АНТИБИОТИКТЕРДІ ҚОЛДАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ӘРТҮРЛІ ЕЛДЕРДІҢ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ АҚПАРАТТАНУЫ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.
Микроорганизмдердің бактерияға қарсы препараттарға төзімділігінің артуы қоғамдық денсаулық сақтау үшін жаһандық проблема болып табылады және антибиотикке төзімділік мәселесіне елеулі тек медициналық ғана емес, сонымен бірге ауыр экологиялық салдарға әкелуі мүмкін. Антибиотикке төзімділіктің маңызды себептерінің бірі антибиотиктерді қолдану жиілігініңе дәуір артуы болып табылады. Антибиотиктер - бұл 50% жағдайда негізсіз тұтынылатын дәрі-дәрмектердің жалғыз тобы.
Мақсаты. Антибактериалды препараттарды дұрыс пайдалану туралы әртүрлі елдердің халқын ақпараттанды ру мәселелері бойынша әдебиет деректеріне талдау жүргізу.
Іздеу стратегиясы. Антибиотиктерді қолдану туралы әртүрлі елдердің тұрғындарын ақпараттануы жайлы ағылшын және орыс тілдеріндегі толық мәтінді басылымдар зерттелді. Әдебиеттерді іздеу барысында келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Web of science, Cyberleninka, Google Scholar түйін сөздер бойынша сараптама жүргізілді. Уақыткезеңі 2011-2021 жылдармен белгіленді. Осы тақырып бойынша 190 жарияланым анықталды. Олардың ішінде біздің зерттеуіміздің мақсатына 39 мақала сәйкес келді.
Нәтижелер мен қорытындылар. Біздің зерттеуіміздің нәтижелері бойынша көптеген жарияланымдар халықтың антибиотиктерді дұрыс пайдаланбағанын және нәтижесінде антибиотикке төзімділік көрсеткіштерінің жоғарылағанын көрсетеді.
Назым С. Искакова1, https://orcid.org/0000-0001-5631-5499
Зайтуна А. Хисметова1, https://orcid.org/0000-0001-5937-3045
Гульзат Ж. Сарсенбаева2, https://orcid.org/0000-0002-1518-6528
Жанат У. Садибекова2, https://orcid.org/0000-0003-1789-1834
Жанар М. Уразалина1, https://orcid.org/0000-0002-4494-6565
Жанерке Б. Нұрахметова1,
1 NJSC «Semey MedicalUniversity», Semey, Republic of Kazakhstan;
2 АҚ «Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы», Шымкент қ., Қазақстан Республикасы.
1. Akinlade K.A., Akinyemi J.O., Fawole O.I. Knowledge of hazards of antibiotics self-medication by mothers for under-fives in rural community of South-west Nigeria // African journal of medicine and medical sciences. 2015. № 4 (44). C. 303–309.
2. Alhomoud F., Aljamea Z., Basalelah L. "Antibiotics kill things very quickly» - Consumers’ perspectives on non-prescribed antibiotic use in Saudi Arabia 11 Medical and Health Sciences 1117 Public Health and Health Services // BMC Public Health. 2018. № 1 (18).
3. Alili-Idrizi E., Dauti M., Malaj L. Validación del conocimiento y actitudes parenterales sobre uso de antibióticos y resistencias en niños de Tetovo, Republica de Macedonia // Pharmacy Practice. 2014. № 4 (12).
4. Aljayyousi G.F. et al. Public practices on antibiotic use: A cross-sectional study among Qatar University students and their family members // PLoS ONE. 2019. № 11 (14). C. 1–22.
5. Ancillotti M. et al. Public awareness and individual responsibility needed for judicious use of antibiotics: A qualitative study of public beliefs and perceptions 11 Medical and Health Sciences 1117 Public Health and Health Services // BMC Public Health. 2018. № 1 (18).
6. Awad A.I., Aboud E.A. Knowledge, attitude and practice towards antibiotic use among the public in Kuwait // PLoS ONE. 2015. № 2 (10). C. 1–15.
7. Bakhit M. et al. Exploring patients’ understanding of antibiotic resistance and how this may influence attitudes towards antibiotic use for acute respiratory infections: A qualitative study in Australian general practice // BMJ Open. 2019. № 3 (9).
8. Belkina T. et al. Antibiotic use and knowledge in the community of Yemen, Saudi Arabia, and Uzbekistan // Journal of Infection in Developing Countries. 2014. № 4 (8). C. 424–429.
9. Bianco A. et al. Knowledge and practices regarding antibiotics use // Evolution, Medicine, and Public Health. 2020. № 1 (2020). C. 129–138.
10. Brookes-Howell L. et al. «The body gets used to them»: Patients’ interpretations of antibiotic resistance and the implications for containment strategies // Journal of General Internal Medicine. 2012. № 7 (27). C. 766–772.
11. Brooks L. et al. Towards a better understanding of patients’ perspectives of antibiotic resistance and MRSA: A qualitative study // Family Practice. 2008. № 5 (25). C. 341–348.
12. Chandy S.J. et al. Antibiotic use and resistance: perceptions and ethical challenges among doctors, pharmacists and the public in Vellore, South India. // Indian journal of medical ethics. 2013. № 1 (10). C. 20–27.
13. Ekambi G.A. E. et al. Knowledge, practices and attitudes on antibiotics use in Cameroon: Self-medication and prescription survey among children, adolescents and adults in private pharmacies // PLoS ONE. 2019. № 2 (14). C. 1–17.
14. Gu J. et al. Use of antibiotics by urban and rural residents in Heilongjiang Province, China: Cross-sectional study // Tropical Medicine and International Health. 2015. № 12 (20). C. 1815–1822.
15. Gualano M.R. et al. General population’s knowledge and attitudes about antibiotics: A systematic review and meta-analysis // Pharmacoepidemiology and Drug Safety. 2015. № 1 (24). C. 2–10.
16. Hawking M.K. et al. Attitudes and behaviours of adolescents towards antibiotics and self-care for respiratory tract infections: A qualitative study // BMJ Open. 2017. № 5 (7).
17. Hawkings N.J., Butler C.C., Wood F. Antibiotics in the community: A typology of user behaviours // Patient Education and Counseling. 2008. № 1 (73). C. 146–152.
18. Hawkings N.J., Wood F., Butler C.C. Public attitudes towards bacterial resistance: A qualitative study // Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 2007. № 6 (59). C. 1155–1160.
19. Hecke O. Van et al. Parents’ perceptions of antibiotic use and antibiotic resistance (PAUSE): a qualitative interview study // Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 2019. № 6 (74). C. 1741–1747.
20. Irawati L. et al. Low-income community knowledge, attitudes and perceptions regarding antibiotics and antibiotic resistance in Jelutong District, Penang, Malaysia: A qualitative study // BMC Public Health. 2019. № 1 (19).
21. Kaae S., Malaj A., Hoxha I. Antibiotic knowledge, attitudes and behaviours of Albanian health care professionals and patients - a qualitative interview study // Journal of Pharmaceutical Policy and Practice. 2017. № 1 (10).
22. Lavery J.V. et al. Towards a framework for community engagement in global health research // Trends in Parasitology. 2010. № 6 (26). C. 279–283.
23. Llor C., Bjerrum L. Antimicrobial resistance: Risk associated with antibiotic overuse and initiatives to reduce the problem // Therapeutic Advances in Drug Safety. 2014. Т. 5. № 6. C. 229–241.
24. Mboya E.A.et al. Inadequate knowledge on appropriate antibiotics use among clients in the Moshi municipality Northern Tanzania // PLoS ONE. 2020. № 9 September (15). C. 1–13.
25. Napolitano F. et al. Public knowledge, attitudes, and experience regarding the use of antibiotics in Italy // PLoS ONE. 2013. № 12 (8). pp. 89-95.
26. Norris P. et al. Public beliefs about antibiotics, infection and resistance: A qualitative study // Antibiotics. 2013. № 4 (2). C. 465–476.
27. Ocan M. et al. Household antimicrobial self-medication: A systematic review and meta-analysis of the burden, risk factors and outcomes in developing countries // BMC Public Health. 2015. Т. 15. № 1.P.25-78
28. Pavydė E. et al. Public knowledge, beliefs and behavior on antibiotic use and self-medication in Lithuania // International Journal of Environmental Research and Public Health. 2015. № 6 (12). C. 7002–7016.
29. Shehadeh M. et al. Knowledge, attitudes and behavior regarding antibiotics use and misuse among adults in the community of Jordan. A pilot study // Saudi Pharmaceutical Journal. 2012. № 2 (20). C. 125–133.
30. Tillekeratne L. G. et al. Antibiotic overuse for acute respiratory tract infections in Sri Lanka: a qualitative study of outpatients and their physicians // BMC Family Practice. 2017. № 1 (18).
31. Widayati A. et al. Beliefs about the use of nonprescribed antibiotics among people in Yogyakarta City, Indonesia: A qualitative study based on the theory of planned behavior // Asia-Pacific Journal of Public Health. 2015. № 2 (27). C. NP402–NP413.
32. Yusef D. et al. Knowledge, practices & attitude toward antibiotics use and bacterial resistance in Jordan: A cross-sectional study // Infection, Disease and Health. 2018. № 1 (23). C. 33–40.
33. Zarb P., Goossens H. Human use of antimicrobial agents // OIE Revue Scientifique et Technique. 2012. № 1 (31). C. 121–133.
34. Biggest Threats and Data | Antibiotic/Antimicrobial Resistance | CDC [Электронныйресурс]. URL: https://www.cdc.gov/drugresistance/biggest-threats.html?CDC_AA_refVal=https%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdrugresistance%2Fbiggest_threats.html (дата обращения: 22.02.2021).
35. WHO | Antimicrobial resistance: global report on surveillance 2014 [Электронныйресурс]. URL: https://www.who.int/drugresistance/documents/surveillancereport/en/ (дата обращения: 22.02.2021).
36. Essential Medicines and Health Products Information Portal. URL: https://digicollections.net/medicinedocs/#p/home
37. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data Global Action Plan on Antimicrobial Resistance 2015. 225p.
38. WHO | Worldwide country situation analysis: response to antimicrobial resistance // WHO. 2015.248p
39. Tackling drug-resistant infections globally: final report and recommendations the review on antimicrobial resistance chaired by jim o’neill. 2016.300p.
Көрген адамдардың саны: 192
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Искакова Н.С., Хисметова З.А., Сарсенбаева Г.Ж., Садибекова Ж.У., Уразалина Ж.М., Нұрахметова Ж.Б. Антибиотиктерді қолдану мәселелері бойынша әртүрлі елдердің тұрғындарының ақпараттануы. Әдебиеттік шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2021. 2 (Т.23). Б. 51-57. doi:10.34689/SH.2021.23.2.005Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ