COVID - 19 РЕНТГЕНОГРАММАЛАРЫНДА ӨКПЕ ЗАҚЫМДАНУЫНЫҢ АУЫРЛЫҒЫН БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ: ӘДЕБИ ШОЛУ
Кіріспе: COVID-19 (коронавирус ауруы-2019)— SARS-CoV-2 вирусынан туындаған жұқпалы ауру. ДДҰ мәліметтері бойынша, 2021 жылдың 21 қыркүйегіндегі жағдай бойынша 228 807 631 жағдай, 4 697 099 өлім расталды. Осыған байланысты, COVID-пневмониясын уақтылы диагностикалау мәселесі өзекті болып қала береді. Диагностиканың «алтын стандарты» компьютерлік томография (КТ) болып табылады. Пандемия жағдайында КТ аппараттарына жүктеме экспоненциалды түрде өсті. Өкпенің зақымдануын рентгенологиялық бағалау үшін балама шешімдерді іздеу керек. Стандартты кеуде рентгенографиясы компьютерлік томографиямен салыстырғанда арзан, науқастың төсегінде оңай қол жетімді және радиацияның төмен әсеріне ие.
Мақсаты: PubMed, Google Scholar мәліметтер базасындағы ағылшын тіліндегі мақалаларды зерттеу арқылы COVID-19 пациенттерінің рентгенограммаларында өкпенің зақымдануының ауырлығын бағалаудың әртүрлі әдістеріне талдау жасау.
Іздеу стратегиясы: Мақалаларды іріктеу PubMed, Google Scholar электрондық деректер базасында жүргізілді. Барлығы 843 мақала табылды, оның ішінде екі кезеңде іріктеу арқылы шолуға 17 мақала енгізілді. Қосу критерийлері: 1. РБС, когорттық зерттеулер. 2. 2019-2021 жылдар аралығы. 3. Статьи с бесплатным полным текстом. Критерии исключения: описания клинических случаев, исследования серии клинических случаев, систематические обзоры.
Нәтижесі: Рентгенограммада өкпенің зақымдануының ауырлығын бағалаудың барлық зерттелген әдістерін тәжірибеде қолдануға болады, өйткені бұл әдістерді қолдану олардың маңыздылығын дәлелдеді. Алайда, медициналық көмектің әр деңгейі үшін әртүрлі авторлар ұсынған белгілі бір әдістерді қолданған дұрыс. Алғашқы медициналық - санитарлық және шұғыл көмек деңгейінде ең көп қолданылатын әдістер: RALE, Tussieet. al., Hyunjoong W. Kim et. al., Британдық торакалды бейнелеу қоғамы ұсынған әдіс Стационарлық жағдайда Brixia, Өзгертілген бағалау жүйесі, «Pennie score», Feng et al. бейімделген әдісі, COS- RADS әдістерін қолданған дұрыс.
Мадина Р. Мадиева1, http://orcid.org/0000-0001-6431-9713
Альфия М. Букенова1, https://orcid.org/0000-0001-7395-7119
Нурасыл Б. Бектурганов1, https://orcid.org/0000-0003-4347-1964
Анаргуль Г. Куанышева1, https://orcid.org/0000-0002-6194-1029
Александр В. Рахимбеков1, https://orcid.org/0000-0003-3894-2397
1"Семей медицина университеті" КеАҚ, Радиология кафедрасы, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Alka Goyal, Raghav Tiwari, Meenu Bagarhatta. Role of portable chest radiography in management of COVID-19: Experience of 422 patients from a tertiary care center in India // Indian Journal of Radiology and Imaging. 2021. DOI: 10.4103/ijri. IJRI_480_20 /20.07.2021
2. Anas S. Al-Smadi, Akash Bhatnagar, Rehan Ali. Correlation of chest radiography findings with the severity and progression of COVID-19 pneumonia // Elsevier In. 2020. doi: 10.1016/j.clinimag.2020.11.004 /21.07.2021
3. Amit K Sahu, Anandmoyee Dhar, Bharat Aggarwal. Radiographic features of COVID-19 infection at presentation and significance of chest X-ray: Early experience from a super‑specialty hospital in India // Indian Journal of Radiology and Imaging. 2021. doi: 10.4103/ijri. IJRI_368_20 /25.07.2021
4. Andrea Borghesi, Angelo Zigliani, Roberto Masciullo. Radiographic severity index in COVID-19 pneumonia: relationship to age and sex in 783 Italian patients // Springer. 2020. doi: 10.1007/s11547-020-01202-1 /25.07.2021
5. Andrea Borghesi, Roberto Maroldi. COVID-19 outbreak in Italy: experimental chest X-ray scoring system for quantifying and monitoring disease progression // Springer. 2020. doi: 10.1007/s11547-020-01200-3 /27.07.2021
6. Aparajita Singh, Yoke Hong Lim, Rajesh Annamalaisamy. Chest x-ray scoring as a predictor of COVID-19 disease; correlation with comorbidities and in-hospital mortality // Scottish Medical Journal. 2021. doi.org/10.1177/00369330211027447 /27.07.2021
7. Chung M., Bernheim A., Mei X., Zhang N. CT Imaging Features of 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV) // Radiology. 2020. doi: 10.1148/radiol.2020200230. /1.08.2021
8. Cristian Giuseppe Monaco, Federico Zaottini, Simone Schiaffino. Chest x-ray severity score in COVID-19 patients on emergency department admission: a two-centre study // Springer. 2020. DOI: 10.1186/s41747-020-00195-w
9. Danielle Toussie, Nicholas Voutsinas, Mark Finkelstein. Clinical and Chest Radiography Features Determine Patient Outcomes in Young and Middle-aged Adults with COVID-19 // Radiology. 2020. 10.1148/radiol.2020201754 /03.07.2021
10. Davide Ippolitoa B., Anna Pecorellia, Cesare Maino. Diagnostic impact of bedside chest X-ray features of 2019 novel coronavirus in the routine admission at the emergency department: case series from Lombardy region // European Journal of Radiology. 2020. DOI: 10.1016/j.ejrad.2020.109092 /05.06.2021
11. Elisa Baratella, Paola Crivelli, Cristina Marrocchio. Severity of lung involvement on chest X-rays in SARS-coronavirus-2 infected patients as a possible tool to predict clinical progression: an observational retrospective analysis of the relationship between radiological, clinical, and laboratory data // Sociedade Brasileira de Pneumologia e Tisiologia. 2020.doi: 10.36416/1806-3756/e20200226 /05.07.2021
12. Elsaid M., Bedair A, Ashraf Soliman, Vincenzo De Sanctis. Proposed Scoring System for Evaluating Clinico-radiological Severity of COVID- 19 using Plain Chest X- ray (CXR) changes (CO X-RADS): Preliminary results // Acta Biomed. 2020. doi: 10.23750/abm.v91i4.10664 /08.08.2021
13. Feng F., Jiang Y., Yuan M., Shen J., Yin H., Geng D. Association of radiologic findings with mortality in patients with avian influenza H7N9 pneumonia // PLoS One. 2014.9(4):e93885. doi: 10.1371/journal.pone.0093885.
14. Han R., Huang L., Jiang H., Dong J. Early Clinical and CT Manifestations of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Pneumonia // AJR. 2020. doi: 10.2214/AJR.20.22961.
15. Hyunjoong W., Kim K., Capaccione M., Gen Li. The role of initial chest X-ray in triaging patients with suspected COVID-19 during the pandemic // Emergency Radiology. 2020. doi: 10.1007/s10140-020-01808-y
16. Information for Patients and Caregivers. COVID-19 Vaccine Safety and Effectiveness: Updated Information. Memorial Sloan Kettering Cancer center. 2021. https://www.mskcc.org/coronavirus/what-you-should-know-about-covid-19-vaccines /12.06.2021
17. Jones J. COVID-19/ radiopaedia.org. 2021. https://radiopaedia.org/articles/covid-19-4?lang=gb 15.06.2021
18. Jordan Colman, Georgiana Zamfir, Frances Sheehan. Chest radiograph characteristics in COVID-19 infection and their association with survival // European Journal of Radiology Open. 2021. DOI: 10.1016/j.ejro.2021.100360 /15.07.2021
19. Kenneth Eng Ling Kwan, Cher Heng Tan. The humble chest radiograph: an overlooked diagnostic modality in the COVID-19 pandemic // Quantitative Imaging in Medicine and Surgery. 2020. DOI: 10.21037/qims-20-771
20. Kunhua Li., Jiong Wu, Faqi Wu. The Clinical and Chest CT Features Associated With Severe and Critical COVID-19 Pneumonia // Investigative Radiology. 2020. doi:10.1097/RLI.0000000000000672. /25.07.2021
21. Marcello A. Orsi, Giancarlo Oliva, Tahereh Toluian. Feasibility, Reproducibility, and Clinical Validity of a Quantitative Chest X-Ray Assessment for COVID-19 // The American Society of Tropical Medicine and Hygiene. 2020. doi:10.4269/ajtmh.20-0535 /27.07.2021
22. Maurizio Balbi, Anna Caroli, Andrea Corsi. Chest X-ray for predicting mortality and the need for ventilatory support in COVID-19 patients presenting to the emergency department // Springer. 2021. DOI: 10.1007/s00330-020-07270-1 /30.06.2021
23. Michele Bandirali, Luca Maria Sconfienza, Roberta Serra. Chest X-ray findings in asymptomatic and minimally symptomatic quarantined patients in Codogno, Italy // Radiology. 2020. doi: 10.1148/radiol.2020201102.
24. Overview of COVID-19/ 2021. URL:covid19treatmentguidelines.nih.gov /02.06.2021
25. Raima Kaleemi, Kiran Hilal, Ainan Arshad. The association of chest radiographic findings and severity scoring with clinical outcomes in patients with COVID-19 presenting to the emergency department of a tertiary care hospital in Pakistan // PLOS ONE. 2021. DOI: 10.1371/journal.pone.0244886 /04.06.2021
26. Rosy Setiawati, Anita Widyoningroem, Triwulan Handarini. Modified Chest X-Ray Scoring System in Evaluating Severity of COVID-19 Patient in Dr. Soetomo General Hospital Surabaya, Indonesia // International Journal of General Medicine. 2021. doi: 10.2147/IJGM.С310577 /04.09.2021
27. Sean Wei Xiang Ong, Terrence Chi Hong Hui, Yeong Shyan Lee. High-risk chest radiographic features associated with COVID-19 disease severity // PLOS ONE. 2021. DOI: 10.1371/journal.pone.0245518 /08.06.2021
28. Syrov A.V. Diagnostika COVID-19 v ambulatornykh usloviyakh. V pomoshh' praktikuyushhemu vrachu [Diagnosing COVID-19 in Outpatient Practice]. 2020. https://cyberleninka.ru/article/n/diagnostika-covid-19-v-ambulatornyh-usloviyah [in Russian] /10.07.2021
29. Wong H.Y.F., Lam H.Y.S., Fong A.H. Frequency and Distribution of Chest Radiographic Findings in COVID-19 Positive Patients // Radiology. 2019. doi: 10.1148/radiol.2020201160. /10.07.2021
30. World Health Organization. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. 2021. https://covid19.who.int/
31. Yoon S.H., Lee K.H., Kim J.Y., Lee Y.K. Chest Radiographic and CT Findings of the 2019 Novel Coronavirus Disease (COVID-19) Analysis of Nine Patients Treated in Korea // Korean J Radiol. 2020. doi: 10.3348/kjr.2020.0132./12.07.2021
Көрген адамдардың саны: 131
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Мадиева М.Р., Букенова А.М., Бектурганов Н.Б., Куанышева А.Г., Рахимбеков А.В. COVID - 19 рентгенограммаларында өкпе зақымдануының ауырлығын бағалау әдістері: әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 5 (Т.23). Б. 13-22. doi 10.34689/SH.2021.23.5.002Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ