АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ӘЛЕУМЕТТІК ОСАЛ ТОПТАРДАҒЫ БАЛАЛАРҒА ОРТОДОНТИЯЛЫҚ ЕМ ҚАЖЕТТІЛІГІН ТАЛДАУ
Кіріспе: Балалар мен жасөспірімдердің стоматологиялық денсаулығының маңызды көрсеткішінің бірі болып тіс-жақ аномалияларының (ТЖА) таралуы болып табылады, олар балалардағы психоәлеуметтік бұзылыстармен қатар жүреді. DAI (Dental Estetic Index) индексінің көмегімен ТЖА емдеу қажеттілігін зерттеу өзекті мәселе болып табылады.
Зерттеу мақсаты – Алматы қаласы мен Алматы облысындағы жетім балаларға ортодонтиялық ем жүргізу қажеттілігін бағалау.
Зерттеу әдістері: Алматы қаласы мен Алматы облысының 12-18 жас аралығындағы 461 тұрғыны, сонымен қатар 144 жасөспірім 11-12 жас шамасында, 82 жасөспірім 14-15 жас шамасында және 235 ересек 17-18 жас шамасындағы мектеп жасындағы балалар зерттелген. ТЖА-ның ауырлық дәрежесі DAI индексі арқылы анықталды.
Нәтижелер: Көбінесе тексерілген зерттенушілерде тістердің жиырылуы мен төменгі жақ ауытқулары байқалды, олардың жиілігі жасына қарай артқан. Зерттеуге қатысқандардың абсолютті көпшілігінде DAI индексінің көлемі 25%-дан төмен болған: 11-12 жас аралығындағы жасөспірімдердің 64%-да, 14-15 жас аралығындағы зерттеуге қатысқандардың 78,0%-да және 17-18 жас аралығындағы жасөспірімдерде дәл сондай жиілікпен кездескен. 11-12 жас аралығындағы балалардың 30% -ында көрсеткіш мәні 26-30% құрады – бұл жерде ортодонтиялық ем жүргізуді қажет ететін тіс-жақ аномалияларының айқын бұзылыстары бар екендігі анықталған. 14-15 жас тобындағы мұндай балалардың үлесі төменірек болды - 18,0%, жоғарғы буын мектеп оқушылары арасында - 14,0%.
DAI мәні 31-35 деңгейінде 14-15 жас шамасындағы балалардың 4% -ында және зерттелген 17-18 жас аралығындағы балалардың - 6% жағдайында анықталған, 11-12 жас аралығындағы топта анықталған жоқ. Жасы ұлғайған сайын қыздарда көрсеткіш мәнінің төмендеу үрдісі байқалған. 11-12 жас тобындағы 31-ден жоғары DAI көрсеткіші бар ұлдардың үлесі 10,0%, одан кейін 14-15 жас аралығында - 6,7%, ал 17-18 жастағыларда өскен, барлығы 23,5%-ды құрады, олардың ішінде 17,7%-ында DAI 31-35 диапазонында болды, 5,8%ында - 36-дан жоғары (ортодонтиялық емге өте жоғары қажеттілік) көрсеткен.
Қорытынды: Алматы қаласы мен Алматы облысының жасөспірімдерінің әлеуметтік қорғалмаған топтарының арасында ТЖА-ның жоғары таралуы көрсетілген. Тексерілген балалардың ішінде, 12 жастағылардың 30%-ы және 18 жастағылардың 32% -ы ортодонтиялық көмекті қажет етеді.
Кенжеш Р. Досматова1,4, https://orcid.org/0000-0001-6113-000X
Гулбану Т. Досбердиева4, https://orcid.org/0000-0002-2560-6370
Кобейсин Д. Алтынбеков2, https://orcid.org/0000-0002-4549-5268
Курал К. Куракбаев1, https://orcid.org/0000-0002-8117-6846
Игорь В. Токаревич3, https://orcid.org/0000-0003-2855-5975
Жанагул И. Рысбаева4, https://orcid.org/0000-0001-5542-0684
Наталья E. Глушкова 1, https://orcid.org/0000-0003-1400-8436
1 "Қоғамдық денсаулық сақтаудың жоғары мектебі" Қазақстан медицина университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3Беларусь мемлекеттік медицина университеті, Минск қ., Беларусь Республикасы;
4 Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Анохина А.В., Хабибуллина Л.Ф. Оценка частоты и структуры зубочелюстных аномалий у школьников г. Казани в возрасте 12-15 лет // Журнал научных статей Здоровье и образование в XXI веке. 2016. Т. 18. № 2. С. 114-119.
2. Багненко Н.М., Багненко А.С., Гребнев Г.А., Мадай Д.Ю. Определение первоочередной нуждаемости в ортодонтическом лечении детей школьного возраста в Ленинградской области // Стоматология. 2016. Т. 95. №2. С. 48-53.
3. Вологина М.В., Маслак Е.Е., Гоменюк Е.В. Распространенность и потребность в лечении зубочелюстных аномалий среди 12-15-летних детей по данным эстетического дентального индекса // Вестник Волгоградского государственного медицинского университета. 2016. № 4 (60). С. 63-65.
4. Гребнев Г.А., Багненко Н.М., Багненко А.С. Распространенность зубочелюстных аномалий у детей школьного возраста в Ленинградской области // Российская стоматология. 2015. №4. С.70-74.
5. Зубарева А.В., Балаева З.М., Халикова Г.Х. Взаимосвязь зубочелюстных аномалий и качества жизни // Уральский научный вестник. 2018. Т. 4. № 2. С. 43-46.
6. Симакова А.А., Горбатова М.А., Гржибовский А.М., Горбатова Л.Н. Распространенность зубо-челюстных аномалий и нуждаемость в ортодонтическом лечении 15-летних подростков Архангельской области // Стоматология детского возраста и профилактика. 2021. Т. 21. № 4 (80). С. 251-256.
7. Alhazmi A., Alshehri M., Alrefai A., Alattas O., Arif F., Hakami S,. Dowiry R. Assessment of Severity of Malocclusion and Orthodontic Treatment Need Using the Dental Esthetic Index and Angle's Classification: A Retrospective Study // J. Contemp. Dent. Pract. 2021. Vol.22 (10). P.1167-1170. doi: 10.1922/CDH_00340Singh06.
8. Balachandran P. et al. Prevalence of malocclusion among 8-15 years old children, India - A systematic review and meta-analysis // J Oral Biol Craniofac Res. 2021. Vol.11(2). P.192-199. doi: 10.1016/j.jobcr.2021.01.011.
9. de Oliveira Meira A.C.L., Custodio W., Vedovello Filho M., Borges T.M., Meneghim M., Santamaria M., Vedovello S.A.S. How is orthodontic treatment need associated with perceived esthetic impact of malocclusion in adolescents? // Am. J. Orthod. Dentofacial. Orthop. 2020. Vol.158(5). P.668-673. doi: 10.1016/j.ajodo.2019.09.009.
10. Deng X., Wang Y., Deng F. et al. Psychological well-being, dental esthetics, and psychosocial impacts in adolescent orthodontic patients: a prospective longitudinal study // Am. J. Orthod. Dentofacial. Orthop. 2018. Vol.153.P.87–96.
11. Dimberg L, Arnrup K, Bondemark L. The impact of malocclusion on the quality of life among children and adolescents: a systematic review of quantitative studies // Eur. J. Orthod. 2015. Vol. 37. P.238–247.
12. Disha P., Poornima P., Pai S.M. et al. Malocclusion and dental caries experience among 8-9-year-old children in a city of South Indian region: a cross-sectional survey // J. Educ. Health Promot. 2017. Vol.6.P.98.
13. Dutra S.R., Pretti H., Martins M.T., Bendo C.B., Vale M.P. Impact of malocclusion on the quality of life of children aged 8 to 10 years // Dental Press J. Orthod. 2018. Vol.23(2).P.46-53. doi: 10.1590/2177-6709.23.2.046-053.oar.
14. Fernández-Riveiro P., Obregón-Rodríguez N., Piñeiro-Lamas M. et al. The Dental Aesthetic Index and Its Association with Dental Caries, Dental Plaque and Socio-Demographic Variables in Schoolchildren Aged 12 and 15 Years // Int. J. Environ. Res. Public. Health. 2021. Vol.18 (18). P.9741. doi: 10.3390/ijerph18189741.
15. Herkrath A.P.C., Vettore M.V., de Queiroz A.C., Alves P.L.N., Leite S.D.C., Pereira J.V., Rebelo M.A.B., Herkrath F.J. Orthodontic treatment need, self-esteem, and oral health-related quality of life among 12-yr-old schoolchildren // Eur. J. Oral. Sci. 2019. Vol.127 (3). P.254-260. doi: 10.1111/eos.12611.
16. Kragt L., Dhamo B., Wolvius E.B., Ongkosuwito E.M. The impact of malocclusions on oral health-related quality of life in children – a systematic review and meta-analysis // Clin. Oral. Investig. 2016. Vol.20. P.1881–1894.
17. Krooks L., Pirttiniemi P, Kanavakis G., Lahdesmaki R. Prevalence of malocclusion traits and orthodontic treatment in a Finnish adult population // Acta Odontol .Scand. 2016. Vol.74. P.362–367.
18. Scapini A., Feldens C.A., Ardenghi T.M., Kramer P.F. Malocclusion impacts adolescents’ oral health-related quality of life // Angle Orthod. 2013. Vol.83. P.512–518.
19. Sun L., Wong H.M., Mcgrath C.P. Relationship between the severity of malocclusion and oral health related quality of life: a systematic review and meta-analysis // Oral Health Prev. Dent. 2017. Vol. 15. P. 503–517.
Vedovello S.A.S., Dos Santos P.R., Mello de Carvalho A.L. et al. Exploring the perception of orthodontic treatment need using the Dental Aesthetic Index and Index of Orthodontic Treatment Need // Am. J. Orthod. Dentofacial. Orthop. 2019; 156 (6). P.818-822. doi: 10.1016/j.ajodo.2019.01.020.
References:
1. Anokhina A.V., Habibullina L.F. Otsenka chastoty i struktury zubochelyustnykh anomalii u shkol'nikov g. Kazani v vozraste 12-15 let [Assessment of the frequency and structure of dentoalveolar anomalies in schoolchildren in Kazan at the age of 12-15 years]. Zhurnal nauchnykh statei Zdorov'e i obrazovanie v XXI veke [Journal of Sientific Articles Health and Education in the XXI Century]. 2016; 18 (2). pp. 114-119. [In Russian].
2. Bagnenko N.M., Bagnenko A.S., Grebnev G.A., Madaj D.Yu. Opredelenie pervoocherednoj nuzhdaemosti v ortodonticheskom lechenii detej shkol'nogo vozrasta v leningradskoj oblasti [Determination of the priority need for orthodontic treatment of school-age children in the Leningrad region]. Stomatologiya [Stomatology]. 2016; 95 (2). pp. 48-53. [In Russian].
3. Vologina M.V., Maslak E.E., Gomenyuk E.V. Rasprostranennost' i potrebnost' v lechenii zubochelyustnyh anomalij sredi 12-15-letnih detej po dannym esteticheskogo dental'nogo indeksa [Prevalence and need for treatment of dentoalveolar anomalies among 12-15-year-old children according to the aesthetic dental index]. Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo meditsinskogo universiteta [Bulletin of the Volgograd State Medical University]. 2016; 4 (60). pp. 63-65. [In Russian].
4. Grebnev G.A., Bagnenko N.M., Bagnenko A.S. Rasprostranennost' zubochelyustnyh anomalij u detej shkol'nogo vozrasta v Leningradskoj oblasti [The prevalence of dentoalveolar anomalies in school-age children in the Leningrad region]. Rossiiskaya stomatologiya [Russian Dentistry]. 2015; 4. pp.70-74. [In Russian].
5. Zubareva A.V., Balaeva Z.M., Halikova G.H. Vzaimosvyaz' zubochelyustnyh anomalij i kachestva zhizni [Interrelation of dentoalveolar anomalies and quality of life]. Ural'skii nauchnyi vestnik [Ural Scientific Bulletin]. 2018; 4 (2). pp. 43-46. [In Russian].
6. Simakova A.A., Gorbatova M.A., Grzhibovskij A.M., Gorbatova L.N. Rasprostranennost' zubochelyustnyh anomalij i nuzhdaemost' v ortodonticheskom lechenii 15-letnih podrostkov Arhangel'skoj oblasti [The prevalence of dentoalveolar anomalies and the need for orthodontic treatment of 15-year-old adolescents in the Arkhangelsk region. Stomatologiya detskogo vozrasta i profilaktika. [Dentistry of Childhood and Prevention] 2021. 21 (80). pp. 251-256. [In Russian].
Көрген адамдардың саны: 102
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Досматова К.Р., Досбердиева Г.Т., Алтынбеков К.Д., Куракбаев К.К., Токаревич И.В., Рысбаева Ж.И., Глушкова Н.E. Алматы қаласы және Алматы облысы бойынша әлеуметтік осал топтардағы балаларға ортодонтиялық ем қажеттілігін талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 5(Т.24). Б. 126-133. doi 10.34689/SH.2022.24.5.016Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ