АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ СТАЦИОНАРЛАРЫНДА ГИНЕКОЛОГИЯЛЫҚ ПАТОЛОГИЯҒА БАЙЛАНЫСТЫ ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ҚҰРЫЛЫМЫН ТАЛДАУ
Кіріспе. Әйелдердің денсаулығын сақтау және нығайту денсаулық сақтау басшылары үшін басымдық болып табылады. Әйелдерде жасы ұлғайған сайын гинекологиялық және соматикалық аурулардың таралуы артады. Гинекологиялық көмек моделі әйелдердің әртүрлі медициналық мекемелерде гинекологиялық көмек көрсетудегі жас айырмашылықтарын анықтады.
Зерттеудің мақсаты гинекологиялық патологиясы бар әйелдерді Алматы қаласындағы стационарларға жатқызу себептерінің құрылымын зерделеу болып табылады.
Материалдар мен әдістер. 2013 жылдан 2023 жылға дейін Алматы қаласында гинекологиялық ауруларға байланысты ауруханаға жатқызылған жағдайлар талданды. Деректер денсаулық сақтауды дамытудың Ұлттық ғылыми орталығынан алынды. Сонымен қатар, статистикалық талдау SPSS 13.0 бағдарламасының көмегімен жүргізілді. Неғұрлым сенімді нәтижелерге қол жеткізу үшін әрбір соңғы айнымалының ай сайынғы қорытынды мәндері негізінде статистикалық талдау жүргізілді. Уақыт өте келе алынған айнымалылардың траекториясын бағалау үшін сызықтық регрессия қолданылды. Бұл талдау 5 жылдық уақыт өзгерісімен салыстырғанда аурулар санының өзгеруін бағалау үшін пайдаланылды. 0,05-тен төмен p мәндері статистикалық маңызды болып саналады.
Нәтижелер. Гинекологиялық аурулармен ауруханаға жатқызылған жағдайлардың қатарына жатырдың лейомиомасы (D25) және әйелдердің бедеулігі (N97)кірді. Сонымен қатар, әйел жыныс мүшелерінің пролапсы (N81) кезінде ауруханаға жатқызу санының 4,7% - дан 11,9% - ға дейін өсуі байқалады; аналық бездердің қатерсіз ісігі 3,4% - дан 6,4% - ға дейін (D27). Алдағы бес жылға арналған болжам 18-39 жас аралығындағы әйелдер арасында жатыр лейомиомасының жоғарылауы мүмкін екенін көрсетеді. Жас әйелдер арасында әйелдер бедеулігінің өсуі, сондай-ақ барлық топтарда әйел жыныс мүшелерінің пролапсы мен аналық бездің қатерсіз ісіктерінің жоғарылауы күтілуде.
Қорытынды. Бүкіл әлемде уақыт өте келе гинекологиялық патологиялардың таралуы, әсіресе репродуктивті жастағы жас әйелдер арасында артып келеді. Қазақстанда алғашқы медициналық-санитарлық көмек әйелдер арасында медициналық сауаттылықты арттыру, сондай-ақ жастарға бағытталған бағдарламаларды іске асыру арқылы гинекологиялық аурулардың және соған байланысты қауіп факторларының алдын алу бойынша күш-жігерді жандандыру қажет.
Камила М. Файзуллина1, https://orcid.org/0000-0002-2031-9444
Бахыт М. Султанбекова2, https://orcid.org/0009-0007-9935-7243
Ануар Д. Ахметжан3, https://orcid.org/0009-0009-7451-9706
Назгуль Ахтаева3, https://orcid.org/0000-0002-0835-9814
Зайтуна Г. Хамидуллина3, https://orcid.org/0000-0002-5324-8486
Карлыгаш Н. Тажибаева2,4,1, https://orcid.org/0000-0003-4947-3717
Сая Б. Жорабек3, https://orcid.org/0000-0001-5327-234X
1 «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КеАҚ,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 Казахский Национальный Университет имени Аль-Фараби, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3 «Астана медицина университеті» КеАҚ, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
4 Алматы Облыстық Көпсалалы Клиникасы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. 17 Goals to Transform Our World. [Internet]. [cited 20.01.2024]. www.un.org/sustainabledevelopment/
2. Armour M., Lawson K., Wood A., Smith C.A., Abbott J. The cost of illness and economic burden of endometriosis and chronic pelvic pain in Australia: A national online survey // PLoS One. 2019. 14(10):e0223316. doi: 10.1371/journal.pone.0223316
3. Barber M.D., Maher C. Epidemiology and outcome assessment of pelvic organ prolapse // Int Urogynecol J. 2013. N 24(11). P. 1783–90. doi:10.1007/s00192-013-2169-9
4. Boivin J., Bunting L., Collins J.A., Nygren K.G. International estimates of infertility prevalence and treatment-seeking: potential need and demand for infertility medical care // Hum Reprod. 2007. N 22(6). P. 1506-12. doi: 10.1093/humrep/dem046
5. Chang C.P., Chou C.L., Chou Y.C., Shao C.C., Su H.I., Chen T.J., Chou L.F., Yu H.C. et al. The ecology of gynecological care for women // Int J Environ Res Public Health. 2014. N 11(8). P. 7669-77. doi: 10.3390/ijerph110807669
6. Germain A. The global movement for sexual and reproductive health and rights: Intellectual underpinnings. In: Global Health and Security // Critical Feminist Perspectives. Routledge. 2018. P. 78–95.
7. Government Decree "On approval of the Concept of development of the maternal and child health service in the Republic of Kazakhstan for 2024-2030 "Every woman is every child" [Internet]. [cited 20.01.2024]. www.legalacts.egov.kz/npa/view?id=14641221
8. Government Decree of the Republic of Kazakhstan "On approval of the Concept of development of the maternal and child Health Service in the Republic of Kazakhstan for 2023-2030 "Every woman is every child"
9. Greene R., Stratton P., Cleary S.D., Ballweg M.L., Sinaii N. Diagnostic experience among 4,334 women reporting surgically diagnosed endometriosis // Fertil Steril. 2009. N.91. P. 32–9. doi: 10.1016/j.fertnstert.2007.11.020
10. Kao L.C., Tulac S., Lobo S., Imani B., Yang J.P., Germeyer A., Osteen K., Taylor R.N., Lessey B.A., Giudice L.C. Global gene profiling in human endometrium during the window of implantation // Endocrinology. 2002. N 143. P. 2119–2138. doi:10.1210/endo.143.6.8885
11. Lee M., Chung Y.J., Kim H.K., Hwang H., Park J.Y., Shin I., Kim C., Cho H.H., Kim M., Jung C.Y., Chae K.H., Kim S., Kim M.R. Estimated Prevalence and Incidence of Uterine Leiomyoma, and Its Treatment Trend in South Korean Women for 12 years: A National Population-Based Study // J Womens Health (Larchmt). 2021. N 30(7). P. 1038-1046. doi: 10.1089/jwh.2020.8398
12. Myers S.L., Baird D.D., Olshan A.F., Herring A.H., Schroeder J.C., Nylander-French L.A. et al. Self-report versus ultrasound measurement of uterine fibroid status // J Womens Health. 2012. N 21(3). P. 285–93. doi: 10.1089/jwh.2011.3008
13. Niska R., Bhuiya F., Xu J. National hospital ambulatory medical care survey: 2007 emergency department summary // Natl Health Stat Rep, 2010. N 6. P. 1–31.
14. Nygaard I., Barber M.D., Burgio K.L., Kenton K., Meikle S., Schaffer J. et al. Prevalence of symptomatic pelvic floor disorders in US women // JAMA. 2008. N 00(11). P. 1311–6. doi: 10.1001/jama.300.11.131
15. On approval of target groups of persons subject to screening studies, as well as the rules, scope and frequency of these studies, Order of the Acting Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated October 30, 2020 No. 174/2020.Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on November 2, 2020 No. 21572.
16. On approval of the standard for the organization of obstetric and gynecological care in the Republic of Kazakhstan, Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated August 26, 2021 No 92.
17. Prusova K., Churcher L., Tyler A., Lokugamage A.U. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists guidelines: how evidence-based are they? // J Obstet Gynaecol, 2014. N. 34(8) P. 706-11. doi: 10.3109/01443615.2014.920794
18. Sisty J. Moshi Epidemiology in Gynecological Diseases р425-434 https://www.glowm.com/pdf/chap-33_moshi.pdf
19. Soliman A.M., Surrey E., Bonafede M., Nelson J.K., Castelli-Haley J. Real-World Evaluation of Direct and Indirect Economic Burden Among Endometriosis Patients in the United States // Adv Ther. 2018N 35(3). P. 408-423. doi:10.1007/s12325-018-0667-3
20. Stewart E.A., Cookson C.L., Gandolfo R.A., Schulze-Rath R. Epidemiology of uterine fibroids: a systematic review // BJOG. 2017. N 124(10). Р. 1501-1512. doi: 10.1111/1471-0528.14640
21. Summary: The concept of development of the maternal and child health service in the Republic of Kazakhstan for 2023-2030. [Internet]. [cited 20.01.2024]. www.legalacts.egov.kz/npa/view?id=14551727
22. Tahir F., Shahab M., Afzal M. Male reproductive health: an important segment towards improving reproductive health of a couple // Population Research and Policy Development in Pakistan. 2004. P. 227–48.
23. Tegerstedt G., Maehle-Schmidt M., Nyren O., Hammarstrom M. Prevalence of symptomatic pelvic organ prolapse in a Swedish population // Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct. 2005. N 16(6). P. 497–503. doi: 10.1007/s00192-005-1326-1
24. The Geneva Foundation for Medical Education and Research. Obstetrics, gynecology, andrology, sexual and reproductive health Español Gynecology Guidelines, reviews, epidemiology. (2023). [Internet]. [cited 20.01.2024].
25. van Mello N.M., Zietse C.S., Mol F., Zwart J.J., van Roosmalen J., Bloemenkamp K.W. et al. Severe maternal morbidity in ectopic pregnancy is not associated with maternal factors but may be associated with quality of care // Fertil Steril. 2012. N 97. P. 623–9. doi: 10.1016/j.fertnstert.2011.12.021
26. Wijeratne D., Fiander A. Gynaecological disease in the developing world: a silent pandemic // The Obstetrician & Gynaecologist, 2018. P. 237–244. doi.org/10.1111/tog.12515
27. World Health Organization. Endometriosis (2023). [Internet]. [cited 20.01.2024]. www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis
28. World Health Organization.`Astana Global Conference on Primary Health Care 2018. www.who.int/docs/default-source/primary-health/declaration/gcphc-declaration.pdf
29. Working group of ESGE, ESHRE, and WES; Keckstein J., Becker C.M., Canis M., Feki A., Grimbizis G.F., Hummelshoj L., Nisolle M., Roman H., Saridogan E., Tanos V., Tomassetti C., Ulrich U.A., Vermeulen N., De Wilde R.L. Recommendations for the surgical treatment of endometriosis. Part 2: deep endometriosis. Hum Reprod Open. 2020. doi: 10.1093/hropen/hoaa002
30. Wu J.M., Hundley A.F., Fulton R.G., Myers E.R. Forecasting the prevalence of pelvic floor disorders in U.S. Women: 2010 to 2050 // Obstet Gynecol. 2009. N 114(6). P. 1278-1283. doi: 10.1097/AOG.0b013e3181c2ce96
31. Wu J.M., Vaughan C.P., Goode P.S., Redden D.T., Burgio K.L., Richter H.E. et al. Prevalence and trends of symptomatic pelvic floor disorders in U.S. women // Obstet Gynecol. 2014. N 123(1). P. 141–8. doi:10.1097/AOG.0000000000000057
Көрген адамдардың саны: 335
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Файзуллина К.М., Султанбекова Б.М., Ахметжан А.Д., Ахтаева Н., Хамидуллина З.Г., Тажибаева К.Н., Жорабек С.Б. Алматы қаласының стационарларында гинекологиялық патологияға байланысты емдеуге жатқызу құрылымын талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. 1 (Т.26). Б. 71-77. doi 10.34689/SH.2024.26.1.009Ұқсас жариялымдар:
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТТЕРДІҢ ПРОФЕССОРЛЫҚ-ОҚЫТУШЫЛЫҚ ҚҰРАМЫ АРАСЫНДА DEPRESSION ANXIETY STRESS SCALE (DASS-21) САУАЛНАМАСЫНЫҢ ҚАЗАҚША НҰСҚАСЫН ВАЛИДИЗАЦИЯЛАУ: ПИЛОТТЫҚ ЗЕРТТЕУ
АУРУХАНАЛАРДА ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЕНГІЗУ: МЕДИЦИНАЛЫҚ МАМАННЫҢ ХАБАРДАРЛЫҒЫ
ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДІҢ БЕЙІМДЕЛУ ОРТАСЫН ҚҰРУ ЖАҒДАЙЫНДА ПСИХОМЕТРИЯЛЫҚ ТЕСТІЛЕУДІҢ БОЛЖАМДЫҚ МӘНІ
КОМПЬЮТЕРЛІК БАҒДАРЛАМА АРҚЫЛЫ НАҚТЫ ТАМАҚТАНУДЫ БАҒАЛАУ МҮМКІНДІКТЕРІ
АБАЙ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША ХАЛЫҚ АРАСЫНДА СҮЙЕКТІҢ МИНЕРАЛДЫ ТЫҒЫЗДЫҒЫН АНЫҚТАУ БОЙЫНША ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУДІҢ БАСТАЛУЫ ЖАЙЫНДА