ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНДАҒЫ СОЗЫЛМАЛЫ ВИРУСТЫҚ ГЕПАТИТТЕРМЕН АУЫРАТЫН НАУҚАСТАРДА КОГНИТИВТІ ФУНКЦИЯЛАРДЫҢ БҰЗЫЛУЫ
Кіріспе: Созылмалы вирустық гепатиттермен ауыратын науқастардағы танымдық бұзылулар олардың миға тікелей және жанама нейротоксикалық әсеріне байланысты инфекциядан кейін әр түрлі уақытта дамуы мүмкін. Созылмалы С вирустық гепатитін жұқтырғандардың 50% - ында когнитивті дисфункцияның клиникалық және субклиникалық көріністері анықталуы мүмкін. Созылмалы вирустық гепатиттері бар пациенттердегі танымдық бұзылыстарды нақты диагностикалау пациенттердің осы санатындағы өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған уақтылы емдеу шараларының көрсеткіші бола алады. Бұл мақалада Түркістан облысындағы науқастардағы созылмалы вирустық гепатиттер кезіндегі когнитивті бұзылулар қарастырылады. Мақсаты: Шымкент қаласының Облыстық гепатологиялық орталығында диспансерлік есепте тұрған бауыр фиброзының сатылары мен аурудың ұзақтығы арасындағы когнитивті бұзылулардың айқындылығының өзара байланысын бағалай отырып, созылмалы вирустық гепатиттер кезіндегі когнитивті функциялардың сапалық және сандық сипаттамасын зерделеу. Материал және әдістері. Проспективтік когорттық зерттеу. Шымкент қаласының Облыстық гепатологиялық орталығында диспансерлік есепте тұрған созылмалы вирустық гепатиттері бар 149 пациент тексерілді. Когнитивті мәртебені талдау Mos-тің монреальды танымдық шкаласын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Сипаттамалық Статистика, Шапиро-Уилк статистикалық критерийі, екі сызықтық айнымалы үшін спирманның параметрлік емес критерийін қолдана отырып корреляциялық талдау қолданылды. Нәтижелері: Корреляциялық талдау нәтижелері Mos көрсеткіштері мен бауыр фиброзының сатысы арасында әлсіз теріс байланыстың (r=-0,43, p<0,04) болуын көрсетті, бұл созылмалы вирустық гепатиттерде танымдық функциялардың қалыпты бұзылуын көрсетеді. Қорытынды. Созылмалы вирустық гепатитпен ауыратын науқастарда фиброздың әртүрлі кезеңдерінде көбінесе визуалды-конструктивті және атқарушы дағдылар, назар, қысқа мерзімді есте сақтау, дерексіз ойлау бұзылыстары болды. Әр түрлі дәрежедегі когнитивті дисфункцияны белгілеу, атап айтқанда созылмалы вирустық гепатиттері бар науқастарда ерте кезеңде өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған уақтылы емдеу шараларын жүргізуге ықпал етеді.
Татьяна В. Полукчи1-2, https://orcid.org/0000-0002-6134-884X Елена А. Славко1, https://orcid.org/0000-0001-6335-6125 Гульжан Н. Абуова2, https://orcid.org/0000-0002-1210-2018 Татьяна В. Касымова3, https://orcid.org/0000-0002-5695-5290 1 Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 2 Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы, Шымкент қ., Қазақстан Республикасы; 3 Облыстық клиникалық аурухананың гепатологиялық орталығы, Шымкент қ., Қазақстан Республикасы.
1. Байкова T.A., Лопаткина Т.Н. Многообразие внепеченочных проявлений хронических вирусных гепатитов В и С, общие принципы лечения // Терапевтический Архив. 2013. № 4. Том 85.С. 106-110. 2. Елпаева Е.А., Писарева М.М., Никитина О.Е., Кижло С.Н., Грудинин М.П., Дуданова О.П. Роль мутантных форм вируса гепатита в прогрессирующем течении хронического гепатита В // Ученые записки Петрозаводского государственного университета. 2014. №6 (143). С.41-46. 3. Нерсесов А.В., Джумабаева А.Е. Вопросы реализации Дорожной карты по профилактике, борьбе и предотвращению последствий парентеральных гепатитов в Республике Казахстан // Вестник КазНМУ. 2019. №3 (1). С. 3-5. 4. Barreira D.P., Marinho R.T., Bicho M., Flores I., Fialho R., Ouakinin S. Hepatitis C Pretreatment Profile and Gender Differences: Cognition and Disease Severity Effects // Front Psychol. 2019. Oct 15. 10:2317. 5. Bruggmann P. et al. Historical epidemiology of hepatitis C virus (HCV) in selected countries // Journal of viral hepatitis. 2014. Т. 21. С. 5–33. 6. Butterworth R.F. Hepatic Encephalopathy in Cirrhosis: Pathology and Pathophysiology // Drugs. 2019 Feb. 79(Suppl 1):17-21. 7. Carvalho-Louro D.M., et al. Hepatitis C screening, diagnosis, and cascade of care among people aged > 40 years in Brasilia, Brazil // BMC Infect. Dis. BioMed Central Ltd., 2020. Т. 20, № 1. 8. Córdoba J., Flavià M., Jacas C., Sauleda S., Esteban J.I., Vargas V., Esteban R., Guardia J. Quality of life and cognitive function in hepatitis C at different stages of liver disease // J Hepatol. 2003 Aug;39(2):231-8. doi: 10.1016/s0168-8278(03)00189-2. PMID: 12873820. 9. Dirks M., Haag K., Pflugrad H., Tryc A.B., Schuppner R., Wedemeyer H., Potthoff A., Tillmann H.L., Sandorski K., Worthmann H., Ding X., Weissenborn K. Neuropsychiatric symptoms in hepatitis C patients resemble those of patients with autoimmune liver disease but are different from those in hepatitis B patients // J Viral Hepat. 2019 Apr;26(4):422-431. doi: 10.1111/jvh.12979. Epub 2019 Jan 28. PMID: 30120896. 10. Dirks M., Pflugrad H., Haag K., Tillmann H.L., Wedemeyer H., Arvanitis D., Hecker H., Tountopoulou A., Goldbecker A., Worthmann H., Weissenborn K. Persistent neuropsychiatric impairment in HCV patients despite clearance of the virus?! // J Viral Hepat. 2017. Jul. 24(7):541-550. 11. Fialho R, Pereira M, Bucur M, Fisher M, Whale R, Rusted J. Cognitive impairment in HIV and HCV co-infected patients: a systematic review and meta-analysis // AIDS Care. 2015 Nov 5. doi: 10.1080/09540121.2015.1108385. Epub 2015 Nov 5. Retraction in: AIDS Care. 2016;28(3):i. PMID: 26542344. 12. Fortini I., Arouca E.M.G., Tengam F.M., Nitrini R. Chronic HCV infection and neuropsychiatric dysfunction. eNeurologicalSci. 2019 Sep 5;17:100206. doi: 10.1016/j.ensci.2019.100206. PMID: 31656863; PMCID: PMC6806448. 13. Hagymási K., Egresi A., Lengyel G. Extrahepatic manifestations in chronic hepatitis C infected patients // Orv Hetil. 2017. Apr. 158(16):603-611. 14. Lanini S. et al. Viral Hepatitis: Etiology, Epidemiology, Transmission, Diagnostics, Treatment, and Prevention // Infect. Dis. Clin. North Am. Elsevier, 2019. Т. 33, № 4. С. 1045–1062. 15. Lowry D., Burke T., Galvin Z., Ryan J.D., Russell J., Murphy A., Hegarty J., Stewart S., Crowe J. Is psychosocial and cognitive dysfunction misattributed to the virus in hepatitis C infection? Select psychosocial contributors identified // J Viral Hepat. 2016 Aug;23(8):584-95. doi: 10.1111/jvh.12544. Epub 2016 May 11. PMID: 27167497. 16. Lowry D., Coughlan B., McCarthy O., Crowe J. Investigating health-related quality of life, mood and neuropsychological test performance in a homogeneous cohort of Irish female hepatitis C patients // J Viral Hepat. 2010 May., 17(5):352-9. doi: 10.1111/j.1365-2893.2009.01188.x. Epub 2009 Sep 15. PMID: 19758275. 17. Mapoure N.Y., Budzi M.N., Eloumou S.A., Malongue A., Okalla C., Luma H.N. Neurological manifestations in chronic hepatitis C patients receiving care in a reference hospital in sub-Saharan Africa: A cross-sectional study // PLoS One. 2018 Mar 7;13(3):e0192406. doi: 10.1371/journal.pone.0192406. PMID: 29513678; PMCID: PMC5841655. 18. Monaco S., Mariotto S., Ferrari S., Calabrese M., Zanusso G., Gajofatto A., Sansonno D., Dammacco F. Hepatitis C virus-associated neurocognitive and neuropsychiatric disorders: Advances in 2015 // World J Gastroenterol. 2015 Nov 14. 21(42):11974-83. 19. Nasreddine Z.S., Phillips N.A., Bédirian V., Charbonneau S. et al. The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: a brief screening tool for mild cognitive impairment // J Am Geriatr Soc. 2019. Sep. 67(9):1991. PMID: 15817019. 20. Pawełczyk A. Consequences of extrahepatic manifestations of hepatitis C viral infection (HCV) // Postepy Hig Med Dosw (Online). 2016. Apr 21. 70:349-59. 21. Quarantini L.C., Miranda-Scippa A., Batista-Neves S., Powell V.B., Abreu N. et al. A neuropsychological study comparing patients infected with HCV and HBV without psychiatric comorbidities // J Med Virol. 2009 Jul;81(7):1184-8. doi: 10.1002/jmv.21508. PMID: 19475611. 22. Solinas A., Piras M.R., Deplano A. Cognitive dysfunction and hepatitis C virus infection // World J Hepatol. 2015 May 8. 7(7):922-5. 23. Więdłocha M., Marcinowicz P., Sokalla D., Stañczykiewicz B. The neuropsychiatric aspect of the HCV infection // Adv. Clin. Exp. Med. 2017. 26 167–175. 24. Weissenborn K., Ennen J.C., Bokemeyer M., Ahl B., Wurster U., Tillmann H., Trebst C., Hecker H., Berding G. Monoaminergic neurotransmission is altered in hepatitis C virus infected patients with chronic fatigue and cognitive impairment // Gut. 2006 Nov. 55(11):1624-30. doi: 10.1136/gut.2005.080267. Epub 2006 May 8. PMID: 16682431; PMCID: PMC1860082. References: [1-3] 1. Baikova T.A., Lopatkina T.N. Mnogoobraziye vnepechenochnykh proyavleniy khronicheskikh virusnykh gepatitov V i S. obshchiye printsipy lecheniya [The variety of extrahepatic manifestations of chronic viral hepatitis B and C, general principles of treatment]. Terapevticheskiy Arkhiv. [Therapeutic Archives]. V. 85. 2013. № 4. pp. 106-110. [in Russian] 2. Elpaeva E.A., Pisareva M.M., Nikitina O.E., Kizhlo S.N., Grudinin M.P., Dudanova O.P. Rol' mutantnykh form virusa gepatita B v progressiruyushchem techenii khronicheskogo gepatita B [The role of mutant forms of hepatitis B virus in the progressive course of chronic hepatitis B]. Uchenye zapiski Petrozavodskogo gosudarstvennogo universiteta [Scientific notes of Petrozavodsk State University]. 2014. №6 (143). [in Russian] 3. Nersesov A.V. Dzhumabayeva A.E. Voprosy realizatsii Dorozhnoy karty po profilaktike. borbe i predotvrashcheniyu posledstviy parenteralnykh gepatitov v Respublike Kazakhstan [Issues of implementation of the Roadmap for prevention, control and prevention of the consequences of parenteral hepatitis in the Republic of Kazakhstan]. Vestnik KazNMU [Bulletin KazNMU]. 2019, №3 (1). pp. 3-5. [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 95

Түйенді сөздер:

Библиографиялық сілтемелер

Полукчи Т.В., Славко Е.А., Абуова Г.Н., Касымова Т.В. Түркістан облысындағы созылмалы вирустық гепатиттермен ауыратын науқастарда когнитивті функциялардың бұзылуы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 2 (Т.24). Б. 71-77. Doi 10.34689/SH.2022.24.2.009

Авторизируйтесь для отправки комментариев