ҚАН ЖҮЙЕСІ ІСІКТЕРІНІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Түйін. Гематологиялық қатерлі ісіктер-бұл клиникалық тәжірибеде көбірек диагноз қойылған аурулардың күрделі тобы. Гематологиялық қатерлі ісіктерден қалпына келтірудің жалпы көрсеткіші едәуір жақсарғанына қарамастан, қазіргі уақытта кейбір түрлердің өмір сүру деңгейі жоғары болса да, аурудың кіші түрлерінің көптігі мен гетерогенділіктің жоғары болуына байланысты әлі де күрделі проблемалар бар. 2018 жылғы жаһандық қатерлі ісік статистикасына сәйкес, Ходжкин емес лимфоманың ауруы мен өлімі гематологиялық ісіктерден бірінші орында, содан кейін лейкемия, бірнеше миелома және Ходжкин лимфомасы.
Мақсаты. Қан жүйесінің неоплазмаларының таралуы, қауіп факторы және болжамы туралы әдебиеттерге талдау жүргізу.
Іздеу стратегиясы. Қан жүйесінің ісіктері эпидемиологиясы туралы ағылшын және орыс тілдеріндегі толық мәтінді басылымдар зерттелді. Әдебиеттерді іздеу барысында келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Web of science, Cyberleninka, Google Scholar қан жүйесінің ісіктері, қан қатерлі ісігі, лейкемия,лимфома кілт сөздер бойынша сараптама жүргізілді. Уақыт кезеңі 2011-2021 жылдармен белгіленді. Осы тақырып бойынша 253 жарияланым анықталды. Олардың ішінде біздің зерттеуіміздің мақсатына 60 мақала сәйкес келді. Қосу критерийлері: А, В дәлелділік деңгейінің жарияланымдары: мета-талдаулар, жүйелі шолулар, когорттық және көлденең зерттеулер. Шығару критерийлері: қысқаша есептер, газет мақалалары және жеке хабарламалар.
Нәтижелер мен қорытындылар. Әдебиеттерге шолу жасау нәтижелері бойынша көптеген зерттеулер қан жүйесінің, әсіресе балалық және жас кезіндегі ісіктердің тұрақты өсуін көрсетеді. Соңғы уақытта қан жүйесінің қатерлі ісіктерін емдеуде белгілі бір жетістіктерге қарамастан, бұл аурулармен күресу мәселесі өте өзекті болып қала береді. Сырқаттанушылықтың айқын өсу үрдісі, қан жүйесінің ҚІ - нен болатын өлім-жітімнің жоғары деңгейі, аурудың басталуынан ерте еңбекке қабілеттілігінен айырылу және мүгедектік қоғамға осы ауыр аурулармен келтірілетін елеулі әлеуметтік-экономикалық залалды негіздейді және осы патология кезінде медициналық көмекті жетілдіру проблемасын кешенді зерделеу қажеттілігін туындатады. Қазіргі уақытта медициналық көмектің (КҚПК) сапасын арттыру, оны бөлуде қолжетімділік пен әділдікті қамтамасыз ету міндеті мемлекеттің денсаулық сақтау саласындағы саясатының басым міндеттерінің бірі болып табылады. Бұл әсіресе "гематология"бейіні бойынша МП жататын денсаулық сақтаудың жоғары шығынды және ресурстарды қажет ететін салалары үшін өте маңызды. Бұл МП-ның қымбаттығына, терапияның агрессивтілігіне, жоғары білікті персоналға деген қажеттілікке және нәтижеге жетудің әрдайым мүмкін еместігіне байланысты − науқасты қалпына келтіру.
Алия К. Атабаева1, http://orcid.org/0000-0001-7725-2255
Зайтуна А. Хисметова1, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Жанерке Б. Нурахметова1, https://orcid.org/0000-0002-0887-0604
1 КеАҚ «Семей медицина университеті», Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Alter B.P. Fanconi anemia and the development of leukemia // Best Practice & Research Clinical Haematology. 2014. № 3–4 (27). C. 214–221.
2. Berndt S.I. et al. Genome-wide association study identifies multiple risk loci for chronic lymphocytic leukemia // Nature genetics. 2013. № 8 (45). C. 868–876.
3. Binder A.F., Brody J.D. Non-Hodgkin Lymphoma // Oncology. 2021. C. 342–353.
4. Cambruzzi E. Primary Intra-Axial Diffuse Large B-Cell Lymphoma in Immunocompetent Patients: Clinical Impact of Molecular Analysis and Histogenetic Evaluation // World neurosurgery. 2020. (134). C. 215–220.
5. Chen C. et al. Contrast-Enhanced MRI Texture Parameters as Potential Prognostic Factors for Primary Central Nervous System Lymphoma Patients Receiving High-Dose Methotrexate-Based Chemotherapy // Contrast media & molecular imaging. 2019. (2019). C. 1–6.
6. Chihara D. et al. New insights into the epidemiology of non-Hodgkin lymphoma and implications for therapy // Expert review of anticancer therapy. 2015. № 5 (15). C. 531–544.
7. Cho I. et al. Serum levels of soluble programmed death-ligand 1 (sPD-L1) in patients with primary central nervous system diffuse large B-cell lymphoma // BMC cancer. 2020. № 1 (20). C. 1–11.
8. Davis A.S., Viera A.J., Mead M.D. Leukemia: an overview for primary care // American family physician. 2014. № 9 (89). C. 731–738.
9. Diller L. Clinical practice. Adult primary care after childhood acute lymphoblastic leukemia // The New England journal of medicine. 2011. № 15(365). C. 1417–1424.
10. Dinardo C.D. et al. Evaluation of patients and families with concern for predispositions to hematologic malignancies within the Hereditary Hematologic Malignancy Clinic (HHMC) C. 1–26.
11. Fallah J., Qunaj L., Olszewski A. J. Therapy and outcomes of primary central nervous system lymphoma in the United States: analysis of the National Cancer Database // Blood advances. 2016. № 2 (1). C. 112–121.
12. Fritsch K. et al. High-dose methotrexate-based immuno-chemotherapy for elderly primary CNS lymphoma patients (PRIMAIN study) // Leukemia. 2017. № 4 (31). C. 846–852.
13. Glass J. et al. Phase I and II Study of Induction Chemotherapy With Methotrexate, Rituximab, and Temozolomide, Followed By Whole-Brain Radiotherapy and Postirradiation Temozolomide for Primary CNS Lymphoma: NRG Oncology RTOG 0227 // Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2016. № 14 (34). C. 1620–1625.
14. Godley L. A., Shimamura A. Genetic predisposition to hematologic malignancies: management and surveillance // Blood. 2017. № 4 (130). C. 424–432.
15. Gopal S. et al. Clinical presentation, treatment, and outcomes among 65 patients with HIV-associated lymphoma treated at the University of North Carolina, 2000-2010 // AIDS research and human retroviruses. 2012. № 8 (28). C. 798–805.
16. Graham M.S., DeAngelis L.M. Improving outcomes in primary CNS lymphoma // Best practice & research. Clinical haematology. 2018. № 3 (31). C. 262–269.
17. Hoang-Xuan K. et al. Diagnosis and treatment of primary CNS lymphoma in immunocompetent patients: guidelines from the European Association for Neuro-Oncology // The Lancet. Oncology. 2015. № 7 (16). C. e322–e332.
18. Hochberg J. et al. NHL in adolescents and young adults: A unique population // Pediatric blood & cancer. 2018. № 8 (65). C. 1–10.
19. Hochberg J., Cairo M. S., §||† ‡ Lymphoma in Adolescents and Young Adults Current Perspectives 2018. C. 285–300.
20. Houillier C. et al. Rituximab, methotrexate, procarbazine, vincristine and intensified cytarabine consolidation for primary central nervous system lymphoma (PCNSL) in the elderly: a LOC network study // Journal of neuro-oncology. 2017. № 2 (133). C. 315–320.
21. Hulegardh E. et al. Characterization and prognostic features of secondary acute myeloid leukemia in a population-based setting: a report from the Swedish Acute Leukemia Registry // American journal of hematology. 2015. № 3 (90). C. 208–214.
22. Hyung J. et al. Beta-2 microglobulin as a prognostic factor of primary central nervous system lymphoma // Blood research. 2019. № 4 (54). C. 285–288.
23. Juliusson G. et al. Acute myeloid leukemia in the real world: why population-based registries are needed // Blood. 2012. № 17 (119). C. 3890–3899.
24. Kasenda B. et al. First-line treatment and outcome of elderly patients with primary central nervous system lymphoma (PCNSL)--a systematic review and individual patient data meta-analysis // Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology. 2015. № 7 (26). C. 1305–1313.
25. Kirtane K., Lee S.J. Racial and ethnic disparities in hematologic malignancies // Blood. 2017. № 15 (130). C. 1699–1705.
26. Kondo E. et al. High-Dose Chemotherapy with Autologous Stem Cell Transplantation in Primary Central Nervous System Lymphoma: Data From the Japan Society for Hematopoietic Cell Transplantation Registry // Biology of blood and marrow transplantation : journal of the American Society for Blood and Marrow Transplantation. 2019. № 5 (25). C. 899–905.
27. Langner-Lemercier S. et al. Primary CNS lymphoma at first relapse/progression: characteristics, management, and outcome of 256 patients from the French LOC network // Neuro-oncology. 2016. № 9 (18). C. 1297–1303.
28. Le M. et al. Pretreatment Hemoglobin as an Independent Prognostic Factor in Primary Central Nervous System Lymphomas // The oncologist. 2019. № 9 (24). C. 898–904.
29. Lim T. et al. Primary CNS lymphoma other than DLBCL: a descriptive analysis of clinical features and treatment outcomes // Annals of hematology. 2011. № 12 (90). C. 1391–1398.
30. Makino K. et al. Prognostic impact of completion of initial high-dose methotrexate therapy on primary central nervous system lymphoma: a single institution experience // International journal of clinical oncology. 2015. № 1 (20). C. 29–34.
31. Marcucci F., Mele A. Hepatitis viruses and non-Hodgkin lymphoma: epidemiology, mechanisms of tumorigenesis, and therapeutic opportunities // Blood. 2011. № 6 (117). C. 1792–1798.
32. Mendez J. S. et al. The elderly left behind-changes in survival trends of primary central nervous system lymphoma over the past 4 decades // Neuro-oncology. 2018. № 5 (20). C. 687–694.
33. Meulen M. Van Der et al. Improved survival in primary central nervous system lymphoma up to age 70 only: a population-based study on incidence, primary treatment and survival in the Netherlands, 1989-2015 // Leukemia. 2017. № 8 (31). C. 1822–1825.
34. Mondello P. et al. STAT6 activation correlates with cerebrospinal fluid IL-4 and IL-10 and poor prognosis in primary central nervous system lymphoma // Hematological oncology. 2020. № 1 (38). C. 106–110.
35. Nakasu Y. et al. Response-adapted treatment with upfront high-dose chemotherapy followed by autologous stem-cell transplantation rescue or consolidation phase high-dose methotrexate for primary central nervous system lymphoma: a long-term mono-center study // SpringerPlus. 2016. № 1 (5). C. 1–10.
36. Nayak L. et al. Late relapse in primary central nervous system lymphoma: clonal persistence // Neuro-oncology. 2011. № 5 (13). C. 525–529.
37. Niparuck P. et al. Treatment outcome and prognostic factors in PCNSL // Diagnostic pathology. 2019. № 1 (14). C. 1–8.
38. Noh J. Y. et al. Immunotherapy in Hematologic Malignancies: Emerging Therapies and Novel Approaches // International journal of molecular sciences. 2020. № 21 (21). C. 1–22.
39. O’Brien M.M., Seif A.E., Hunger S.P. Acute Lymphoblastic Leukemia in Children // The New England journal of medicine. 2015. № 16 (373). C. 4939–5015.
40. O’Neill B.P. et al. The changing incidence of primary central nervous system lymphoma is driven primarily by the changing incidence in young and middle-aged men and differs from time trends in systemic diffuse large B-cell non-Hodgkin’s lymphoma // American journal of hematology. 2013. № 12 (88). C. 997–1000.
41. Omuro A. et al. Methotrexate and temozolomide versus methotrexate, procarbazine, vincristine, and cytarabine for primary CNS lymphoma in an elderly population: an intergroup ANOCEF-GOELAMS randomised phase 2 trial // The Lancet. Haematology. 2015. № 6 (2). C. e251–e259.
42. Phillips E.H., Fox C.P., Cwynarski K. Primary CNS lymphoma // Current hematologic malignancy reports. 2014. № 3 (9). C. 243–253.
43. Pulczynski E.J. et al. Successful change of treatment strategy in elderly patients with primary central nervous system lymphoma by de-escalating induction and introducing temozolomide maintenance: results from a phase II study by the Nordic Lymphoma Group // Haematologica. 2015. № 4 (100). C. 534–540.
44. Rafei H., DiNardo C.D. Hereditary myeloid malignancies // Best practice & research. Clinical haematology. 2019. № 2 (32). C. 163–176.
45. Rogena E.A. et al. A review of the trends of lymphomas in the equatorial belt of Africa y;z // Hematological Oncology. 2011. (29). C. 111–115.
46. Roth P. et al. Outcome of elderly patients with primary CNS lymphoma in the G-PCNSL-SG-1 trial // Neurology. 2012. № 9 (79). C. 890–896.
47. Savage S.A., Dufour C. Classical inherited bone marrow failure syndromes with high risk for myelodysplastic syndrome and acute myelogenous leukemia // Seminars in Hematology. 2017. № 2 (54). C. 105–114.
48. Shankland MB ChB K.R. et al. Seminar Non-Hodgkin lymphoma // www.thelancet.com. 2012. (380). C. 848–57.
49. Slager S.L. et al. Genetic susceptibility to chronic lymphocytic leukemia // Seminars in hematology. 2013. № 4 (50). C. 296–302.
50. Slager S.L. et al. Medical history, lifestyle, family history, and occupational risk factors for chronic lymphocytic leukemia/small lymphocytic lymphoma: the InterLymph Non-Hodgkin Lymphoma Subtypes Project // Journal of the National Cancer Institute. Monographs. 2014. № 48 (2014). C. 41–51.
51. Tabouret E. et al. Patterns of response and relapse in primary CNS lymphomas after first-line chemotherapy: imaging analysis of the ANOCEF-GOELAMS prospective randomized trial // Neuro-oncology. 2017. № 3 (19). C. 422–429.
52. Takano S. et al. MyD88 Mutation in Elderly Predicts Poor Prognosis in Primary Central Nervous System Lymphoma: Multi-Institutional Analysis // World neurosurgery. 2018. (112). C. e69–e73.
53. Villano J.L. et al. Age, gender, and racial differences in incidence and survival in primary CNS lymphoma // British journal of cancer. 2011. № 9 (105). C. 1414–1418.
54. Weller M. et al. Surgery for primary CNS lymphoma? Challenging a paradigm // Neuro-oncology. 2012. № 12 (14). C. 1481–1484.
55. Werff Ten Bosch J. Van Der, Akker M. Van Den Genetic predisposition and hematopoietic malignancies in children: Primary immunodeficiency // European Journal of Medical Genetics journal. 2016. C. 1–7.
56. Wu T. et al. The role of ABCB1 polymorphism as a prognostic marker for primary central nervous system lymphoma // Annals of hematology. 2019. № 4 (98). C. 923–930.
57. Yang Q. P. et al. Subtype distribution of lymphomas in Southwest China: analysis of 6,382 cases using WHO classification in a single institution // Diagnostic pathology. 2011. № 1 (6). C. 1–7.
58. Yang X. et al. STAT3 Activation Is Associated with Interleukin-10 Expression and Survival in Primary Central Nervous System Lymphoma // World neurosurgery. 2020. (134). C. e1077–e1084.
59. Yuan X. G. et al. Primary central nervous system lymphoma in China: a single-center retrospective analysis of 167 cases // Annals of hematology. 2020. № 1 (99). C. 93–104.
60. Cancer Statistics Review, 1975-2011 - Previous Version - SEER Cancer Statistics Review [Электронный ресурс]. URL: https://seer.cancer.gov/archive/csr/1975_2011/ (accessed: 10.11.2021).
Көрген адамдардың саны: 152
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Атабаева А.К., Хисметова З.А., Нурахметова Ж.Б. Қан жүйесі ісіктерінің эпидемиологиясы. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 6 (Т.23). Б. 188-197. doi:10.34689/SH.2021.23.6.020Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ