БРОНХ ДЕМІКПЕСІНДЕГІ ТЫНЫС АЛУ ЖОЛДАРЫНЫҢ ИММУНДЫҚ-АЛЛЕРГИЯЛЫҚ ҚАБЫНУЫНДАҒЫ ПАТОГЕНЕТИКАЛЫҚ БУЫН РЕТІНДЕ МИКРОБТЫҚ АГЕНТТЕРДІҢ РӨЛІ. ӘДЕБИЕТ ШОЛУЫ.
Кіріспе: Бұл мақалада бронх демікпесі кезіндегі иммунды-аллергиялық қабыну патогенезіндегі микроорганизмдер мен гельминттердің рөлі туралы әдебиет деректерге шолу және талдау берілген. Бронх демікпесі маңызды әлеуметтік және медициналық мәселе болып табылатын патология болып табылады. Қазіргі уақытта дүние жүзінің ғалымдары ішкі ағзалардың, соның ішінде тыныс алу жолдарының бірқатар ауруларының дамуындағы ішек микробиотасының рөлін қарастыруда.
Бұл зерттеудің мақсаты – бронх демікпесі кезінде тыныс алу жолдарының иммундық-аллергиялық қабынуындағы микробтық агенттердің патогендік бөлігі ретіндегі рөлі туралы бар әдебиеттік деректерді зерттеу және талдау.
Іздеу стратегиясы: Соңғы сегіз жыл ішінде Google Scholar, PubMed, Web of Science және Scopus деректер қорындағы ашық әдеби дереккөздерді іздеу және талдау жүргізілді.
Нәтижелер: Бронх демікпесі мысалында әдебиет деректерін талдау микробиота маркерлерінің тыныс алу жолдары ауруларында айтарлықтай диагностикалық маңызы бар екенін көрсетеді. Ішек микробиотасы түзілетін метаболиттер – қысқа тізбекті май қышқылдары арқылы иммундық жүйені қалыптастыруға қатысады. Аллергендердің ағзаның ішкі ортасына енуі ас қорыту жолдары арқылы болуы мүмкін, ал ішек микробиоценозының бұзылуы түрінде асқазан-ішек жолдарының патологиясы бар аурудың ауырлығына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ішектің сандық және сапалық микробиотикалық компонентінің өзгеруі аллергиялық аурулардың клиникалық ағымын ауырлататын фактор ретінде қарастырылады.
Қорытынды: Бронх демікпесінің клиникалық-диагностикалық көрсеткіштерінің қалыптасуына организмнің микробиотикалық гомеостазының әсері жеткілікті түрде зерттелмеген және қолда бар әдебиеттерде ерекшеленген. Бұл мәселені одан әрі жүйелі және терең зерттеп, бронх демікпесі бар науқастарға кешенді клиникалық, зертханалық және диагностикалық зерттеу жүргізу қажет.
Райса А. Арингазина1, Самат С. Сапарбаев1, Айнур Аманжолкызы1,
Айгуль А. Жаубатырова1, Нургуль Ж. Жолдасова1
КеАҚ «Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті»,
Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Абдуллаева М.Н. Гельминтозы и аллергические заболевания в детском возрасте // Настоящие исследования и развитие. 2020. Т. 11. С. 25.
2. Агафонова Е.В., Исаева Г.Ш., Решетникова И.Д. Влияние гельминтозов и протозоонозов на распространенность и течение аллергических заболеваний в современных условиях // Сборник научных трудов Всероссийской научно-практической конференции с международным участием, посвященной 100-летию ФБУН ННИИЭМ им. академика И.Н. Блохиной, Нижний Новгород, 11–12 сентября, 2019. С. 33-36.
3. Астафьева Н.Г., Кобзев Д.Ю., Гамова И.В. и др. Роль микробиома дыхательных путей в респираторном здоровье (часть 2) // Лечащий врач. 2019. №5. С. 88-92.
4. Байекеева К.Т., Садыкова А.М., Сейдулаева Л.Б., Умешова Л.А., Исмайлова Б.С. Повсеместно распространенные гельминтозы // Вестник КазНМУ. 2018.
5. Бокова Т.А. и др. Клинико-эпидемиологическая характеристика и качество контроля бронхиальной астмы у детей, проживающих в Московской области // Профилактическая медицина. 2022. Т. 25. №.2. С. 32-36.
6. Здоровье населения Республики Казахстан и деятельность организаций здравоохранения. Статистический сборник за 2018 г.Астана, 2018. С.84-85.
7. Зольникова О.Ю., Поцхверашвили Н.Д., Кудрявцева А.В. и др. Изменение кишечного микробиома при бронхиальной астме // Терапевтический архив. 2020. Т. 92. № 3. С. 56–60. DOI: 10.26442/00403660.2020.03.000554
8. Зольникова О.Ю., Ивашкин В.Т. Спектр метаболитов кишечной микрофлоры у пациентов с астмой // Российский иммунологический журнал. 2019. Т.13. №2-1. С.276-277. DOI:10.31857/S102872210006599-3
9. Каграманова С.Ю., Возгорькова Е.О. Трихинеллёз – современное состояние проблемы // Научное обозрение. Педагогические науки. 2019. №2 (часть 4). С. 17-19.
10. Соколова Т.С., Федорова О.С., Салтыкова И.В. и др. Взаимодействие гельминтов и микробиоты кишечника: значение в развитии и профилактике хронических неинфекционных заболеваний // Бюллетень сибирской медицины. 2019. Т.18. №3. С.214-225. DOI: 10.20538/1682-0363-2019-3-214–225
11. Тажиметов Б.М., Досжанова А.Н., Кидирбаева Х.К. и др. Особенности клинического течения бронхиальной астмы на фоне кишечного дисбактериоза // Вестник Казахского национального медицинского университета. 2019. № 1. С.291-293.
12. Федоров И.А., Пушкарева Ю.Э., Рыбакова О.Г. Микробиота респираторного тракта у детей при тяжелой бронхиальной астме // Доктор.Ру. 2018. №11 (155). С.57–60. DOI: 10.31550/1727-2378-2018-155-11-57-60
13. Чучалин А.Г. Итоги GARD. http://pulmonology.ru/about/gard/totals.php. (Accessed: 15.08.2022)
14. Anand S., Mande S.S. Diet, Microbiota and Gut-Lung Connection // Front Microbiol. 2018. N9. P. 2147. DOI: 10.3389/fmicb.2018.02147
15. Assessing national capacity for the prevention and control of noncommunicable diseases: report of the 2019 global survey. Geneva: World Health Organization, 2020. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO https://www.who.int/teams/ncds/surveillance/monitoring-capacity/ncdccs (Accessed: 15.08.2022)
16. Barcik W., Boutin R. C. T., Sokolowska M., Finlay B. B. The Role of Lung and Gut Microbiota in the Pathology of Asthma // Immunity. 2020. Vol.52. N.2. P.241-255. DOI:10.1016/j.immuni.2020.01.007
17. Bayes H. K., Cowan D. C. Biomarkers and asthma management: an update // Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2016. Vol.16. N.3. P.210-217. DOI:10.1097/ACI.0000000000000263
18. British guideline on the management of asthma – a national clinical guideline. London, 2016. www.sign.ac.uk (Accessed: 15.08.2022)
19. Chung K.F. Airway microbial dysbiosis in asthmatic patients: A target for prevention and treatment? // The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2017. Vol.139. N.4. P.1071-1081. DOI:https://doi.org/10.1016/j.jaci.2017.02.004
20. Drzymała-Czyż S., Dziedzic K., Szwengiel A., et al. Serum bile acids in cystic fibrosis patients-glycodeoxycholic acid as a potential marker of liver disease // Digestive and Liver Disease. 2022. Vol. 54. N. 1. P. 111-117. DOI: 10.1016/j.dld.2021.06.034
21. Durack J., Boushey H.A., Lynch S.V. Airway microbiota and the implications of dysbiosis in asthma // Curr. Allergy Asthma Rep. 2015.; Vol.16. N.8. P.52. DOI: 10.1007/s11882-016-0631-8
22. Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990-2019: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019 // Lancet. 2020. Vol. 396 (10258). P. 1204-22.
23. Global strategy for asthma management and prevention. 2018 update. www.ginasthma.com (Accessed: 12.08.2022)
24. Haccuria A., Michils A., Michiels S., Van Muylem A. Exhaled nitric oxide: a biomarker integrating both lung function and airway inflammation changes // J Allergy Clin Immunol. 2014. Vol.134. N.3. P.554-9. DOI: 10.1016/j.jaci.2013.12.1070
25. Hammad H., Lambrecht B.N. The basic immunology of asthma (published correction appears in Cell. 2021. Vol. 184. N. 9. P. 2521-2522) // Cell. 2021. Vol. 184. N. 6. P.1469-1485. DOI:10.1016/j.cell.2021.02.016
26. Huang Y.J., Marsland B.J., Bunyavanich S., O'Mahony L., Leung D.Y., Muraro A. et al. The microbiome in allergic disease: Current understanding and future opportunities-2017 PRACTALL document of the American Academy of Allergy, Asthma & Immunology and the European Academy of Allergy and Clinical Immunology // J. Allergy Clin. Immunol. 2017. Vol. 139. N. 4. P. 1099–110. DOI: 10.1016/j.jaci.2017.02.007
27. Hufnagl K., Pali-Schöll I., Roth-Walter F., Jensen-Jarolim E. Dysbiosis of the gut and lung microbiome has a role in asthma // Semin Immunopathol. 2020. Vol. 42. N.1. P. 75-93. DOI:10.1007/s00281-019-00775-y
28. Kiley J.P., Caler E.V. The lung microbiome. A new frontier in pulmonary medicine // Ann. Am. Thorac. Soc. 2014. Vol.11. Issue 1. P.66–70. DOI: 10.1513/AnnalsATS.201308-285MG
29. Lynch S.V., Boushey H.A. The microbiome and development of allergic disease // Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2016. N. 16. P. 165-171.
30. Malesza I.J., Malesza M., Walkowiak J., et al. High-fat, western-style diet, systemic inflammation, and gut microbiota: A narrative review // Cells. 2021, Vol. 10. N. 11. P. 31-64. DOI: 10.3390/cells10113164
31. Padem N., Saltoun C. Classification of asthma // Allergy Asthma Proc. 2019. Vol. 40. N. 6. P. 385-388. DOI:10.2500/aap.2019.40.4253
32. Pignataro F.S., Bonini M., Forgione A., Melandri S., Usmani O. S. Asthma and gender: The female lung // Pharmacol Res. 2017. Vol. 119. P. 384-390. DOI:10.1016/j.phrs.2017.02.017
33. Ver Heul A., Planer J., Kau A. L. The Human Microbiota and Asthma // Clin Rev Allergy Immunol. 2019. Vol. 57. N. 3. P. 350-363. DOI:10.1007/s12016-018-8719-7
34. Waldor M.K., Tyson G., Borenstein E., Ochman H., Moeller A., Finlayet B., et al. Where next for microbiome research? // PLoS Biol. 2015. Vol. 13. N. 1. P. e1002050. DOI: 10.1371/journal.pbio.1002050
35. Zimmermann P., Messina N., Mohn W.W. et al. Association between the intestinal microbiota and allergic sensitization, eczema, and asthma: A systematic review. // Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2019. Vol. 143. N.2. P. 467-485. DOI: 10.1016/j.jaci.2018.09.025
References: [1-13]
1. Abdullayeva M.N. Gelmintozy i allergicheskiye zabolevaniya v detskom vozraste [Helminthiases and allergic diseases in childhood]. Nastoyashchie izsledvaniya i razvitiye [Current research and development]. 2020, 11, pp. 25. [in Russian]
2. Agafonova E.V., Isayeva G.Sh., Reshetnikova I.D. Vliyaniye gelmintozov i protozoonozov na rasprostranennost i techeniye allergicheskikh zabolevanii v sovremennykh usloviyakh [Influence of helminthiases and protozoonoses on the prevalence and course of allergic diseases in modern conditions]. Sbornik nauchnykh trudov Vserossiyskoi nauchno-prakticheskoi konferentsii s mezhdunarodnym uchastiyem, posvyashchennoi 100-letiyu FBUN NNIIEM im. akademika I.N. Blokhinoi [Proceedings of scientific papers of the All-Russian scientific and practical conference with international participation, dedicated to the 100th anniversary of I.N. Blokhina], Nizhnii Novgorod, September 11–12, 2019, pp. 33-36. [in Russian]
3. Astafeva N.G., Kobzev D.Yu., Gamova I.V., et al. Rol mikrobioma dykhatelnykh putei v respiratornom zdorov’e (chast 2) [The Role of the Respiratory Microbiome in Respiratory Health (Part 2)]. Lechashchii vrach [Attending doctor]. 2019, 5. pp. 88-92. [in Russian]
4. Bayekeeva K.T., Sadykova A.M., Seydulayeva L.B., Umeshova L.A., Ismaylova B.S. Povsemestno rasprostranennye gelmintozy [Ubiquitous helminthiases]. Vestnik KazNMU [Bulletin of KazNMU]. 2018. [in Russian]
5. Bokova T.A. et al. Kliniko-epidemiologicheskaya kharakteristika i kachestvo kontrolya bronkhialnoi astmy u detey. prozhivayushchikh v Moskovskoy oblasti [Clinical and epidemiological characteristics and quality of control of bronchial asthma in children living in the Moscow region]. Profilakticheskaya meditsina [Preventive medicine]. 2022, 25 (2), pp. 32-36. [in Russian]
6. Zdorove naseleniya Respubliki Kazakhstan i deyatelnost organizatsii zdravookhraneniya Statisticheskiye sborniki 2018 [Health of the population of the Republic of Kazakhstan and the activities of healthcare organizations. Statistical compilations 2018]. Astana, 2018. pp. 84-85. [in Russian]
7. Zolnikova O.Yu., Potskhverashvili N.D., Kudryavtseva A.V., et al. Izmeneniye kishechnogo mikrobioma pri bronkhialnoi astme [Changes in the gut microbiome in asthma]. Terapevticheskii arkhiv [Therapeutic archive]. 2020, 92 (3), pp. 56–60. DOI: 10.26442/00403660.2020.03.000554 [in Russian]
8. Zolnikova O.Yu., Ivashkin V.T. Spektr metabolitov kishechnoi mikroflory u patsiyentov s astmoi [Spectrum of metabolites of the intestinal microflora in patients with asthma]. Rossiyskiyi immunologicheskii zhurnal [Russian Journal of Immunology]. 2019, 13 (2-1), pp. 276-277. DOI: 10.31857/S102872210006599-3 [in Russian]
9. Kagramanova S.Yu., Vozgorkova E.O. Trikhinellez – sovremennoe sostoyaniye problemy [Trichinosis - the current state of the problem]. Nauchnoe obozreniye. Pedagogicheskiye nauki [Scientific review. Pedagogical Sciences]. 2019, 2 (4), pp. 17-19. [in Russian]
10. Sokolova T. S., Fedorova O. S., Saltykova I. V., et al. Vzaimodeystviye gelmintov i mikrobioty kishechnika: znacheniye v razvitii i profilaktike khronicheskikh neinfektsionnykh zabolevanii [Interaction between helminths and intestinal microbiota: importance in the development and prevention of chronic noncommunicable diseases]. Byulleten sibirskoi meditsiny [Bulletin of Siberian Medicine]. 2019, 18 (3). pp. 214-225. DOI: 10.20538/1682-0363-2019-3-214–225 [in Russian]
11. Tazhimetov B.M., Doszhanova A.N., Kidirbayeva Kh.K., et al. Osobennosti klinicheskogo techeniya bronkhialnoi astmy na fone kishechnogo disbakterioza [Features of the clinical course of bronchial asthma against the background of intestinal dysbacteriosis]. Vestnik Kazakhskogo natsionalnogo meditsinskogo universiteta [Bulletin of the Kazakh National Medical University]. 2019, 1, pp. 291-293. [in Russian]
12. Fedorov I.A., Pushkareva Yu.E., Rybakova O.G. Mikrobiota respiratornogo trakta u detei pri tyazheloi bronkhialnoi astme [Microbiota of the respiratory tract in children with severe bronchial asthma]. Doktor.Ru. 2018, 11 (155). pp. 57–60. DOI: 10.31550/1727-2378-2018-155-11-57-60
13. Chuchalin A.G. Itogi GARD [GARD Results]. http://pulmonology.ru/about/gard/totals.php. [in Russian] (Accessed: 15.08.2022)
Көрген адамдардың саны: 80
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Арингазина Р.А., Сапарбаев С.С., Аманжолкызы А., Жаубатырова А.А., Жолдасова Н.Ж. Бронх демікпесіндегі тыныс алу жолдарының иммундық-аллергиялық қабынуындағы патогенетикалық буын ретінде микробтық агенттердің рөлі. Әдебиет шолуы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 6(Т.24). Б. 268-276. doi 10.34689/SH.2022.24.6.032Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ