D ДӘРУМЕН РЕЦЕПТОРЫ BSMI, APAI ПОЛИМОРФИЗМДЕРІНІҢ ЕРЕСЕК АДАМДАРДАҒЫ СҮЙЕК ТІНІНІҢ МИНЕРАЛЬДЫ ТЫҒЫЗДЫҒЫНЫҢ ТӨМЕНДЕУІНЕ ӘСЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Кіріспе. Остеопороз сыну қауіптілігі мен сүйектің жоғары сынғыштығына әкелетін, сүйектің минеральды тығыздығының төмендеуімен сипатталатын қаңқаның жүйелі ауруы болып табылады. Остеопороздың жоғары таралымы 18,3% құрайды. Жыныс пен генетика остеопороздың модифицирленбеген (өзгермейтін) қауіп факторларына жатқызылады, сонымен қатар басқа факторлар модифицирленген, яғни өзгермелі факторларға жатқызылады, мысалы, емдәм, физикалық белсенділік және өмір сүру салты. VDR генетикалық өзгергіштігінің ОП патогенезіндегі маңызы әлі толық зерттелмеген. Соңғы жылдары VDR гені мен остеопороз даму қаупі арасындағы байланысты анықтау үшін көптеген зерттеулер жүргізілді, ол остеопорозбен генетикалық байланыста этникалық айырмашылықтың болуын болжамдайды. Бірақ әлі де өткізілген зерттеулер нәтижелерінде оның әсері бойынша толық дәлел жоқ.
Шолудың мақсаты бұл D дәрумені маңыздылығы мен сүйектің минеральды тығыздығы төмендеуіне BsmI, ApaI полиморфизмдерінің байланысын анықтау.
Әдістері. Іздеу стратегиясы: PubMed, Google Academy электронды базаларында "остеопороз", "BsmI", "ApaI", "VDR гені", "сүйектің минералды тығыздығы", "D дәрумені" түйін сөздер бойынша жүйелі іздеу жүргізілді. Бұл іздеу 2014 жылдан 2024 жылға дейін жарияланған ағылшын тіліндегі зерттеулермен шектелді.Барлығы 24 мақалаға шолу жасалынды. Шолу жүргізу барысында авторлар талаптарға сай келетін мақалаларды жинақтап, сай келмейтін мақалаларды алып тастады.
Қорытынды. Әртүрлі популяцияларда жүргізілген зерттеу нәтижелерінде VDR генінің сүйектің минеральды тығыздығына әсері анықталғанымен, бұл салада туындаған көптеген сұрақтар соңына дейін зерттелмеген. VDR гені полиморфизмдерін зерттеу әртүрлі популяцияларда сүйектің минеральды тығыздығына әсерін анықтау әр алуан нәтиже көрсетуі мүмкін екені дәлелденген.
Maдина Maдиева1, https://orcid.org/0000-0001-6431-9713
Алида Каскабаева1, https://orcid.org/0000-0002-5184-214X
Нургуль Культуманова1, https://orcid.org/0009-0005-2475-2009
Гульжан Берсимбекова1, https://orcid.org/0000-0002-9416-5054
Гульнур Канапиянова1, https://orcid.org/0000-0002-8102-5220
Жанна Сарманова1, https://orcid.org/0009-0000-4728-511X
Макпал Сабыркызы1, https://orcid.org/0009-0006-8902-7593
1 «Семей медицина университеті» КЕАҚ,
Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Ahmad I., Jafar T., Mahdi F. et al. Association of Vitamin D Receptor (FokI and BsmI) Gene Polymorphism with Bone Mineral Density and Their Effect on 25-Hydroxyvitamin D Level in North Indian Postmenopausal Women with Osteoporosis. Indian J Clin Biochem. 2018. 33(4):429-437. https://doi.org/10.1007/s12291-017-0706-x
2. Ansari M.G.A., Mohammed A.K., Wani K.A., Hussain S.D., Alnaami A.M., Abdi S., Aljohani N.J., Al-Daghri N.M.. Vitamin D. Receptor Gene Variants Susceptible to Osteoporosis in Arab Post-Menopausal Women. Curr Issues Mol Biol. 2021 Sep 27. 43(3):1325-1334. https://doi.org/10.3390/cimb43030094
3. Chen B., Zhu W.F., Mu Y.Y., Liu B., Li H.Z., He X.F. Association between vitamin D receptor BsmI, FokI, and Cdx2 polymorphisms and osteoporosis risk: an updated meta-analysis. Biosci Rep. 2020 Jul 31.40(7):BSR20201200. doi: 10.1042/BSR20201200.
4. Dehghan M., Pourahmad-Jaktaji R. The Effect of Some Polymorphisms in Vitamin D Receptor Gene in Menopausal Women with Osteoporosis. J Clin Diagn Res. 2016 Jun. 10(6):RC06-10. doi: 10.7860/JCDR/2016/17147.8006
5. Fleet J.C. Vitamin D-Mediated Regulation of Intestinal Calcium Absorption. Nutrients. 2022 Aug 16.14(16):3351. https://doi.org/10.3390/nu14163351.
6. Gao J., Wang L., Zhu J. Influence of BsmI polymorphism in vitamin D receptor gene on the risk of fracture in Caucasian populations: a meta-analysis. Int J Clin Exp Med. 2015 Jan 15;8(1):589-97.
7. Gasperini B., Visconti V.V., Ciccacci C., Falvino A., Gasbarra E., Iundusi R., Brandi M.L., Botta A., Tarantino U. Role of the Vitamin D Receptor (VDR) in the Pathogenesis of Osteoporosis: A Genetic, Epigenetic and Molecular Pilot Study. Genes (Basel). 2023 Feb 21.14(3):542. https://doi.org/10.3390/genes14030542
8. Huang Y., Qiu N., Wang Y., Ouyang W., Liang M. Gene detection of VDR BsmI locus and its approteins, genes and growthplication in rational drug use in patients with osteoporosis. Per Med. 2024.21(4):219-225 https://doi.org/10.1080/17410541.2024.2366152
9. Israr Ahmad, Tabrez Jafar, Farzana Mahdi, Keerti Ameta, Md. Arshad, Siddharth Kumar Das, Shah Waliullah, Imran Rizvi, Abbas Ali Mahdi. Association of vitamin D receptor gene polymorphism (TaqI and Apa1) with bone mineral density in North Indian postmenopausal women. Gene, Volume 659, 2018, Pages 123-127, ISSN 0378-1119, https://doi.org/10.1016/j.gene.2018.03.052.
10. Kanis J.A., McCloskey E.V., Harvey N.C., Johansson H., Leslie W.D. Intervention Thresholds and the Diagnosis of Osteoporosis. J Bone Miner Res. 2015 Oct.30(10):1747-53. doi: 10.1002/jbmr.2531.
11. Marozik P., Rudenka A., Kobets K., Rudenka E. Vitamin D. Status, Bone Mineral Density, and VDR Gene Polymorphism in a Cohort of Belarusian Postmenopausal Women. Nutrients. 2021.13(3):837. Published 2021 Mar 4. https://doi.org/10.3390/nu13030837
12. Marozik P.M., Tamulaitiene M., Rudenka E. et al. Association of Vitamin D Receptor Gene Variation With Osteoporosis Risk in Belarusian and Lithuanian Postmenopausal Women. Front Endocrinol (Lausanne). 2018. 9:305. Published 2018 Jun 5. https://doi.org/10.3389/fendo.2018.00305
13. Meng D., Ding X., Lan J., et al. Association of vitamin D receptor ApaI gene polymorphism with osteoporosis susceptibility in postmenopausal Han Chinese women in Xinjiang. Biomed Rep. 2018. 9(6):483-490. https://www.spandidos-publications.com/10.3892/br.2018. doi.org/10.3892/br.2018.1155
14. Moran J.M., Pedrera-Canal M., Rodriguez-Velasco F.J., Vera V., Lavado-Garcia J.M., Fernandez P., Pedrera-Zamorano J.D. Lack of association of vitamin D receptor BsmI gene polymorphism with bone mineral density in Spanish postmenopausal women. PeerJ. 2015 Jul 2. 3:e953. doi: 10.7717/peerj.953.
15. Mu Y.Y., Liu B., Chen B., Zhu W.F., Ye X.H., Li H.Z., He X.F. Evaluation of Association Studies and an Updated Meta-Analysis of VDR Polymorphisms in Osteoporotic Fracture Risk. Front Genet. 2022 Jan 7.12:791368. doi: 10.3389/fgene.2021.791368.
16. Rashki Kemmak A., Rezapour A., Jahangiri R., Nikjoo S., Farabi H., Soleimanpour S. Economic burden of osteoporosis in the world: A systematic review. Med J Islam Repub Iran. 2020 Nov 12. 34:154 https://doi.org/10.34171/mjiri.34.154
17. Techapatiphandee M., Tammachote N., Tammachote R., Wongkularb A., Yanatatsaneejit P. "VDR and TNFSF11 polymorphisms are associated with osteoporosis in Thai patients". Biomedical Reports 9, no. 4 (2018): 350-356. https://doi.org/10.3892/br.2018.1137
18. Wang Q., Zhao Sh., Zhou Ya., Zhang Ch. Lack of association between vitamin D receptor genes BsmI as well as ApaI polymorphisms and osteoporosis risk: A pooled analysis on Chinese individuals. https://doi.org/10.1111/1756-185X.13282
19. Wawrzyniak A., Skrzypczak-Zielińska M., Michalak M., Kaczmarek-Ryś M., Ratajczak A.E., Rychter A.M., Skoracka K., Marcinkowska M., Słomski R., Dobrowolska A., Krela-Kaźmierczak I. Does the VDR gene polymorphism influence the efficacy of denosumab therapy in postmenopausal osteoporosis? Front Endocrinol (Lausanne). 2023 Jan 13. 13:1063762. https://doi.org/10.3389/fendo.2022.1063762
20. Wu F., Zhou D., Shen G., Cui Y., Lv Q., Wei F. Association of VDR and OPG gene polymorphism with osteoporosis risk in Chinese postmenopausal women. Climacteric. 2019 Apr. 22(2):208-212. https://doi.org/10.1080/13697137.2018.1554643.
21. Yaghoobi M.M., Samare Gholami A. Association of rs4516035 Polymorphism with Osteoporosis in the Southeastern Iranian Population: A Case-Control Study. J Res Health Sci. 2024. 24(1):e00603. https://doi.org/10.34172/jrhs.2024.138
22. Yang L., Wu L., Fan Y., Ma J. Associations among four polymorphisms (BsmI, FokI, TaqI and ApaI) of vitamin D receptor gene and end-stage renal disease: a meta-analysis. Arch Med Res. 2015 Jan. 46(1):1-7. https://doi.org/10.1016/j.arcmed.2014.11.017
23. Yu M., Chen G.Q., Yu F. Lack of association between vitamin D receptor polymorphisms ApaI (rs7975232) and BsmI (rs1544410) and osteoporosis among the Han Chinese population: A meta-analysis. Kaohsiung J Med Sci. 2016. 32(12):599-606. https://doi.org/10.1016/j.kjms.2016.10.002
24. Zhang L., Yin X., Wang J., Xu D., Wang Y., Yang J., Tao Y., Zhang S., Feng X., Yan C. Associations between VDR Gene Polymorphisms and Osteoporosis Risk and Bone Mineral Density in Postmenopausal Women: A systematic review and Meta-Analysis. Sci Rep. 2018 Jan 17. 8(1):981. https://doi.org/10.1038/s41598-017-18670-7
Көрген адамдардың саны: 5
Мақалалар санаты:
Әдебиетке шолу
Библиографиялық сілтемелер
Maдиева M., Каскабаева А., Культуманова Н., Берсимбекова Г., Канапиянова Г., Сарманова Ж., Сабыркызы М. D дәрумен рецепторы BsmI, ApaI полиморфизмдерінің ересек адамдардағы сүйек тінінің минеральды тығыздығының төмендеуіне әсері. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (6). Б. 160-176. doi 10.34689/SH.2024.26.6.017Авторизируйтесь для отправки комментариев