ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПЕРИНАТАЛДЫҚ ОРТАЛЫҚТАРЫНЫҢ ТӘЖІРИБЕСІНЕ КЕНГУРУ ӘДІСІН ЕНГІЗУГЕ ЫҚПАЛ ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР ЖӘНЕ КЕДЕРГІЛЕР
Кіріспе: Сәбиөлімін азайту кез келген елдің денсаулық сақтау жүйесінің басты міндеттерінің бірі болып табылады, өйткені бұл көрсеткіш денсаулық сақтау саласының деңгейін, елдің дамуын, әлеуметтік бағыттылығын және жалпы адамзаттық құндылықтарға адалдығын көрсетеді. Нәресте өлімінің құрылымында жоғалтулардың 60%-дан астамы неонаталдық кезеңде орын алады. Шала туылған нәрестелер арасындағы өлім-жітім мен сырқаттанушылықты азайтудың жалпыға танылған және дәлелденген әдістерінің бірі кенгуру әдісі болып табылады. Бұл әдіс өзінің тиімділігі мен қолжетімділігіне қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында кеңіненқолдануда көптеген кедергілерге ие. Анықталған кедергілер шала туылған нәрестелерді күтудің күнделікті тәжірибесін тиімді жүзеге асыру бағдарламаларын әзірлеуге мүмкіндік береді.
Зерттеу мақсаты: мейірбике қызметкерлерінің кенгуру әдісінің пайдалы қасиеттері туралы хабардар болуын зерттеу, оны Қазақстан Республикасының неонаталдық бөлімшелерінің тәжірибесіне кеңінен енгізудегі кедергілерді анықтау.
Материалдар және әдістері: Зерттеу Google сауалнамасы мен WhatsApp желісіндегі неонатологтардың республикалық кәсіби чатын қолдану арқылы сауалнама әдісімен жүргізілді. Сауалнамаға 186 медбикеқатысты, оның 5-еуі сұрақтардың көпшілігіне жауап бермегендіктен талдаудан шығарылды. Нәтижесінде, еліміздің 37 перинаталды орталықтарының нәрестелер реанимациясы және қарқынды емдеу бөлімшелерінің (НРҚЕБ) 110 мейірбикесі және 71 шала туылған нәрестелерді күту және жаңа туған нәрестелердің патологиясы бөлімдері (НПБ) мейірбикелеріне сауалнама жүргізілді. Сауалнамаға еңбекөтілімен жұмыс тәжірибесіне қарамастан медбикелер қатысты. Респонденттердің жауаптары көрсетілген бөлімдер арасында салыстырылды және алынған нәтижелер статистикалық әдіспен өңделді [4]. Топтар арасындағы орташа мәндерді салыстыру Student's t-test (t-test) арқылы жүргізілді. Категориялық деректер үшін Фишердің нақты сынағы (үлгілердің шағын өлшемдері үшін күтпеген жағдайлар кестелері) пайдаланылды. Топтар арасындағы айырмашылық p-мәні < 0,1 болғанда статистикалық маңызды деп саналды. Клиникалық нәтижені болжау үшін сызықтық регрессия, ал статистикалық модельді жақсарту үшін сатылы регрессия қолданылды.
Нәтижелер: Кенгуру әдісін (КӘ) енгізу үшін жасалған жағдайдың деңгейін, білім мен дағдыларды (оқуға байланысты көрсеткіштер) талдау кезінде біз НРҚЕБ мен НПБ-да КӘ бойынша дайындалғандардың үлесі бірдей емес екенін анықтадық (НПБ-де айтарлықтай жоғары). Дегенмен, КӘ-не кемінде 1 қарсы көрсетілімді көрсеткен респонденттердің саны тыңдаушылар санына байланысты емес, бөлімніңтүріне байланысты. Сонымен қатар, оқытылмаған респонденттер оқытылғандарға қарағанда КӘ-не қарсы көрсетілімдерді көбірек атап өтті. Сонымен қатар, КӘ-ның кем дегенде бір оң белгісін, сондай-ақ оны жүзеге асыруға бір қарсы көрсеткішті көрсеткендердің саны оқытылған және оқытылмағандар арасында бірдей болды. Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымы (ЭЫДҰ) елдеріндегі (Ұлыбритания мысалында) және Қазақстан Республикасындағы перинаталдық орталықтардың жұмысын ұйымдастырудың салыстырмалы талдауы бөлімшелердің құрылымында да елеулі айырмашылықтарды және бір медбикеге шаққандағы жұмыс жүктемесін де анықтады. Қазақстан Республикасында шала туылған нәрестелерді қүту және нәрестелер патологиясы бөлімшелеріндегі төсек-орын сыйымдылығы нәрестелер реанимациясы және қарқынды емдеу бөлімшелеріндегі (НРҚЕБ) төсек-орындар санынан 2,4 есеге артық екені анықталды. Бірақ, бұл бөлімшелерде күндізгі, түнгі және демалыс күндері жұмыс істейтін медбикелердің орташа саны шамамен бірдей. НРҚЕБ және НПБ жүктемені (1 медбике қызмет көрсететін төсек саны) есептегенде, НПБ-дағы жүктеменің НРҚЕБ-ға қарағанда айтарлықтай жоғары екені анықталды (p<0,001).
Қорытынды: 1. КӘ-ны тәжірибеге енгізу үшін жасалған жағдайлар НРҚЕБ және НПБ-да білім деңгейімен практикалық дағдылары білім алған медбикелерде статистикалық тұрғыдан айтарлықтай жоғары.
2. Шала туған нәрестелерді күту және нәрестелер патологиясы бөлімшесінде бір медбикеге жүктеме қарқынды терапия бөлімшесіне қарағанда айтарлықтай жоғары.
3. Қазақстан Республикасының неонаталдық бөлімшелерінде бір медбикеге есептелген жүктеме белгіленген республикалық стандартқа сәйкес келеді, бірақ ЭЫДҰ елдерімен салыстырғанда айтарлықтай жоғары.
Бектурган Т. Карин1, https://orcid.org/0000-0002-8080-787X
Тамара К. Чувакова1, https://orcid.org/0000-0001-5411-8061
Куляш К. Джаксалыкова1, https://orcid.org/0000-0001-5540-3331
Багила К. Нурмагамбетова2, Бакытжан А. Алибекова3
1 КеАҚ «Астана медицина университеті», Неонатология кафедрасы, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
2 КeАҚ «Астана медицина университеті», Балалар анестезиологисы және реанимация кафедрасы, Нұр-Сұлтан қ., Қазақстан Республикасы;
3 КeАҚ «Семей медицина университеті», Д.М. Тусупова атындағы педиатрия және медициналық реабилитология кафедрасы, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Ann Bigelow, Michelle Power, Janis MacLellanвАРPeters, Marion Alex, Claudette McDonald. Effect of Mother/Infant Skin-to-Skin Contact on Postpartum Depressive Symptoms and Maternal Physiological Stress // JOGNN, 00, 1-14; 2012. DOI: 10.1111/j.1552-6909.2012.01350.x
2. Anderze´n-Carlsson A. et al. Parental experiences of providing skin-to-skin care to their newborn infant - Part 2: A qualitative meta-synthesis // Int J Qualitative Stud Health Well-being 2014, 9: 24907 - http://dx.doi.org/10.3402/qhw.v9.24907. (accessed: 22 May 2021).
3. Arshia Amiri, KatriVehvilainen-Julkunen, TyttiSolankallio-Vahteri, SirpaTuomi. Impact of nurse staffing on reducing infant, neonatal and perinatal mortality rates: Evidence from panel data analysis in 35 OECD countries. International Journal of Nursing Sciences 7 (2020) 161-169.
4. British association of perinatal medicine. Optimal Arrangements for Neonatal Intensive Care Units in the UK including guidance on their Medical Staffing A Framework for Practice. June 2014. (accessed: 09 Sertember, 2021).
5. Conde-Agudelo A., Díaz-Rossello J.L. Kangaroo mother care to reduce morbidity and mortality in low birthweight infants. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 8. Art. No.: CD002771. DOI: 10.1002/14651858.CD002771.pub4. https://www.cochrane.org/CD002771/NEONATAL_kangaroo-mother-care-reduce-morbidity-and-mortality-low-birthweight-infants (accessed: 09 Sertember, 2021).
6. Caryl Skene, Linda Franck, Penny Curtis, Kate Gerrish. Parental involvement in neonatal comfort care // J ObstetGynecol Neonatal Nurs. Nov-Dec 2012;41(6):786-97. doi: 10.1111/j.1552-6909.2012.01393.x.Epub 2012 Jul 12 . (accessed: 22 May 2021).
7. Calculating Unit Cot numbers and Nurse Staffing Establishment and Determining Cot Capacity October 2019. Supplementary guidance to BAPM Framework for Practice - Service Standards for Hospitals Providing Neonatal Care (3rd edition). 2010.
8. Debbie Webster, Katie Broadbent, Kellie Fraser, Kelly Harvey, Kylie Reid, Rachael Beagles, Neonatal nursing, 2020 Nov 8 https://www.rcn.org.uk/clinical-topics/children-and-young-people/neonatal-nursing (accessed: 22 May 2021).
9. Emma Olsson, Randi D Andersen, Anna Axelin, Rakel B Jonsdottir, Ragnhild Maastrup, Mats Erikson.Skin-to-skin care in neonatal intensive care units in the Nordic countries: a survey of attitudes and practices // Acta Paediatr.2012 Nov. 101(11):1140-6. doi: 10.1111/j.1651-2227.2012.02802.x. Epub 2012 Aug 23.
10. Grace Chan, Ilana Bergelson, Emily R Smith, Tobi Skotnes, Stephen Wall.Barriers and enablers of kangaroo mother care implementation from a health systems perspective: a systematic review // Health Policy Plan.2017 Dec. 32(10): 1466–1475. Published online 2017 Aug 24. doi: 10.1093/heapol/czx098
11. Joy E. Lawn, Judith Mwansa-Kambafwile, Bernardo L. Horta, Fernando C. Barros, Simon Cousens.‘Kangaroo mother care’ to prevent neonatal deaths due to preterm birth complications // International Journal of Epidemiology. 2010. 39:i144–i154 doi:10.1093/ije/dyq031
12. Levels & Trends in Child Mortality. Estimates developed by the the UN Inter-agency Group for Child Mortality Estimation. UNICEF, World Bank Group, WHO, UN. Report 2019.P36-39
13. Mallet I., Bomy H., Govaert N., Goudal I., Brasme C., Dubois A., Boudringhien S., Pierrat V. Skin to skin contact in neonatal care: knowledge and expectations of health professionals in 2 neonatal intensive care units // Arch Pediatr. 2007 Jul. 14(7):881-6. doi: 10.1016/j.arcped.2007.01.017. Epub 2007 May 8.
14. Neonatal Service Specification from Neonatal Clinical Reference Group of the National Commissioning Board, DH England 2013. С.109
15. NICU Service Specification https://www.england.nhs.uk/commissioning/spec-services/npccrg/group-e/e08/ (accessed: 09 Sertember, 2021).
16. Optimal Arrangements for Neonatal Intensive Care Units in the UK including guidance on their Medical Staffing A Framework for Practice Revised April. 2021.С122.
17. Paulina Chia, Ken Sellick, Sharon Gan.The attitudes and practices of neonatal nurses in the use of kangaroo care // Aust J Adv Nurs. Jun-Aug, 2006. 23(4):20-7.
18. Renée Flacking, Uwe Ewald, Lars Wallin. Positive Effect of Kangaroo Mother Care on Long‐Term Breastfeeding in Very Preterm Infants // JOGNN, 40, 190-197. 2011. DOI: 10.1111/j.1552-6909.2011.01226.x
19. Service Standards for Hospitals Providing Neonatal Care (3rd Edition) 2010 https://www.bapm.org/resources/32-service-standards-for-hospitals-providing-neonatal-care-3rdedition-2010 (accessed: 09 Sertember, 2021)
20. Toolkit for High Quality Neonatal Services 2009 https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20130123200735/http://www.dh.gov.uk/en/Publication sandstatistics/Pu blications/PublicationsPolicyAndGuidance/DH_107845 (accessed: 17 Sertember, 2021)
21. Tarnow‐Mordi W.O., Tucker J.S., Mc Cabeb C.J., Nicolson P., Parry G.J. The UK neonatal staffing study: A prospective evaluation of neonatal intensive care in the UK. Semin Neonat. 1997. 2.Pp.171–179.
22. Ylva Thernström Blomqvist, Christine Rubertsson, Elisabeth Kylberg, Karin Jöreskog, Kerstin Hedberg Nyqvist. Provision of Kangaroo Mother Care: supportive factors and barriers perceived by parents // Scandinavian Journal of Caring Sciences Volume 27, Issue 2. С.111.
23. DH Neonatal Toolkit. 2009. 25 c.
Көрген адамдардың саны: 168
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Карин Б.Т., Чувакова Т.К., Джаксалыкова К.К., Нурмагамбетова Б.К., Алибекова Б.А. Қазақстан Республикасының перинаталдық орталықтарының тәжірибесіне кенгуру әдісін енгізуге ықпал ететін факторлар және кедергілер // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 1 (Т.24). Б. 90-97. doi 10.34689/SH.2022.24.1.011Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ