БҰРЫНҒЫ СЕМЕЙ ЯДРОЛЫҚ СЫНАҚ ПОЛИГОН АЙМАҒЫНА ЖАТАТЫН ТҰРҒЫНДАРДАҒЫ ҚАЛҚАНША БЕЗ АУРУЫНЫҢ КЕЗДЕСУ ЖИІЛІГІ
Кіріспе. Мақалада бұрынғы Семей ядролық сынақ полигонына жақын орналасқан аймақтағы тұрғындардағы қалқанша без ауруына талдау жүргізілді. Семей аймағындағы қайғылы оқиғаның ерекшелігі, бірнеше рет жедел және созылмалы сәулеленудің аз және көп дозада болуымен және аймақтағы толығымен дезактивацияның болмауы, азық-түліктердің ауысуына байланысты тұрғындар денсаулығына белгілі бір мөлшердегі радиацияның ұзақ әсерлігін зерттеумен қорытындыланады. Заманауи көзқарастарға келісе отырып, радиоактивті йодтың салдарынан қалқанша безде (ҚБ) тиреоидиттер, қатерлі және қатерсіз түзілістер дамиды.
Зерттеу мақсаты: Бұрынғы Семей ядролық сынақ полигон аймағына жататын тұрғындардағы қалқанша без ауруларының және басқада эндокринді аурулардың кездесу жиілігімен ерекшеліктерін зерттеу.
Зерттеу әдістерімен материалдары: Қалқанша бездің эпидемиялық ерекшеліктерін зерттеу үшін осы аймаққа көлденең эпидемиологиялық зерттеу жүргізуді ұйымдастыру.
Қорытынды: Аутоиммунды тиреоидиттің, түйінді түзілістердің (24,3%±0,81 – 28,3%±0,9) жоғары жиілікте анықталғандығын ескере отырып, және тексерілген тұрғындар арасында гипотиреоздың (9,2%–42,1%) жоғары дәрежеде таралуына қарай, тексерілген аймақта қалқанша бездің патологиясының пайда болуына ионизирленген сәулеленудің маңызы зор деп қорытындылауға болады. Молекулярлы-генетикалық талдаудың күшімен зерттелетін аймақтағы тұрғындардағы қалқанша бездің жағдайына патогенетикалық негізде иондаушы радиацияның патологиялық әсер етуін егжей-тегжейлі зерттеу жүргізу, сонымен қатар зерттелетін аймақта тиреоидты патологияның алдын алу және ерте диагностикалаумен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Майра Ж. Еспенбетова, http://orcid.org/0000-0003-2318-4765
Жанар М. Жуманбаева, http://orcid.org/0000-0001-8941-862X
Айнур С. Крыкпаева, http://orcid.org/0000-0001-7701-9832
Жанар К. Заманбекова, http://orcid.org/0000-0003-3514-7144
Оксана А. Юрковская, http://orcid.org/0000-0002-6251-5574
Куралай Ш. Амренова, http://orcid.org/0000-0002-4350-2698
Гульнар М. Шалгумбаева, http://orcid.org/0000-0003-3310-4490
Наталья Е. Глушкова, http://orcid.org/0000-0003-1400-8436
Семей қаласының Мемлекеттік медицина университеті, Жалпы дәрігерлік тәжірибе бойынша интернатура кафедрасы, Қазақстан Республикасы
1. Апсаликов К.Н., Гусев Б.И., Пивина Л.М. и др. Заболевания щитовидной железы у населения Восточно-Казахстанской области, подвергшихся облучению при испытаниях ядерного оружия // Медицина. 2006. №2. С.58-61.
2. Биологические и эпидемиологические эффекты облучения в малых дозах и с низкой мощностью дозы. Материалы симпозиума. Версаль, Франция, 17-18 июня 1999г. М., 2003. С-458.
3. Гржибовский А.М., Иванов С.В. Поперечные (одномоментные) исследования в здравоохранении // Наука и Здравоохранение. 2015. № 2. С. 5-18.
4. Дедов И.И., Дедов В.И., Степаненко В.Ф. Радиационная эндокринология. М. 2000. С. 124-125.
5. Дедов И.И., Мельниченко Г.А., Фадеев В.Ф. Эндокринология. М.: Гэотар Медика, 2007. С-225.
6. Еспенбетова М.Ж. Изменение эндокринного статуса у жителей районов, прилегающих к Семипалатинскому полигону, как отдаленные последствия ядерных испытаний: Дисс. д-ра мед. наук. Алматы, 1994. С.56-59.
7. Жумадилов Ж.Ш., Мусинов Д.Р., Васьковский Г.Г. и др. Скрининг тиреоидной патологии для групп населения с повышенным риском: методические рекомендации. Алматы, 1999. С.40.
8. Жумадилов Ж.Ш., Жигитаев Т.Х., Батачарджи Д., Абишева Г.И. Совершенствование алгоритма скрининга и лечения при узловых заболеваниях щитовидной железы // Медицина. 2003. №3. С.70-71.
9. Зельцер М.Е., Базрбекова Р.Б., Абубакирова Ш.С., Кидирмаганбетова С.Л.,. Корнеева Е.В. Современные проблемы зобной эндемии в республике Казахстан. Здоровье и болезнь. Алматы, 2005. №2(39), С.5-8.
10. Зельцер М.Е., Базарбекова Р.Б. Мать и дитя в очаге йодного дефицита. Алматы, 1999. 179 с.
11. Килейников Д.В., Иванов А.Г. Анализ распространенности патологии щитовидной железы в Тверском регионе // Верхневолжский медицинский журнал. 2012. Т. 10. № 2. С.34-37.
12. Пищугина А.В., Белякова Н.А., Иванов А.Г., Лясникова М.Б. Распространённость и морфофункциональные особенности патологии щитовидной железы у жителей йододефицитного региона // Вестник Тверского государственного университета. Серия: Биология и экология. 2014. № 1. С.57-64.
13. Пищугина А.В., Белякова Н.А., Иванов А.Г., Лясникова М.Б. Особенности патологии щитовидной железы у работников промышленных предприятий йоддефицитного региона // Сибирский медицинский журнал (Иркутск). 2013. Т. 120. № 5. С.105-108.
14. Цыб А.Ф., Белякова Н.А., Дианов О.А. Эффективность органической формы йода в профилактике и лечении эндемического эутиреоидного зоба // Педиатрия. Журнал им. Г.Н. Сперанского. 2003. № 1. С.63.
15. Boelaert K., Franklyn J.A. Thyroid hormone in health and disease // J Endocrinol. 2005, V.187. P.1–15.
16. Сutekunst R. Martin-Teichert H. Iodine deficiency in Europe: A containing concern. New York, 1993. P.109-118.
17. Cardis E. et al. Cancer consequences of the Chernobyl accident: 20 years on //Journal of radiological protection. – 2006. V. 26(2). P.127.
18. Canaris G.J. et al. The Colorado thyroid disease prevalence study // Arch. Intern. Med. 2000. V. 160(4). P.526–534.
19. David S. Cooper, Gerard M. Doherty, Bryan R. Haugen, Richard T. Kloos et al. Management guidelines for patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer // Thyroid, 2006, V.16 (2), Р.1-33.
20. Eszlinger M., Krohn K., Hauptmann S., Dralle H., Giordano T.J., Paschke R. Perspectives for improved and more accurate classification of thyroid epithelial tumors // J Clin Endocrinol Metab. 2008, V.93. P.3286–3294.
21. Hollowell J.G. at al. Serum thyrotropin, thyroxine and thyroid antibodies in the United States population (1988 to 1994): National Health and Nutrition Examination Survey (NHANESIII) // J. Clin. Endocrinol. Metab. 2002. V. 87. P. 488–499.
22. Ladenson P.W. Cardiovascular consequences of subclinical thyroid dysfunction: more smoke but no fire // Ann Intern Med. 2008, V.148. P.880–881.
23. Lyon J.L., Alder S.C., Stone M.B., et al. Thyroid disease associated with exposure to the Nevada nuclear weapons test site radiation: a reevaluation based on corrected dosimetry and examination data // Epidemiology. 2006, V.17. P.604–614.
24. Mazzaferri E.L. et al. Current approaches to primary therapy for papillary and follicular thyroid cancer // J. Clin. Endocrinol. Metab. 2001. V.86. P.1447–1463.
25. Sawin C.T. et al. The aging thyroid. Thyroid defi ciency in the Framingham Study // Arch. Intern. Med. 1985. V. 145. P.1386–1388.
26. Surks M.I., Ortiz E., Daniels G.H., Sawin C.T., Col N.F., Cobin R.H., Franklyn J.A., Hershman J.M., Burman K.D., Denke M.A., Gorman C., Cooper R.S., Weissman N.J. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management // JAMA. 2004, V.291. P.228–238.
27. Surks M.I., Hollowell J.G. Age-specific distribution of serum thyrotropin and antithyroid antibodies in the US population: implications for the prevalence of subclinical hypothyroidism // J Clin Endocrinol Metab. 2007, V.92. P.4575–4582.
28. Tunbridge W.M. et al. The spectrum of thyroid disease in a community: the Whickham survey // Clin. Endocrinol. 1977. V. 7(6). P.481–493.
29. Tronko M.D., Brenner A.V., Olijnyk V.A., et al. Autoimmune thyroiditis and exposure to iodine 131 in the Ukrainian cohort study of thyroid cancer and other thyroid diseases after the Chornobyl accident: results from the first screening cycle (1998–2000) // J Clin Endocrinol Metab. 2006, V.91. P.4344–4351.
30. Vanderpump M.P. et al. Epidemiology and prevention of clinical and subclinical hypothyroidism // Thyroid. 2002. V. 12. P.839–847.
31. Hollowell J.G. et al. Serum TSH, T(4), and thyroid antibodies in the United States population (1988 to 1994): National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III) // J. Clin. Endocrinol. Metab. 2000. V. 87(2). P.489–499.
References:
1. Apsalikov K.N., Gusev B.I., Pivina L.M. i dr. Zabolevaniya shhitovidnoi zhelezy u naseleniya Vostochno-Kazakhstanskoi oblasti, podvergshihsya oblucheniyu pri ispytaniyakh yadernogo oruzhiya [Thyroid disease in the population of the East Kazakhstan area, exposed in the tests of nuclear weapons]. Meditsina [Medicine]. 2006, 2. pp. 58-61
2. Biologicheskie i jepidemiologicheskie jeffekty obluchenija v malyh dozah i s nizkoj moshhnost'ju dozy. Materialy simpoziuma [Epidemiological and biological effects of irradiation in small doses and low dose rate. Materials symposium]. Versal', Frantsiya, 17-18 iyunya 1999g. M., 2003. – 458 p.
3. Grzhibovskij A.M., Ivanov S.V. Poperechnye (odnomomentnye) issledovaniya v zdravookhranenii [Cross-sectional study in healthcare]. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2015, 2. pp. 5-18.
4. Dedov I.I., Dedov V.I., Stepanenko V.F. Radiatsionnaya endokrinologiya [Radiation endocrinology]. M. 2000. pp.124-125.
5. Dedov I.I., Mel'nichenko G.A., Fadeev V.F. Endokrinologiya [Endocrinology]. M.: Gjeotar Medika, 2007. 225p.
6. Espenbetova M.Zh. Izmenenie endokrinnogo statusa u zhitelei raionov, prilegayushhikh k Semipalatinskomu poligonu, kak otdalennye posledstviya yadernykh ispytanii (dokt. diss.) [Changing the endocrine status of the residents of the areas adjacent to the Semipalatinsk test site, as the long-term consequences of nuclear tests. Doct. Diss.] - Almaty, 1994. pp.56-59.
7. Zhumadilov Zh.Sh., Musinov D.R., Vas'kovskij G.G. i dr. Skrining tireoidnoi patologii dlya grupp naseleniya s povyshennym riskom: metodicheskie rekomendatsii [Screening for thyroid disease for populations at higher risk: methodical recommendations]. Almaty, 1999. p.40
8. Zhumadilov Zh.Sh., Zhigitaev T.H., Batachardzhi D., Abisheva G.I. Sovershenstvovanie algoritma skrininga i lecheniya pri uzlovykh zabolevaniyakh shhitovidnoi zhelezy [Improving the algorithm of screening and treatment for nodular thyroid diseases]. Meditsina [Medicine]. 2003, 3. pp.70-71.
9. Zel'cer M.E., Bazrbekova R.B., Abubakirova Sh.S., Kidirmaganbetova S.L.,. Korneeva E.V Sovremennye problemy zobnoi endemii v Respublike Kazahstan [Modern problems of endemic goiter in the Republic of Kazakhstan]. Zdorov'e i bolezn' [Health and disease]. Almaty, 2005, 2(39). pp.5-8.
10. Zel'cer M.E, Bazarbekova R.B. Mat' i ditya v ochage iodnogo defitsita [Mother and Child in the source of iodine deficiency]. Almaty, 1999. 179 p.
11. Kileinikov D.V., Ivanov A.G. Analiz rasprostranennosti patologii shhitovidnoi zhelezy v Tverskom regione [Analysis of the prevalence of thyroid disease in the Tver region]. Verhnevolzhskii meditsinskii zhurnal [The Upper Volga Medical Journal]. 2012, 10(2). pp. 34-37.
12. Pishhugina A.V., Belyakova N.A., Ivanov A.G., Lyasnikova M.B. Rasprostranennost' i morfofunktsional'nye osobennosti patologii shhitovidnoi zhelezy u zhitelei iododefitsitnogo regiona [Prevalence and morphological and functional features of thyroid disease among residents of iodine deficiency in the region]. Vestnik Tverskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya: Biologiya i ekologiya [Bulletin of the Tver State University. Series: Biology and Ecology]. 2014, 1. pp. 57-64.
13. Pishhugina A.V., Belyakova N.A., Ivanov A.G., Lyasnikova M.B. Osobennosti patologii shhitovidnoi zhelezy u rabotnikov promyshlennykh predpriyatii ioddefitsitnogo regiona [Features of thyroid disease in industrial workers iodine-deficient region]. Sibirskii meditsinskii zhurnal (Irkutsk) [Siberian Medical Journal (Irkutsk)]. 2013, 120(5). pp. 105-108.
14. Cyb A.F., Belyakova N.A., Dianov O.A. Effektivnost' organicheskoi formy joda v profilaktike i lechenii endemicheskogo eutireoidnogo zoba [The effectiveness of the organic forms of iodine in the prevention and treatment of endemic goiter euthyroid]. Pediatriya. Zhurnal im. G.N. Speranskogo [Pediatrics. Journal named after G.N. Speranskii]. 2003, 1. p. 63.
Количество просмотров: 694
Категория статей:
Оригинальные исследования
Библиографическая ссылка
Еспенбетова М.Ж., Жуманбаева Ж.М., Крыкпаева А.С., Заманбекова Ж.К., Юрковская О.А., Амренова К.Ш., Шалгумбаева Г.М., Глушкова Н.Е. Частота встречаемости патологии щитовидной железы у жителей территорий, прилегающих к бывшему Семипалатинскому испытательному ядерному полигону / / Наука и Здравоохранение. 2016. №6. С. 80-88. Espenbetova M.Zh., Zhumanbayeva Zh.M., Krykpayeva A.S., Zamanbekova Zh.K., Yurkovskaya O.A., Amrenova K.Sh., Shalgumbayeva G.M., Glushkova N.E. The frequency of occurrence of thyroid pathology in residents of the territories adjacent to the former Semipalatinsk nuclear test site. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016, 6, pp. 80-88. Еспенбетова М.Ж., Жуманбаева Ж.М., Крыкпаева А.С., Заманбекова Ж.К., Юрковская О.А., Амренова К.Ш., Шалгумбаева Г.М., Глушкова Н.Е. Бұрынғы Семей ядролық сынақ полигон аймағына жататын тұрғындардағы қалқанша без ауруының кездесу жиілігі / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2016. №6. Б. 80-88.Похожие публикации:
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ОПТИМИЗАЦИЯ РЕЗУЛЬТАТОВ АУТОДЕРМОПЛАСТИКИ ПРИ ЛЕЧЕНИИ ГРАНУЛИРУЮЩИХ ГНОЙНЫХ РАН
BASICS OF REHABILITATION OF CHILDREN AFTER OPERATIONS ON THE COLON AND ANORECTAL AREA
HEALTH INDICATORS OF FIRST-YEAR-OF-LIFE CHILDREN IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN FOR 2013-2022
ОЦЕНКА УДОВЛЕТВОРЕННОСТИ ТРУДОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ ВРАЧЕЙ АНЕСТЕЗИОЛОГОВ-РЕАНИМАТОЛОГОВ ГОРОДА АСТАНА