АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ МЕН АСТАНА ҚАЛАСЫНДАҒЫ ЕРЕСЕК ТҰРҒЫНДАРДА ТІС-ЖАҚ АНОМАЛИЯЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ
Кіріспе: Тіс-жақ аномалияларын ерте кезден анықтау критерийлерін табуға бағытталған зерттеулер жүргізу өзекті болып табылады, оның нәтижелері тіс-жақ жүйесінің әртүрлі сипаттамаларының өзгеру дәрежесі мен бағытын және олардың емдеу процесінде өзара әсерін болжауға мүмкіндік береді.
Жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасының ірі қалаларының тұрғындары мен студенттер арасындағы тіс-жақ аномалияларының құрылымын талдау.
Материалдар мен зерттеу әдістері: Алматы қаласынан 150 науқас (59 ер және 91 әйел), Астана қаласынан 150 науқас (55 ер және 95 әйел) және 150 адам (68 ер және 82 әйел) Алматы қаласында С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетіндегі стоматология факультетінің 1-4 курс студенттері тексерілді.
Тексеру нәтижелері бойынша Angle (E.Angle) классификациясына сәйкес ортодонтиялық диагноз қойылды, сагитталды тістем аномалиялы – I класс (бейтарап тістем), II класс – дисталы тістем, III класс – мезиалды тістем анықталды. Сонымен қатар вертикалды бағыттағы аномалиялар да анықталды - ашық және терең тістемдер.
Нәтижелер: Зерттелгендердің барлық үлгілерінде тіс-жақ аномалияларының құрылымына сәйкес I класс аномалиялары жиі анықталған, ал мұндай ауытқулардың ең көп үлесі тексерілген студенттер ішінде, яғни жас адамдардар арасында басымырақ анықталды. III класс тіс-жақ аномалиялары барлық үлгілерде азырақ, ал студенттерде ең аз жиілікте анықталды.
Ашық тістем терең тістемге қарағанда сирек болды және бұл айырмашылықтар медицина студенттерінің ішінде айқын байқалды. Астана қаласындағы субъектілерде ашық және терең окклюзияның жиілігі бойынша айырмашылығы азырақ болды, ал жынысы бойынша статистикалық маңызды айырмашылықтар көрсетті - ерлерде жиі ашық тістем, ал әйелдерде терең тістем басым.
Қорытынды: Қазақстан Республикасы тұрғындарының арасында тіс-жақ аномалияларының таралуы мен ауырлық дәрежесіндегі белгіленген айырмашылықтар, халықтың ортодонтиялық емге деген қажеттілігін анықтау кезінде және олардың тиімділігін арттыру бойынша емдеу-профилактикалық іс-шараларды жоспарлау кезінде ескерілуі тиіс.
Кенжеш Р. Досматова1,4, https://orcid.org/0000-0001-6113-000X
Кобейсин Д. Алтынбеков2, https://orcid.org/0000-0002-4549-5268
Курал К. Куракбаев1, https://orcid.org/0000-0002-8117-6846
Рахматулла Н. Нигматов3, https://orcid.org/0000-0002-6894-4070
Гулбану Т. Досбердиева2,4, https://orcid.org/0000-0002-2560-6370
Назым Д. Бектурганова4, https://orcid.org/0000-0002-8090-0169
Наталья E. Глушкова5, https://orcid.org/0000-0003-1400-8436
1 «Қоғамдық денсаулық сақтау жоғары мектебі» Қазақстан медицина университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
2 С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3Ташкент мемлекеттік стоматология институты, Ташкент қ., Өзбекстан Республикасы;
4 әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
5 әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Эпидемиология, биостатистика және дәлелді медицина кафедрасы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Аверьянов С.В., Зубарева А.В. Этнические особенности распространенности и структуры зубочелюстных аномалий у студентов города Уфы // Стоматология детского возраста и профилактика. 2012.№ 4.С.69-71.
2. Аликова З.Р., Фарниева О.А., Кусова И.Т. Распространенность зубочелюстных аномалий среди взрослого населения республики Северная Осетия-Алания // Журнал научных статей Здоровье и образование в XXI веке. 2016. № 18 (1). С.190-193.
3. Бимбас Е.С., Мягкова Н.В. Модель организации ортодонтической помощи пациентам с гнатическими формами мезиальной окклюзии // Системная интеграция в здравоохранении. 2017. № 2 (31). С. 5-14.
4. Горлачева Т.В., Терехова Т.Н., Аврусевич Н.В. Структура зубочелюстных аномалий и нуждаемость в ортодонтическом лечении лиц 20–23 лет // Медицинский журнал.2021. № 2. С.70-72. doi.org/10.51922/1818-426X.2021.2.70.
5. Куроедова В.Д., Макарова А.Н. Распространенность зубочелюстных аномалий у взрослых и доля асимметричных форм среди них // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. 2012. Т.8 (4). C. 31-35.
6. Орехова Л.Ю., Кудрявцева Т.В., Чеминава Н.Р., Тачалов В.В., Лобода Е.С. Проблемы стоматологического здоровья у лиц молодого возраста // Пародонтология. 2014. №19 (2). С.3-5.
7. Телебаева Г.Т. О классификации аномалий окклюзии Э. Энгля // Вестник КазНМУ. 2015. 4: 216-219.
8. Baron C., Houchmand-Cuny M., Enkel B., Lopez-Cazaux S. Prevalence of dental anomalies in French orthodontic patients: A retrospective study // Arch Pediatr. 2018. Vol.25(7). P.426-430. doi: 10.1016/j.arcped.2018.07.002.
9. Brook P.H., Shaw W.C. The development of an index of orthodontic treatment priority // Eur J Orthod. 1989. Vol.11(3). P.309-320.
10. De Ridder L., Aleksieva A., Willems G., Declerck D., Cadenas de Llano-Pérula M. Prevalence of Orthodontic Malocclusions in Healthy Children and Adolescents: A Systematic Review // Int J Environ Res Public Health. 2022. Vol.19(12). P.7446. doi: 10.3390/ijerph19127446.
11. Dehesa-Santos A., Iber-Diaz P., Iglesias-Linares A. Genetic factors contributing to skeletal class III malocclusion: a systematic review and meta-analysis // Clin Oral Investig. 2021. Vol.25(4). P.1587-1612. doi: 10.1007/s00784-020-03731-5.
12. Dias Ferraz A., Spagnol G., Alves Maciel F., Monteiro Pinotti M. Septic arthritis of the temporomandibular joint: case series and literature review // Cranio. 2019. Vol.39. P.541–548.doi: 10.1080/08869634.2019.1661943.
13. Duman S., Vural H. Evaluation of the relationship between malocclusions and sleep-disordered breathing in children // Cranio. 2022. Vol.40(4). P.295-302. doi: 10.1080/08869634.2020.1779508.
14. Gao J.Y., Yu X.Q. Efficacy of orthodontic and orthognathic treatment for oral and maxillofacial deformities // Medicine (Baltimore). 2019. Vol.98(39):e17324. doi: 10.1097/MD.0000000000017324.
15. Gu D., Leroux B., Finkleman S., Todoki L., Greenlee G., Allareddy V., Jolley C., Vermette M., Shin K., Kau C.H., de Jesus-Vinas J., Dolce C. National Dental PBRN Collaborative Group, Huang G. Anterior openbite malocclusion in adults // Angle Orthod. 2022. Vol.92(1). P. 27-35. doi: 10.2319/071221-549.1.
16. Guo L., Feng Y., Guo H.G., Liu B.W., Zhang Y. Consequences of orthodontic treatment in malocclusion patients: clinical and microbial effects in adults and children // BMC Oral Health. 2016. Vol.16(1). P. 112.
17. Hinton R.J. Genes that regulate morphogenesis and growth of the temporomandibular joint: a review // Dev. Dyn. 2014. Vol.243(7). P. 864-874.
18. Jiang T. Relationship between temporomandibular disorders and malocclusions: from history to present // Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 2021. Vol.56(8). P. 734-739. doi: 10.3760/cma.j.cn112144-20210704-00314.
19. Kerosuo H., Laine T., Kerosuo E., Ngassapa D., Honkala E. Occlusion among a group of Tanzanian urban schoolchildren // Community Dent Oral Epidemiol. 1988. Vol.16(5). P.306-309.
20. Manfredini D., Lombardo L., Siciliani G. Temporomandibular disorders and dental occlusion. A systematic review of association studies: end of an era? // J Oral Rehabil. 2017. Vol.44. P.908–923.
21. Matsuda S., Yamaguchi T., Mikami S., Yoshimura H., Gotouda A. Can malocclusion provide clinicians with information for differential diagnosis of temporomandibular joint diseases? // Medicine (Baltimore). 2022. Vol.101(33):e29247. doi: 10.1097/MD.0000000000029247
22. Oberman B., Setabutr D., Goldenberg D. Traumatic dislocation of intact mandibular condyle into middle cranial fossa // Am J Otolaryngol. 2014. Vol.35. P.251–253.
23. Ruf S., Proff P., Lisson J. Health relevance of malocclusions and their treatment // Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz. 2021. Vol.64(8). P.918-923. doi: 10.1007/s00103-021-03372-3.
24. Schiffman E., Ohrbach R., Truelove E., Look J., Anderson G., Goulet J.P. et al. Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC/TMD) for clinical and research applications: recomendations of the international RDC/TMD consortium network and orofacial pain special interest group // J Oral Facial Pain Headache. 2014. Vol.28. P.6–27. doi: 10.11607/jop.1151.
25. Shroff B. Malocclusion as a cause for temporomandibular disorders and orthodontics as a treatment // Oral Maxillofac Surg Clin North Am. 2018. Vol.30. P.299–302.
References: [1-7]
1. Aver'yanov S.V. Zubareva A.V. Etnicheskiye osobennosti rasprostranennosti i struktury zubochelyustnykh anomaliy u studentov goroda Ufy [Ethnic features of the prevalence and structure of dentoalveolar anomalies in students of Ufa]. Stomatologiya detskogo vozrasta i profilaktika [Dentistry of Children's Age and Prophylaxis]. 2012. 4: 69-71. [in Russian]
2. Alikova Z.R., Farniyeva O.A., Kusova I.T. Rasprostranennost' zubochelyustnykh anomaliy sredi vzroslogo naseleniya respubliki Severnaya Osetiya-Alaniya [The prevalence of dentoalveolar anomalies among the adult population of the North Ossetia-Alania Republic]. Zhurnal nauchnykh statey Zdorov'ye i obrazovaniye v XXI veke [Journal of Scientific Articles Health and Education in the XXI Century]. 2016. 18 (1): 190-193. [in Russian]
3. Bimbas Ye.S., Myagkova N.V. Model' organizatsii ortodonticheskoy pomoshchi patsiyentam s gnaticheskimi formami mezial'noy okklyuzii [Model of organization of orthodontic care for patients with gnathic forms of mesial occlusion]. Sistemnaya integratsiya v zdravookhranenii [System Integration in Healthcare]. 2017. 2 (31): 5-14. [in Russian]
4. Gorlacheva T.V., Terekhova T.N., Avrusevich N.V. Struktura zubochelyustnykh anomaliy i nuzhdayemost' v ortodonticheskom lechenii lits 20–23 let [The structure of dentoalveolar anomalies and the need for orthodontic treatment in persons aged 20–23 years]. Meditsinskiy zhunral [Medical Journal]. 2021. 2: 70-72. doi.org/10.51922/1818-426X.2021.2.70. [in Russian]
5. Kuroyedova V.D., Makarova A.N. Rasprostranennost' zubochelyustnykh anomaliy u vzroslykh i dolya asimmetrichnykh form sredi nikh [The prevalence of dentoalveolar anomalies in adults and the proportion of asymmetric forms among them]. Mezhdunarodnyy zhurnal prikladnykh i fundamental'nykh issledovaniy [International Journal of Applied and Basic Research]. 2012. 8 (4): 31-35.
6. Orekhova L.YU., Kudryavtseva T.V., Cheminava N.R., Tachalov V.V., Loboda Ye.S. Problemy stomatologicheskogo zdorov'ya u lits molodogo vozrasta [Dental health problems in young people]. Parodontologiya [Periodontology]. 2014. 19 (2): 3-5. [in Russian].
7. Telebaeva G.T. O klassifikacii anomalij okklyuzii E. Englya. [On the classification of anomalies of occlusion by E. Angle]. Vestnik KazNMU [Bulletin of KazNMU]. 2015. 4: 216-219. [in Russian].
Көрген адамдардың саны: 80
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Досматова К.Р., Алтынбеков К.Д., Куракбаев К.К., Нигматов Р.Н., Досбердиева Г.Т., Бектурганова Н.Д., Глушкова Н.E. Алматы қаласы мен Астана қаласындағы ересек тұрғындарда тіс-жақ аномалияларының таралуы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 6(Т.24). Б. 112-119. doi 10.34689/SH.2022.24.6.015Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ