жүрек-қан тамырлары аурулары, жаңа психоактивті заттар, тропикамид, опиоидтер, каннабис.

ЗАМАНАУИ ХИМИЯЛЫҚ ТӘУЕЛДІЛІКТІҢ ӘРТҮРЛІ ТҮРЛЕРІНДЕГІ ЖҮРЕК-ҚАН ТАМЫРЛАРЫ БҰЗЫЛЫСТАРЫ: КҮНДЕЛІКТІ ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖӘНЕ АСПАПТЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУЫ

Автор (лар): Шүкімбаева А.М. , Прилуцкая М.В., Мансурова Д. А., Каирханов Е.К, Кененбаева Б.Е

DOI: 10.34689/SH.2022.24.4.014

Кіріспе. Қазіргі уақытта бүкіл әлемде психоактивті заттарды қолданудың (ПАЗ) жоғары таралуы байқалады. Наркологиялық қызмет пациенттерінің арасында опиоидты монотәуелділікпен де, опиоидты емес политәуелділікпен де (жаңа психоактивті заттар (ЖПАЗ), тропикамид (мидриацил), каннабис және т.б.) адамдар бар. Бұл заттардың жүрек-тамыр жүйесіне әсері туралы мәселе әлі де аз зерттелген. Біздің зерттеуіміздің мақсаты опиоидтарға монотәуелділігі және каннабиноидтарға, ЖПАЗ және тропикамидке (мидриацил) политәуелділігі бар науқастардың күнделікті клиникалық, зертханалық және электрокардиографиялық көрсеткіштерінің салыстырмалы сипаттамасын жүргізу болды. Материалдар мен әдістер. 2015 жылдан 2020 жылға дейін ауру тарихынан анамнездік, зертханалық, аспаптық мәліметтерді көшіру арқылы бақылау, көлденең зерттеу (ретроспективті істер жиынтығымен) жүргізілді. Статистикалық талдау IBM SPSS Statistics 20 бағдарламасында жүргізілді. Топтау келесі принцип бойынша жүргізілді: ЖПАЗ, каннабис, тропикамидке политәуелділікке қарсы опиоидты монотәуелділік. Статистиканың сипаттамалық әдістері қолданылды сандық айнымалыларды салыстырмалы талдау Стьюденттің t критерийінің көмегімен жүргізілді, сапалық – Пирсон Х2 көмегімен жүргізілді, екілік айнымалылар үшін басым коэффициенттері мен олардың 95 % сенім аралықтарының қосымша есептеуі жүргізілді. Нәтижелер. Зерттеуге опиоидты монотәуелділігі бар 375 адам (ерлердің 69%, әйелдердің 31%), ЖПАЗ, каннабис, тропикамидке политәуелділігі бар 191 (ерлердің 88%, әйелдердің 12%) адам қатысты. Науқастардың орташа жасы 32±7,3 болды. Опиоидты емес политәуелділігі бар емделушілерде опиоидты монотәуелділікпен салыстырғанда гемоглобин мен гематокрит мәндері анықтамалық мәндер шегінен аспады, алайда олар статистикалық тұрғыдан айтарлықтай жоғары болды. Опиоидтерге монотәуелділігі бар емделушілерде бауыр трансаминазаларының көтерілген деңгейі айтарлықтай жоғары болды. Каннабиноидтарға, ЖПАЗ-ға және тропикамидтерге политәуелділік кезінде патологиялық өзгерістердің көбі ЭКГ сипаттамаларында анықталды: политәуелділікте реполяризация бұзылыстарының ықтималдығы 2,17 есе жоғары (1,35; 3,47), ал сол жақ қарыншаның гипертрофиясы 2,08 есе жоғары (1,35; 3,47). 1.29; 3.33). Қорытындылар. Күнделікті тексерулердегі бұл тұжырымдар қазіргі заманғы тәуелділік түрлерінде (каннабиноидтарға, ЖПАЗ-ға, тропикамидтерге политәуелділік) жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупінің жоғарылауын көрсетеді және патогенетикалық механизмдерді одан әрі терең зерттеуді, соның ішінде практикалық наркологияда күнделікті қолдануда қол жетімсіз қан ұюының кеңейтілген зертханалық көрсеткіштерін, эхокардиографиялық әдісті қолдануды талап етеді.

Айнур М. Шукимбаева1,2, https://orcid.org/0000-0002-4240-3663 Мария В. Прилуцкая1,2, https://orcid.org/0000-0002-9099-316X Джамиля А. Мансурова3, https://orcid.org/0000-0003-2439-2056 Ернар К. Каирханов1, https://orcid.org/0000-0001-7289-3272 Бахытжан Е. Кененбаева1 1 «Семей медицина университеті» КЕАҚ ПФ, Павлодар қ., Қазақстан Республикасы; 2 ҚР ДМ «Республикалық психикалық денсаулық ғылыми-практикалық орталығы» ШЖҚ РМК филиалы, Павлодар қ., Қазақстан Республикасы; 3 «Семей медицина университеті» КЕАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.

1. Имангазинов С.Б., Абильмажинова Г.Д., Шукимбаева А.М. Сердечно-сосудистые заболевания у ВИЧ инфицированных // Наука и здравоохранение. 2013. №2, С. 63-65. 2. Ларченко А.В., Суворов М.А., Андрюхин В.И., Кауров Я.В., Суворов А.В. Synthetic cathinones and cannabinoids are new psychoactive substances (Review) // Современные технологии в медицине. 2017. 9(1):185–96. 3. Прилуцкая М.В., Молчанов С.Н. Acute effects of novel psychoactive substances in clinical practice: a literature review // Наука и здравоохранение. 2018. №1, С.131–52. 4. Bădilă E, Hostiuc M, Weiss E, Bartoş D. Illicit Drugs and their Impact on Cardiovascular Pathology // Romanian journal of internal medicine. 2015. Vol. 53, p. 218–25. [cited 2021 Apr 1]. 5. Bersani F.S., Imperatori C., Prilutskaya M., Kuliev, R., Corazza O. Injecting eye-drops: A mini-review on the non-clinical use of tropicamide. In Human Psychopharmacology. 2015. (Vol. 30), Issue 4, pp. 262–264. https://doi.org/10.1002/hup.2481 6. Castellanos D. Synthetic cannabinoids 2015: An update for pediatricians in clinical practice // World Journal of Clinical Pediatrics. 2016;5(1):16. 7. Darke S., Duflou J., Peacock A., Farrell M., Lappin J. Characteristics and circumstances of death related to new psychoactive stimulants and hallucinogens in Australia. Drug and Alcohol Dependence. 2019;204(May):107556. 8. Duflou J. Psychostimulant use disorder and the heart. Addiction. 2020;115(1):175–83. 9. Ebdali R.T., Tabaee S.S., Tabaei S. Cardiovascular complications and related risk factors underlying opium consumption // Journal of Cellular Physiology. 2019; 234(6):8487–95. 10. Ghosh M., Naderi S. Cannabis and Cardiovascular Disease // Current Atherosclerosis Reports. 2019. 21(6):1–6. 11. Holyshko V.S., Snezhitskiy V.A., Matievskaya N.V., Savickiy S.E. Cardiovascular Pathology of Patients With Newly Diagnosed Hiv-Infection (Clinical Cases) // Journal of the Grodno State Medical University. 2017. 15(4):458–62. 12. Marmor М., Penn А., Widmer К., Levin R.I., Maslansky R. Coronary artery disease and opioid use // Am J Cardiol. 2004. 93: 1295–1297. 13. Masoomi M., Ramezani M.A., Karimzadeh H. The relationship of opium addiction with coronary artery disease // International journal of preventive medicine. 1(3):182–6. 2010 [cited 2021 Apr 10]; 14. Mladěnka MladˇMladěnka P., Applová L. et al. Comprehensive review of cardiovascular toxicity of drugs and related agents TOX-OER and CARDIOTOX Hradec Králové Researchers and Collaborators. https://doi.org/10.1002/med.21476 15. Roayaei P., Aminorroaya A. et al. Opium and cardiovascular health: A devil or an angel? // In Indian Heart Journal 2020. Vol. 72, Issue 6, pp. 482–490. Elsevier. https://doi.org/10.1016/j.ihj.2020.10.003 16. Sadeghian S., Darvish S., Davoodi G., et al. The association of opium with coronary artery disease // Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 2007. 14: 715–717. 17. Sadeghian S., Graila P., Salarifar М., Karimi А.А., Darvish S., Abbasi S.H. Opium consumption in men and diabetes mellitus in women are the most important risk factors of premature coronary artery disease in Iran // Int J Cardiol. 2010. 141: 116–118. 18. Schwartz B.G., Rezkalla S., Kloner R.A. Cardiovascular effects of cocaine // Circulation. 2010 Vol. 122, p. 2558–69. [cited 2021 Apr 10]. 19. Segawa T., Arita Y., Ogasawara N., Hasegawa S. Hypertensive heart disease associated with methamphetamine abuse // Journal of Cardiology Cases, 2019. 19(2), 47. https://doi.org/10.1016/J.JCCASE.2018.10.001 20. United Nations Office on Drugs and Crime. World Drug Report 2020. Cross-cutting issues: evolving trends and new challenges [Internet]. Vienna; 2020. Available: https://wdr.unodc.org/wdr2020/field/WDR20_BOOKLET_4.pdf 21. Zhao J., Chen H., Zhuo C., Xia S. Cannabis Use and the Risk of Cardiovascular Diseases: A Mendelian Randomization Study // Frontiers in Cardiovascular Medicine, 2021.8. https://doi.org/10.3389/FCVM.2021.676850 References: 1. Imangazinov S.B., Abil'mazhinova G.D., Shukimbaeva A.M. Serdechno-sosudistye zabolevaniya u VICh infitsirovannykh [Cardiovascular diseases in HIV-infected people]. Nauka i zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2013. №2, рр. 63-65. [in Russian] 2. Larchenko A.V., Suvorov M.A., Andrjuhin V.I., Kaurov Ja.V., Suvorov A.V. Synthetic cathinones and cannabinoids are new psychoactive substances (Review). Sovremennye tehnologii v medicine [Modern technologies in medicine]. 2017. 9(1):185–96. [In English] 3. Priluckaja M.V., Molchanov S.N. Acute effects of novel psychoactive substances in clinical practice: a literature review. Nauka i zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2018. №1, pp. 131–52. [In English]

Көрген адамдардың саны: 97

Түйенді сөздер:

Мақалалар санаты: Біртума зерттеулер

Библиографиялық сілтемелер

Шукимбаева А.М., Прилуцкая М.В., Мансурова Д.А., Каирханов Е.К., Кененбаева Б.Е. Заманауи химиялық тәуелділіктің әртүрлі түрлеріндегі жүрек-қан тамырлары бұзылыстары: күнделікті зертханалық және аспаптық көрсеткіштердің салыстырмалы талдауы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 108-114. doi 10.34689/SH.2022.24.4.014