АСҚАЗАН ОБЫРЫНЫҢ ЭТИОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ҚАУІІТІ ФАКТОРЛАРЫНА ЗАМАНАУИ КӨЗҚАРАС. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ
Өзектілігі: Асқазан обыры жыныс ерекшелігіне қарамастан, дүние жүзі обыр дерттемесі бойынша өлім көрсеткіші алдыңғы қатарында. Әдебиеттік шолуда асқазан обырының эпидемиология бойынша соңғы мәліметтері, обыр дамуына қауіп себептерінің сипаттамасы: сыртқы орта ерекшелігі, инфекциялық дерт, жайсыз тамақтану мен өмір сүру салты баяндалған. Сонымен қоса тұқымқуалау ерекшелігі және скрининг бағдарламасы жөнінде қысқаша мәліметтер енгізілген.
Мақсаты: Асқазан обырының алдыңғы қатарлы қауіп себептерінің этиологиясы бойынша әдебиеттік шолу сипаттау.
Ізденіс стратегиясы: Globocan, PubMed, CochraneLibrary,Medscape (Medline), ResearchGate және электронды кітапхана CyberLeninka web-жүйелерінде ізденіс пен ғылыми жарияларымының мәліметтер базасында анализ жасалды. Зерттеу тереңдігі 20 жыл құрайды. 2000 жылдан - 20018 жылдары қосымша 2019 жыл мақалаларыда қарастырылған. Дәлелді медицина құрылымына сай әдебиеттік шолуға: Рандомизирленген қортындылар және үлкен популяциялы когортты зерттеулер (15); мета анализ (14), систематикалық шолу (7). Енгізілмеді: «Кейс-репорт» баяндамалары, есептердің түйіндемесі, жеке хабарламалар мен газет жарияланымдар. Барлығы 119 мақала талданды, олардың 71-і осы шолуда қамтылды.
Нәтижесі: Қазіргі тұжырымдамалар бойынша асқазан қатерлі ісігің бастауыш рөлі негізінде инфекция, қолайсыз экологиялық жағдай, зиянды өмір салты және тұқымқуалаушылық бейімділік болып табылатын ортақ, көп себепті дертке жатады.
Қорытынды: Асқазанның қатерлі ісігін дамуында жеке фактордың рөлің бөліп көрсету мүмкін емес. Жоғары қауіп тобына зиянды тағамдарды тұтынуға және экологиялық тұрғыдан қолайсыз аудандарда өмір сүруге бағытталған, білім деңгейі төмен және әлеуметтік-экономикалық мәртебесі төмен жиі созылмалы H.pylorі инфекциясы ауруымен ауыратын адамдар кіреді. Жоғары қауіп тобына ұшыраған адамдар арасында скрининг бағдарламасын жүргізу клиникалық және экономикалық бағытта өзін ақтайды.
1. Обзор скрининга рака – КазНИОиР. http://onco.kz/ru/o-rake/skrining/obzor-skrininga-raka/ (Дата обращения: 19.04.2019).
2. Заридзе Д.П. Эпидемиология и этиология злокачественных заболеваний Канцерогенез. – M.: Научный мир, 2000; С. 26–56.
3. Akiba S., Koriyama C., Herrera-Goepfert R., Eizuru Y. Epstein-Barr virus associated gastric carcinoma: epidemiological and clinicopathological features // Cancer Sci. 2008; 99: 195–201.
4. Areia M., Carvalho R., Cadime A.T. et al. Screening for gastric cancer and surveillance of premalignant lesions: a systematic review of cost-effectiveness studies // Helicobacter. 2013; 18: 325–337.
5. Bagnardi V., Rota M., Botteri E., et al. Alcohol consumption and site-specific cancer risk: a comprehensive dose-response meta-analysis // Br J Cancer. 2015; 112: 580-593.
6. Bevan R., Young C., Holmes P., et al. Occupational cancer in Britain. Gastrointestinal cancers: liver, oesophagus, pancreas and stomach // Br J Cancer. 2012: 107: 33-40.
7. Bonequi P., Meneses-González F., Correa P., Rabkin C.S., Camargo M.C. (2013). Risk factors for gastric cancer in Latin-America: a meta-analysis //Cancer Causes Control. 2013; 24: 217–231.
8. Bravo L.E., van Doorn L.J., Realpe J.L., Correa P. Virulence-associated genotypes of Helicobacter pylori: do they explain the African enigma? // Am J Gastroenterol. 2002; 97: 2839–2842.
9. Bray F., Ferlay J., Soerjomataram I., Siegel R.L. et al. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries // CA Cancer J Clin. 2018; 68(6): 394‐424.
10. Brown L.M. and Devesa S.S. Epidemiologic trends in esophageal and gastric cancer in the United States // Surg Oncol Clin North Am. 2002; 11: 235-256.
11. Caldas C., Carneiro F., Lynch H.T. et al. Familial gastric cancer: overview and guidelines for management // J Med Genet. 1999; 36: 873-880.
12. Camargo M.C., Goto Y., Zabaleta J. et al. Sex hormones, hormonal interventions, and gastric cancer risk: a meta-analysis // Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2012; 21: 20–38.
13. Camargo M.C., Kim W.H., Chiaravalli A.M., et al. Improved survival of gastric cancer with tumour Epstein-Barr virus positivity: an international pooled analysis // Gut. 2014; 63(2): 236-243.
14. Cancer Information Service. Cancer statistics in Japan 2013. Available at: http://ganjoho.jp/. Accessed August 6, 2015.
15. Carrascal E., Koriyama C., Akiba S., et al. Epstein-Barr virus-associated gastric carcinoma in Cali, Colombia // Oncol Rep. 2003; 10: 1059–1062.
16. Chen Y., Liu L., Wang X. et al. Body mass index and risk of gastric cancer: a metaanalysis of a population with more than ten million from 24 prospective studies // Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2013; 22: 1395–1408.
17. Choi I.J. Gastric cancer screening and diagnosis // Korean J Gastroenterol. 2009; 54: 67–76.
18. Choi K.S., Kwak M.S., Lee H.Y. et al. Screening for gastric cancer in Korea: population-based preferences for endoscopy versus upper gastrointestinal series // Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2009; 18: 1390–1398.
19. Cogliano V.J., Baan R., Straif K., et al. Preventable exposures associated with human cancers // J Natl Cancer Inst. 2011; 103: 1827-1839.
20. Cover T.L., Blaser M.J. Helicobacter pylori in health and disease // Gastroenterology. 2009; 136: 1863–1873.
21. Derakhshan M.H., Liptrot S., Paul J. et al. Oesophageal and gastric intestinal-type adenocarcinomas show the same male predominance due to a 17 year delayed development in females // Gut. 2009; 58: 16–23.
22. Dong H., Jin X., Hu J., et al. High γ-radiation sensitivity is associated with increased gastric cancer risk in a Chinese Han population: A case-control analysis // PLoS One. 2013; 7: e43625.
23. Ferlay J., Shin H.R., Bray F. et al. Estimates of worldwide burden of cancer in 2008: GLOBOCAN 2008 // Int J Cancer. 2010; 127: 2893-2917.
24. Fiolet T., Srour B., Sellem L., et al. Consumption of ultra-processed foods and cancer risk: results from NutriNet-Santé prospective cohort // BMJ. 2018; 360: k322.
25. Freedman N.D., Subar A.F., Hollenbeck A.R et al. Fruit and vegetable intake and gastric cancer risk in a large United States prospective cohort study // Cancer Causes Control. 2008; 19: 459–467.
26. GBD Diet Collaborators. Health Effects of Dietary Risks in 195 Countries, 1990-2017: a Systematic Analysis for the Global Burden of Disease Study 2017 //The Lancet. Published: April 03, 2019. Doi: https://doi.org/10.1016/SO140-6736(19)30041-8.
27. Gonzalez C.A., Lujan-Barroso L., Bueno-de-Mesquita H.B. et al. Fruit and vegetable intake and the risk of gastric adenocarcinoma: a re-analysis of the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-EURGAST) study after a longer follow-up // Int J Cancer. 2012; 131: 2910–2919.
28. Gonzalez C.A., Pera G., Agudo A., et al. Smoking and the risk of gastric cancer in the European Prospective Investigation Into Cancer and Nutrition (EPIC) // Int J Cancer. 2003; 107: 629–634.
29. Guilford P., Blair V., More H., Humar B. A short guide to hereditary diffuse gastric cancer // Hered Cancer Clin Pract. 2007; 5: 183–194.
30. Hackethal V., Barclay L. Is Ultraprocessed Food Tied to Higher Mortality? // CME (Medscape) / ABIM / MOC / CE. Released: March 7, 2019.
31. Hamashima C., Shibuya D., Yamazaki H. et al. The Japanese guidelines for gastric cancer screening // Jpn J Clin Oncol. 2008; 38: 259–267.
32. Helicobacter and Cancer Collaborative Group. Gastric cancer and Helicobacter pylori. A combined analysis of 12 case control studies nested within prospective cohorts // Gut. 2001; 49: 347–353.
33. Holcombe C. Helicobacter pylori: the African enigma // Gut. 1992; 33: 429–431.
34. Hoyo C., Cook M.B., Kamangar F., Freedman N.D. et al. Body mass index in relation to oesophageal and oesophagogastric junction adenocarcinomas: a pooled analysis from the International BEACON Consortium // Int J Epidemiol. 2012; 41: 1706–1718.
35. Hwang S.W., Lee D.H., Lee S.H. et al. Preoperative staging of gastric cancer by endoscopic ultrasonography and multidetector-row computed tomography // J Gastroenterol Hepatol. 2010; 25: 512-518.
36. Jakszyn P., Bingham S., Pera G. Endogenous versus exogenous exposure to N-nitrosocompounds and gastric cancer risk in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPICEURGAST) study // Carcinogenesis. 2006; 27: 1497-1501.
37. Ji J., Hemminki K. Socio-economic and occupational risk factors for gastric cancer: a cohort study in Sweden // Eur J Cancer Prev. 2006; 15: 391-397.
38. Kamangar F., Karimi P. The state of nutritional epidemiology: why we are still unsure of what we should eat? // Arch Iran Med. 2013; 16: 483–486.
39.Kaneko S., Yoshimura T. Time trend analysis of gastric cancer incidence in Japan by histological types, 1975-1989 // Br J Cancer. 2001; 84: 400-405.
40. Karimi P., Islami F., Anandasabapathy S. et al. Gastric cancer: descriptive epidemiology, risk factors, screening and prevention // Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2014; 23: 700–713.
41. Key T.J. Fruit and vegetables and cancer risk // Br J Cancer. 2011; 104: 6–11.
42. Korean Statistical Information Service. Cancer registration statistics in 2012. Available at: http://kosis.kr/. Accessed July 15, 2015.
43. Lauren P. The two histological main types of gastric carcinoma: diffuse and so-called intestinal-type carcinoma: an attempt at a histo-clinical classification // Acta Pathol Microbiol Scand. 1965; 64: 31-49.
44. Lee Y.Y., Derakhshan M.H. Environmental and lifestyle risk factors of gastric cancer // Arch Iran Med. 2013; 16: 358-365.
45. Leung W.K., Wu M.S., Kakugawa Y. et al. Screening for gastric cancer in Asia: current evidence and practice // Lancet Oncol. 2008; 9: 279–287.
46. Ma J.L., Zhang L., Brown L.M. et al. Fifteen year effects of Helicobacter pylori, garlic, and vitamin treatments on gastric cancer incidence and mortality // J Natl Cancer Inst. 2012; 104: 488–492.
47. Ma K., Baloch Z., He T.T., Xia X. Alcohol consumption and gastric cancer risk: A meta-analysis // Med Sci Monit. 2017; 23: 238–246.
48. Mamyrbayev A., Dyussembayeva N., Ibrayeva L., et al. Features of Malignancy Prevalence among Children in the Aral Sea Region // Asian Pac J Cancer Prev. 2016; 17(12): 5217-5221.
49. Mesri E.A., Feitelson M. and Munger K. Human Viral Oncogenesis: A Cancer Hallmarks Analysis // Cell Host Microbe. 2014;15(3): 266–282.
50. Morton L.M., Dores G.M., Curtis R.E., et al. Stomach cancer risk after treatment for Hodgkin lymphoma // J Clin Oncol. 2013; 31: 3369–3377.
51. Murphy G., Pfeiffer R., Camargo M.C., Rabkin C.S. Meta-analysis shows that prevalence of Epstein-Barr virus-positive gastric cancer differs based on sex and anatomic location // Gastroenterology. 2009; 137: 824–833.
52. Oliveira C, Seruca R, Carneiro F. Genetics, pathology, and clinics of familial gastric cancer // Int J Surg Pathol. 2006;14: 21–33.
53. Parkin D.M. Cancers attributable to infection in the UK in 2010 // Br J Cancer. 2011; 105: 49-56.
54. Parkin D.M., Boyd L., Walker L.C. The fraction of cancer attributable to lifestyle and environmental factors in the UK in 2010 // Br J Cancer. 2011; 105: 77-81.
55. Piazuelo M.B., Epplein M., Correa P. Gastric cancer: an infectious disease // Infect Dis Clin N Am. 2010; 24: 853–869.
56. Pinky T., Pawan L., Pranav N., Ensink H.J. The risk of cancer as a result of elevated levels of nitrate in drinking water and vegetables in Central India // J Water Health. 2017; 15(4): 602-614.
57. Preston D.L., Ron E., Tokuoka S., et al. Solid cancer incidence in atomic bomb survivors:1958–1998 // Radiat Res. 2007; 168: 1–64.
58. Raj A., Mayberry J.F., Podas T. Occupation and gastric cancer // Postgrad Med J. 2012; 79: 252–258.
59. Sheh A., Ge Z., Parry N.M. et al. 17 Beta-estradiol and tamoxifen prevent gastric cancer by modulating leukocyte recruitment and oncogenic pathways in Helicobacter pylori-infected INS-GAS male mice // Cancer Prev Res (Phila). 2011; 4: 1426–1435.
60. Soltani J., Jalil A., Soheila N., Sirous S. Prevalence of helicobacter pylori infection in children, a population-based cross-sectional study in west Iran // Iran J Pediatr. 2013; 23: 13-18.
61.Tramacere I., Negri E., Pelucchi C. et al. A meta-analysis on alcohol drinking and gastric cancer risk // Ann Oncol. 2011; 23: 28–36.
62. Uthman O.A., Jadidi E., Moradi T. Socioeconomic position and incidence of gastric cancer: a systematic review and meta-analysis //J Epidemiol Community Health. 2013; 67: 854–860.
63. Vettore M.V., Faerstein E., Baker S.R. Social position, social ties and adult’s oral health: 13-year cohort study // J Dent. 2016; 44: 50-56.
64. Wang Zh., Butler L.M., Wu A.H. et al. Reproductive factors, hormone use and gastric cancer risk: The Singapore Chinese Health Study // Int J Cancer. 2016; 138(12): 2837–2845.
65. Welling R., Beaumont J.J., Petersen S.J., et al. Chromium VI and stomach cancer: a meta-analysis of the current epidemiological evidence // Occup Environ Med. 2015; 72: 151-159.
66. Wiseman M. The second World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research Еxpert report. Food, nutrition, physical activity and the prevention of cancer: a global perspective // Proc Nutr Soc. 2008; 67: 253–256.
67. Wroblewski L.E., Peek R.M. Helicobacter pylori in gastric carcinogenesis mechanisms// Gastroenterol Clin N Am. 2013; 42: 285–298.
68. You W.C., Brown L.M., Zhang L. et al. Randomized double-blind factorial trial of three treatments to reduce the prevalence of precancerous gastric lesions // J Natl Cancer Inst. 2006; 98: 974–983.
69. Yusefi A., Bagheri L., Bastani P. et al. Risk Factors for Gastric Cancer: A Systematic Review // Asian Pac J Cancer Prev. 2018; 19(3): 591-603.
70. Zeng Zhi-Ming, Luo Fei-fei et al. Human papillomavirus as a potential risk factor for gastric cancer: a meta-analysis of 1,917 cases // Onco Targets Ther. 2016; 9: 7105-7114.
71. Zhou Y., Zhuang W., Hu W. et al. Consumption of large amounts of allium vegetables reduces risk for gastric cancer in a meta-analysis // Gastroenterology. 2011; 141: 80–89.
References:
1. Obzor skrininga raka – KazNIIOiR [Cancer Screening Review – KazRIOaC] http://onco.kz/ru/o-rake/skrining/obzor-skrininga-raka/ (Аccessed: 19.04.2019). [in Russian]
2. Zaridze D.G. Epidemiologiya i etiologiya zlokachestvennykh zabolevanii. Kantserogenez – M.: Nauchnyi mir [Epidemiology and etiology of malignant diseases. Carcinogenesis - M .: Scientific world], 2000; pp. 26–30, 34–56. [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 512
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Туляева А.Б., Балмагамбетова С.К., Смагулова Г.А., Изтлеуов Е.М., Койшыбаев А.К., Уразаев О.Н., Айтмагамбетова М.А., Жарылгапов А.Б., Тойманова В.А. Асқазан обырының этиологиясы және қауііті факторларына заманауи көзқарас. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2019. 4 (Т.21). Б. 20-27.Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ