ПРЕЭКЛАМПСИЯ: ПАТОГЕНЕЗ, АНЫҚТАМАЛАР МЕН ҰСЫНЫСТАР ТУРАЛЫ ЖАҢА АҚПАРАТ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Кіріспе. Жүктіліктің гипертензиялық бұзылыстары-созылмалы гипертензия, гестациялық гипертензия және преэклампсия —бұл ерекше проблема, өйткені патология және оның емі ана мен ұрыққа бір уақытта әсер етеді, кейде олардың әл-ауқатын бір-біріне қайшы келтіреді. Преэклампсия, атап айтқанда, жүктіліктің ең қауіпті асқынуларының бірі болып табылады. Көбінесе жүктіліктің үшінші триместрінде алғаш рет пайда болған артериялық гипертензия және протеинурия түрінде көрінетін преэклампсия ананың да, ұрықтың да өлімін қоса алғанда, ауыр асқынуларға тез жетуі мүмкін. Преэклампсияның себебі әлі де талқыланғанымен, клиникалық және патологиялық зерттеулер плацента осы синдромның патогенезінде басты рөл атқаратынын көрсетеді.
Мақсаты. Преэклампсия патогенезі және емдеу туралы әдебиеттерге талдау жүргізу.
Іздеу стратегиясы. Преэклампсияның патогенезі және емі бойынша жаңа ұсыныстар туралы ағылшын және орыс тілдеріндегі толық мәтінді басылымдар зерттелді. Әдебиеттерді іздеу барысында келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Web of science, Cyberleninka, Google Scholar кілт сөздер бойынша сараптама жүргізілді. Уақыт кезеңі 2000-2022 жылдармен белгіленді. Осы тақырып бойынша 1566 жарияланым анықталды. Олардың ішінде біздің зерттеуіміздің мақсатына 46 мақала сәйкес келді. Қосу критерийлері: А, В дәлелділік деңгейінің жарияланымдары: мета-талдаулар, жүйелі шолулар, когорттық және көлденең зерттеулер. Шығару критерийлері: қысқаша есептер, газет мақалалары және жеке хабарламалар.
Нәтижелер мен қорытындылар. Преэклампсия бүкіл әлемде ана ауруы мен өлім — жітімнің жетекші себебі болып табылады, оның жалғыз түпкілікті емі — ұрық пен плацентаның туылуы-жаңа туған нәрестелердің айтарлықтай ауруы мен өліміне әкеледі.
Айганым Р. Раш1,
Зайтуна А. Хисметова2, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Ағлен Т. Анисова1,
Казыбек А. Ермагамбетов3,
Назым С. Искакова1, https://orcid.org/0000-0001-5631-5499
1 С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 КеАҚ «Семей медицина университеті», Семей қ., Қазақстан Республикасы;
3 Атырау облыстық перинаталды орталығы, Атырау қ., Қазақстан Республикасы
1. Aardema M. W. [et al.]. Uterine artery Doppler flow and uteroplacental vascular pathology in normal pregnancies and pregnancies complicated by pre-eclampsia and small for gestational age fetuses // Placenta. 2001. № 5 (22). C. 405–411.
2. Ahmad S., Ahmed A. Elevated placental soluble vascular endothelial growth factor receptor-1 inhibits angiogenesis in preeclampsia // Circulation research. 2004. № 9 (95). C. 884–891.
3. Ahmed R. [et al.]. Pre-eclampsia and future cardiovascular risk among women: a review // Journal of the American College of Cardiology. 2014. № 18 (63). C. 1815–1822.
4. Amaral L. M. [et al.]. Preeclampsia: long-term consequences for vascular health // Vascular health and risk management. 2015. (11). C. 403–415.
5. Bellamy L. [et al.]. Pre-eclampsia and risk of cardiovascular disease and cancer in later life: systematic review and meta-analysis // BMJ (Clinical research ed.). 2007. № 7627 (335). C. 974–977.
6. Bokslag A. [et al.]. Preeclampsia; short and long-term consequences for mother and neonate // Early human development. 2016. (102). C. 47–50.
7. Broekhuijsen K. [et al.]. Immediate delivery versus expectant monitoring for hypertensive disorders of pregnancy between 34 and 37 weeks of gestation (HYPITAT-II): an open-label, randomised controlled trial // Lancet (London, England). 2015. № 9986 (385). C. 2492–2501.
8. Cooper W. O. [et al.]. Major congenital malformations after first-trimester exposure to ACE inhibitors // The New England journal of medicine. 2006. № 23 (354). C. 2443–2451.
9. Dadelszen P. Von, Magee L. A., Roberts J. M. Subclassification of preeclampsia // Hypertension in pregnancy. 2003. № 2 (22). C. 143–148.
10. Davies E. L., Bell J. S., Bhattacharya S. Preeclampsia and preterm delivery: A population-based case-control study // Hypertension in pregnancy. 2016. № 4 (35). C. 510–519.
11. Dymara-Konopka W., Laskowska M., Oleszczuk J. Preeclampsia - Current Management and Future Approach // Current pharmaceutical biotechnology. 2018. № 10 (19). C. 786–796.
12. Espinoza J. [et al.]. Normal and abnormal transformation of the spiral arteries during pregnancy // Journal of perinatal medicine. 2006. № 6 (34). C. 447–458.
13. Gilbert J. S., Babcock S. A., Granger J. P. Hypertension produced by reduced uterine perfusion in pregnant rats is associated with increased soluble fms-like tyrosine kinase-1 expression // Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2007. № 6 (50). C. 1142–1147.
14. Goldenberg R. L. [et al.]. Epidemiology and causes of preterm birth // Lancet (London, England). 2008. № 9606 (371). C. 75–84.
15. Harmon Q. E. [et al.]. Risk of fetal death with preeclampsia // Obstetrics and gynecology. 2015. № 3 (125). C. 628–635.
16. Heida K. Y. [et al.]. Earlier Age of Onset of Chronic Hypertension and Type 2 Diabetes Mellitus After a Hypertensive Disorder of Pregnancy or Gestational Diabetes Mellitus // Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2015. № 6 (66). C. 1116–1122.
17. Hermes W. [et al.]. Cardiovascular risk factors in women who had hypertensive disorders late in pregnancy: a cohort study // American journal of obstetrics and gynecology. 2013. № 6 (208). C. 474.e1-474.e8.
18. Karumanchi S. A. [et al.]. Preeclampsia: a renal perspective // Kidney international. 2005. № 6 (67). C. 2101–2113.
19. Kaufmann P., Black S., Huppertz B. Endovascular trophoblast invasion: implications for the pathogenesis of intrauterine growth retardation and preeclampsia // Biology of reproduction. 2003. № 1 (69). C. 1–7.
20. Koopmans C. M. [et al.]. Induction of labour versus expectant monitoring for gestational hypertension or mild pre-eclampsia after 36 weeks’ gestation (HYPITAT): a multicentre, open-label randomised controlled trial // Lancet (London, England). 2009. № 9694 (374). C. 979–988.
21. Levine R. J. [et al.]. Circulating angiogenic factors and the risk of preeclampsia // The New England journal of medicine. 2004. № 7 (350). C. 672–683.
22. Li D. K. [et al.]. Maternal exposure to angiotensin converting enzyme inhibitors in the first trimester and risk of malformations in offspring: a retrospective cohort study // BMJ (Clinical research ed.). 2011. № 7829 (343).
23. Lin Y. S. [et al.]. Effect of pre-eclampsia-eclampsia on major cardiovascular events among peripartum women in Taiwan // The American journal of cardiology. 2011. № 2 (107). C. 325–330.
24. Lisonkova S. [et al.]. Maternal morbidity associated with early-onset and late-onset preeclampsia // Obstetrics and gynecology. 2014. № 4 (124). C. 771–781.
25. Lykke J. A. [et al.]. Hypertensive pregnancy disorders and subsequent cardiovascular morbidity and type 2 diabetes mellitus in the mother // Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2009. № 6 (53). C. 944–951.
26. Magnussen E. B. [et al.]. Hypertensive disorders in pregnancy and subsequently measured cardiovascular risk factors // Obstetrics and gynecology. 2009. № 5 (114). C. 961–970.
27. Makris A. [et al.]. Uteroplacental ischemia results in proteinuric hypertension and elevated sFLT-1 // Kidney international. 2007. № 10 (71). C. 977–984.
28. Masuyama H. [et al.]. Different profiles of circulating angiogenic factors and adipocytokines between early- and late-onset pre-eclampsia // BJOG : an international journal of obstetrics and gynaecology. 2010. № 3 (117). C. 314–320.
29. Moldenhauer J. S. [et al.]. The frequency and severity of placental findings in women with preeclampsia are gestational age dependent // American journal of obstetrics and gynecology. 2003. № 4 (189). C. 1173–1177.
30. Mongraw-Chaffin M. L., Cirillo P. M., Cohn B. A. Preeclampsia and cardiovascular disease death: prospective evidence from the child health and development studies cohort // Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2010. № 1 (56). C. 166–171.
31. Murphy D. J., Stirrat G. M. Mortality and morbidity associated with early-onset preeclampsia // Hypertension in pregnancy. 2000. № 2 (19). C. 221–231.
32. Ness R. B., Sibai B. M. Shared and disparate components of the pathophysiologies of fetal growth restriction and preeclampsia // American journal of obstetrics and gynecology. 2006. № 1 (195). C. 40–49.
33. Ødegård R. A. [et al.]. Preeclampsia and fetal growth // Obstetrics & Gynecology. 2000. № 6 (96). C. 950–955.
34. Papageorghiou A. T. [et al.]. Multicenter screening for pre-eclampsia and fetal growth restriction by transvaginal uterine artery Doppler at 23 weeks of gestation // Ultrasound in obstetrics & gynecology : the official journal of the International Society of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2001. № 5 (18). C. 441–449.
35. Papageorghiou A.T. [et al.]. Second-trimester uterine artery Doppler screening in unselected populations: a review // The journal of maternal-fetal & neonatal medicine : the official journal of the European Association of Perinatal Medicine, the Federation of Asia and Oceania Perinatal Societies, the International Society of Perinatal Obstetricians. 2002. № 2 (12). C. 78–88.
36. Papageorghiou A.T., Campbell S. First trimester screening for preeclampsia // Current opinion in obstetrics & gynecology. 2006. № 6 (18). C. 594–600.
37. Paruk F., Moodley J. Maternal and neonatal outcome in early- and late-onset pre-eclampsia // Seminars in neonatology : SN. 2000. № 3 (5). C. 197–207.
38. Pinheiro M. B., Gomes K. B., Dusse L. M. S. Fibrinolytic system in preeclampsia // Clinica chimica acta; international journal of clinical chemistry. 2013. (416). C. 67–71.
39. Rana S. [et al.]. Preeclampsia: Pathophysiology, Challenges, and Perspectives // Circulation research. 2019. № 7 (124). C. 1094–1112.
40. Roberts J. M., Hubel C. A. The two stage model of preeclampsia: variations on the theme // Placenta. 2009. № Suppl A (30 Suppl A). C. 32–37.
41. Saigal S., Doyle L. W. An overview of mortality and sequelae of preterm birth from infancy to adulthood // Lancet (London, England). 2008. № 9608 (371). C. 261–269.
42. Sibai B., Dekker G., Kupferminc M. Pre-eclampsia // Lancet (London, England). 2005. № 9461 (365). C. 785–799.
43. Sircar M., Thadhani R., Karumanchi S.A. Pathogenesis of preeclampsia // Current opinion in nephrology and hypertension. 2015. № 2 (24). C. 131–138.
44. Stillman I. E., Karumanchi S. A. The glomerular injury of preeclampsia // Journal of the American Society of Nephrology : JASN. 2007. № 8 (18). C. 2281–2284.
45. Veerbeek J.H.W. [et al.]. Cardiovascular disease risk factors after early-onset preeclampsia, late-onset preeclampsia, and pregnancy-induced hypertension // Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2015. № 3 (65). C. 600–606.
46. Vikse B.E. [et al.]. Preeclampsia and the risk of end-stage renal disease // The New England journal of medicine. 2008. № 8 (359). C. 800–809.
Көрген адамдардың саны: 136
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Раш А.Р., Хисметова З.А., Анисова А.Т., Ермагамбетов К.А., Искакова Н.С. Преэклампсия: патогенез, анықтамалар мен ұсыныстар туралы жаңа ақпарат. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 224-230. doi 10.34689/SH.2022.24.4.027Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ