ТУБЕРКУЛЕЗ РЕЦИДИВІ КЕЗІНДЕ IFN-γ МЕН IL-2 АНТИГЕН-СПЕЦИФИКАЛЫҚ ӨНДІРІЛУІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Кіріспе. Туберкулездік жұқпа микобактерия мен ағзаның резистенттілік факторлары арасындағы күрделі өзара байланыс болып табылады. Туберкулездің қайталама ағымы барысындағы иммунды жауап қайтарудың ерекшеліктері жеткілікті зерттелмеген. Бұл мақалада біріншілік туберкулез бен аурудың қайталануы кезінде интерферона-γ мен интерлейкин-2-нің антиген-спецификалық өнімінің ерекшеліктері талданады.
Мақсаты: біріншілік ТБ мен оның қайталануы кезінде интерферона-γ мен интерлейкин-2-нің ESAT-6, SFP-10 мен TB7.7 антигендеріне қарсы антиген-спецификалық өндірілу ерекшелігін бағалау.
Материалдар мен әдістер: Туберкулезбен науқастардың 208 қан үлгісі талданды. Туберкулез диагнозы молекулалық-генетикалық (GeneXpert/Hain-test) немесе бактериологиялық (BACTEC) әдістермен расталды. Біріншілік туберкулезбен науқастар саны 125 (60,1%), ал аурудың қайалануымен науқастар саны 83 (39,9%) болды. Цитокиндердің антиген-спецификалық өндірілуін талдау M. tuberculosis антигендерімен ынталандырудан соң цитокиндердің синтезіне негізделген стандартты тест-платформалар көмегімен жүргізілді. Алынған нәтижелерді салыстыру үшін параметрлік емес стандартты статиска әдістері (Манна-Уитни критерийі, медиана мен квартильаралық ауқым) қолданылды.
Нәтижелер. IFN-γ мен IL-2-нің антиген-спецификалық өндірілуін салыстырмалы талдау IFN-γ деңгейі туберкулездің қайталануы кезінде біріншілік туберкулезбен салыстырғанда жоғары (22±0,45 ХБ/мл қарсы 0,09±0,21 ХБ/мл сәйкесінше, р - 0,004) екенін көрсетті. Ал антиген-спецификалық IL-2 деңгейі бойынша біріншілік туберкулез бен оның қайталануы арасында айырмашылық анықталған жоқ. Бұл ретте концентрацияның үлестірілуін талдау антиген-спецификалық IFN-γ деңгейі ТБ бірінші рет анықталған науқастарда (медиана ± SE = 0,03 ± 0,019 ХБ/мл, диапазон 0,10–1,81 ХБ/мл) ТБ қайталануы барысындағы деңгейімен (медиана ± SE = 0,07 ± 0,049 ХБ/мл, диапазон - 0,36-3,17 ХБ/мл. р=0,004) салыстырғанда әлдеқайда төмен екенін көрсетті.
Қорытынды. Антиген-спецификалық IFN-γ мен IL-2 біріншілік туберкулезбен оның қайталануы кезінде әр түрлі қарқындылықпен өндіріледі. Біріншілік туберкулез кезінде IFN-γ өнім деңгейі IL-2 деңгейімен салыстырғанда төмен болып табылады. Бұл ретте аурудың қайталануы кезінде біріншілік ТБ-мен салыстырғанда IFN-γ деңгейі әлдеқайда жоғарылайды және екі цитокин де бірдей қарқындылықпен өндіріледі.
Анель С. Тарабаева1, Эльмира Ж. Битанова1,
Арайлым А. Абильбаева1, Аманжан Я. Абубакиров1
1 «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті» КЕАҚ,
Жалпы иммунология кафедрасы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Betsy J. Barnes, Carter C. Somerville. Modulating Cytokine Production via Sel ect Packaging and Secretion Fr om Extracellular Vesicles // Front. Immunol., 29 May 2020 | https://doi.org/10.3389/fimmu.2020.01040
2. Divangahi M., Aaby P., Khader S.A., Barreiro L.B., Bekkering S., Chavakis T. et al. Trained immunity, tolerance, priming and differentiation: distinct immunological processes // Nat Immunol. 2021 Jan;22(1):2-6. https://doi: 10.1038/s41590-020-00845-6
3. Feau S., Arens R., Togher S., Schoenberger S.P. Autocrine IL-2 is required for secondary population expansion of CD8(+) memory T cells // Nat Immunol. 2011. 12(9):908-13. https://doi: 10.1038/ni.2079
4. Flynn J.L., Chan J. Immunology of tuberculosis // Annu Rev Immuno. 2001. 19: 93–129.; https://doi: 10.1146/annurev.immunol.19.1.93
5. Granucci F., Vizzardelli C., Pavelka N., Feau S., Persico M. et al. Inducible IL-2 production by dendritic cells revealed by global gene expression analysis // Nat Immunol. 2001 Sep. 2(9):882-8. https://doi: 10.1038/ni0901-882
6. Gulati K., Guhathakurta S., Joshi J., Rai N., Ray A. Cytokines and their Role in Health and Disease // MOJ Immunol. 2016. 4(2):00121. DOI: 10.15406/moji.2016.04.00121
7. Hoyer K.K., Dooms H., Barron L., Abbas A.K. Interleukin-2 in the development and control of inflammatory disease // Immunol Rev. 2008. 226:19-28. https://doi: 10.1111/j.1600-065X.2008.00697.x
8. Jasenosky L.D., Scriba T.J., Hanekom W.A., Goldfeld A.E. T cells and adaptive immunity to Mycobacterium tuberculosis in humans // Immunol Rev. 2015; 264(1):74-87. https://doi:10.1111/imr.12274
9. Jung Y.J., Ryan L., LaCourse R., North R.J. Properties and protective value of the secondary versus primary T helper type 1 response to airborne Mycobacterium tuberculosis infection in mice // J Exp Med. 2005. 201(12):1915-24. https://doi: 10.1084/jem.20050265
10. Kaneko Y., Nakayama K., Kinoshita A., Kurita Y., Odashima K. et al. Relation between recurrence of tuberculosis and transitional changes in IFN-γ release assays // Am J Respir Crit Care Med. 2015. 191(4):480-3. https://doi: 10.1164/rccm.201409-1590LE
11. Kirman J.R., Henao-Tamayo M.I., Agger E.M. The Memory Immune Response to Tuberculosis // Microbiol Spectr. 2016;4(6). https://doi: 10.1128/microbiolspec.TBTB2-0009-2016
12. Millington K.A., Innes J.A., Lalvani A. et al. Dynamic relationship between IFN-γ and IL-2 profile of Mycobacterium tuberculosis-specific T cells and antigen load // J Immunol. 2007 April 15; 178(8): 5217–5226
13. Mitra S., Leonard W.J. Biology of IL-2 and its therapeutic modulation: Mechanisms and strategies // J Leukoc Biol. 2018. 103(4):643-655. https://doi: 10.1002/JLB.2RI0717-278R
14. Mogues T., Goodrich M.E., Ryan L., LaCourse R., North R.J. The Relative Importance of T Cell Subsets in Immunity and Immunopathology of Airborne Mycobacterium Tuberculosis Infection in Mice // J Exp Med. 2001. 193:271–80. doi: 10.1084/jem.193.3.271
15. Olsen I., Boysen Р., Kulberg S. et al. Bovine NK Cells Can Produce Gamma Interferon in Response to the Secreted Mycobacterial Proteins ESAT-6 and MPP14 but Not in Response to MPB70 // Infection and Immunity. Vol.73, No.9. Р.5628-5635. doi: https://doi.org/10.1128/IAI.73.9.5628-5635.2005
16. Pahl Jens H.W., Cerwenka A., Ni Jing. Memory-Like NK Cells: Remembering a Previous Activation by Cytokines and NK Cell Receptors // Front Immunol. 2018;9: 2796. https://doi:10.3389/fimmu.2018.02796
17. Pallen M.J. The ESAT-6/WXG100 superfamily -- and a new Gram-positive secretion system? // Trends Microbiol. 2002.10(5):209-12. https://doi: 10.1016/s0966-842x(02)02345-4
18. Pitabut N., Mahasirimongkol S., Yanai H. et al. Decreased plasma granulysin and increased interferon-gamma concentrations in patients with newly diagnosed and relapsed tuberculosis // Microbiology and Immunology. Volume 55, Issue 8. Pages: 531-598
19. Raeber M.E., Zurbuchen Y., Impellizzieri D., Boyman O. The role of cytokines in T-cell memory in health and disease // Immun Rev. 2018. 283:176-193. https://doi.org/10.1111/imr.12644
20. Schnack L., Sohrabi Y., Lagache S.M.M., Kahles F., Bruemmer D. et al. Mechanisms of Trained Innate Immunity in oxLDL Primed Human Coronary Smooth Muscle // Cells. Front Immunol. 2019. 10:13. https://doi:10.3389/fimmu.2019.00013
21. Steigler P., Verrall A.J., Kirman J.R. Beyond memory T cells: mechanisms of protective immunity to tuberculosis infection // Immunol Cell Biol. 2019. 97(7):647-655. https://doi: 10.1111/imcb.12278
22. Sudbury Е., Clifford V., Messina N.L., Song R., Curtis N. Mycobacterium tuberculosis-specific cytokine biomarkers to differentiate active TB and LTBI: A systematic review // Journal of Infection,Volume 81, Issue 6,2020, Pages 873-881, ISSN 0163-4453, https://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.09.032.
23. Suliman S., Geldenhuys H., Johnson J.L., Hughes J.E., Smit E., Murphy M. et al. Bacillus Calmette–Guérin (BCG) Revaccination of Adults With Latent Mycobacterium Tuberculosis Infection Induces Long-Lived BCG-Reactive NK Cell Responses // J Immunol. 2016. 197:1100–10. doi: 10.4049/jimmunol.1501996
24. Ulrich H.A. NK cell memory: discovery of a mystery // Nature Immunology. 2021. 2(6):669-671. https://doi: 10.1038/s41590-021-00890-9
25. WHO. Definitions and reporting framework for tuberculosis – 2013 revision (updated December 2014 and January 2020)
26. WHO Global Tuberculosis Report 2020. https://www.tbvi.eu/global-tuberculosis-report-2020/
27. Zelante T., Fric J., Wong A.Y., Ricciardi-Castagnoli P. Interleukin-2 production by dendritic cells and its immuno-regulatory functions // Front Immunol. 2012. 18. 3:161. https://doi: 10.3389/fimmu.2012.00161
28. Zeng G., Zhang G., Chen X. Th1 cytokines, true functional signatures for protective immunity against TB? // Cell Mol Immunol. 2018. 15:206–215. https://doi.org/10.1038/cmi.2017.113
Көрген адамдардың саны: 86
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Тарабаева А.С., Битанова Э.Ж., Абильбаева А.А, Абубакиров А.Я. Туберкулез рецидиві кезінде IFN-γ мен IL-2-нің антиген-спецификалық өндірілуінің ерекшеліктері // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 79-85. doi 10.34689/SH.2022.24.4.010Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ