ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫНДАҒЫ COVID-19 ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ТАЛДАУ
Кіріспе: Алғаш рет 2019 жылдың соңында хабарланған коронавирустық инфекция (COVID-19) әлемдік пандемияға ұласып, біздің қазіргі өміріміздің барлық аспектілеріне әсер етті.
Зерттеу мақсаты: Павлодар облысындағы COVID-19 эпидемиологиялық ерекшеліктерін зерделеу және талдау.
Материалдар мен әдістер. Зерттеу дизайны сипаттамалық ретроспективті зерттеу болып табылады. Мәліметтер Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығының ресми көздерінен алынды. Зерттеуге 30.06.2020 және 31.10.2021 аралығындағы кезеңде коронавирустық инфекция бойынша Павлодар облысының емдеу мекемелерінде амбулаторлық және стационарлық ем қабылдаған науқастар таңдалды. Зерттеу материалдары Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығының есептері.
Нәтижелері. Мақалада Павлодар облысында халықтың коронавирустық инфекциясымен сырқаттануы бойынша эпидемиологиялық деректер келтірілген. 2020 жылғы 30 маусымнан 2021 жылғы 31 қазанға дейін COVID-19 ауруының анықталған жағдайларының саны 29 443 адамды құрады. Егер пациенттерді жынысы бойынша қарастыратын болсақ, әйелдер (17 831 (60,56%)) ер адамдардан (11 612 (39,44%)) қарағанда едәуір көп болды. Науқастардың негізгі бөлігі 61 жастан 70 жасқа дейінгі жас категориясына жатады, ал ерлер мен әйелдердің ара-қатынасы 1:1.54 құрады. Стационарда болу ұзақтығы мен көрсетілетін стационарлық көмек түрі арасында статистикалық маңыздылығы табылды (p<0.001, VS-MPR*=2.135×10+22).
Қорытынды. Жүргізілген зерттеуде COVID-19 ауруына шалдыққан әйелдердің саны ер адамдардан қарағанда басым болды, осыған қарамастан, ерлер арасындағы өлім-жітім әйелдер өлімінің санынан басым болды. Зерттеуде пациенттердің тәулік бойы бақылауда болуымен салыстырғанда ерлер мен әйелдердің үйде емделу ұзақтығында айтарлықтай айырмашылықтар болған жоқ.
Едиль Д. Омарбеков1, https://orcid.org/0000-0001-5736-4866
Шолпан Е. Токанова1, http://orcid.org/0000-0003-0304-4976
Асель Ж. Байбусинова1, http://orcid.org/0000-0003-3447-6245
Ерлан А. Оспанов1, http://orcid.org/0000-0002-1344-5477
Айнур С. Крыкпаева1, http://orcid.org/0000-0001-7701-9832
1 «Семей Медицина Университеті» КеАҚ,
Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Новости Sputnik Казахстан. Два года пандемии COVID-19: хронология событий [Электронный ресурс] https://ru.sputnik.kz/20220311/dva-goda-pandemii-covid-19-khronologiya-sobytiy-23443376.html (дата обращения 17.01.2023).
2. Обзорно-аналитический портал Strategy 2050. Год пандемии: как Казахстан справлялся с коронавирусом [Электронный ресурс] https://strategy2050.kz/ru/news/god-pandemii-kak-kazakhstan-spravlyalsya-s-koronavirusom-/ (дата обращения 17.01.2023).
3. Ситуация с коронавирусом официально [Электронный ресурс] https://www.coronavirus2020.kz/ (дата обращения 17.01.2023).
4. Ahrenfeldt L.J., Otavova M., Christensen K., Lindahl-Jacobsen R. Sex and age differences in COVID-19 mortality in Europe // Wien Klin Wochenschr. 2021 Apr. 133(7-8):393-398. doi: 10.1007/s00508-020-01793-9. Epub 2020 Dec 22. PMID: 33351155; PMCID: PMC7755064.
5. Bauer P., Brugger J., König F. et al. An international comparison of age and sex dependency of COVID-19 deaths in 2020: a descriptive analysis // Sci Rep. 2021. 11. 19143. https://doi.org/10.1038/s41598-021-97711-8.
6. Bienvenu L.A., Noonan J., Wang X., Peter K. Higher mortality of COVID-19 in males: sex differences in immune response and cardiovascular comorbidities. Cardiovasc Res. 2020 Dec 1. 116(14):2197-2206. doi: 10.1093/cvr/cvaa284. PMID: 33063089; PMCID: PMC7665363.
7. Chams N., Chams S., Badran R., Shams A., Araji A., Raad M., Mukhopadhyay S., Stroberg E., Duval E.J., Barton L.M., Hajj Hussein I. COVID-19: A Multidisciplinary Review // Front Public Health. 2020 Jul 29. 8:383. doi: 10.3389/fpubh.2020.00383.
8. Chanana N., Palmo T., Sharma K., Kumar R., Graham B.B., Pasha Q. Sex-derived attributes contributing to SARS-CoV-2 mortality // Am J Physiol Endocrinol Metab. 2020 Sep 1. 319(3):E562-E567. doi: 10.1152/ajpendo.00295.2020. Epub 2020 Jul 29. PMID: 32726128; PMCID: PMC7473885.
9. Chiam T., Subedi K., Chen D., Best E., Bianco F.B., Dobler G., Papas M. Hospital length of stay among COVID-19-positive patients // J Clin Transl Res. 2021 Jun 5;7(3):377-385. PMID: 34239994. PMCID: PMC8259605.
10. Gebhard C., Regitz-Zagrosek V., Neuhauser H.K., Morgan R, Klein S.L. Impact of sex and gender on COVID-19 outcomes in Europe // Biol Sex Differ. 2020. 11(1):29. doi: 10.1186/s13293-020-00304-9.
11. Global Health 50/50. The COVID-19 Sex‐Disaggregated Data Tracker. https://globalhealth5050.org/the-sex-gender-and-covid-19-project/ (Accessed September 20, 2022).
12. Jin J.M., Bai P., He W., Wu F. et al. Gender Differences in Patients With COVID-19: Focus on Severity and Mortality // Front Public Health. 2020 Apr 29. 8:152. doi: 10.3389/fpubh.2020.00152. PMID: 32411652; PMCID: PMC7201103.
13. Korean Society of Infectious Diseases; Korean Society of Pediatric Infectious Diseases; Korean Society of Epidemiology; Korean Society for Antimicrobial Therapy; Korean Society for Healthcare-associated Infection Control and Prevention; Korea Centers for Disease Control and Prevention. Report on the Epidemiological Features of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Outbreak in the Republic of Korea from January 19 to March 2, 2020 // J Korean Med Sci. 2020 Mar 16. 35(10):e112. doi: 10.3346/jkms.2020.35.e112. PMID: 32174069; PMCID: PMC7073313.
14. Kremer H.J., Thurner W. Age Dependence in COVID-19 Mortality in Germany // Dtsch Arztebl Int. 2020 Jun 19. 117(25):432-433. doi: 10.3238/arztebl.2020.0432. PMID: 32885782; PMCID: PMC7490456.
15. Li Q., Guan X., Wu P., Wang X., Zhou L., Tong Y., Ren R., Leung K.S., et al. Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia // N Engl J Med. 2020 Mar 26. 382(13):1199-1207. doi: 10.1056/NEJMoa2001316. Epub 2020 Jan 29. PMID: 31995857; PMCID: PMC7121484.
16. O'Brien J., Du K.Y., Peng C. Incidence, clinical features, and outcomes of COVID-19 in Canada: impact of sex and age // J Ovarian Res. 2020 Nov 24. 13(1):137. doi: 10.1186/s13048-020-00734-4. Erratum in: J Ovarian Res. 2021 Apr 27. 14(1):58. PMID: 33234144; PMCID: PMC7684854.
17. Takahashi T., Ellingson M.K., Wong P. et al. Sex differences in immune responses that underlie COVID-19 disease outcomes // Nature. 588, 315–320 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2700-3.
18. The Novel Coronavirus Pneumonia Emergency Response Epidemiology Team. The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) - China, 2020. China CDC Wkly. 2020 Feb 21. 2(8):113-122. PMID: 34594836; PMCID: PMC8392929.
19. Tomáš Sobotka, Zuzanna Brzozowska, Raya Muttarak, Kryštof Zeman, Vanessa di Lego Age, gender and COVID-19 infections // med Rxiv 2020.05.24.20111765; doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.24.20111765.
20. Zhuo Wang, John S. Ji, Yang Liu, Runyou Liu, Yuxin Zha, Xiaoyu Chang, Lun Zhang et al. Survival analysis of hospital length of stay of novel coronavirus (COVID-19) pneumonia patients in Sichuan // China Xianping Wumed Rxiv 2020.04.07.20057299. Now published in PLOS ONE doi: 10.1371/journal.pone.0261216.
References [1-3]:
1. Novosti Sputnik Kazakhstan. Dva goda pandemii COVID-19: khronologiya sobytii [Two Years of the COVID-19 Pandemic: A Chronology of Events] [e-resources] https://ru.sputnik.kz/20220311/dva-goda-pandemii-covid-19-khronologija-sobytiy-23443376.html (accessed 01.17.2023).
2. Obzorno-analiticheskii portal Strategy 2050. God pandemii: kak Kazakhstan spravlyalsya s koronavirusom. [The Year of the Pandemic: How Kazakhstan Handled the Coronavirus] [e-resources] https://strategy2050.kz/ru/neshhs/god-pandemii-kak-kazakhstan-spravljalsja-s-koronavirusom-/ (accessed 01.17.2023).
3. Situatsiya s koronavirusom ofitsial'no [The Coronavirus Situation Officially] [e-resources] https://www.coronavirus2020.kz/ (accessed 01.17.2023).
Көрген адамдардың саны: 96
Мақалалар санаты:
COVID-19-өзекті тақырып
Библиографиялық сілтемелер
Омарбеков Е.Д., Токанова Ш.Е., Байбусинова А.Ж., Оспанов Е.А., Крыкпаева А.С. Павлодар облысындағы COVID-19 эпидемиологиялық ерекшеліктерін талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 1 (Т.25). Б. 26-32. doi 10.34689/SH.2023.25.1.003Ұқсас жариялымдар:
COVID-19 КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯСЫНЫҢ ПАНДЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ АРТЕРИЯЛЫҚ ГИПЕРТЕНЗИЯ АҒЫМЫ МЕН СЕМІЗДІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
КОРОНАВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯНЫҢ САЛДАРЫ: КОВИДТАН КЕЙІНГІ СИНДРОМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ПСИХИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
COVID-19 ПАНДЕМИЯСЫМЕН КҮРЕСУДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ: ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
SARS-COV-2-МЕН БАЙЛАНЫСТЫ КӨП ЖҮЙЕЛІ ҚАБЫНУ СИНДРОМЫ БАР БАЛАЛАРДЫҢ ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ
COVID-19 ДӘУІРІНДЕГІ ЕРЕСЕКТЕРДЕГІ ЖРВИ-ДІҢ АУЫР ФОРМАСЫНДА ЭНИСАМИЯ ЙОДИД ПРЕПАРАТЫНЫҢ ВИРУСҚА ҚАРСЫ ТИІМДІЛІГІ