ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУМАҒЫНДА В ЖӘНЕ С ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТТЕРІМЕН СЫРҚАТТАНУШЫЛЫҚТЫҢ КӨПЖЫЛДЫҚ СЕРПІНІН ТАЛДАУ (РЕТРОСПЕКТИВТІ ТАЛДАУ)
Кіріспе. Елде В және С вирустық гепатиттерімен алғашқы сырқаттанушылыққа талдау жүргізу профилактика-лық бағдарламаларды жетілдіру мақсатында эпидемиологиялық процестің үрдістерін айқындауға мүмкіндік береді. Зерттеу мақсаты: Қазақстан Республикасында В, С вирустық гепатиттерінің талданып отырған кезеңіндегі алғашқы сырқаттанушылықты зерттеу және эпидемиологиялық ерекшеліктерін анықтау. Зерттеу материалдары мен әдістері: жұмыста алғашқы сырқаттанушылықтың ретроспективті эпидемиологиялық талдауы 2009 жылдан 2020 жылға дейін қолданылды.Деректер көзі Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің "Ұлттық Қоғамдық денсаулық сақтау орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны "санитарлық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы" филиалының ресми есепке алу-есеп беру құжаттамасы. Зерттеу нәтижелері: жіті вирустық гепатиттермен алғашқы сырқаттанушылық деңгейі 2009 жылмен салыстырғанда 100 мың тұрғынға 3,05 көрсеткішпен 2020 жылы 9,9 есеге (2009 жылғы 5742-ден 2020 жылы 579-ға дейін) 36,16 көрсеткішпен 2009 жылмен салыстырғанда, оның ішінде С вирустық гепатиті 4,4 есеге, 2009 жылғы 100 мың тұрғынға 0,83 көрсеткішпен 2020 жылғы 100 мың тұрғынға 0,28-ге дейін төмендеді және жіті В вирустық гепатиті 4,5 есе, 2009 жылы 100 мың тұрғынға шаққанда 3,21-ден 2020 жылы 100 мың тұрғынға шаққанда 0,19-ға дейін. Жылдар бойынша тасымалдаушылықтың неғұрлым жоғары үлес салмағы 2015 жылы Наркологиялық стационарлардың пациенттерінде (17%) анықталды, 2020 жылы В вирустық гепатитін тасымалдаушылықтың үлес салмағы - 7% – ды, С вирустық гепатитін тасымалдаушылықтың үлес салмағы наркологиялық стационарлардың пациенттері арасында-14,7% - ды құрады, бұл донорлар, жүкті әйелдер, жаңа туған нәрестелер, жоспарлы емдеуге жатқызу пациенттері, медицина қызметкерлері топтарымен салыстырғанда айтарлықтай жоғары болды. Қорытынды: осылайша, В және С вирустық гепатиттерінің жалпы халық арасында таралуы жаһандық сипатқа ие, оның салдары тек адамзат денсаулығына ғана емес, бауырдың зақымдануы (бауыр циррозының дамуы) түрінде де, денсаулық сақтау жүйесіне де зиян тигізеді. Көптеген қауіп факторлары С вирустық гепатитінің таралуына ықпал етеді, оның ішінде инъекциялық есірткіні қолданған кезде парентеральды жетекші болып қала береді. Қазақстан халқы арасында кең ауқымды иммунопрофилактикалық жұмысқа қарамастан, В вирустық гепатитінің алғашқы аурушаңдығы тіркелуді жалғастыруда.
Гаухар А.Сакупова1, https://orcid.org/0000-0002-8326-3660 Наталья Е. Глушкова2, https://orcid.org/0000-0003-1400-8436 Жанар Н. Сулейменова3, Манар А. Смагул3, Мейрамгуль К. Смагулова3, Елена К. Касабекова3, Зайтуна А. Хисметова4, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045 1 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрлігінің «Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығы» ШЖҚ РМК; 2 Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 3 ҚР ДСМ "Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы" ШЖҚ РМК "Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығы", филиалы Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 4 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. ВОЗ. Вирусный гепатит: тайный убийца становится явным. URL: https://www.who.int/publications/-10-year-review/hepatitis/ru/ (дата обращения: 16.12.2020). 2. ВОЗ призывает страны вкладывать средства в элиминацию гепатита. URL: https://www.who.int/ru/news/-item/26-07-2019-who-urges-countries-to-invest-in-eliminating-hepatitis (дата обращения: 17.12.2020). 3. Всемирная организация здравоохранения Гепатит В и ВИЧ-инфекция: тактика ведения пациентов с коинфекцией. Всемирная организация здравоохранения, 2011. 10 c. 4. Жапарбеков А.Н. ВИЧ и вирусный гепатит C // Вестник Инновационного Евразийского университета. URL: https://articlekz.com/article/13394 (дата обращения: 17.12.2020). 5. Пашкевич И.В., Стасюк Т.С., Сеньковец Т.А. Особенности заболеваемости вирусными гепатитом В среди населения Пинского и Столинского района // Полес Гу. 2019. C. 6. 6. Петрова Ю.П. Распространенность генотипов вируса гепатита среди ВИЧ-инфицированных лиц в Чувашской Республике. URL: https://www.elibrary.-ru/item.asp?id=41261636 (дата обращения: 19.12.2020). 7. Ситник Т.Н., Чемодурова Ю.В., Мамчик Н.П., Мамчик Т.А. и др. Распространенность маркеров вирусных гепатитов В и С у отдельных контингентов в Воронежской области // Профилактическая и клиническая медицина. 2017. № 64 (3). C. 21–27. 8. Слободенюк А.В., Косова А.А., Ан Р.Н. Эпидемиологический анализ. Государственное бюджетное образовательное учреждение высшего профессионального образования Уральский государственный медицинский университет. Екатеринбург, 2015. С.5. 9. Chang J.J., Mohtashemi N., Bhattacharya D. Significance and Management of Isolated Hepatitis B Core Antibody (Anti-HBc) in HIV and HCV: Strategies in the DAA Era // Current HIV/AIDS Reports. 2018. Т. 15. № 2. C. 172–181. 10. Deming P., McNicholl I.R. Coinfection with human immunodeficiency virus and hepatitis C virus: Challenges and therapeutic advances - Insights from the Society of Infectious Diseases Pharmacists // Pharmacotherapy. 2011. Т. 31. № 4. C. 357–368. 11. Farooq P.D., Sherman K.E. Hepatitis B Vaccination and Waning Hepatitis B Immunity in Persons Living with HIV // Current HIV/AIDS Reports. 2019. Т.16. № 5. C. 395–403. 12. Khantimirova L.M. et al. Retrospective Analysis of Viral Hepatitis B Incidence in Russia from 2013 to 2017 in the Context of Preventive Vaccination // BIOpreparations. Prevention, Diagnosis, Treatment. 2018. №4(18). C. 225–235. 13. Mallet V., Vallet-Pichard A., Pol S. The impact of human immunodeficiency virus on viral hepatitis // Liver International. 2011. № SUPPL. 1 (31). C. 135–139. 14. Razavi H. et al. Hepatitis C virus prevalence and level of intervention required to achieve the WHO targets for elimination in the European Union by 2030: a modelling study // The Lancet Gastroenterology and Hepatology. 2017. № 5 (2). 15. Riaz M.N. et al. PCR-Based Molecular Diagnosis of Hepatitis Virus (HBV and HDV) in HCV Infected Patients and Their Biochemical Study // Journal of Pathogens. 2016. (2016). C. 1–8. 16. Sarin S.K. et al. Asian-Pacific clinical practice guidelines on the management of hepatitis B: a 2015 update // Hepatology International. 2016. Т. 10. № 1. C.1–98. 17. Scheel T.K.H., Rice C.M. Understanding the hepatitis C virus life cycle paves the way for highly effective therapies // Nature Medicine. 2013. Т. 19. № 7. C. 837–849. 18. Schillie S. et al. Prevention of hepatitis B virus infection in the United States: Recommendations of the advisory committee on immunization practices // MMWR Recommendations and Reports. 2018. № 1 (67). C. 1–31. 19. Sereno L. et al. Epidemiology, responses, and way forward: The silent epidemic of viral hepatitis and HIV coinfection in Vietnam // Journal of the International Association of Physicians in AIDS Care. 2012. № 5 (11). C. 311–320. 20. Stabinski Lara, O’Connor Siobhan, Barnhart Matthew, Kahn Rebecca J., Hamm T.E. Prevalence of HIV and Hepatitis B Virus Co-Infection in Sub-Saharan Africa and the Potential Impact and Program Feasibility of Hepatitis B Surface Antigen Screening in Resource-Limited Settings // JAIDS journal of acquired immune deficiency syndrome 2015.№68. р.S274-S285. 21. Terrault N.A. et al. Update on Prevention, Diagnosis, and Treatment and of Chronic Hepatitis B: AASLD 2018 Hepatitis B Guidance Purpose and Scope of the Guidance HHS Public Access // Hepatology. 2018. № 4 (67). C. 1560–1599. 22. World Health Organization. Global hepatitis report. 2017. 83, p 9 p. 23. WHO Hepatitis B [Electronic resource]. URL: https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b. Rеfеrеncеs: 1. VOZ. Virusnyi gepatit: tainyi ubiica stanovitsya yavnym [WHO. Viral hepatitis: the undercover killer is revealed]. URL: https://www.who.int/publications/10-year-review/hepatitis/ru/ (data obrashheniya: 16.12.2020). [in Russian] 2. VOZ prizyvaet strany vkladyvat' sredstva v eliminatsiyu gepatita [WHO urges countries to invest in hepatitis elimination]. URL: https://www.who.int/ru/news/item/26-07-2019-who-urges-countries-to-invest-in-eliminating-hepatitis (data obrashheniya: 17.12.2020). [in Russian] 3. Vsemirnaya organizatsiya zdravookhraneniya. Gepatit V i VICh-infektsiya: taktika vedeniya patsientov s koinfektsiei [World Health Organization Hepatitis B and HIV Infection: Management of Coinfected Patients. World health organization], 2011. 1 p. [in Russian] 4. Zhaparbekov A.N. VICh i virusnyj gepatit C [HIV and viral hepatitis C]. Vestnik Innovatsionnogo Yevraziyskogo universiteta [Bulletin of the Innovative University of Eurasia]. URL: https://articlekz.com/article/13394 (data obrashheniya: 17.12.2020). [in Russian] 5. Pashkevich I.V., Stasyuk T.S., Sen'kovec T.A. Osobennosti zabolevaemosti virusnym gepatitom V sredi naseleniya Pinskogo i Stolinskogo raiona [Features of the incidence of viral hepatitis B among the population of the Pinsk and Stolin regions]. Poles Gu [Poles Gu]. 2019. p. 6. [in Russian] 6. Petrova Ju.P. Rasprostranennost' genotipov virusa gepatita sredi VICh-inficirovannyh lic v Chuvashskoj Respublike [Prevalence of hepatitis virus genotypes among HIV-infected persons in the Chuvash Republic]. URL: https://www.elibrary.ru/item.asp?id=41261636 (data obrashheniya: 19.12.2020). [in Russian] 7. Sitnik T.N., Chemodurova Ju.V., Mamchik N.P., Mamchik T.A. et al. Rasprostranennost' markerov virusnykh gepatitov V i S u otdel'nykh kontingentov v Voronezhskoi oblasti [Prevalence of markers of viral hepatitis B and C in certain contingents in the Voronezh region]. Profilakticheskaya i klinicheskaya meditsina [Preventive and clinical medicine]. 2017. T. 3. № 64. pp. 21–27. [in Russian] 8. Slobodenyuk A.V., Kosova A.A., An R.N. Epidemiologicheskii analiz . Gosudarstvennoe byudzhetnoe obrazovatel'noe uchrezhdenie vysshego professional'nogo obrazovaniya Ural'skii gosudarstvennyi meditsinskii universitet [Epidemiological analysis. State budgetary educational institution of higher professional education Ural State Medical University]. Ekaterinburg, 2015. р. 5 [in Russian] 9. Chang J.J., Mohtashemi N., Bhattacharya D. Significance and Management of Isolated Hepatitis B Core Antibody (Anti-HBc) in HIV and HCV: Strategies in the DAA Era. Current HIV/AIDS Reports. 2018. Т.15. №2. C.172–181. 10. Deming P., McNicholl I.R. Coinfection with human immunodeficiency virus and hepatitis C virus: Challenges and therapeutic advances - Insights from the Society of Infectious Diseases Pharmacists. Pharmacotherapy. 2011. Т. 31. № 4. C. 357–368. 11. Farooq P.D., Sherman K.E. Hepatitis B Vaccination and Waning Hepatitis B Immunity in Persons Living with HIV. Current HIV/AIDS Reports. 2019. Т. 16. № 5. C. 395–403. 12. Khantimirova L.M. et al. Retrospective Analysis of Viral Hepatitis B Incidence in Russia from 2013 to 2017 in the Context of Preventive Vaccination. BIOpreparations. Prevention, Diagnosis, Treatment. 2018. №4(18). C. 225–235. 13. Mallet V., Vallet-Pichard A., Pol S. The impact of human immunodeficiency virus on viral hepatitis. Liver International. 2011. № SUPPL. 1 (31). C. 135–139. 14. Razavi H. et al. Hepatitis C virus prevalence and level of intervention required to achieve the WHO targets for elimination in the European Union by 2030: a modelling study. The Lancet Gastroenterology and Hepatology. 2017. № 5 (2). 15. Riaz M.N. et al. PCR-Based Molecular Diagnosis of Hepatitis Virus (HBV and HDV) in HCV Infected Patients and Their Biochemical Study. Journal of Pathogens. 2016. (2016). C. 1–8. 16. Sarin S.K. et al. Asian-Pacific clinical practice guidelines on the management of hepatitis B: a 2015 update. Hepatology International. 2016. Т.10. №1. C. 1–98. 17. Scheel T.K.H., Rice C.M. Understanding the hepatitis C virus life cycle paves the way for highly effective therapies. Nature Medicine. 2013. Т. 19. № 7. C. 837–849. 18. Schillie S. et al. Prevention of hepatitis B virus infection in the United States: Recommendations of the advisory committee on immunization practices. MMWR Recommendations and Reports. 2018. № 1 (67). C. 1–31. 19. Sereno L. et al. Epidemiology, responses, and way forward: The silent epidemic of viral hepatitis and HIV coinfection in Vietnam. Journal of the International Association of Physicians in AIDS Care. 2012. № 5 (11). C. 311–320. 20. Stabinski Lara, O’Connor Siobhan, Barnhart, Matthew, Kahn Rebecca J., Hamm T.E. Prevalence of HIV and Hepatitis B Virus Co-Infection in Sub-Saharan Africa and the Potential Impact and Program Feasibility of Hepatitis B Surface Antigen Screening in Resource-Limited Settings. JAIDS journal of acquired immune deficiency syndrome 2015.№68. р.S274-S285. 21. Terrault N.A. et al. Update on Prevention, Diagnosis, and Treatment and of Chronic Hepatitis B: AASLD 2018 Hepatitis B Guidance Purpose and Scope of the Guidance HHS Public Access. Hepatology. 2018. №4 (67). C. 1560–1599. 22. World Health Organization. Global hepatitis report. 2017. 83, p 9 p. 23. WHO Hepatitis B [Electronic resource]. URL: https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-b.
Көрген адамдардың саны: 118

Түйенді сөздер:

Библиографиялық сілтемелер

Сакупова Г.А., Глушкова Н.Е., Сулейменова Ж.Н., Смагул М.А., Смагулова М.К., Касабекова Е.К., Хисметова З.А. Қазақстан Республикасының аумағында В және С вирустық гепатиттерімен сырқаттанушылықтың көпжылдық серпінін талдау (ретроспективті талдау) // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 4(Т.23). Б. 163-171. doi 10.34689/SH.2021.23.4.018

Авторизируйтесь для отправки комментариев