of Kazakhstan]. 2019. №S2. pp. 8-44. [in Russian]
3. Machinskij P.A., Plotnikova N.A., Ul'yankin V.E., Rybakov A.G., Makeev D.A. Sravnitel'naya kharakteristika pokazatelei zabolevaemosti ishemicheskim i gemorragicheskim insul'tom v Rossii [Comparative characteristics of the ischemic and hemorrhagic stroke morbidity indicators in Russia]. Izvestiya VUZov. Povolzhskii region. Meditsinskie nauki. [University proceedings Volga region. Medical sciences]. 2019. №2 (50). pp. 112-132. [in Russian]
4. Uteuliev E.S., Konysbaeva K.K., ZHangalieva D.R., Habieva T.H. Epidemiologiya i profilaktika ishemicheskogo insul'ta [Epidemiology and prevention of ischemic stroke (review article)]. Vestnik KazNMU. [KazNMU vestnik]. 2017. №4. pp. 126-129. [in Russian]
5. Appelros P. Secular Trends of Stroke Epidemiology in Örebro, Sweden, 2017 Compared to the Trends in 1999: A Population-Based Study. Cerebrovascular Diseases. 2019. № 48(3-6). С. 149-156.
6. Asplund K., Hulter A.K., Appelros P., Bjarne D., Eriksson M., et al. The Riks-Stroke story: building a sustainable national register for quality assessment of stroke care. International Journal of Stroke. 2011. № 6(2). С. 99-108.
7. Benjamin E.J., Blaha M.J., Chiuve S.E., Cushman M., Das et al. American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Heart Disease and Stroke Statistics-2017 Update: A Report From the American Heart Association. Circulation. 2017. № 135(10). С. 146–603.
8. Bushnell C., McCullough L.D., Awad I.A., Chireau M.V., Fedder W.N., et al. American Heart Association Stroke Council; Council on Cardiovascular and Stroke Nursing; Council on Clinical Cardiology; Council on Epidemiology and Prevention; Council for High Blood Pressure Research. Guidelines for the prevention of stroke in women: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2014. № 45(5). С. 1545-1588.
9. Bushnell C.D., Chaturvedi S., Gage K.R., Herson, P.S., Hurn P.D., et al. Sex differences in stroke: Challenges and opportunities. Journal of cerebral blood flow and metabolism. 2018. № 38(12). С. 2179–2191.
10. Jiang M., Ma C., Li H., Shen H., Li X., et al. Sex Dimorphisms in Ischemic Stroke: From Experimental Studies to Clinic. Frontiers in neurology. 2020. № 11. С.504.
11. Katan M., Luft A. Global Burden of Stroke. Seminars Neurology. 2018. № 38(2). С. 208-211.
12. Li L., Scott C.A., Rothwell P.M., & Oxford Vascular Study (2020). Trends in Stroke Incidence in High-Income Countries in the 21st Century: Population-Based Study and Systematic Review. Stroke. 2020. № 51(5). С. 1372–1380.
13. López-de-Andrés A., Jimenez-Garcia R., Hernández-Barrera V., Jiménez-Trujillo I., Zamorano-León J.J., et al. Sex-Related Disparities in the Incidence and Outcomes of Ischemic Stroke among Type 2 Diabetes Patients. A Matched-Pair Analysis Using the Spanish National Hospital Discharge Database for Years 2016-2018. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021. №18(7).
14. Madsen T.E., Khoury J., Alwell K., Moomaw C.J., Rademacher E., et al. Sex-specific stroke incidence over time in the Greater Cincinnati / Northern Kentucky Stroke Study. Neurology. 2017. № 89(10). С. 990-996.
15. Sedova P., Brown R.D., Zvolsky M., Belaskova S., Volna M., et al. Incidence of Stroke and Ischemic Stroke Subtypes: A Community-Based Study in Brno, Czech Republic. Cerebrovascular Diseases. 2021. №50(1). С. 54-61.
16. Wang W., Jiang B., Sun H., Ru X., Sun D., et al.. NESS-China Investigators. Prevalence, Incidence, and Mortality of Stroke in China: Results from a Nationwide Population-Based Survey of 480 687 Adults. Circulation. 2017. № 135(8). С.759-771.
17. Wang X., Phan H.T., Li J., Reeves M.J., Thrift A.G., et al. Sex Differences in Disease Profiles, Management, and Outcomes Among People with Atrial Fibrillation After Ischemic Stroke: Aggregated and Individual Participant Data Meta-Analyses. Womens Health Report (New Rochelle). 2020. №1(1). С. 190-202.
Көрген адамдардың саны: 113
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Турсынов Н.И., Муратбекова Ш.С., Григолашвили М.А. Жедел цереброваскулярлы аурулардың медициналық-статистикалық талдауы: Қазақстан республикасының Қарағанды облысындағы зерттеу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 4 (Т.23). Б. 147-154. doi 10.34689/SH.2021.23.4.016Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ