КОЛОРЕКТАЛЬДЫ ҚАТЕРЛІ ІСІКПЕН АУЫРАТЫН НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР СҮРУ САПАСЫН БАҒАЛАЙТЫН ӘР ТҮРЛІ ҚҰРАЛДАРДЫ ҚОЛДАНУ: ӘДЕБИ ШОЛУ
Кіріспе: Колоректальды қатерлі ісік (КРҚІ) - ең көп таралған қатерлі ісіктердің бірі; ол бүкіл әлем бойынша аурушаңдық бойынша үшінші және өлім бойынша екінші орында.
Шолудың мақсаты әлемде және Қазақстан Республикасында түрлі құралдарды пайдалана отырып, КРҚІ науқастарының өмір сүру сапасын бағалау бойынша қолданыстағы әдебиеттерді зерттеу болды.
Іздеу стратегиясы. Шолу 2011-2022 жылдар аралығындағы зерттеулерді қамтыды. Шолуға енгізу критерийі КРҚІ бар науқастардың өмір сүру сапасын зерттеу болды. Әдебиеттерді іздеу кезінде келесі іздеу жүйелері қолданылды: Pubmed, Google, Google Scholar. Барлығы 194 "КРҚІ науқастарыныңң өмір сүру сапасын бағалау" тақырыбында басылым табылды, оның 30 басылымы біздің зерттеуіміздің негізгі мақсатына сәйкес келді.
Нәтижелер: Әдебиеттерге шолу көрсеткендей, КРҚІ ер азаматтарда жиі кездеседі, ал негізгі жас тобы 50 жастан асқан қарт адамдар. Алайда, көптеген елдерде әйелдердің өмір сапасы ер азаматтарға қарағанда төмен. Көбінесе науқастар физикалық және әлеуметтік қызметтен зардап шегеді, ал негізгі белгілердің арасында қаржылық қиындықтар мен шаршау байқалады. КРҚІ диагнозы функционалды және физикалық бұзылуларға, сондай-ақ жұмыс қабіліттілігінің төмендеуіне әкелуі мүмкін.
Қорытынды: Көптеген елдерде КРҚІ науқастарыныңң өмір сапасы әлеуметтік, клиникалық, физикалық және қаржылық аспектілері бойынша орташа деңгейде қалады.
Дина М. Толеутаева1, https://orcid.org/0000-0003-4991-1457
Гульнар М. Шалгумбаева1, https://orcid.org/0000-0003-3310-4490
Куанткан Т. Жабагин1, https://orcid.org/0000-0002-4304-5132
Алмагуль С. Жабагина1, https://orcid.org/0000-0001-8956-6286
Айнур С. Байсалбаева1, https://orcid.org/0000-0002-7092-7448
Толеген А. Толеутаев1, https://orcid.org/0000-0002-1898-8614
Раида И. Фаизова1, https://orcid.org/0000-0002-7168-6826
Людмила Е. Мигина1, https://orcid.org/0000-0002-9648-3822
1 «Семей медицина университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы.
1. Abu-Helalah M., Mustafa H., Alshraideh H., et al. Quality of Life and Psychological Wellbeing of Colorectal Cancer Survivors in the KSA// Asian Pac J Cancer Prev. 2022. Apr 1;23(4), P.1301-8.
2. Akhondi-Meybodi M., Akhondi-Meybodi S., Vakili M., Javaheri Z. Quality of life in patients with colorectal cancer in Iran// Arab J Gastroenterol. 2016. 17(3), P.127-30.
3. Akyol M., Ulger E., Alacacioglu A., et al. Sexual satisfaction, anxiety, depression and quality of life among Turkish colorectal cancer patients [Izmir Oncology Group (IZOG) study]// Jpn J Clin Oncol. 2015. 45(7), P.657-4.
4. Alacacioglu A., Binicier O., Gungor O., et al. Quality of life, anxiety, and depression in Turkish colorectal cancer patients//Support Care Cancer. 2010. 18(4), P.417-1.
5. Al-Shandudi M., Al-Mandhari M., Chan M.F., et al. Health-Related Quality of Life of Omani Colorectal Cancer Survivors//Cancer Control. 2022. 29.
6. Baek Y., Yi M. Factors Influencing Quality of Life during Chemotherapy for Colorectal Cancer Patients in South Korea// J Korean Acad Nurs. 2015. 45(4). P.604-2.
7. Beesley V.L, Vallance J.K., Mihala G., Lynch B.M., Gordon L.G. Association between change in employment participation and quality of life in middle-aged colorectal cancer survivors compared with general population controls// Psychooncology, 2017. 26(9), P.1354-0.
8. Bekisheva A., Makishev A. Effects of nutritional treatment on the quality of life in the patients after radical surgery for colon cancer//Georgian Med News, 2020. Oct;(307), P.13-8.
9. Belaid I., Moussa C.B., Melliti R., et al. Quality of life in Tunisian colorectal cancer patients: a cross-sectional study// J Cancer Res Clin Oncol. 2022. 30.
10. Blum-Barnett E., Madrid S., Burnett-Hartman A., et al. Financial burden and quality of life among early-onset colorectal cancer survivors: A qualitative analysis// Heal Expect. 2019. 22(5), P.1050-7.
11. Drury A., Payne S., Brady A.M. Identifying associations between quality of life outcomes and healthcare-related variables among colorectal cancer survivors: A cross-sectional survey study// Int J Nurs Stud. 2020. 101, P.103434.
12. Drury A., Payne S., Brady A.M. Colorectal cancer survivors’ quality of life: a qualitative study of unmet need//BMJ Support Palliat Care. 2020. 29.
13. ElMokhallalati Y., Alaloul E., Shatat M., et al. The Symptom Burden and Quality of Life in Cancer Patients in the Gaza Strip, Palestine: A Cross-Sectional Study//PLoS One. 2022. Jan 13; 17(1).
14. Faury S., Zenad D., Laguette V., et al. Time perspective and quality of life in rectal cancer patients: An exploratory study//Bull Cancer. 2019. 106(5), P.447-0;
15. Ferreira E da C., Barbosa M.H., Sonobe H.M., Barichello E. Self-esteem and health-related quality of life in ostomized patients// Rev Bras Enferm. 2017. 70(2), P.271-8.
16. Fournier E., Jooste V., Woronoff A.S., et al. Health-related quality of life is a prognostic factor for survival in older patients after colorectal cancer diagnosis: A population-based study//Dig Liver Dis. 2016. 48(1), P.87-3.
17. Grosek J., Novak J., Kitek K., et al. Health-related quality of life in Slovenian patients with colorectal cancer: A single tertiary care center study// Radiol Oncol. 2019. 53(2), P.231-7.
18. Haviland J., Sodergren S., Calman L., et al. Social support following diagnosis and treatment for colorectal cancer and associations with health-related quality of life: Results from the UK ColoREctal Wellbeing (CREW) cohort study// Psychooncology. 2017. 26(12), P.2276-4.
19. Kim Y., van Ryn M., Jensen R.E., et al. Effects of gender and depressive symptoms on quality of life among colorectal and lung cancer patients and their family caregivers// Psychooncology. 2015. 24(1), P.95-5.
20. Laghousi D., Jafari E., Nikbakht H., et al. Gender differences in health-related quality of life among patients with colorectal cancer// J Gastrointest Oncol. 2019. 10(3), P.453-1.
21. Lam C.L.K., Law W.L., Poon J.T.C., et al. Health-related quality of life in patients with colorectal neoplasm and cost-effectiveness of colorectal cancer screening in Hong Kong// Hong Kong Med J. 2015. 21(6), P.4-8.
22. Miniotti M., Bassino S., Fanchini L., Ritorto G., Leombruni P. Supportive care needs, quality of life and psychological morbidity of advanced colorectal cancer patients// Eur J Oncol Nurs. 2019. 43, P.101668-4.
23. Mrabti H., Amziren M., ElGhissassi I., et al. Quality of life of early stage colorectal cancer patients in Morocco// BMC Gastroenterol. 2016. 16(1), P.1-10.
24. Ratjen I., Schafmayer C., Enderle J., et al. Health-related quality of life in long-term survivors of colorectal cancer and its association with all-cause mortality: A German cohort study// BMC Cancer. 2018. 18(1), P.1-15.
25. Rønning B., Wyller T.B., Nesbakken A., et al. Quality of life in older and frail patients after surgery for colorectal cancer-A follow-up study// J Geriatr Oncol. 2016. 7(3), P.195-0
26. Sung H., Ferlay J., Siegel R.L., et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries//CA. Cancer J. Clin. American Cancer Society. 2021. 71, № 3, P.209–9.
27. Sun V., Grant M., Wendel C.S., et al. Sexual Function and Health-Related Quality of Life in Long-Term Rectal Cancer Survivors// J Sex Med. 2016. 13(7), P.1071–9;
28. Toleutayeva D., Shalgumbayeva G.M., Toleutayev T.A., Kudaibergenova N.K. Knowledge, Attitudes, and Barriers (KABs) of Regarding Colorectal Cancer Screening among the Population of the Republic of Kazakhstan. Asian Pac J Cancer Prev. 2022 Jun 1;23(6):2057-2063. doi: 10.31557/APJCP.2022.23.6.2057. PMID: 35763648; PMCID: PMC9587842.
29. Wu S.F., Ching C.Y., Lee H.Y., et al. Symptom Distress, Depression, and Quality of Life in Colorectal Cancer Patients at Different Disease Stages//Hu li za zhi The journal of nursing. 2015. 62(6), P.68-0.
30. Zhang M., Peng L., Liu W., et al. Physical and psychological predictors of quality of life in Chinese colorectal cancer patients during chemotherapy// Cancer Nurs. 2015. 38(4), P.312-1.
Көрген адамдардың саны: 83
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Толеутаева Д.М., Шалгумбаева Г.М., Жабагин К.Т., Жабагина А.С., Байсалбаева А.С., Толеутаев Т.А., Фаизова Р.И., Мигина Л.Е. Колоректальды қатерлі ісікпен ауыратын науқастардың өмір сүру сапасын бағалайтын әр түрлі құралдарды қолдану: әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 1 (Т.25). Б. 253-261. doi 10.34689/SH.2023.25.1.029Ұқсас жариялымдар:
ІШ АСУЫНЫҢ ЗАРАҚАТЫНДАҒЫ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ЛАПАРОСКОПИЯСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРДІ ШОЛУ.
БІРІНШІЛІК БИЛИАРЛЫ ХОЛАНГИТІ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ ӨМІР САПАСЫ МЕН ОНЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ
БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ЗАҚЫМДАНУЫ ЖӘНЕ ГЕНДЕРЛІК АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
КӨП АҒЗАЛЫ ДИСФУНКЦИЯСЫ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ ИНТРААБДОМИНАЛЬДЫ ГИПЕРТЕНЗИЯ МЕН АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ ЗАҚЫМДАНУ МАРКЕРЛЕРІНІҢ ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
ЖЕДЕЛ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН КӨМІРСУЛАР АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ БАЙЛАНЫСЫ