ГЕПАТОЦЕЛЛЮЛЯРЛЫ ОБЫР КЕЗІНДЕГІ ЖАНАМА ЭНДОТЕЛИОТРОПТЫ ТЕРАПИЯСЫ
Кіріспе. Эндотелиалды дисфункция – онкологиялық аурулар кезіндегі атап айтқанда бақыланатын жан жақты патологиялық процесс. Оның түзетуі клиникалық әсерді қамтамасыз етеді.
Зерттеу мақсаты – гепатоцеллюлярлы обырмен науқастарда эндотелиалды дисфункциясы түзету нәтижелері анықталды.
Материалдары мен Әдістері: Радикалды хирургиялық емдеуге шалдыққан II және III клиникалық кезеңдердегі гепатоцеллюлярлы обырмен 78 науқас тексерілді, соның ішінде 57 ер адам – 73,1% және 21 әйел – 26,9%, топ бойынша орташа жасы 57,4±1,7 жыл. Тамыр эндотелиясы жағдайы және эндотелиалды дисфункцияға өткізілетін түзетуге байланысты емдеу нәтижелері зерттелді ( NO-топ донаторы L-аргининмен және АПФ ингибиторлары көрсеткіштері бойынша).
Зерттеуге енгізу критерилері: бірінші тексеру кезінде II-III клин.кезеңдегі бауыр обырының болуы (Т2N0M0 немесе Т1-2N1М0, T3N0M0); 40 - 75 жасқа дейінгі жас; негізгі емдеу ретінде арнайы терапияның басқа әдістерімен оқшаулау немесе бірге хирургиялық емдеуді жүргізу; эндотелия жағдайына әсер ететін емдеу препараттары Хаттамасына кірмейтін қосымша қолданудан тұратын біріктірілген емдеуді өткізуге пациенттердің ақпараттық келсімінің болуы, сол сияқты ғылыми зерттеулер шеңберінде алынған мәліметтерді жалған қолдану.
Зерттеуден шығарылған критерилер: 40 жастан кіші және толық 75 жастан аса; ақпараттық келісімнің болмауы немесе зерттеудің соңғысынан басқа кез келген кезеңде қатысудан бас тарту (өңделген ақпаратты ұсыну); ауыр соматикалық аурулардың болуы (ЖИА жіті формалары, III кезеңдегі бақыланбайтын артериалды гипертензия, II ФК және жоғары созылмалы жүрек жетіспеушілігі, бронхиалды астма, созылмалы обструктивті бронхит және II ФК және жоғары созылмалы тыныс алу жетіспеушілігімен ілесетін өкпенің созылмалы обструктивті ауруы, созылмалы бүйрек жетіспеушілігімен ілесетін созылмалы гломерулонефрит, пиелонефрит, жүйелік аурулар (жүйелі қызыл жегі, ревматоидты артрит және б.).
Сандық белгілерді салыстыру Стьюденттік критерийлері көмегімен жүргізілді. Параметрлік әдістердің қолданылуының шекаралық критерийлері орындалмаса (Фишердің ауытқу теңдігі және Колмогоров-Смирнов бөлу нормалары), Манна-Уитни әдісі қолданылады. Жиіліктер екі жақты Fisher exact test арқылы салыстырылды. Нөлдік гипотезаны жоққа шығару үшін статистикалық маңыздылық деңгейі p<0,05 болды.
Нәтижелері. Шығыс мерзіміндегі бауыр обырымен науқастардағы эндотелия қызметі көрсеткіштерінің маңызды бұзылыстарының болуы анықталды және емдеу өткізу кезіндегі олардың тереңдеуі. Применение L-аргининді және олардың ангиотензинге айналу ферменті ингибиторымен аолардың бірігуі эндотелиалды дисфункция біртіндеп түзелуіне жетудге мүмкіндік берді. Сол сияқты операциядан кейінгі тікелей және алыс мерзімде әртүрлі асқынулардың жиілігін төмендету байқалды.
Қорытынды. Операциядан кейінгі асқынулардың дамуын болдырмау үшін эндотелиалды дисфункцияның түзелуі операциядан кейінгі мерзімде онкологиялық тәжірибеде ұсынылуы мүмкін.
Негізгі сөздер: эндотелиалды дисфункция, гепатоцеллюлярлы обыр, L-аргинин және ангиотензин айналдыру ферменті ингибиторлармен оның қиюласуы.
Саяхат Т. Олжаев 1,
Александр В. Лазарев 2
1 ШЖҚКШ «Алматы регионалдық онкологиялық диспансері», Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 Алтай филиалы Н.Н. Блохин атындағы Ресей онкологиялық ғылыми орталығы РМҒА, Барнаул қ., Ресей
Литература:
1. Balogh J., Victor D., Asham E.H. et al. Hepatocellular carcinoma: a review // J Hepatocell Carcinoma. 2016. Vol.3. P.41-53.
2. Basudhar D., Glynn S.A., Greer M. et al. Coexpression of NOS2 and COX2 accelerates tumor growth and reduces survival in estrogen receptor-negative breast cancer // Proc Natl Acad Sci U S A. 2017. Vol.114(49). P.13030-13035.
3. Blazejczyk A., Papiernik D., Porshneva K., Sadowska J., Wietrzyk J. Endothelium and cancer metastasis: Perspectives for antimetastatic therapy // Pharmacol Rep. 2015. Vol.67(4). P.711-718.
4. Connolly G.C., Khorana A.A., Kuderer N.M. et al. Leukocytosis, thrombosis and early mortality in cancer patients initiating chemotherapy. Thromb Res. 2010. Vol.126(2). P.113-118.
5. de Oliveira G.A., Cheng R.Y.S., Ridnour L.A. et al. Inducible Nitric Oxide Synthase in the Carcinogenesis of Gastrointestinal Cancers // Antioxid Redox Signal. 2017. Vol.26(18). P.1059-1077.
6. Elyamany G., Alzahrani A.M., Bukhary E. Cancer-associated thrombosis: an overview // Clin Med Insights Oncol. 2014. Vol.8. P.129-137.
7. Fukumura D., Kashiwagi S., Jain R.K. The role of nitric oxide in tumour progression // Nat Rev Cancer. – 2006. – Vol.6. – P.521-534.
8. Gallo O., Masini E., Morbidelli L. et al. Role of nitric oxide in angiogenesis and tumor progression in head and neck cancer // J Natl Cancer Inst. 1998. Vol.90. P.587-596.
9. Halámková J., Penka M. Current Recommendations for the Prevention and Treatment of Venous Thromboembolism in Cancer Patients. Klin Onkol. 2017. Vol.30(2). P.100-105.
10. Hickok J.R., Thomas D.D. Nitric oxide and cancer therapy: the emperor has NO clothes. Curr Pharm Des. 2010;16:381–91.
11. Hui G., Meng M. Prognostic value of vascular endothelial growth factor expression in women with ovarian cancer: A meta-analysis // J BUON. 2015. Vol.20(3). P.870-878.
12. Lee S.Y., Rim Y., McPherson D.D., Huang S.L., Kim H. A novel liposomal nanomedicine for nitric oxide delivery and breast cancer treatment // Biomed Mater Eng. 2014. Vol.24. P.61-67.
13. Levi M. Cancer-related coagulopathies // Thromb Res. 2014. Vol.133. Suppl 2: S70-75.
14. Leon L., Jeannin J.F., Bettaieb A. Post-translational modifications induced by nitric oxide (NO): implication in cancer cells apoptosis // Nitric Oxide. 2008. Vol.19. P.77-83.
15. Lo H.W., Hsu S.C., Ali-Seyed M. et al. Nuclear interaction of EGFR and STAT3 in the activation of the iNOS/NO pathway // Cancer Cell. 2005. Vol.7. P.575-589.
16. Riess H., Habbel P., Jühling A., Sinn M., Pelzer U. Primary prevention and treatment of venous thromboembolic events in patients with gastrointestinal cancers // World J Gastrointest Oncol. 2016. Vol.8(3). P.258-270.
17. Qiu M., Ke L., Zhang S. et al. JS-K, a GST-activated nitric oxide donor prodrug, enhances chemo-sensitivity in renal carcinoma cells and prevents cardiac myocytes toxicity induced by Doxorubicin // Cancer Chemother Pharmacol. 2017. Vol.80(2). P.275-286.
18. Singleton P.A. Hyaluronan regulation of endothelial barrier function in cancer // Adv Cancer Res. 2014. Vol.123. P.191-209.
19. Søndergaard E.S., Fonnes S., Gögenur I. Endothelial dysfunction after non-cardiac surgery: a systematic review // Acta Anaesthesiol Scand. 2015. Vol.59(2). P.140-146.
20. Reymond N., d'Água B.B., Ridley A.J. Crossing the endothelial barrier during metastasis // Nat Rev Cancer. 2013. Vol.13(12). P.858-870.
21. Tomczyk M., Nowak W., Jaźwa A. Endothelium in physiology and pathogenesis of diseases // Postepy Biochem. 2013. Vol.59(4). P.357-364.
22. Vannini F., Kashfi K., Nath N. The dual role of iNOS in cancer // Redox Bio. 2015. Vol.6. P.334-343.
23. Yamashita Y. Hypercoagulable State in Cancer // Rinsho Byori. 2015. Vol.63(12). P.1435-1442.
24. Zhou L., Zhang H., Wu J. Effects of nitric oxide on the biological behavior of HepG2 human hepatocellular carcinoma cells // Exp Ther Med. 2016. Vol.11(5). P.1875-1880.
25. Wolberg A.S., Mast A.E. Tissue factor and factor VIIa--hemostasis and beyond // Thromb Res. 2012. Vol.129. Suppl 2:S1-4.
Библиографиялық сілтемелер
Олжаев С.Т., Лазарев А.В. Гепатоцеллюлярлы обыр кезіндегі жанама эндотелиотропты терапиясы / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2017. №6. Б. 43-52.