РЕПРОДУКТИВТІ ДЕНСАУЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖОҒАРЫ ЖАСӨСПІРІМ ҚЫЗДАРДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ БАҒАЛАУЫ
Сәйкестік. Жасөспірім кезіндегі репродуктивті денсаулықты сақтау денсаулықтың маңызды мәселесі болып табылады. Бұл жас кезеңінің осалдығы елеулі физиологиялық және әлеуметтік өзгерістерге байланысты, бұл жасөспірімдердің сауаттылығын олардың ұрпақты болу денсаулығын сақтау мен қолдаудың негізгі нүктесіне айналдырады.
Зерттеудің мақсаты – Нұр-Сұлтан қаласындағы медициналық колледж студенттерінің мысалында жасөспірім қыздардың репродуктивті денсаулық мәселелері бойынша хабардар болу деңгейін бағалау.
Материалдар мен тәсілдер. Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің Жоғары медициналық колледжі мен Нұр-Сұлтан қаласы Республикалық медицина академиясының медициналық колледжінің 15 пен 18 жас аралығындағы студенттеріне сауалнама жүргізу арқылы бір реттік қима зерттеу жүргізілді (376 респондент). Нәтижелердің статистикалық талдауы Стьюденттің t тесті арқылы тәуелсіз таңдамалар арасындағы айырмашылықтардың статистикалық маңыздылығын анықтауды қамтиды; 95% сенімділік деңгейінде корреляциялық және регрессиялық талдау.
Нәтижелер. Респонденттердің 42% репродуктивті денсаулықтың маңыздылығын жеткілікті түрде түсінді, 8% терминді нақты анықтауда қиындықтарға тап болды (15 жастағылардың 75% және 16 жастағылардың 36%). Респонденттер репродуктивті денсаулық туралы сұрақтарды медицина қызметкерлерімен талқылауды жөн көрді (10 ұпайдан 8 ұпай), алайда респонденттердің жартысы (47%) тек қажет болған жағдайда ғана кеңес алу керек деп санайды. Жағымсыз факторлардың ішінде қыздар жеке гигиенаны сақтамауды (43,25%), жыныстық жолмен берілетін инфекцияларды (25%) және жыныстық белсенділіктің ерте басталуын (16%) атап өтті. Қыздар жастар денсаулық орталықтарының жұмысын 2,25 ұпаймен (10 ұпайдан) бағалады, төмен рейтингтің себептері келу мақсатын дұрыс түсінбеу (86%), жеке өмірдің болмауы / құрдастар қауымының көп болуы (82%), сенімсіздік (38%), ұсынылған рәсімдерге дайындық туралы ақпараттың жеткіліксіздігі (31%).
Қорытынды. Зерттеу жасөспірім қыздар арасында хабардарлықтың салыстырмалы түрде жоғары (10 ұпайдан 7,8 балл) деңгейін көрсетті, алайда, дереккөздердің негізгі бөлігі кәсіби емес (ата-аналар, достар) болып табылады, бұл жастар денсаулық орталықтарының қызметін одан әрі дамытуды талап етеді.
Мадина Н. Хасенова1, Зайтуна Г. Хамидуллина1,
Светлана Б. Абдрашидова1, Гульсум А. Кокишева1, Елнур И. Исаева1, Надежда Т. Марханова2, Жанар У. Турсунбекова3, Кавира М. Мукашева1,
Гульноза У. Алдабекова1, Асем С. Акетаева1, Асель Ж. Хасенова4
1 НАО «Медицина университеті Астана қ.», Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы
2 Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің Жоғары медициналық колледжі, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
3 «Болашақ» мектебі, Шымкент қ., Қазақстан Республикасы.
4 НАО «Қазақ Ұлттық медицина университеті С.Ж. Асфендияров атындағы», Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Agarkov N.M., Korovin Ye.N., Okhotnikov O.I., et al. Modelirovanyie diagnostiki ostrogo salpingoophorita po naibolyee informativnym pokazatelyam kletochnogo I gumoralnogo immuniteta. [Modelling of acute salpingoogoophoritis by the most informative indicators of cell and humoral immunity]. Voprosy ginekologii, akusherstva I perinatologii [Annals of Gynecology, Obstetrics and Perinatology]. 2019. 18-5, pp.42–47. [in Russian]
2. Buro natsionalnoi statistiki. Chislennost detei po polu I vozrastu [Bureau of National Statistics, Number of children by sex and age]. Nur-Sultan, 2020. https://bala.stat.gov.kz/chislennost-detej-po-polu-i-vozrastu/ (Access date 10.06.2021). [in Russian]
3. Duglas N.I. Ginekologicheskaya zabjlevaemost devochek-podrostkov Respubliki Sakha Yakutiya [Gyneology morbidity of girl adolescents in Republik of Sakha (Yakutiya)]. Vestnik Rossiiskogo universiteta druzhby narodov. Seria. Meditsina [Bulletin of the Peoples' Friendship University of Russia. Series: Medicine] 2008. 1: pp.51-56. [in Russian]
4. Markina A., Analiz struktury i rasprostranennosti gynekologicheskoi zabolevaemosti u detei i podrostkov v Respublike Mordoviya [Analysis of structure and prevalence of gynecology morbidity among children and adolescents in Republic of Mordoviya]. Detskaya i podrostkovaya reabilitatsiya [Children and adolescent rehabilitation]. 2020. 1(41). pp. 45-51. [in Russian]
5. Sibirskaya Ye.V., Adamyan L.V., Koltunov I.Ye. et al. Analiz ginekologicheskoi zabolevaemosti devochek i devushek v Moskve [Analisis of gynecology morbidity of girl adolescents in Moscow]. Problemy reproduktsii [Problems of reproduction]. 2017. 23(6), pp.60-65. [in Russian]
6. Prikaz Ministerstva zdravookhranenija Respubliki Kazakhstan «Ob utverzhdenii pravil organizatsii meditsinskoi pomocshi po okhrane reproduktivnogo i psikhologicheskogo zdorovia nesovershennoletnikh v vozraste ot desyati do vosemnadtsati» [Order of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan “On approval of Rules of healthcare in protection of reproductive and mental health of minors aged from ten to eighteen years”]. № ҚР ДСМ-285/2020 от 20.12.2020. [in Russian]
7. Klinicheskii protokol diagnostiki i lecheniaja. Vospalitelnye zabolevaniya malogo taza N70.1 [Clinical guideline for diagnostics and treatment. Pelvic inflammatory disease]. 20.11.2015. [in Russian]
8. Klinicheskii protokol diagnostiki i lecheniaja. Zhenskoye besplodiye N97 [Clinical guideline for diagnostics and treatment. Women infertility]. 15.02.2019. [in Russian]
9. Klinicheskii protokol diagnostiki i lecheniaja. Dobrokachestvennoye novoobrazovaniye yaichnikov D27 [Clinical guideline for diagnostics and treatment. Benign neoplasm of the ovary]. 19.09.2013. [in Russian]
10. UNFPA. Sotsiologicheskoye issledovaniye po izucheniyu sostoyaniya reproductivnogo zdorovia podrostkov i molodykh lyudei 15-19 let, ich seksualnogo povedeniya i dostupa k uslugam i informatsii po reproduktivnomu zdoroviu [Social research of the reproductive health state of adolescents and young people 15-19 years old, their sexual behaviour, and access to information and services in reproductive health] 2018. Almaty; https://kazakhstan.unfpa.org/ru/publications/ (Дата обращения 10.06.2021). [in Russian]
11. Alomair N., Alageel S., Davies N. et al., Factors influencing sexual and reproductive health of Muslim women: a systematic review. Reprod Health. 2020. 17, pp.33-41.
12. Badu E., Mensah I., Gyamfi N. et al., Knowledge and sources of accessing sexual and reproductive health information among visually impaired women in Ghana. BMC Research Notes. 2019. 12, pp.529-539.
13. Deshmukh D., Chaniana S. Knowledge About Sexual and Reproductive Health in Adolescent School-Going Children of 8th, 9th, and 10th Standards. Journal of psychosexual health. 2020. 22-1, pp.56-62.
14. Diniz D., Ali M., Ambrogi I., Brito L. Understanding sexual and reproductive health needs of young women living in Zika affected regions: a qualitative study in northeastern Brazil. Reprod Health. 2020. 17: 21-23.
15. George A.S., Jacobs T., Kinney M.V. Are rhetorical commitments to adolescents reflected in planning documents? An exploratory content analysis of adolescent sexual and reproductive health in Global Financing Facility country plans. Reprod Health. 2020. 18: 14-18.
16. Geranmayeh M., Zareiyan A., Moghadam B., Mirghafourvand M., Sanaati F. Designing and psychometric of reproductive health related behaviors assessment tool in Iranian males: an exploratory mixed method study protocol. Reprod Health. 2020. 1: 118-124.
17. Kim M., Spivey C., Simpson T. Source of sexual health information in adolescence is associated with beliefs and knowledge of reproductive health issues in young adults. Journal of adolescent health. 2005. 23: 147-155.
18. Kusheta S., Bancha B., Habtu Y. Adolescent-parent communication on sexual and reproductive health issues and its factors among secondary and preparatory school students in Hadiya Zone, Southern Ethiopia: institution based cross sectional study. BMC Pediatr. 2019; 19: 9 – 21.
19. Kpokiri E.E. et al. Development of an international sexual and reproductive health survey instrument: results from a pilot WHO/HRP consultative Delphi process. BMJ Journals Sexually Transmitted infections. 2021. 0: 1-6.
20. Lopez J., Mukaire P., Mataya R.H. Characteristics of youth sexual and reproductive health and risky behaviors in two rural provinces of Cambodia. Reprod Health. 2015. 12, 83-88.
21. Pourkazemi R., Janighorban M., et al. A comprehensive reproductive health program for vulnerable adolescent girls. Reprod Health. 2020. 17: 213-218.
22. Rehana A. Salam, Faqqah A., Sajjad N. et al. Improving Adolescent Sexual and Reproductive Health: A Systematic Review of Potential Interventions. Journal of Adolecsents Health. 2016, 59(4 Suppl): 11–28.
23. Sevgi O. Aral et al. Pelvic Inflammatory Disease: Guidelines for Prevention and Management. Centers for Disease Control and Prevention, 1991 Atlanta.
24. Siddiqui M., Kataria I., Watson K. et al. A systematic review of the evidence on peer education programmes for promoting the sexual and reproductive health of young people in India. Sex Reprod Health Matters. 2020. 228-1.
25. Vanderkruik R., Gonsalves L., Kapustianyk G. et al., Mental health of adolescents associated with sexual and reproductive outcomes: a systematic review. Bulletin WHO. 2021. 99(5): 359–373.
Көрген адамдардың саны: 152
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Хасенова М.Н., Хамидуллина З.Г., Абдрашидова С., Кокишева Г.А., Исаева Е.И., Марханова Н.Т., Турсунбекова Ж.У., Мукашева К.М., Алдабекова Г.У., Акетаева А.С., Хасенова А.Ж. Репродуктивті денсаулық туралы жоғары жасөспірім қыздардың ақпараттық бағалауы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 5 (Т.23). Б. 58-66. doi 10.34689/SH.2021.23.5.007Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ