ТИННИТУС ПАЦИЕНТТІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІН ЗЕРТТЕУ. ӘДЕБИ ШОЛУ
Өзектілігі: Тиннитус-бұл сыртқы ынталандыру болмаған кезде дыбысты қабылдау. Симптомдар бір жақты немесе екі жақты болуы мүмкін, есту қабілетінің жоғалуымен немесе онсыз болуы мүмкін және қоңырау, ысқырық, ысқырық, ызылдау, сыбырлау немесе шертулерге ұқсайды. Алайда, әлі күнге дейін тиннитуспен ауыратын науқастарды диагностикалау және емдеу әдістері бойынша бірыңғай консенсус жоқ.
Бұл зерттеудің мақсаты-тиімді емдеу әдістерінің тиннитус пациенттерінің психологиялық жағдайына әсерін әдебиеттерге шолуды зерттеу.
Әдістері: Әдебиеттерді іздеу мәліметтер базасында жүргізілді: PubMed, Cochrane Library. Іздеу стратегиясы келесі кілт сөздерді қамтыды: tinnitus, өмір сапасы, әсер ету немесе әсер ету, психология, депрессия, анхиети, күтім, нейро*, Маска, терапия, музыка. Әдістемелік сүзгілерге жүйелі шолулар мен мета-анализ кірді. Іздеу 2000 жылдың қаңтарынан 2021 жылдың қыркүйегіне дейін жарияланған ағылшын және орыс тілдерімен шектелді (1983,1990,1991,1995,1996 ж.ж. 6 әдеби көзі бар). Үш автор барлық таңдалған жұмыстарды бір-біріне тәуелсіз тексерді. Зерттеу AMSTAR-2 Бақылау Тізімі бойынша бағаланды. Қосу критерийі: бақылаушылық зерттеулер, соның ішінде кросс-зерттеулер, әртүрлі диагностикалық критерийлер, әр түрлі жас топтары, әр түрлі зерттеу бағыттары және есеп беру мен нәтижелерді талдаудағы айырмашылықтар. Ерекшелік критерийі: дәлелді базасы жоқ мақалалар мен материалдар, баяндамалардың түйіндемелері, тезистер мен газет мақалалары, конференция материалдары мен негізгі маңыздылығын көрсетпейтін, анық емес тұжырымдары бар төмен әдіснамалық сападағы Жарияланымдар. Нәтижесінде осы тақырып бойынша барлығы 137 жарияланым талданды, оның ішінде 59 мақала бағалаудың сыни талдауынан өтті.
Қорытынды: Жүйелі шолулар мен клиникалық нұсқаулықтардың авторлары тиннитус пациенттің психологиялық жағдайына әсер етеді, ал танымдық мінез-құлық терапиясы тиімді емдеудің бірі болып табылады. Сондай-ақ, тиннитуспен ауыратын науқастарда психологиялық бұзылуларды болдырмау үшін мазасыздық пен депрессия деңгейін анықтау үшін сауалнамаларды қолдану маңызды..
Ақбота С. Сейтқали1,
Ляззат К. Кошербаева1,
Айгуль Р. Медеулова1
КеАҚ «С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті»,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Adeyi A. Adoga, Taiwo J. Obindo (January 16th 2013). The Association Between Tinnitus and Mental Illnesses, Mental Disorders - Theoretical and Empirical Perspectives, Robert Woolfolk and Lesley Allen, IntechOpen, DOI: 10.5772/52755. Available from: https://www.intechopen.com/chapters/41713 (accessed: 28.03.2021).
2. Adoga A.A., Zöger S., Svedlund J., Holgers K.M. Relationship between tinnitus severity and psychiatric disorders // Psychosomatics. 2006 Jul-Aug;47(4):282-8. doi: 10.1176/appi.psy.47.4.282. PMID: 16844885.
3. Ahmad N., Seidman M. Tinnitus in the older adult // Drugs Aging. 2004. 21(5):297–305
4. Andersson G. et al. Tinnitus distress, anxiety, depression, and hearing problems among cochlear implant patients with tinnitus // J Am Acad Audiol. 2009. 20(5):315–319
5. Andersson G. Psychological aspects of tinnitus and the application of cognitive-behavioral therapy // Clin Psychol Rev. 2002 Sep. 22(7):977-90. doi: 10.1016/s0272-7358(01)00124-6. PMID: 12238249.
6. Andersson G., Bakhsh R., Johansson L., Kaldo V., Carlbring P. Stroop facilitation in tinnitus patients: an experiment conducted via the world wide web // Cyberpsychol Behav, 2005. 8, 32–38.
7. Beukes E.W., Manchaiah V., Allen P.M., Baguley D.M., Andersson G. Internet-Based Interventions for Adults With Hearing Loss, Tinnitus, and Vestibular Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis // Trends Hear. 2019. 23:23. doi:10.1177/2331216519851749
8. Bhatt Ishan Sunilkumar Prevalence of and Risk Factors for Tinnitus and Tinnitus-Related Handicap in a College-Aged Population, Ear and Hearing: May/June 2018. Volume 39 Issue 3, p 517-526 doi:10.1097/AUD.0000000000000503
9. Bruggemann P. et al. In patients undergoing cochlear implantation, psychological burden affects tinnitus and the overall outcome of auditory rehabilitation. Front Hum Neurosci 2017. 11:226
10. Carlsson P.I. et al. Severe to profound hearing impairment: quality of life, psychosocial consequences and audiological rehabilitation. Disabil Rehabil 2015 37(20):1849–1856
11. Cima R.F.F., Kikidis D., Mazurek B., Haider H., Cederroth C.R., Norena A., Lapira A., Bibas A., Hoare D.J. Tinnitus healthcare: a survey revealing extensive variation in opinion and practices across Europe // BMJ Open. 2020 Jan 21;10(1): e029346. doi:10.1136/bmjopen-2019-029346. PMID: 31969359; PMCID: PMC7045098.
12. Cima R.F.F., Mazurek B., Haider H., Kikidis D., Lapira A., Noreña A., Hoare D.J. A multidisciplinary European guideline for tinnitus: diagnostics, assessment, and treatment. HNO. 2019 Mar;67(Suppl 1):10-42. English. doi: 10.1007/s00106-019-0633-7. PMID: 30847513.
13. Coles R.R.A., Lutman M.E., Axelsson A., Hazell J.W.P. Tinnitus severity gradings: cross sectional studies. Fourth International Tinnitus Seminar, Bourdeaux, 1991 27.–30. August, pp453–455
14. Edmondson-jones M., Mccormack A., Somerset S., Hall D. A systematic review of the reporting of tinnitus prevalence and severity // Hear Res. 2016. 337:70–79. doi:10.1016/j.heares. 2016.05.009
15. Fackrell K., Hall D.A., Barry J., Hoare D.J. Performance of the Tinnitus Functional Index as a diagnosticinstrumentin aUK clinical population // Hear Res 2018 358:74–85
16. Fuller T., Cima R., Langguth B., Mazurek B., Vlaeyen J.W., Hoare D.J. Cognitive behavioural therapy for tinnitus // Cochrane Database Syst Rev. 2020 Jan 8.1(1):CD012614. doi: 10.1002/14651858.CD012614.pub2. PMID: 31912887; PMCID: PMC6956618.
17. Fuller T.E., Haider H.F., Kikidis D., Lapira A., Mazurek B., Noreña A., Brueggemann P.G. et al. Different teams, same conclusions? A systematic review of existing clinical guidelines for the assessment and treatmentof tinnitus in adults // Front Psychol. 2017. 8:206.
18. Furman A.C., Kujawa S.G., Liberman M.C. Noise-induced cochlear neuropathy is selective for fibers with low spontaneous rates // J Neurophysiol 2013. 110:577–586. 10.1152/jn.00164.2013
19. Gomaa M.A.M. et al. Depression, anxiety and stress scale in patients with tinnitus and hearing loss // Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014. 271(8):2177–2184
20. Grossan M., Peterson D.C. Tinnitus. [accessed 2021 Jul 21]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430809/ (application date: 03.04.2021)
21. Hall D.A., Haider H., Szczepek A.J., Lau P., Rabau S., Jones-Diette J., Fuller T. et al. Systematic review of outcome domains and instruments used in clinical trials of tinnitus treatments in adults // Trials. 2016. 17(1):270.
22. Hallam R.S. Manual of the tinnitus questionnaire (TQ) Psychological Corporation, London 1996. 245p.
23. Heller A.J. Classification and epidemiology of tinnitus // Otolaryngol Clin North Am. 2003. 36(2):239–48. 10.1016/s0030-6665(02)00160-3
24. Henry J.A., Dennis K.C., Schechter M.A. General review of tinnitus: prevalence, mechanisms, effects, and management // J Speech Lang Hear Res. 2005. 48(5):1204-1235.
25. Hesser H., Weise C., Westin V.Z., Andersson G.A. systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials of cognitive-behavioral therapy for tinnitus distress // Clin Psychol Rev. 2011. 31:545–553.
26. Hilton M.P., Zimmermann E.F., Hunt W.T. Ginkgo biloba for tinnitus. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 3. Art. No.: CD003852. DOI: 10.1002/14651858.CD003852.pub3. (accessed: 24 September 2021).
27. Jalessi M., Farhadi M., Asghari A., et al. Tinnitus: an epidemiologic study in Iranian population // Acta Med Iran. 2013. 51(12):886-891.
28. Jun Hyung Jin, Moo Kyun Park. “Cognitive behavioral therapy for tinnitus: evidence and efficacy” // Korean journal of audiology vol. 17,3 (2013): 101-4. doi:10.7874/kja.2013.17.3.101
29. Kamalski D.M., Hoekstra C.E., Zanten B.G.V., Grolman W., Rovers M.M. Measuring disease-specific health-related qualityof life to evaluate treatment outcomes in tinnitus patients: a systematic review // Otolaryngol Head Neck Surg. 2010. 143(2):181–185
30. Kennedy V., Wilson C., Stephens D. Quality of life and tinnitus // AudiolMed. 2004. 2:29–40
31. Kim H.J., Lee H.J., An S.Y., et al. Analysis of the prevalence and associated risk factors of tinnitus in adults // PLoS One. 10(5): e0127578. Published 2015 May 28. doi:10.1371/journal.pone 2015 0127578
32. Kloostra F.J.J. et al Changes in tinnitus after cochlear implantation and its relation with psychological functioning // Audiol Neurotol. 2015. 20(2):81–89.
33. Kuk F.K., Tyler R.S., Russell D., Jordan H. The psychometric properties of a tinnitus handicap questionnaire // EarHear. 1990. 11(6):434–445
34. Lee D.Y., Kim Y.H. Risk factors of pediatric tinnitus: Systematic review and meta-analysis. Laryngoscope. 2018 Jun. 128(6): 1462-1468. doi: 10.1002/lary.26924. Epub 2017 Nov 2. PMID: 29094364
35. Lewis S., Chowdhury E., Stockdale D., Kennedy V. Guideline Committee. Assessment and management of tinnitus: summary of NICE guidance // BMJ. 2020 Mar 31. 368:m976. doi: 10.1136/bmj.m976. PMID: 32234748.
36. Lewis S.H., Dalrymple S.N., Philman S. Tinnitus: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2021 Jun 1. 103(11):663-671. PMID: 34060792. https://www.binasss.sa.cr/junio/5.pdf (accessed: 14.02.2021)
37. Lugo A., Edvall N.K., Lazar A. et al. Relationship between headaches and tinnitus in a Swedish study. Sci Rep. 2020. 10(1):8494. Published 2020 May 22. doi:10.1038/s41598-020-65395-1
38. Martinez-Devesa P., Perera R., Theodoulou M, Waddell A. Cognitive behavioural therapy for tinnitus. Cochrane Database Syst Rev. 2010. Sep 8;(9):CD005233. doi: 10.1002/14651858.CD005233.pub3. PMID: 20824844.
39. Meikle M.B., Griest S.E., Stewart B.J., Press L.S. Measuring the negative impact of tinnitus: a brief severity index. In: Abstr Assoc Res Otolaryngol 1995 vol 167
40. Meikle M.B., Henry J.A., Griest S.E., Stewart B.J., Abrams H.B., McArdle R., Folmer R.L et al The tinnitus functional index: development of a new clinical measure for chronic, intrusive tinnitus. Ear Hear 2012 33(2):153–176
41. Newman C.W., Jacobson G.P., Spitzer J.B. Development of the tinnitus handicap inventory // Arch Otolaryngol Neck Surg. 1996. 122(2):143–148
42. Ogawa K., Sato H., Takahashi M., Wada T., Naito Y., Kawase, T., Kanzaki S. Clinical practice guidelines for diagnosis and treatment of chronic tinnitus in Japan // Auris Nasus Larynx. 2019 doi: 10.1016/j.anl. 2019.09.007
43. Olze H. et al. Cochlear implantation has a positive influence on quality of life, tinnitus, and psychological comorbidity. Laryngoscope. 2011. 121(10):2220–2227
44. Oosterloo B.C., Croll P.H., de Jong R.J.B., Ikram M.K., Goedegebure A. Prevalence of Tinnitus in an Aging Population and Its Relation to Age and Hearing Loss. Otolaryngol Head Neck Surg. 2021 Apr;164(4):859-868. doi: 10.1177/0194599820957296 // Epub 2020 Sep 29. PMID: 32988263. PMCID: PMC8027937
45. Park R.J., Moon J.D. Prevalence and risk factors of tinnitus: the Korean National Health and Nutrition Examination Survey 2010-2011, a cross-sectional study // Clin Otolaryngol. 2014. 39(2):89-94.
46. Perry B., Gantz B. Medical and surgical evaluation and management of tinnitus In: Tyler RS, editor. Tinnitus Handbook. San Diego, CA: Singular Publishing Group; 2000. pp. 221–241
47. Person O.C., Puga M.E., da Silva. E.M., Torloni M.R. Zinc supplementation for tinnitus. Cochrane Database Syst Rev. 2016;11(11):CD009832. Published 2016 Nov 23. doi:10.1002/14651858.CD009832. pub 2
48. Rosing S.N., Schmidt J.H., Wedderkopp N., Baguley D.M. Prevalence of tinnitus and hyperacusis in children and adolescents: a systematic review. BMJ Open. 2016;6(6): e010596 10.1136/bmjopen-2015-010596
49. Sereda M., Xia J., El Refaie A., Hall D.A., Hoare D.J. Sound therapy (using amplification devices and/or sound generators) for tinnitus. Cochrane Database Syst Rev. 2018;12(12):CD013094. Published 2018 Dec 27. doi:10.1002/14651858.CD013094. pub 2
50. Shea B.J., Reeves B.C., Wells G., Thuku M., Hamel C., Moran J., Moher D., Tugwell P., Welch V., Kristjansson E., Henry D.A. AMSTAR 2: a critical appraisal tool for systematic reviews that include randomised or non-randomised studies of healthcare interventions, or both // BMJ. 2017. Sep 21. 358: j4008.
51. Shoham N., Lewis G., Favarato G., Cooper C. Prevalence of anxiety disorders and symptoms in people with hearing impairment: a systematic review // Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2019 Jun. 54(6):649-660. doi: 10.1007/s00127-018-1638-3. Epub 2018 Dec 13. PMID: 30547211.
52. Stevens C., Walker G., Boyer M., Gallagher M. Severe tinnitus and its effect on selective and divided attention: acufeno severo y sus efectos sobre la atencio´n selectiva y dividida // Int J Audiol, 2007 46, 208–216
53. Stohler N.A., Reinau D., Jick S.S., Bodmer D., Meier C.R. A study on the epidemiology of tinnitus in the United Kingdom // Clin Epidemiol. 2019. 11:855-871. https://doi.org/10.2147/CLEP.S213136
54. Susan Tegg-Quinn, Rebecca J. Bennett, Robert H. Eikelboom & David M. Baguley. The impact of tinnitus upon cognition in adults: A systematic review // International Journal of Audiology, 2016. DOI: 10.1080/14992027.2016.1185168
55. Tan C.M., Lecluyse W., McFerran D., Meddis R. Tinnitus and patterns of hearing loss // J Assoc Res Otolaryngol 2013. 14:275–282. 10.1007/s10162-013-0371-6
56. Thirunavuk K., Geetha C. One-year prevalence and risk factors of tinnitus in older individuals with otological problems. Int Tinnitus J. 2013;18(2):175-81. doi: 10.5935/0946-5448.20130023. PMID: 25773112
57. Wang T.C., Tyler R.S., Chang T.Y., Chen J.C., Lin C.D., Chung H.K., Tsou Y.A. Effect of Transcranial Direct Current Stimulation in Patients with Tinnitus: A Meta-Analysis and Systematic Review // Ann Otol Rhinol Laryngol. 2018 Feb;127(2):79-88. doi: 10.1177/0003489417744317. Epub 2017 Dec 1. PMID: 29192507
58. Wilson P.H., Henry J., Bowen M., Haralambous G. Tinnitus reaction questionnaire: psychometric properties of a measure of distress associated with tinnitus // J Speech Lang Hear Res. 1991. 34(1):197–201
59. Zigmond A.S., Snaith R.P. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand 1983. 67(6):361–370
Көрген адамдардың саны: 143
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Сейтқали А.С., Кошербаева Л.К., Медеулова А.Р. Тиннитустың пациенттің психологиялық жағдайына әсерін зерттеу. Әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 6 (Т.23). Б. 205-213. doi:10.34689/SH.2021.23.6.022Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ