ИНСУЛЬТТАН КЕЙІН ПАЦИЕНТТЕРДІ ОҢАЛТУДЫҢ ҒЫЛЫМИ АСПЕКТІЛЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ.
Кіріспе. жүрек-қан тамырлары аурулары (ЖҚА) әлемнің көптеген елдері, соның ішінде Қазақстан халқының өлім-жітімінің себептері арасында тұрақты жетекші орынға ие. Қазақстан Респубикасының (ҚР) Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі ұлттық статистика агенттігінің (БНС) бюросы 2020 жылдың қаңтар-желтоқсан айларында "ҚР халқының табиғи қозғалысы" статсборн ақпаратына сәйкес, өлім-жітім себептерінің арасында бірінші орында қан айналымы жүйесі ауруларына байланысты өлім-жітім тұр (36,6 мың адам). Ол жалпы өлім-жітімнің 22% үлесін алады. 2019 жылмен салыстырғанда инфаркт, инсульт, жүректің ишемиялық ауруы, стенокардиядан болатын өлім-жітім саны 6,3 мыңға (+ 20,6%) артты.
Инсульттің қалдық құбылыстары кезеңінде науқастарды оңалтуға үлкен мән берілмейді, өйткені бұл кезеңде қалпына келтіру процестері аяқталды деп саналады. Алайда, 2 жыл бұрын және одан да көп инсульт алған науқастарда оңалту іс-шараларының жеткілікті тиімділігін көрсететін ғылыми деректер бар, егер оңалту іс-шаралары инсульттің жедел және ерте қалпына келтіру кезеңіндегідей белсенді қолданылса [43].
Зерттеу мақсаты. Инсульттан кейінгі еңбекке қабілетті жастағы науқастарды оңалту бойынша әдебиет деректерін талдау.
Іздеу стратегиясы. Зерттеуде инсульттан кейін еңбекке қабілетті жастағы науқастарды оңалтуға арналған ағылшын және орыс тілдеріндегі толық мәтінді басылымдар зерттелді.
Әдебиеттерді іздеу барысында келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Web of science, Cyberleninka, Google Scholar жүрек-қан тамырлары аурулары, инсульт, өлім, мүгедектік, оңалту, оңалтуды ұйымдастыру.
кілт сөздер бойынша сараптама жасалынды. Уақыт кезеңі 2011-2021 жылдармен белгіленді. Осы тақырып бойынша 956 жарияланым анықталды. Олардың ішінде біздің зерттеуіміздің мақсаты 43 басылымға сәйкес келді.
Нәтижелер мен қорытындылар. Біздің зерттеуіміздің нәтижелері бойынша көптеген жарияланымдар, өкінішке орай, қазіргі кезеңде инсульт алған пациенттердің денсаулық көрсеткіштерін жақсартуға, өмір сүру сапасын жақсартуға, өмірлік шектеулерді азайтуға, пациенттердің бір бөлігін жұмысқа қайтаруға мүмкіндік беретін ұйымдастырушылық шаралар жеткіліксіз екенін көрсетеді
Гульназ К. Кайратова¹, https://orcid.org/0000-0002-8879-564X
Зайтуна А. Хисметова¹, https://orcid.org/0000-0001-5937-30455
Жанар М. Жуманбаева1, http://orcid.org/0000-0001-8941-862X
Айжан С. Жолдасбекова², https://orcid.org/0000-0001-6954-3351
Маржан Д. Бримжанова², https://orcid.org/0000-0003-3517-4687
Дарига С. Смаилова², https://orcid.org/0000-0002-7152-7104
1 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қаласы, Қазақстан Республикасы;
2 Қазақстан медицина университеті "Қоғамдық денсаулық сақтау жоғары мектебі",
Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Alexander D., Michael R., Background. Medical and neurological complications during inpatient stroke rehabilitation // Stroke. 2014. № 2 (25). C. 358–361.
2. Asakawa T. [et al.]. Unmet challenges for rehabilitation after stroke in China // The Lancet. 2017. № 10090 (390). C. 121–122.
3. Bennett D.A. [et al.]. The global burden of ischemic stroke: findings of the GBD 2010 study // Global heart. 2014. № 1 (9). C. 107–112.
4. Bindawas S. M., Vennu V.S. Stroke rehabilitation: A call to action in Saudi Arabia // Neurosciences. 2016. № 4 (21). C. 297–305.
5. Carvalho J.J. Freitas A., Monique B.V. Stroke epidemiology, patterns of management, and outcomes in Fortaleza, Brazil: A hospital-based multicenter prospective study // Stroke. 2011. № 12 (42). C. 3341–3346.
6. Doshi V.S., Say J.H. Complications in Stroke Patients: A Study Carried out at The Rehabilitation Medicine Service, Changi General Hospital // Singapore Med J. 2015. № 12 (44). C. 643–652.
7. English C., Healy G.N. Research Report 2016. № 2 (96). C. 193–201.
8. Feigin V.L. Global and regional burden of stroke during 1990-2010: findings from the Global Burden of Disease Study 2010 // Lancet (London, England). 2014. № 9913 (383). C. 245–255.
9. Feigin V.L. Update on the Global Burden of Ischemic and Hemorrhagic Stroke in 1990-2013: The GBD 2013 Study // Neuroepidemiology. 2015. № 3 (45). C. 161–176.
10. Fróes K.S. Factors associated with health-related quality of life for adults with stroke sequelae // Arquivos de Neuro-Psiquiatria. 2011. № 2 B (69). C. 371–376.
11. Gunaydin R., Determinants of quality of life (QoL) in elderly stroke patients: a short-term follow-up study // Archives of gerontology and geriatrics. 2011. № 1 (53). C. 19–23.
12. Hung J.W. Incidence and risk factors of medical complications during inpatient stroke rehabilitation // Chang Gung Medical Journal. 2005. № 1 (28). C. 31–38.
13. Kim A.S., Johnston S.C. Global variation in the relative burden of stroke and ischemic heart disease // Circulation. 2011. № 3 (124). C. 314–323.
14. Kim G. Impact of co-occurring dysarthria and aphasia on functional recovery in post-stroke patients // Annals of Rehabilitation Medicine. 2016. № 6 (40). C. 1010–1017.
15. Kim J.S. Stroke in Asia: a global disaster // International journal of stroke : official journal of the International Stroke Society. 2014. № 7 (9). C. 856–857.
16. Konermann S. HHS Public Access // Physiology & behavior. 2019. № 1 (173(3)). C. 665–676.
17. Kovalchuk V.V. Patients After Stroke: Peculiarities of Care and Rehabilitation // Siberian Medical Review. 2017. № 1. C. 99–106.
18. Kovalchuk V.V. Therapeutic possibilities of improvement of cognitive functions, psychoemotional condition and a quality of life in post-stroke patients // Zhurnal Nevrologii i Psihiatrii imeni S.S. Korsakova. 2015. № 12 (2015). C. 92–97.
19. Kovalchuk V.V., Khaibullin T.N., Zuyeva I.B., Nesterin K.V., Uap Zh.T. Theoretical and practical principles of neurorehabilitation in post-stroke patients // Zh. Neurol Psychiatrist Named After S.S. Korsakov. 2018. №.118. С.55-62.
20. Kovalchuk V.V. Correction of cognitive and psychoemotional disorders in post-stroke patients // Zhurnal Nevrologii i Psikhiatrii im. S.S. Korsakova. 2015. №115(12), С.92-97.
21. Krishnamurthi R.V. [et al.]. The global burden of hemorrhagic stroke: a summary of findings from the GBD 2010 study // Global heart. 2014. №1 (9). C. 101–106.
22. Kubo M. Trends in the incidence, mortality, and survival rate of cardiovascular disease in a Japanese community: the Hisayama study // Stroke. 2003. № 10 (34). C. 2349–2354.
23. Maria Jose Melo R-L., Ismeˆnia de Carvalho B., Quality of life after stroke: impact of clinical and sociodemographic factors // Clinics (Sao Paulo, Brazil). 2018. 73.
24. Maurício I. P., Lucas M. The influence of patient’s knowledge about stroke in Brazil: a cross sectional study // Arquivos de neuro-psiquiatria. 2014. № 12 (72). C. 938–941.
25. Mukherjee D., Patil C.G. Epidemiology and the global burden of stroke // World neurosurgery. 2011. № 6 Suppl (76).
26. O'Connor J. Orthotic management of instability of the knee related to neuromuscular and central nervous system disorders: systematic review, qualitative study, survey and costing analysis // Health technology assessment (Winchester, England). 2016. № 55 (20). C.1–296.
27. Ojo Owolabi M. Psychometric properties of the HRQOLISP-40: A novel, shortened multiculturally valid holistic stroke measure // Neurorehabilitation and Neural Repair. 2010. № 9 (24). C. 814–825.
28. Panício M.I. The influence of patient’s knowledge about stroke in Brazil: A cross sectional study // Arquivos de Neuro-Psiquiatria. 2014. № 12 (72). C. 938–941.
29. Pollak J. Stratification substantially reduces behavioral variability in the hypoxic–ischemic stroke model // Brain and Behavior. 2012. № 5 (2). C. 698.
30. Pontes-Neto O.M. Stroke awareness in Brazil: Alarming results in a community-based study // Stroke. 2008. № 2 (39). C. 292–296.
31. Rangel E.S., Belasco A.G., Diccini S. Qualidade de vida de pacientes com acidente vascular cerebral em reabilitação // Acta Paulista de Enfermagem. 2013. № 2 (26). C. 205–212.
32. Roth E.J. During Stroke Rehabilitation // Stroke. 2013 (32). C. 523–529.
33. Sackett D.L., Rosenberg W.M. Evidence based medicine: what it is and what it isn’t // BMJ (Clinical research ed.). 1996. № 7023 (312). C. 3–5.
34. Stevens E.G. The Burden of Stroke in Europe: Overview of stroke burden and care in each EU and SAFE member country / Stroke Alliance for Europe, 2017. № 1 (29). C. 12.
35. Tomioka K. Short-term effects of physiotherapy combining repetitive acilitationexercises and orthotic treatment in chronic post-stroke patients // Journal of Physical Therapy Science. 2017. № 2 (29). C. 212.
36. Toyoda K. Guidelines for Intravenous Thrombolysis (Recombinant Tissue-type Plasminogen Activator), the Third Edition, March 2019: A Guideline from the Japan Stroke Society // Neurologia medico-chirurgica. 2019. № 12 (59). C. st.2019-0177.
37. Truelsen T. Stroke incidence and prevalence in Europe: a review of available data // European journal of neurology. 2016. № 6 (13). C. 581–598.
38. Venketasubramanian N. Stroke Epidemiology in South, East, and South-East Asia: A Review // Journal of Stroke. 2017. № 3 (19). C. 286–294.
39. Wafa H.A. Burden of Stroke in Europe: Thirty-Year Projections of Incidence, Prevalence, Deaths, and Disability-Adjusted Life Years // Stroke. 2020. № 8 (51). C. 2418.
40. Wilkins E. European Cardiovascular Disease Statistics 2017 // Clinical Epigenetics. 2017.
41. William E.H., David L.R. Quality of life after stroke: a prospective longitudinal study // Quality of life research : an international journal of quality of life aspects of treatment, care and rehabilitation. 2011. № 6 (20). C. 799–806.
42. Williams L. Measuring quality of life in a way that is meaningful to stroke patients // Neurology. 2019. № 8 (53). C. 1839–1843.
43. Won Hyuk C., Min Kyun S. Return to work after stroke: The KOSCO Study // Journal of rehabilitation medicine. 2016. № 3 (48). C. 273–279.
44. Zaremba L.S., Smoleński W.H. Optimal portfolio choice under a liability constraint // Annals of Operations Research. 2018. № 1–4 (97). C. 131–141.
45. Zorowitz R., Brainin M. Advances in brain recovery and rehabilitation 2010 // Stroke. 2011. № 2 (42). C. 294–297.
Көрген адамдардың саны: 149
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Кайратова Г.К., Хисметова З.А., Жуманбаева Ж.М., Жолдасбекова А.С., Бримжанова М.Д., Смаилова Д.С. Инсульттан кейін пациенттерді оңалтудың ғылыми аспектілері. Әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 2 (Т.24). Б. 103-111. doi 10.34689/SH.2022.24.2.013Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ