ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРИЯЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУДІ ЖАН БАСЫНА ШАҚҚАНДАҒЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫНЫҢ ӘСЕРІ
Кіріспе. Көптеген елдер секілді Қазақстан Республикасында алғашқы медициналық-санитариялық көмек (МСАК) жүйесінде жан басына шаққандағы төлем сызбасын пайдалану өзекті. Оның кеңінен танымалдығына қарамастан, кейбір зерттеулерде алғашқы медициналық қызметтер сапасының төмендеуіндегі рөлі талқыланады. Аталған мәселе әсіресе COVID-19 пандемиясы жағдайында өзекті болып отыр. Аталған зерттеуде авторлар кризистік жағдайдың жан басына шаққандағы қаржыландыру шеңберінде МСАК мекемелерінің жұмысына қалай әсер етіп жатқанын анықтау үшін МСАК жеткізушілерінің қаржы және әкімшілік есептерін пайдаланып отыр. Тиімділік көрсеткіштері қаржы көрсеткіштерін және сапа көрсеткіштерін құрайды.
Мақсаты: COVID-19 пандемиясының Қазақстан Республикасында төлемнің жан басына шаққандағы жүйесінің шеңберінде алғашқы медициналық қызметтерді жеткізушілердің жұмысына әсерін зерттеу.
Іздеу стратегиясы: e-Library.ru, CyberLeninka электрондық ғылыми кітапханада Scopus, Web of Science Core Collection, MedLine, PubMed, Cochrane Library, Google Scholar іздеу жүйелеріндегі ғылыми жұмыстарға іздеу жүргізілді. Іздеу критерийлері әдебиетті іздеу тереңдігі 4 жылды (2018-2021 жж.) қамтыды, ретроспективтік көлденең зерттеу. Зерттеу материалдары ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің және Салидат Каирбекова атындағы Ұлттық денсаулық сақтауды дамыту ғылыми орталығының ресми есептері және деректері, түпнұсқа мақалалар, әдебиетке шолулар, мета-талдаулар, ағылшын және орыс тілдерінде нормативтік-құқықтық құжаттар. Сапалық деректер абсолютті сандар және олардың пайыздары түрінде ұсынылған.
Нәтижелер және қорытындылар: Әдебиет деректерін талдау зерттелетін кезең Covid-19 пандемиясында төлемнің жан басына шаққандағы жүйесі МСАК жеткізушілерінің ұсынатын қызметтеріне, сонымен қатар мемлекет тарапынан МСАК ақшалай қаражат бөлуге қатысты жеткілікті тиімді болмағанын көрсетті.
Айгерим Б. Мухамедьярова1, https://orcid.org/0000-0001-9152-6777
Толебай К. Рахыпбеков2, https://orcid.org/0000-0002-5699-3086
Ажар А. Дюсупова3, https://orcid.org/0000-0002-8857-4118
Анар Е. Турсынбекова4, https://orcid.org/0000-0002-0248-5174
Раида И. Фаизова3, https://orcid.org/0000-0002-7168-6826
Татьяна М. Беляева3, https://orcid.org/0000-0002-2565-2393
Оксана П. Цигенгагель3*, https://orcid.org/0000-0002-3170-9712
1 «Астана медицина университеті» КеАҚ, Нур-Султан қ., Қазақстан Республикасы;
2 «Primary Health Care» Ұлттық қауымдастығы», Нур-Султан қ., Қазақстан Республикасы;
3 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы;
4 №5 Қалалық клиникалық аурухана, Алматы. қ., Қазақстан Республикасы.
1. L'Esperance V., Sutton M., Schofield P., et al. Impact of primary care funding on secondary care utilisation and patient outcomes: a retrospective cross-sectional study of English general practice // Br J Gen Pract. 2017. 67(664):e792-e799. doi:10.3399/bjgp17X693101.
2. O'Connor J.S., Bankauskaite V. Public health development in the Baltic countries (1992-2005): from problems to policy // Eur J Public Health. 2008. 18(6):586-592. doi:10.1093/eurpub/ckn097.
3. World Health Organization: (Building the Economic Case for Primary Health Care: A Scoping Review. 2018. p. 28., Primary Health Care: Closing the Gap between Public Health and Primary Care through Integration, 2018. p. 20. Global Strategy for Health for All by the Year 2000). Geneva, Switzerland, 2021.
4. Goals S.D. A vision for health care in the 21st Century // Int. Nurs. Rev. 1999. 46:102–103. doi:10.1046/j.1466-7657.46.no4issue346.4.x.
5. World Health Organization. Quality in Primary Health Care. WHO; Geneva, Switzerland: 2018. p. 32
6. https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-183048, (Дата обращения: 15.09.2021).
7. http://www.rcrz.kz/index.php/ru/?option=com_content&view=article&id=753 (Дата обращения: 17.09.2021).
8. Электронный адрес: https://www.primeminister.kz/ru/news/dlya-uluchsheniya-pervichnoy-mediko-sanitarnoy-pomoshchi-prodvigaetsya-operacionnyy-mehanizm-astaninskoy-deklaracii-pmsp-a-coy-224650 (Дата обращения: 01.09.2021).
9. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021831 (Дата обращения: 01.09.2021).
10. Hill H., Howarth E., Walsh T., Tickle M., Birch S., Brocklehurst P. The impact of changing provider remuneration on clinical activity and quality of care: Evaluation of a pilot NHS contract in Northern Ireland // Community Dent. Oral Epidemiol. 2020. 48:395–401. doi:10.1111/cdoe.12544.
11. Anderson K.M., Stockman J.K. Prevention among U.S. Women in the COPE Study // Int. J. Environ. Res. Public Health. 2020. 18:180. doi:10.3390/ijerph18010180.
12. Bernacet A., Zhang Y., Nguyen R., Leung M., Smith L. Impacts of COVID-19 on Quality Measures - The Medical Care Blog. (accessed: 24 November 2020)] https://www.themedicalcareblog.com/impacts-of-covid-19-quality-measures/
13. Christianson J.B., Manning W., Lurie N., Stoner T.J., Gray D.Z., Popkin M., Marriott S. Utah’s Prepaid Mental Health Plan: The first year // Health Aff. 1995, 14:160–172. doi:10.1377/hlthaff.14.3.160.
14. Nguyen H.T.H., Bales S., Wagstaff A., Dao H. Getting Incentives Right? The Impact of Hospital Capitation Payment in Vietnam // Health Econ. 2017. 26:263–272. doi:10.1002/hec.3294.
15. Schneider P., Hanson K. The impact of micro health insurance on Rwandan health centre costs // Health Policy Plan. 2007. 22:40–48. doi:10.1093/heapol/czl030.
16. Bloom J.R., Hu T., Wallace N., Cuffel B., Hausman J.W., Sheu M.-L., Scheffler R. Mental Health Costs and Access under Alternative Capitation Systems in Colorado // Health Serv. Res. 2002. 37:315–340. doi:10.1111/1475-6773.025.
17. Barros P.P. Cream-skimming, incentives for efficiency and payment system // J. Health Econ. 2003. 22:419–443. doi:10.1016/S0167-6296(02)00119-4.
18. Barham V., Milliken O. Payment Mechanisms and the Composition of Physician Practices: Balancing Cost-Containment, Access, and Quality of Care // Health Econ. 2015;24:895–906. doi:10.1002/hec.3069.
19. Clemens J., Gottlieb J.D. Do Physicians’ Financial Incentives Affect Medical Treatment and Patient Health? // Am. Econ. Rev. 2014. 104:1320–1349. doi:10.1257/aer.104.4.1320.
20. Helmchen L., Lo Sasso A. How sensitive is physician performance to alternative compensation schedules? Evidence from a large network of primary care clinics // Health Econ. 2010. 19 doi: 10.1002/hec.1551.
21. Waitzberg R., Aissat D., Habicht T., Hernandez-Quevedo C., Karanikolos M., Kroneman M., Merkur S., Quentin W., Scarpetti G., Webb E., et al. Compensating healthcare professionals for income losses and extra expenses during COVID-19 // Eurohealth. 2020; 26:83–87.
22. Siita S., Cox S.E., Hanson K. Does capitation affect patient satisfaction and prevalence of out-of-pocket payments in the insured? A propensity score analysis of Ghana’s demographic and health survey data // BMC Health Serv. Res // 2019;19:1–10. doi:10.1186/s12913-019-4581-4.
23. Hennig-Schmidt H., Selten R., Wiesen D. How payment systems affect physicians’ provision behaviour—An experimental investigation // J. Health Econ. 2011. 30:637–646. doi:10.1016/j.jhealeco.2011.05.001.
24. Carrin G., James C. Key performance indicators for the implementation of social health insurance // Appl. Health Econ. Health Policy. 2005;4:15–22. doi:10.2165/00148365-200504010-00004.
25. Carrin G., Hanvoravongchai P. Provider payments and patients charges as policy tools for cost-containment: How successful are they in high-income countries? Hum. Resour. Health. 2003. 1:6. doi:10.1186/1478-4491-1-6.
26. http://1gp.kz/docs/prikazi/prilozhenie-k-pikazu-505.pdf. (Дата обращения: 24.09.2021).
Көрген адамдардың саны: 164
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Мухамедьярова А.Б., Рахыпбеков Т.К., Дюсупова А.А., Турсынбекова А.Е., Фаизова Р.И., Беляева Т.М., Цигенгагель О.П. Қазақстан Республикасында алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсетуді жан басына шаққандағы қаржыландыруды ұйымдастыруға COVID-19 пандемиясының әсері // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 5 (Т.23). Б. 6-12. doi 10.34689/SH.2021.23.5.001Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ