ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖӘНЕ ӘЛЕМДЕГІ ОТБАСЫЛЫҚ МЕДИЦИНА БОЙЫНША БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫНА САЛЫСТЫРЫМДЫ ШОЛУ
Кіріспе. Кешенді медициналық көмек көрсетуді тиімді және қауіпсіз басқару және алғашқы медициналық-санитарлық көмек (АМСК) деңгейінде пациенттерге күтім жасау қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жоғары сапалы отбасылық медицина (ОM) білім беру бағдарламалары қажет. Алғашқы медициналық-санитарлық көмек жүйесі аз дамыған елдерде ОМ жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді оқыту стандарттарының мәлімдемелері аз кездеседі.
Бұл зерттеудің мақсаты отбасылық медицинаның резидентурасын оқытудың халықаралық стандарттарын Қазақстан Республикасындағы отбасылық медицинаны оқыту бағдарламалары үшін ең жақсы тәжірибелік нұсқаулық ретінде пайдалану үшін қайта қарау болды.
Әдістер. Ақпарат шолу Medline және Google Scholar мәліметтер базасында жүргізілді. Кіргізу критерийлері келесі жарияланымдар болды: зерттеу тақырыбы ОМ-ге, басылымның толық мәтініне қол жетімділікке байланысты болуы керек, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру, ОМ-дағы резидентуралық білім беру бағдарламалары, ОМ резиденттерінің құзыреттілігі мен практикалық дағдылары, ОМ резиденттерінің білімін бағалау әдістері. Іздеу барысында келесі кілт сөздер (MeSH) және олардың тіркесімдері қолданылды: отбасылық медицина; резидентура, жоғары оқу орнынан кейінгі білім / оқыту, білім беру стандарты және білім беру бағдарламалары.
Нәтижелер. АМСК жүйесі дамып келе жатқан елдерде, мысалы, посткеңестік елдерде білім беру бағдарламалары туралы стандартталған ақпарат алу қиынға соқты. Европаның 7 елінен алынған ақпарат ОМ жеке пән ретінде кеңінен танылғанын көрсетті. Бұл елдерде академиялық тану соңғы жиырма жыл ішінде қарқынды дамуға алып келді.
Қорытынды. Қазақстан Республикасындағы жалпы дәрігерлік практиканың позициясы формальды түрде қолайлы, бірақ бәрібір қалаған деңгейге жету үшін көп күш жұмсау керек.
Нургуль А. Абенова¹, https://orcid.org/0000-0003-0395-9025
Гаухар С. Дильмагамбетова¹, Ляззат М. Жамалиева¹,
Алима Р. Кашкинбаева¹, Юлия А. Замэ¹, Гульбахыт К. Кошмаганбетова¹
1 «Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті» КеАҚ,
Ақтөбе қ., Қазақстан Республикасы
1. Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated December 15, 2020 No. RK DSM-263/2020 "On approval of the rules for the implementation of strategic partnership in the field of medical education and science." https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=38466590 (accessed 21 Apr 2021).
2. Order of the Minister of Education and Science of the Republic of Kazakhstan dated December 29, 2016 No. 729 "On approval of the Strategic Plan of the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan for 2017-2021". https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=34068592 (accessed 21 Apr 2021).
3. Sharma M.A., Cheng N., Moore M., Coffman M., Bazemore A.W. Patients with high-cost chronic conditions rely heavily on primary care physicians. The Journal of the American Board of Family Medicine. 2014;27(1):11–12. doi: 10.3122/jabfm.2014.01.130128.
4. Flum E., Berger S., Szecsenyi J., Marquard S., Steinhaeuser J. Training Standards Statements of Family Medicine Postgraduate Training – A Review of Existing Documents Worldwide. PLoS ONE. 201611(7): e0159906. doi:10.1371/journal. pone.0159906.
5. Švab I., Pavlič D.R., Radić S., Vainiomäki P. General Practice East of Eden: an Overview of General Practice in Eastern Europe. Croatian medical journal. 2004;45(5):537-542. PMID:154 95276.
6. World Health Organization. Framework for professional and administrative development of general practice / family medicine in Europe. https://apps.who.int/iris/handle/10665/108066 (accessed 21 Apr 2021).
7. WFME Global Standards. https://wfme.org/standards/ (accessed 21 Apr 2021).
8. WFME Global Standards for Quality Improvement: Continuing Professional Development of Medical Doctors, 2015. https://wfme.org/standards/cpd/ (accessed 21 Apr 2021).
9. WFME Global Standards for Quality Improvement : Postgraduate Medical Education, 2015. https://wfme.org/standards/pgme/ (accessed 21 Apr 2021).
10. WONCA Global Standards for Postgraduate Family Medicine Education, 2013 https://www.researchgate.net/publication/317600970_WONCA_Global_Standards_for_Postgraduate_Family_Medicine_Education (accessed 21 Apr 2021).
11. European Training Requirements for GP/FM specialist training, 2018. https://www.woncaeurope.org/kb/european-training-requirements-for-gp-fm-specialist-training-%E2%80%93-euract-document-2018 (accessed 21 Apr 2021)
12. Michels N.R., Maagaard R., Buchanan J., Scherpbier N. Educational training requirements for general practice/family medicine specialty training: recommendations for trainees, trainers and training institutions. Educ Prim Care. 2018;29(6):322-326. doi: 10.1080/14739879.2018.1517391.
13. O'Shea E. Extension of training for general practice: a review of the evidence. Education for Primary Care. 2009;20(1):15-20. doi: 10.1080/14739879.2009.11493750.
14. Agius S., Lewis B., Kirk B., Hayden J. The perceived benefits of a two-year period of extended specialty training in general practice: the trainees' perspective. Education for Primary Care 2014;25(1):26-35. doi: 10.1080/14739879.2014.11494238.
15. Zarbailov N., Wilm S., Tandeter H., Carelli F., Brekke M. Strengthening general practice/family medicine in Europe - advice from professionals from 30 European countries. BMC Family Practice 2017;18(1):80. doi: 10.1186/s12875-017-0653-x.
16. Council directive 93/16 of 5 April 1993 to facilitate the free movement of doctors and the mutual recognition of their diplomas, certificates and other evidence of formal qualifications. Official Journal of the European Communities. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex:31993L0016 (accessed 21 Apr 2021).
17. Directive 2005/36/ec of the European Parliament and of the Council of 7 September 2005 on the recognition of professional qualifications (Text with EEA relevance). Official Journal of the European Union. https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2005/36/oj (accessed 21 Apr 2021).
18. Papadakis M.A., Paauw D.S., Hafferty F.W., Shapiro J., Byyny R.L. Perspective: the education community must develop best practices informed by evidence-based research to remediate lapses of professionalism. Acad Med. 2012;87(12):1694–1698. doi:10.1097/ACM.0b013e318271bc0b.
19. American Board of Internal Medicine. Project Professionalism. Philadelphia: ABIM, 1995.
20. Blank L., Kimball H., McDonald W., Merino J. Medical profes- sionalism in the new millennium: a physician charter 15 months later. Ann Intern Med. 2003;138(10):839-841. doi: 10.7326/0003-4819-138-10-200305200-00012.
21. Doctors in society: medical professionalism in a changing world. Working Party of the Royal College of Physicians. Clin Med (Lond). 2005;5(6 Suppl 1):S5-40. PMID: 16408403.
22. Goold S.D., Lipkin M. The doctor–patient relationship. J Gen Intern Med. 1999;14(S1):S26–33. doi: 10.1046/j.1525-1497.1999.00267.x.
Көрген адамдардың саны: 154
Мақалалар санаты:
Медициналық білімберу
Библиографиялық сілтемелер
Абенова Н.А., Дильмагамбетова Г.С., Жамалиева Л.М., Кашкинбаева А.Р., Замэ Ю.А., Кошмаганбетова Г.К. Қазақстан Республикасында және әлемдегі отбасылық медицина бойынша білім беру бағдарламарына салыстырмалы шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 4 (Т.23). Б. 190-198. doi 10.34689/SH.2021.23.4.021Ұқсас жариялымдар:
2022-2023 ОҚУ ЖЫЛЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ, СТОМАТОЛОГИЯ, ФАРМАЦИЯ ЖӘНЕ МЕЙІРГЕР ІСІ МЕКТЕБІНІҢ БІЛІМ АЛУШЫЛАРЫНЫҢ ПӘНДЕРІН ҚОРЫТЫНДЫ БАҒАЛАУДЫ ТАЛДАУ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АКАДЕМИЯЛЫҚ ҰТҚЫРЛЫҚТЫ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДЕН СТУДЕНТТЕРДІ ҚАБЫЛДАУДЫ ЖҮЙЕЛЕУ: СЕМЕЙ МЕН ЖАПОНИЯДА (КОЧИ ЖӘНЕ ХИРОСИМА) ОДАН ӘРІ БІРЛЕСКЕН ЖҰМЫСТАРДЫ ОРНАТУҒА ҰМТЫЛУ
АКАДЕМИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ БАКАЛАВРИАТ СТУДЕНТТЕРІ АРАСЫНДАҒЫ ДӘЛЕЛДІ МЕЙІРБИКЕЛІК ПРАКТИКАДАҒЫ БІЛІМ, КӨЗҚАРАС ЖӘНЕ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ ДОМЕНДЕРІН САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ
2022-2023 ОҚУ ЖЫЛЫНДАҒЫ МЕДИЦИНА МЕКТЕБІНІҢ БІЛІМ АЛУШЫЛАРЫНЫҢ ПӘНДЕРІН ҚОРЫТЫНДЫ БАҒАЛАУДЫ ТАЛДАУ
ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУДЕГІ ҚОҒАМДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУЫНДАҒЫ КӘСІП АРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ЖӘНЕ БОЛАШАҚ МАМАНДАР ПЕРСПЕКТИВАСЫ