ШЕТ ЕЛДЕРДЕГІ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКТЕР ҚЫЗМЕТІНІҢ ЖҮЙЕСІН САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ. ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ
Кіріспе. Төтенше жағдайларда оқиға орнында бірінші болып кәсіби медициналық білімі жоқ, алайда алғашқы медициналық көмек көрсету дағдыларына оқытылған адамдар келуі мүмкін. Медициналық техниктер пациенттердің денсаулық сақтау қызметімен өзара әрекеттесуінің алғашқы буыны болып табылады, сондықтан олардың әрекеттері көп жағдайда пациенттің өмірін сақтап қалудың кілті болып табылады.
Зерттеу мақсаты әртүрлі елдердегі медициналық техниктер қызметін Қазақстан Республикасында оны табысты енгізу үшін ұйымдастыруды салыстырмалы талдау болып табылады.
Материалдар мен әдістер. Дәлелді медицина (PubMed, UpToDate, TripDatabase, ResearchGate, GoogleScholar және CyberLeninka) деректер базасында ғылыми жарияланымдарды іздеу жүргізілді. Іздеу үшін кілт сөздер: "Төтенше медициналық техникалық", "Төтенше медициналық қызметтер", "Төтенше Денсаулық сақтау жүйесі", "парамедик", "медициналық бірінші жауап". Барлығы 467 әдеби дереккөз табылды, олардың ішінен кейінгі талдау үшін 51 мақала таңдалды.
Нәтижелері. Шет елдерде медициналық техниктердің функциялары: жүрек-өкпе реанимациясы, автоматты сыртқы дефибрилляция, қан кетуді тоқтату, аяқ-қол мен жамбас иммобилизациясы, оксигенотерапия; миокард инфарктісі кезінде ЭКГ жазу және оны түсіндіру, шок жағдайлары, миокард инфарктісі, гипогликемия кезінде қолданылатын дәрілік заттардың шектеулі жиынтығын пайдалануға рұқсаты бар. Оқу курсының ұзақтығы алынған дағдылардың санына байланысты 40-тан 84 сағатқа дейін. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы бұйрығына сәйкес біздің елімізде медициналық білімі жоқ, тиісті дайындықтан өткен және алғашқы көмек көрсету дағдыларына оқытылған адамдар алғашқы медициналық көмек көрсете алады.
Қорытынды. Қазақстан Республикасында медициналық техниктер қызметін енгізу кезінде құзыреттілік пен дағдылардың кең спектрін қамтитын оқыту бағдарламаларының жоғары тиімділігін бағалауға мүмкіндік беретін дамыған шет елдердің тәжірибесін ескеру қажет
Диана Г. Ыгиева1, https://orcid.org/0000-0001-8391-8842
Людмила М. Пивина1, https://orcid.org/0000-0002-8035-4866
Ғалымжан Н. Әбілов2,
Асылжан М. Месова1, https://orcid.org/0000-0001-5373-0523
Алмас А. Дюсупов1, https://orcid.org/ 0000-0002-2086-8873
Гульнара Б. Батенова1, https://orcid.org/0000-0003-3198-1860
Сабит М. Жусупов3, https://orcid.org/0000-0002-0551-126Х
Аяулым Е. Ахметова1, https://orcid.org/ 0000-0002-4593-9404
Максим Р. Пивин 1, https://orcid.org/ 0000-0001-7206-8029
Адильжан Г. Жумагалиев1, https://orcid.org/0000-0002-2364-375X
Оксана А. Юрковская1, https://orcid.org/ 0000-0002-6251-5574
1 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы;
2 "Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры" КеАҚ, Абай облысы бойынша филиалы, Семей қ., Қазақстан Республикасы;
3 Павлодар филиалы «Семей медицина университеті» КеАҚ, Павлодар, Қазақстан Республикасы.
1. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-269/2020. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 декабря 2020 года № 21814. «Об утверждении Правил оказания первой помощи лицами без медицинского образования, в том числе прошедшими соответствующую подготовку и Стандарта оказания первой помощи»
2. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 июля 2017 года № 450 «Об утверждении Правил оказания скорой медицинской помощи в Республике Казахстан». Дата обращения 18.02.2020. http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800016283
3. "Advanced Practice Paramedic". Archived from the original on 6 October 2011. Retrieved 18 September 2011.
4. "Ambulance Practitioner Qualification | Ambulance Technician | Emergency Medical Technician EMT". FutureQuals. Retrieved 11 February 2020.
5. "Emergency medical services workers: how employers can prevent injuries and exposures". 26 November 2018.
6. "Emergency Medical Technicians and Paramedics". United States Department of Labor, Bureau of Labor Statistics. Retrieved 12 July 2018.
7. "European Committee for Standards website". Retrieved 2008-09-19.
8. "History of EMS". wvde.state.wv.us. Retrieved 2 November 2016.
9. "National Standard Curriculum". National Highway Transportation Safety Administration. Archived from the original on 16 September 2008. Retrieved 10 March 2008.
10. "OFA to FAR Update". www.phecit.ie. Retrieved 9 May 2020.
11. "Paris Fire Department". Retrieved 2008-09-18.
12. "What's the Difference Between an EMT and a Paramedic?". UCLA Center for Prehospital Care. 28 December 2019.
13. Abram T. "Legal Opinion: Certification v. Licensure". National Registry of Emergency Medical Technicians. Archived from the original on 27 October 2007. Retrieved 10 March 2008.
14. American Heart Association | To be a relentless force for a world of longer, healthier lives
15. American Paramedic Association (americanparamedics.org),
16. Arnold J.L. International emergency medicine and the recent development of emergency medicine worldwide // J Ann Emerg Med 1999. Vol.33. N1. P. 97-103.
17. Berden H.J., Willems F.F., Hendrick J.M., Pijls N.H., Knape J.T. How frequently should basic cardiopulmonary resuscitation training be repeated to maintain adequate skills? // J BMJ. 1993. Vol.306 N6892. P. 1576-1577.
18. Berg R.A., Hilwig R.W., Kern K.B., Ewy G.A. Precountershock cardiopulmonary resuscitation improves ventricular fibrillation median frequency and myocardial readiness for successful defibrillation from prolonged ventricular fibrillation: a randomized, controlled swine study // J Ann Emerg Med. 2002. Vol. 40 N6. P.563-570.
19. Bigham B.L., Jensen J.L., Tavares W., Drennan I.R., Saleem H., Dainty K.N., et al. Paramedic self reported exposure to violence in the emergency medical services (EMS) workplace: A mixed methods cross sectional survey // J Prehosp Emerg Care 2014. Vol.18. N489. P. 94.
20. Board Of Critical Care Transport Paramedic. The Board for Critical Care Transport Certification. 2011. P. 34
21. Booker M., Voss S. Models of paramedic involvement in general practice // Br J Gen Pract. 2019// Vol. 69. N687. Р. 477-478.
22. British Columbia Paramedic Association – Professional Body for Clinical Paramedic Practice in British Columbia Canada (paramedicsbc.ca)
23. Burton John H. (June 2006). "Out-of-Hospital Endotracheal Intubation: Half Empty or Half Full?". J Annals of Emergency Medicine // 2006. Vol. 47. N6. P. 542–544
24. CDC (11 February 2020). "Interim Recommendations for Emergency Medical Services (EMS) Systems and 911 Public Safety Answering Points/Emergency Communication Centers (PSAP/ECCs) in the United States During the Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic". Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 23 July 2020.
25. CDC (30 April 2020). "First Responders, Law Enforcement, and Public Services". Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved 23 July 2020.
26. Christopher Page, Keila Vazquez, Majd Sbat, Zeynep Deniz Yalcin. Analysis of Emergency Medical Systems Across the World. Worcester Polytechnic Institute. Archived from the original on 24 December 2017. Retrieved 24 November 2017.
27. Emergency Medical Technician (EMT) (Speedy Study Guide). Speedy Publishing LLC. 2014. p. 1. ISBN 9781635011951.
28. Fleischmann T., Fulde G. "Emergency medicine in modern Europe". J Emergency Medicine Australasia // 2007. Vol.19. N4. P. 300–302.
29. Grenvik A., Kochanek P.M. "The incredible career of Peter J. Safar, MD: the Michelangelo of acute medicine" // J Critical Care Medicine // 2004. Vol.32. N2. P. 3–7.
30. Handbook for EMS Medical Directors, United States Department of Homeland Security Office of Health Affairs and U.S. Fire Administration.
31. Huiyi T. A study on prehospital emergency medical service system status in Guangzhou. Hong Kong: University of Hong Kong; 2007.
32. International Liaison Committee on Resuscitation (ilcor.org)
33. Linwood R., Day G., FitzGerald G., Oldenburg B. Quality improvement and paramedic care - What does the literature reveal for pre-hospital emergency care in Australia? // Int J Health Care Qual Assur. 2007. Vol. 20. N5. P. 405–415.
34. Long D.N., Lea J., Devenish S. The conundrum of defining paramedicine: more than just what paramedics “do” // J Australas Paramed. 2018. Vol.15. N1. P. 1–3.
35. MacFarlane C. The advances and evidence base for prehospital care // J. Emerg Med. 2003. Vol. 20. N2. P. 114–115.
36. Messova A.M., Zhunusov Ye.T., Pivina L.M., Yolcu S. TRIAGE system: literature review, problems and solutions in Kazakhstan // J Science & Healthcare. 2018. Vol.20. N5. P. 23-30.
37. Myers J.B., Slovis C.M., Eckstein M., Goodloe J.M., Isaacs S.M., Loflin J.R., et al. Evidence-based performance measures for emergency medical services systems: a model for expanded EMS benchmarking // J Prehospital Emerg Care. 2008. Vol. 12. N2. P. 141–151.
38. National Audit Office. Transforming NHS ambulance services. In: London; 2011
39. Newgard C.D., Schmicker R.H., Hedges J.R., Trickett J.P., Davis D.P., Bulger E.M. et al. Emergency medical services intervals and survival in trauma: Assessment of the “golden hour” in a North American prospective cohor // J Ann Emerg Med. 2010. Vol. 55. N235. P. 46.
40. Paramedic Association of Canada – Paramedic Association of Canada.
41. Physicians (per 1,000 people) | Data (worldbank.org)
42. Pivina L., Messova A.M., Zhunussov Y.T., Urazalina Z., Muzdubayeva Z., Ygiyeva D., Muratoglu M., Batenova G., Uisenbayeva S., Semenova Y. Comparative analysis of triage systems at emergency departments of different countries: Implementation in Kazakhstan // J ROMJ. 2021. Vol. 10. N3.
43. Pivina L.M., Batenova G.B., Baibusinova Zh.T., Manarbekov Ye.M., Dyussupov A.A., Urazalina Zh.M., Uysenbaeva Sh.O. Analysis of the current situation of the emergency medical emergency and paramedic training system in the world and in the Republic of Kazakhstan. Literature review // J Science & Healthcare. 2020. Vol.22. N2. P. 5-15.
44. Price R., Bendall J.C., Patterson J.A., Middleton P.M. What causes adverse events in prehospital care? A human-factors approach // J Emerg Med. 2013. Vol. 30. N7. P. 583–588.
45. Roessler M., Zuzan O. EMS systems in Germany // J Resuscitation. 2006. Vol. 68. N1. P. 45-49
46. Roudsari B.S., Nathens A.B., Arreola-Risa C., Cameron P., Civil I., Grigoriou G., et al. Emergency Medical Service (EMS) systems in developed and developing countries // J Injury. 2007. Vol. 38. N9. P. 1001-1013.
47. Sackett David L., Rosenberg William M.C., Gray J.A. Muir, Haynes R., Brian Richardson. Evidence-based medicine: what it is and what it isn't // British Medical Journal. Vol. 312. N7023. P. 71–72.
48. Turner J. Building the evidence base in pre-hospital urgent and emergency care: a review of research evidence and priorities for further research. Sheffield: University of Sheffield Medical Care Research Unit; 2010.
49. Varghese M., Sasser S., Kellermann A., Lormand J.D., Organization W.H. Prehospital trauma care systems: Geneva: World Health Organization; 2005.
50. Ventura Christian (20 January 2021). The Emergency Medical Responder: Training and Succeeding as an EMT/EMR. Springer International Publishing.
51. Wasserberger J. The EMT's Training and Future. In Findeiss, C.J. (ed). Emergency Medical Care, Symposia Specialists. New York, International Medical Book Corp. 1974. P. 297-304
References: [1-2]
1. Prikaz Ministra zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan ot 15 dekabrya 2020 goda № ҚR DSM-269/2020. Zaregistrirovan v Ministerstve yustitsii Respubliki Kazakhstan 20 dekabrya 2020 goda № 21814. «Ob utverzhdenii Pravil okazaniya pervoy pomoshhi litsami bez meditsinskogo obrazovaniya, v tom chisle proshedshimi sootvetstvuyushhuyu podgotovku i Standarta okazaniya pervoy pomoshhi» [Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated December 15, 2020 No. ҚР ДСМ-269/2020. Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on December 20, 2020 No. 21814. “On approval of the Rules for the provision of first aid by persons without medical education, including those who have undergone appropriate training and the First Aid Standard”]
2. Prikaz Ministra zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan ot 3 iyulya 2017 goda № 450 «Ob utverzhdenii Pravil okazaniya skoroi meditsinskoi pomoshhi v Respublike Kazakhstan». Data obrashheniya 18.02.2020. [Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated July 3, 2017 No. 450 “On approval of the Rules for the provision of emergency medical care in the Republic of Kazakhstan”. Retrieved 02/18/2020.] http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800016283
Көрген адамдардың саны: 129
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Ыгиева Д.Г., Пивина Л.М., Әбилов Ғ.Н., Месова А.М., Дюсупов А.А., Батенова Г.Б., Жусупов С.М., Ахметова А.Е., Пивин М.Р., Жумагалиев А.Г., Юрковская О.А. Шет елдердегі және қазақстан республикасындағы медициналық техниктер қызметінің жүйесін салыстырмалы талдау. Әдебиеттерге шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 4 (Т.24). Б. 231-239. doi10.34689/SH.2022.24.4.028Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ