НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫ ЖӘНЕ АҚМОЛ АУЫЛЫНДАҒЫ ЕГДЕ ЖАСТАҒЫ АДАМДАРДА ДЕПРЕССИЯНЫҢ ТАРАЛУЫ ЖӘНЕ КОГНИТИВТІ БҰЗЫЛУЛАРДЫҢ ДЕҢГЕЙІ
Тақырыптың өзектілігі. Мақалада егде жастағы адамдар арасында депрессияның таралуы және когнитивті бұзылулардың деңгейі қарастырылады. Депрессия деңгейі мен когнитивті бұзылулар арасындағы байланыстар анықталды. Өзіндік зерттеу деректері келтірілген. Егде жастағы адамдар арасында депрессияның таралуының әлемдік тенденциясына талдау жасалды.
Материалдары мен әдістері. Көлденең зерттеудің ретроспективті деректеріне талдау Нұр-Сұлтан (Астана) қаланың және Ақмол ауыл тұрғындары арасында тіркелген тізілімнен кездейсоқ таңдалған, жынысы мен жасы бойынша стратификацияланған 50-75 жас аралығындағы егде жастағы адамдардың кездейсоқ популяцияларында жүргізілді. 2014-2016 жылдар аралығында 1700 адам (900 қалалық және 800 ауылдық) скринингтік тексеруден өтті. Жауап беру деңгейі 59% құрады. Статистикалық талдауға 1008 адамның (457 ер адам және 551 әйел) деректері бекітілді. Барлық деректер, соның ішінде медициналық тексеру және зертханалық деректер STATA бағдарламасында өңделді.
Нәтижелер. Сауалнама бойынша қала тұрғындары арасында депрессияның таралуы 36,6%, ал ауыл тұрғындары арасында 2,17% құрайды. Екі топтың да іріктеме көлемі дерлік бірдей болғандықтан, нәтижелер статистикалық маңызды. Депрессияның жалпы таралуы 19,25% құрады.
Зерттеу аясында қала тұрғындарынан респонденттердің когнитивті бұзылыстары туралы ақпарат талданды. Жалпы, респонденттердің 34,90%-ында когнитивтік бұзылыстары орташа. Атап айтқанда, әйелдердің 19,16% және ерлердің 33,19% жеңіл когнитивтік бұзылыстарға ие. Ауыл тұрғындарының саны бірдей дерлік, сауалнамаға қатысқан ауыл тұрғындарының 29,75% орташа когнитивтік бұзылыстармен, 38,09% ер адамдар және 23,10% әйелдер.
Қорытынды. Осылайша, қала және ауыл тұрғындарының когнитивті бұзылу деңгейі туралы алынған мәліметтерді талдай отырып, біз келесі суретке қол жеткіздік. Ерлер арасында когнитивті бұзылу деңгейі қалада да, ауылдық жерде де жоғары және сәйкесінше 33,19% және 38,09% құрады. Ауыл әйелдерінің когнитивті бұзылу деңгейі қалалық әйелдерге қарағанда жоғары және 19,6% салыстырғанда 23,10% құрайды. Депрессияның таралуы қала тұрғындары арасында жоғары және ауыл тұрғындарымен салыстырғанда 36,6% құрайды, олардың деңгейі 2,17%.
Әлібек К. Косумов
Эпидемиология және қоғамдық денсаулық сақтау зертханасы Өмір туралы ғылымдар орталығы, «National Laboratory Astana» ЖМ «Назарбаев Университеті» ДБҰ.
Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы.
1. Бек А., Фримен А. Когнитивная психотерапия расстройств личности. СПб: Питер 2002; 318 c.
2. Бобров А.Е. Методологические проблемы охраны психического здоровья. Философия укрепления здоровья нации. М: Российское философское общество 2008. pp. 32-48.
3. Бобров А.Е., Царенко Д.М, Курсаков А.А., Довженко Т.В. Тревожно-депрессивные расстройства и когнитивные нарушения у больных первичного звена здравоохранения // Журн неврол и психиат 2013; 2: 14-19.
4. Вассерман Л.И., Иванов М.В., Ананьева Н.И., Сорокина А.В., Ежова Р.В., Ершов Б.Б., Чуйкова А.В. Когнитивные расстройства при депрессиях: нейропсихологическое и мрт-исследование // Журнал неврологии и психиатрии им. C. C. Корсакова // 2015. Т. 115 №1-2. - С. 13-19.
5. Вейн А.М., Вознесенская Т.Г., Голубев В.Л., Дюкова Г.М. Депрессия в неврологической практике. 3-е изд. М.: МИА, 2007. с.208?
6. Вознесенская Т.Г. Депрессия при цереброваскулярных заболеваниях // Неврология, нейропсихиатрия, психосоматика. 2009. № 2. С. 9–13.
7. Вознесенская Т.Г. Депрессия при сосудистых заболеваниях головного мозга // Медицинский совет. 2012. № 4. С. 12-16.
8. Захаров В.В., Вахнина Н.В. Когнитивные нарушения при депрессии. // Эффективная фармакотерапия. Неврология // 2015. №1 (1). С. 18-26.
9. Каплан Г.И., Сэдок Б.Дж. Клиническая психиатрия. Т. 1. М.: Медицина, 1994. p.533.
10. Полуэктов М.Г., Преображенская И.С. Наруше-ния сна и когнитивных функций: подходы к терапии // Неврология, нейропсихиатрия, психосоматика. 2014. №1. С. 68–73.
11. Audenaert K., Goethals I., Van Laere K., Lahorte P., Brans B. et al. SPECT neuropsychological activation procedure with the Verbal Fluency Test in attempted suicide patients // Nucl Med Commun 2002; 23: 9: 907-916.
12. Brzezicka А. Integrative deficits in depression and in negative mood states as a result of fronto-parietal network dysfunctions // Acta Neurobiol Exp. 2013. 73: 313-325.
13. Cohen R., Lohr I., Paul R., Boland R. Impairments of attention and effort among patients with major affective disorders // J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 2001. 13: 385-395.
14. Crocker L.D., Heller W., Warren S.L. et al. Relationships among cognition, emotion, and motivation: implications for intervention and neuroplasticity in psychopathology // Front. Hum. Neurosci. 2013. Vol. 7. P. 261.
15. Fitzgerald P.B., Laird A.R., Maller J., Daskalakis Z.J. A meta-analytic study of changes in brain activation in depression // Hum. Brain Mapp. 2008. Vol. 29. № 6. P. 683–695.
16. Harvey P.O., Fossati P., Pochon J.B. et al. Cognitive control and brain resources in major depression: an fMRI study using the n-back task // Neuroimage. 2005. Vol. 26. № 3. P. 860–869.
17. Lyubomirsky S., Nolen-Hoeksema S. On negative thinking and interpersonal problem solving // J Pers Soc Psychol 1995; 69: 176-190.
18. Mannie Z.N., Taylor M.J., Harmer C.J. et al. Frontolimbic responses to emotional faces in young people at familial risk of depression // J. Affect. Disord. 2011. Vol. 130. № 1–2. P. 127–132.
19. Matsuo K., Glahn D.C., Peluso M.A. et al. Prefrontal hyperactivation during working memory task in untreated individuals with major depressive disorder // Mol. Psychiatry. 2007. Vol. 12. № 2. P. 158–166.
20. Mathews A., MacLeod C. Cognitive vulnerability to emotional disorders // Annu Rev Clin Psychol. 2005. 1: 167-195.
21. McIntyre R.S., Cha D.S., Soczynska J.K. et al. Cognitive deficits and functional outcomes in major depressive disorder: determinants, substrates, and treatment interventions // Depress. Anxiety. 2013. Vol. 30. № 6. P. 515–527.
22. Meusel L.A., Hall G.B., Fougere P. et al. Neural correlates of cognitive remediation in patients with mood disorders // Psychiatry Res. 2013. Vol. 214. № 2. P. 142–152.
23. Mor N., Haran D. Cognitive-Behavioral Therapy for Depression // Isr J Psychiatry Relat Sci. 2009. 46: 4: 269-273.
24. Riso L., du Toit P., Blandino J., Penna S., Dacey S., Duin J., Pacoe E.M., Grant M.M., Ulmer C. Cognitive aspects of chronic depression // J Abnorm Psychol. 2003; 112: 1: 72-80.
25. Sapolsky R.N. Depression, antidepressants, and the shrinking hippocampus // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2001. Vol. 98. № 22. P. 12320–12322.
26. Snyder H. Major depressive disorder is associated with broad impairments on neuropsychological measures of executive function: a meta-analysis and review // Psychol Bull 2013. 139: 1: 81-132.
27. Westen D. Prototype diagnosis of psychiatric syndromes // World Psychiatry 2012. 11:12-21.
References: [1-10]
1. Beck A., Freeman A. Kognitivnaya psikhoterapiya rasstroistv lichnosti. [Cognitive psychotherapy for personality disorders]. St. Petersburg: Peter 2002. 318p. [in Russian]
2. Bobrov A.E. Metodologicheskie problemy okhrany psikhicheskogo zdorov'ya. Filosofiya ukrepleniya zdorov'ya natsii [Methodological problems of mental health care. Philosophy of strengthening the health of the nation]. M: Russian Philosophical Society 2008; 32-48). [in Russian]
3. Bobrov A.E., Tsarenko D.M., Kursakov A.A., Dovzhenko T.V. Trevozhno-depressivnye rasstroistva i kognitivnye narusheniya u bol'nykh pervichnogo zvena zdravookhraneniya. [Anxiety-depressive disorders and cognitive impairment in patients in primary health care]. Zhurn nevrol i psikhiatrii [Journal of Neurol and Psychiatry]. 2013. 2:14-19. [in Russian]
4. Wasserman L.I., Ivanov M.V., Anan'eva N.I., Sorokina A.V., Ezhova R.V., Ershov B.B., Chuikova A.V. Kognitivnye rasstroistva pri depressiyakh: neiropsikhologicheskoe i MRT-issledovanie [Cognitive disorders in depression: a neuropsychological and MRI study]. Zhurn nevrol i psikhiatrii [Journal of Neurol and Psychiatry]. 2015. V. 115 No. 1-2. pp.13-19). [in Russian]
5. Vein A.M., Voznesenskaya T.G., Golubev V.L., Dyukova G.M. Depressiya v nevrologicheskoi praktike. [Depression in neurological practice. 3rd ed.] M.: MIA, 2007. p208 [in Russian]
6. Voznesenskaya T.G. Depressiya pri tserebrovaskulyarnykh zabolevaniyakh [Depression in cerebrovascular diseases]. Nevrologiya, neiropsikhiatriya, psikhosomatika [Neurology, neuropsychiatry, psychosomatics]. 2009. No.2. P.9-13). [in Russian]
7. Voznesenskaya T.G. Depressiya pri sosudistykh zabolevaniyakh golovnogo mozga [Depression in cerebrovascular diseases]. Meditsinskii sovet [Medical Council]. 2012. №4. pp.12-16). [in Russian]
8. Zakharov V.V., Vakhnina N.V. Kognitivnye narusheniya pri depressii [Cognitive impairment in depression]. Effektivnaya farmakoterapiya. Nevrologiya. [Effective pharmacotherapy. Neurology]. 2015. No. 1(1). from. 18-26. [in Russian]
9. Kaplan G.I., Sadok B.J. Klinicheskaya psikhiatriya. [Clinical Psychiatry]. V.1. M.: Medicine, 1994. p. 533 [in Russian]
10. Poluektov M.G., Preobrazhenskaya I.S. Narusheniya sna i kognitivnykh funktsii: podkhody k terapii [Sleep disorders and cognitive functions: approaches to therapy]. Nevrologiya, neiropsikhiatriya, psikhosomatika [Neurology, neuropsychiatry, psychosomatics]. 2014. No. 1. P. 68–73). [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 71
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Косумов Ә.К. Нұр-Сұлтан қаласы және Ақмол ауылындағы егде жастағы адамдарда депрессияның таралуы және когнитивті бұзылулардың деңгейі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 86-93. doi10.34689/SH.2022.24.4.011Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ