атеросклероз, жүректің ишемиялық ауруы, кардиооңалту, бақылау, науқас, егде жас,тәждік артерияны шунттау.

ТӘЖДІК АРТЕРИЯЛАРДЫ ШУНТТАУ ОТАСЫНАН КЕЙІНГІ КАРДИООҢАЛТУДЫҢ КЕШЕНДІ БАҒДАРЛАМАСЫНАН ӨТКЕН, ЖҮРЕКТІҢ ИШЕМИЯЛЫҚ АУРУЫМЕН ЕГДЕ ЖАСТАҒЫ АДАМДАРДЫ БАҚЫЛАУДЫ ОҢТАЙЛАНДЫРУ

Автор (лар): Каяшкин С.А, Джусипов А.К, Карибаев К.Р, Иоффе Е.М.

DOI: 10.34689/SH.2022.24.6.020

Өзектілігі: әлбетте, миокардты хирургиялық реваскуляризациялау егде жастағы адамдарда ЖИА емдеуде тиімді процедура болып саналады, өйткені бұл аурудың белгілерін жоюға мүмкіндік береді, өмір жасын ұзартады және науқастың өмір сапасын жақсартады. Оны емдеуде тәждік артерияларды шунттау (ТӘШ) жетекші орын алады. Дегенмен, отадан кейінгі өмір сапасы мен денсаулық жағдайы ғылыми ортада жоғары пікірталас тудырады. Мақсаты: 65 жастан асқан ЖИА - мен ауыратын (бір жыл бойы бақылауда болған) коронарлық артерияны шунттау операциясынан кейін кардиохирургиялық оңалтудың кешенді бағдарламасынан өткен пациенттермен, белгілі себептермен реабилитациядан өтпеген немесе оны толық өтпеген пациенттердің ұзақ мерзімді нәтижелерді талдау. Құрал-жабдықтар және әдістер: ЖИА - мен ауыратын егде жастағы науқастарға Аортатәждік шунттау (АТШ) операциясы жасалғаннан кейінгі кардиооңалтудың толық кезеңдерінің науқастың өмір сапасына әсерін зерттеу үшін (орташа 12±3 ай) жалпы топта (n=130) науқас - бір орталықты когортты проспективті зерттеу жүргізілді. Зерттеу барысында науқастардың басым көпшілігі емдеуші – дәрігері тағайындаған антиангинальды және гипотензивты препараттарды, аспирин, статиндерді қабылдаған. Операциядан кейінгі бақылау қайта тексеруге келгенде немесе телефон арқылы өзгерістерді белгілеумен жүзеге асырылды. Күнделікті физикалық белсенділікке аса назар аударылды (6 - минут жаяу жүрумен тест жасалынды), АҚ компенсациясы, ЭКГ динамикалық мониторингі, сол жақ қарыншаның лақтыру фракциясы мен дисфункциясының динамикасын анықтай отырып, ЭХО КГ, бақылау кезеңінде болған барлық тамырлық өзгерістер мен апаттар тіркелді. Нәтижелер мен қорытындылар: Жасалған зерттеу нәтижелеріне сүйенсек ТАШ – тан кейінгі егде жастағы науқастарда болжамды жағымсыз факторлар қатары анықталды, оның ішінде - көп тамырлы коронарлық артерияның зақымдануы, семіздік, темекі шегу, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі, қант диабеті, бақыланбайтын артериялық гипертензия. Бірақ, негізгі факторларың бірі – кардиооңалту кезеңдерінің болмауы анықталды. Ал кардиооңалтудың барлық кезеңдерін толығымен өткен науқастардың нәтижесі – өмір сапасы жақсарған, стенокардия эпизодтарының және созылмалы жүрек жеткіліксіздігі дамуының кешеуілдеуі,сондай-ақ науқастардың ЖИА - ның базистік терапиясын жоғары ұстануы. Тәждік артерияны шунттау отасы жасалған науқастарды оңалту кезеңдері қолжетімді болу үшін және кеңінен қолданысқа енгізу үшін зерттеулер мен ізденістер керек.

Станислав А. Каяшкин1, Алихан К. Джусипов2, Кайрат Р. Карибаев3, Елена М. Иоффе4 1 Қазақстандық медицина университеті «Қоғамдық денсаулық сақтау жоғары мектебі», Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 2 «Орталық клиникалық аурухана» АҚ, Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 3 Кардиологиялық орталық «Орталық клиникалық аурухана» АҚ, Алматы қ., Қазақстан Республикасы; 4 Қорғаныс министірлігі Әскери клиникалық госпиталі, Алматы қ., Қазақстан Республикасы.

1. Альмуханова А.Б., Камалиев М.А. Медико-социальные аспекты коронарного шунтирования у пациентов с острым коронарным синдромом // Материалы XIV Международной молодежной научно-практической конференции г. Екатеринбург, 2017. С. 11-13. 2. Аргунова Ю.А. и др. Клиническая эффективность преабилитации у пациентов, подвергшихся коронарному шунтированию // Комплексные проблемы сердечно-сосудистых заболеваний. 2018. Т. 7. №.4S. С. 15-23. 3. Аронов Д.М. Основы кардиореабилитации // Кардиология: Новости. Мнения. Обучение. 2016. №.3 (10). С. 104-110. 4. Базылев В.В., Гальцева Н.В. Результаты ранней физической реабилитации пациентов, перенесших аортокоронарное шунтирование // Клиницист. 2017. Т. 11. №.3-4. С. 34-43. 5. Бокерия Л.А., Аронов Д.М. Российские клинические рекомендации Коронарное шунтирование больных ишемической болезнью сердца: реабилитация и вторичная профилактика // Cardio Соматика. 2016. Т.7. №.3-4. С. 5-71. 6. Бокерия Л., Керен М., Енокян Л., Сигаев И., Мерзляков В. и др. Аналы хирургии. Отдаленные результаты аортокоронарного шунтирования у больных ишемической болезнью сердца пожилого и старческого возраста. Научный центр сердечно-сосудистой хирургии им. А. Н. Бакулева РАМН. Москва. 2012. №2, С. 12-21 7. Гринштейн Ю.И., Кусаев В.В., Губич С.Г. Качество жизни больных, перенесших острый инфаркт миокарда с различными видами реваскуляризации // Кардиология. 2012. Т. 5. С 92–95. 8. Камалиев М. А., Альмуханова А. Б. Исход лечения пациентов после коронарного шунтирования // Вестник Казахского Национального медицинского университета. 2017. №. 2. С. 350-354. 9. Көкенова М.Б., Мысаев А.О., Сиязбекова З.С. Качество жизни больных с ишемической болезнью сердца до и после оперативного лечения (стентирование и шунтирование): литературный обзор // Наука и Здравоохранение. 2018. 6 (Т.20). С. 31-38. 10. Кучеренко В.З. Применение методов статистического анализа для изучения общественного здоровья и здравоохранения. учебное пособие / 4-е изд., перераб. и доп. М.:ГЭОТАР-Медиа, 2011. 256 с. 11. Рындин К. Н. и др. Комплексная реабилитация больных пожилого возраста с ибс после коронарного шунтирования и оценка ее эффективности с позиции международной классификации функционирования. 2020. С. 114. 12. Шумков К.В. и др. Аортокоронарное шунтирование в условиях искусственного кровообращения и на работающем сердце: сравнительный анализ ближайших и отдаленных результатов и послеоперационных осложнений (нарушения ритма сердца, когнитивные и неврологические расстройства, реологические особенности и состояние системы гемостаза) // Креативная кардиология. 2009. №.1. С. 28-50. 13. Avery G.J., Ley S.L., Hill J.D. et al. Cardiac surgery in the octogenarian: evolution of risk, cost, and outcome // Ann. Thorac. Surg. 2001. Vol.71. P.591–596. 14. Beauford R.B., Goldstein D.J. et al. Multivessel off-pump revascularization in octogenarians: early and midterm outcomes // Ann.Thorac.Surg. 2003. Vol.76. Р. 12–17. 15. Bjarnason-Wehrens B., Mayer-Berger W., Meister E.R. et al. Recommendations for resistance exercise in cardiac rehabilitation. Recommendations of the German Federation for Cardiovascular Prevention and Rehabilitation // Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2004. 11(4):352–61. 16. Firouzabadi M.G., Sherafat A., Vafaeenasab M. Effect of physical activity on the life quality of coronary artery bypass graft patients // J Med Life, 2014. 7(2):260–3. 17. Hadian M.R., Attarbashi B. Phase II Cardiac Rehabilitation Improves Quality of Life in Patients Following Coronary Artery Bypass Grafting // Int J Ther Rehabil 2008;16(8):31–7. 29. 18. Holm N., et al. Lancet. 2019. doi: 10.1016/S0140-6736(19)32972-1. [Epub ahead of print]. 19. Højskov I.E., Moons P., Hansen N.V. et al. SheppHeartCABG trial –comprehensive early rehabilitation after coronary artery bypass grafting: a protocol for a randomised clinical trial // BMJ Open 2017;7 20. Hlatky M.A. et al. Coronary artery bypass surgery compared with percutaneous coronary interventions for multivessel disease: a collaborative analysis of individual patient data from ten randomised trials // Lancet. 2009. Т.373. № 9670. p 1190–1197 21. Kehlet H. Multimodal approach to control postoperative pathophysiology and rehabilitation // Br J Anaesth 1997;78(5):606–17 22. Makhabah D.N., Martino F. Peri-operative physiotherapy // Multidiscip Respir Med 2013;8(1):4–6 23. McManus D.D., Gore J., Yarzebski J., Spencer F., Lessard D., Goldberg R.J. Recent trends in the incidence, treatment, and outcomes of patients with STEMI and NSTEMI // Am. J Med. 2011. №124. Р. 40-47. 24. Salzwedel A., Jensen K., Rauch B., Doherty P., Metzendorf M.I., Hackbusch M., Völler H., Schmid J.P., Davos C.H. Effectiveness of comprehensive cardiac rehabilitation in coronary artery disease patients treated according to contemporary evidence-based medicine: Update of the Cardiac Rehabilitation Outcome Study (CROS-II) // Eur J Prev Cardiol. 2020 Nov. 27(16):1756-1774. doi: 10.1177/2047487320905719. Epub 2020 Feb 23. PMID: 32089005; PMCID: PMC7564293. 25. Stamou S.C., Hill P.C., Dangas G.G et al. Stroke after coronary artery bypass. Incidence, predictors, and clinical outcome // Stroke.2001. Vol. 32. P. 1508–1513. 26. Waard D., Fagan A., Minnaar C., Horne D. Management of patients after coronary artery bypass grafting surgery: a guide for primary care practitioners // CMAJ. 2021 May 10;193(19): E689-E694. doi: 10.1503/cmaj.191108. PMID: 33972222; PMCID: PMC8157999. 27. Wijeysundera D.N., Beattie W.S., Djaiani G. et al. Off-pump coronary artery surgery for reducing mortality and morbidity: meta-analysis of randomized and observational studies // J. Am. Coll.Cardiol. 2005. Vol. 46. P. 872–882. 28. Wiedemann D., Bernhard D., Laufer G., Kocher A. The elderly patient and cardiac surgery – a mini-review // Gerontology. 2010; 56 (3):241–9. References: [1-12] 1. Al'mukhanova A.B., Kamaliev M.A. Mediko-sotsial'nye aspekty koronarnogo shuntirovaniya u patsientov s ostrym koronarnym sindromom [Medical and social aspects of coronary bypass surgery in patients with acute coronary syndrome]. Materialy XIV Mezhdunarodnoi molodezhnoi nauchno-prakticheskoi konferentsii g. Ekaterinburg [Materials of the XIV International Youth Scientific and Practical Conference Yekaterinburg], 2017. рр. 11-13. [in Russian]. 2. Argunova Yu. A. i dr. Klinicheskaya effektivnost' preabilitatsii u patsientov, podvergshikhsya koronarnomu shuntirovaniyu [Clinical efficacy of rehabilitation in patients undergoing coronary bypass surgery]. Kompleksnye problemy serdechno-sosudistykh zabolevanii. [Complex problems of cardiovascular diseases] 2018. T.7. №.4S.рр. 15-23. [in Russian]. 3. Aronov D.M. Osnovy kardioreabilitatsii [Fundamentals of cardiorehabilitation]. Kardiologiya: Novosti. Mneniya. Obuchenie. [Cardiology: News. Opinions. Training]. 2016. №3 (10). pр. 104-110 [in Russian]. 4. Bazylev V.V., Gal'tseva N.V. Rezul'taty rannei fizicheskoi reabilitatsii patsientov, perenesshikh aortokoronarnoe shuntirovanie [Results of early physical rehabilitation of patients who underwent coronary artery bypass grafting]. Klinitsist [Clinician]. 2017. №10. pр 34-43 [in Russian]. 5. Bokeriya L., Aronov D., i chleny rabochei gruppy. Rossiiskie klinicheskie rekomendatsii. Koronarnoe shuntirovanie bol'nykh ishemicheskoi bolezn'yu serdtsa: reabilitatsiya i vtorichnaya profilaktika [Russian clinical guidelines. Coronary bypass surgery in patients with coronary heart disease: rehabilitation and secondary prevention]. Moscow 2016. pp. 5-71 [in Russian]. 6. Bokeriya L., Keren M., Enokyan L., Sigaev I., Merzlyakov V. et al. Analy khirurgii. Otdalennye rezul'taty aortokoronarnogo shuntirovaniya u bol'nykh ishemicheskoi bolezn'yu serdtsa pozhilogo i starcheskogo vozrasta. [Long-term results of coronary artery bypass grafting in elderly and senile patients with coronary heart disease]. A.N. Bakulev Scientific Center for Cardiovascular Surgery of the Russian Academy of Medical Sciences. Moscow №2, 2012. pp. 12-21 [in Russian]. 7. Grinshtein Yu.I., Kusaev V.V., Gubich S.G. Kachestvo zhizni bol'nykh, perenesshikh ostryi infarkt miokarda s razlichnymi vidami revaskulyarizatsii [Quality of life of patients who have suffered acute myocardial infarction with various types of revascularization]. Kardiologiya. [Cardiology]. 2012. T.5. pp. 92–95. [in Russian]. 8. Kamaliev M., Al'mukhanova A. Iskhod lecheniya patsientov posle koronarnogo shuntirovaniya. [The outcome of treatment of patients after coronary bypass surgery]. Kazakhskii Natsional'nyi meditsinskii universitet imeni S.D. Asfendiyarova [Kazakh National Medical University named after S.D. Asfendiyarov], 2019. pp. 350-354 [in Russian]. 9. Kokenova M.B., Mysaev A.O., Siyazbekova Z.S. Kachestvo zhizni bol'nykh s ishemicheskoi bolezn'yu serdtsa do i posle operativnogo lecheniya (stentirovanie i shuntirovanie): literaturnyi obzor [Quality of life of patients with coronary heart disease before and after surgical treatment (stenting and bypass surgery): literary review]. Nauka i Zdravookhranenie [Science and Healthcare]. 2018. 6 (T.20). рр. 31-38. [in Russian]. 10. Kucherenko V.Z. Primenenie metodov statisticheskogo analiza dlya izucheniya obshchestvennogo zdorov'ya i zdravookhraneniya [Application of statistical analysis methods for the study of public health and public health]. Study guide / 4th ed., reprint. and additional-M.:GEOTAR-Media], 2011.-256 р. (in Russian). 11. Ryndin K.N. et al. Kompleksnaya reabilitatsiya bol'nykh pozhilogo vozrasta s ibs posle koronarnogo shuntirovaniya i otsenka ee effektivnosti s pozitsii mezhdunarodnoi klassifikatsii funktsionirovaniya [Comprehensive rehabilitation of elderly patients with coronary artery disease after coronary bypass surgery and evaluation of its effectiveness from the perspective of the international classification of functioning]. 2020. – 114 р. [in Russian]. 12. Shumkov K. et al. Kreativnaya kardiologiya. Aortokoronarnoe shuntirovanie v usloviyakh iskusstvennogo krovoobrashcheniya i na rabotayushchem serdtse: sravnitel'nyi analiz blizhaishikh i otdalennykh rezul'tatov i posleoperatsionnykh oslozhnenii [Creative cardiology. Coronary artery bypass grafting in conditions of artificial circulation and on a working heart: a comparative analysis of immediate and long-term results and postoperative complications]. Kreativnaya kardiologiya [Creative cardiology]. 2009. №1, pp. 1-2. [in Russian].

Көрген адамдардың саны: 70

Түйенді сөздер:

Мақалалар санаты: Біртума зерттеулер

Библиографиялық сілтемелер

Каяшкин С.А., Джусипов А.К., Карибаев К.Р., Иоффе Е.М. Тәждік артерияларды шунттау отасынан кейінгі кардиооңалтудың кешенді бағдарламасынан өткен, жүректің ишемиялық ауруымен егде жастағы адамдарды бақылауды оңтайландыру // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 6(Т.24). Б. 152-160. doi 10.34689/SH.2022.24.6.020