ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА СУИЦИДТІҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ НАҚТЫ ШАРАЛАРЫН ОДАН ӘРІ ЗЕРДЕЛЕУДІҢ ШҰҒЫЛ ҚАЖЕТТІЛІГІ
Кіріспе: Қазақстан Республикасында суицидтің жоғары көрсеткіштері елеулі әлеуметтік мәселесі болып табылады.
Мақсаты: Суицид көрсеткіштерін төмендету үшін, зерттеушілер суицидтің алдын алуы бойынша тиімді шараларды әзірлеуге ықпал ететін академиялық перспективаны ұсынуы керек.
Материалдар мен әдістер: Бұл зерттеуде "суицид" және "Қазақстан" түйінді сөздері PubMed деректер базасында, Қазақстандағы суицидтің алдын алу шаралары туралы мақалаларды іздеу үшін пайдаланылды. 16 желтоқсан 1991 жылы Қазақстан тәуелсіздігін жариялаған, сондықтан 16 желтоқсан 1991 жылға дейінгі жарияланған мақалалар зерттеуге кіргізілмеді. Қазақстанда суицидтің алдын алу шаралары туралы зерттеулердің сипаттамалары зерделенді. Бұл сипаттамалар, Қазақстанда суицидтің алдын алуы бойынша нақты шараларды егжей-тегжейлі зерделеу қажеттігін көрсетеді.
Нәтижелері: "Суицид" және "Қазақстан" түйінді сөздерін пайдаланған кезде PubMed-те 36 мақала табылды, оның ішінде 3 мақала зерттеудегі өзектіліктің болмауына байланысты алынып тасталды, сондықтан барлығы 33 мақала қаралды. 33 мақаланың екеуі 1991 жылдың 16 желтоқсанына дейін жарық көрді, сондықтан барлығы 31 мақала қарастырылды. 31 мақаланың 18-і Қазақстанда суицидтің алдын алу шаралары бойынша зерттеулер болып табылатыны анықталды. 18 зерттеудің 8-і "аяқталған суицид", 6-ы "суицидтік ойлар" және 4-і "суицидтік мінез-құлық" тақырыбында болды. Зерттеулердің сипаттамалары 2018 жыл бойынша бөлінді: 2018 жылға дейін зерттеулердің көпшілігі аяқталған суицидтермен байланысты болды, ал 2018 жылдан кейін зерттеулердің көпшілігі суицидтік ойлармен немесе суицидтік мінез-құлықпен байланысты болды.
Қорытынды: Аяқталған суицид, суицидтік ойлар мен мінез-құлықтарды одан әрі зерделеу, сондай-ақ суицидтің алдын алу бойынша тиімді стратегияларды белсенді енгізу қажет..
Кен Иноуэ1*,
Еламан Толеуов2,
Камила Аккузинова2,
Тимур Молдагалиев2,
Наргуль Оспанова2,
Нурсултан Сексенбаев2,
1 Кочи университеті, Ғылыми-білім беру факультеті, Медициналық ғылымдар кластері, Медициналық қызмет көрсету орталығы, Кочи қ., Жапония;
2 «Семей Медицина университеті» КеАҚ, Психиатрия және наркология кафедрасы,
Семей қ., Қазақстан Республикасы;
1. Abu Bakar N.S., Zainuddin N.A., Seman Z., Khamal N.R., Ismail M.H. Trends of completed suicide rates among Malaysian elderly between 1995 and 2020 // BMC Public Health. 2023. 23(1): 303. https://doi: 10.1186/s12889-023-15185-x.
2. Benton T.D. Suicide and Suicidal Behaviors Among Minoritized Youth // Child Adolesc Psychiatr Clin N Am. 2022. 31(2): 211-221. https://doi:10.1016/j.chc.2022.01.002.
3. Borges G., Bagge C.L., Orozco R. A literature review and meta-analyses of cannabis use and suicidality // J Affect Disord. 2016; 195: 63-74. https://doi: 10.1016/j.jad.2016.02.007.
4. Cheng Q., Chen F., Yip P.S. Media effects on suicide methods: A case study on Hong Kong 1998-2005 // PLoS One. 2017; 12(4): e0175580. https://doi: 10.1371/journal.pone.0175580.
5. Daniels C.L., Ellison C.G., DeAngelis R.T., Klee K. Is Irreligion a Risk Factor for Suicidality? Findings from the Nashville Stress and Health Study // J Relig Health. 2023. 62(6): 3801-3819. https://doi: 10.1007/s10943-023-01906-4.
6. Hayashi T., Yamanashi T., Tanaka M., Iwata M. Trends and Characteristics of Suicide-Related Behaviors Before and After the COVID-19 Epidemic in Tottori, Japan: A Retrospective Study // Yonago Acta Med. 2023. 66(2): 263-272. https://doi: 10.33160/yam.2023.05.017.
7. Hsu C.Y., Chang S.S., Yip P.S.F. Subjective wellbeing, suicide and socioeconomic factors: an ecological analysis in Hong Kong // Epidemiol Psychiatr Sci. 2019. 28: 112-130. https://doi: 10.1017/S2045796018000124.
8. Huang C.Y., Tsai C.W., Chi Y.C., Wu K.C., Chen Y.Y. Changes in accessibility of suicide-related information on websites in Taiwan during 2016 and 2019 // J Formos Med Assoc. 2022. Jan. 121(1 Pt 2):335-341. https://doi: 10.1016/j.jfma.2021.05.005.
9. Inoue K, Fujita Y, Fukunaga T, Kawano N. Specific measures to enhance suicide prevention in Japan // Med Sci Law. 2023. Jul. 63(3):262-263. https://doi: 10.1177/00258024221142660.
10. Inoue K, Fukunaga T. Combined approaches to the efforts in psychiatry and public health are crucial to dealing with COVID-19 // Asian J Psychiatr. 2021. 64: 102797. https://doi: 10.1016/j.ajp.2021.102797.
11. Jee H.J., Cho C.H., Lee Y.J., Choi N., An H., Lee H.J. Solar radiation increases suicide rate after adjusting for other climate factors in South Korea // Acta Psychiatr Scand. 2017. 135(3): 219-227. https://doi: 10.1111/acps.12676.
12. Kimbrel N.A., Pennington M.L., Cammarata C.M., Leto F., Ostiguy W.J., Gulliver S.B. Is Cumulative Exposure to Suicide Attempts and Deaths a Risk Factor for Suicidal Behavior Among Firefighters? A Preliminary Study // Suicide Life Threat Behav. 2016. 46(6): 669-677. https://doi: 10.1111/sltb.12248.
13. Kim H.H., Lee J.H., Song I.H., Park Y.R. Characteristics and risk factors of suicide among people who attempted self-harm in South Korea: A longitudinal National Cohort Study in South Korea // Psychiatry Res. 2023; 330: 115613. https://doi: 10.1016/j.psychres.2023.115613.
14. Lew B., Chistopolskaya K., Osman A., Huen J.M.Y., Abu Talib M., Leung A.N.M. Meaning in life as a protective factor against suicidal tendencies in Chinese University students // BMC Psychiatry. 2020. 20(1): 73. https://doi: 10.1186/s12888-020-02485-4.
15. McDonald K., Machado D.B., Castro-de-Araujo L.F.S., Kiss L., Palfreyman A., Barreto M.L. et al. Trends in method-specific suicide in Brazil from 2000 to 2017 // Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2021. 56(10): 1779-1790. https://doi: 10.1007/s00127-021-02060-6.
16. Ministry of Foreign Affairs of Japan. Available from: https://www.mofa.go.jp/mofaj/area/kazakhstan/data.html#section1 [cited 2024 Jan 6].
17. Ministry of Foreign Affairs of Japan. Available from: https://www.mofa.go.jp/mofaj/toko/medi/europe/kazakh.html [cited 2024 Jan 3].
18. Ministry of Health, Labour and Welfare. Available from: https://www.mhlw.go.jp/content/r5hs-1-1-07.pdf [cited 2024 Jan 3].
19. Nakanishi M., Yamasaki S., Endo K., Ando S., Sakai M., Yoshii H. et al. Suicide rates during the COVID-19 pandemic in Japan from April 2020 to December 2021 // Psychiatry Res. 2022. 316: 114774. https://doi: 10.1016/j.psychres.2022.114774.
20. Owusu J.T., Doty S.B., Adjaye-Gbewonyo D., Bass J.K., Wilcox H.C., Gallo J.J. et al. Association of sleep characteristics with suicidal ideation and suicide attempt among adults aged 50 and older with depressive symptoms in low- and middle-income countries // Sleep Health. 2020. 6(1): 92-99. https://doi: 10.1016/j.sleh.2019.08.009.
21. Pubmed. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=suicide+Kazakhstan [cited 2024 Jan 5 and 6].
22. Rodrigues C.D., de Souza D.S., Rodrigues H.M., Konstantyner T.C. Trends in suicide rates in Brazil from 1997 to 2015 // Braz J Psychiatry. 2019. 41(5): 380-388. https://doi: 10.1590/1516-4446-2018-0230.
23. Shao C., Wang X., Ma Q., Zhao Y., Yun X. Analysis of risk factors of non-suicidal self-harm behavior in adolescents with depression // Ann Palliat Med. 2021. 10(9): 9607-9613. https://doi: 10.21037/apm-21-1951.
24. Siu W.H.S., Juang Y.Y., Huang T.M., Lin S.R., Chung C.C., Tu H.T. et al. Effectiveness of aftercare program for suicide ideators: Real-world evidence from National Suicide Surveillance System in Taiwan. Medicine (Baltimore). 2022. 101(42): e31192. https://doi: 10.1097/MD.0000000000031192.
25. Tsukahara T., Arai H., Kamijo T., Kobayashi Y., Washizuka S., Arito H. et al. The Relationship between Attitudes toward Suicide and Family History of Suicide in Nagano Prefecture, Japan // Int J Environ Res Public Health. 2016; 13(6): 623. https://doi:10.3390/ijerph13060623.
26. Ujihara M., Tachikawa H., Takahashi A., Gen T., Cho Y. Factors Related to Psychological Distress in Suicide Prevention Supporters during the COVID-19 Pandemic // Int J Environ Res Public Health. 2023. 20(6): 4991. https://doi: 10.3390/ijerph20064991.
27. Wisnousky H., Lazzara N., Ciarletta M., Pelton M., Chinchilli V.M., Ssentongo A.E. et al. Rates and risk factors for suicidal ideation, suicide attempts and suicide deaths in persons with HIV: a protocol for a systematic review and meta-analysis // BMJ Open. 2021. 11(2): e037154. https://doi: 10.1136/bmjopen-2020-037154.
28. Zeppegno P., Gattoni E., Mastrangelo M., Gramaglia C., Sarchiapone M. Psychosocial Suicide Prevention Interventions in the Elderly: A Mini-Review of the Literature // Front Psychol. 2019. 9: 2713. https://doi: 10.3389/fpsyg.2018.02713.
Көрген адамдардың саны: 138
Мақалалар санаты:
Медициналық білімберу
Библиографиялық сілтемелер
Иноуэ K., Толеуов E., Аккузинова K., Молдагалиев T., Оспанова Н., Сексенбаев Н. Қазақстан Республикасында суицидтің алдын-алудың нақты шараларын одан әрі зерделеудің шұғыл қажеттілігі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (2). Б. 229-233. doi 10.34689/SH.2024.26.2.026Ұқсас жариялымдар:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА СУИЦИДТІҢ АЛДЫН АЛУДЫҢ НАҚТЫ ШАРАЛАРЫН ОДАН ӘРІ ЗЕРДЕЛЕУДІҢ ШҰҒЫЛ ҚАЖЕТТІЛІГІ
МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУДІ ЖЕТІЛДІРУ НЕГІЗІНДЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕКТІҢ ЖОҒАРЫ САПАСЫНА
ТИІМДІЛІК МОНИТОРИНГІ ЖӘНЕ НАҚТЫ ДЕРЕКТЕРГЕ НЕГІЗДЕЛГЕН МЕЙІРБИКЕ ІСІН ОҚЫТУДЫ ЖЕТІЛДІРУ МОДЕЛІН ӘЗІРЛЕУ
2022-2023 ОҚУ ЖЫЛЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ, СТОМАТОЛОГИЯ, ФАРМАЦИЯ ЖӘНЕ МЕЙІРГЕР ІСІ МЕКТЕБІНІҢ БІЛІМ АЛУШЫЛАРЫНЫҢ ПӘНДЕРІН ҚОРЫТЫНДЫ БАҒАЛАУДЫ ТАЛДАУ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АКАДЕМИЯЛЫҚ ҰТҚЫРЛЫҚТЫ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДЕН СТУДЕНТТЕРДІ ҚАБЫЛДАУДЫ ЖҮЙЕЛЕУ: СЕМЕЙ МЕН ЖАПОНИЯДА (КОЧИ ЖӘНЕ ХИРОСИМА) ОДАН ӘРІ БІРЛЕСКЕН ЖҰМЫСТАРДЫ ОРНАТУҒА ҰМТЫЛУ