МИДЫҢ ТЕРЕҢ ЫНТАЛАНДЫРУЫНАН ӨТКЕН ПАРКИНСОН АУРУЫ БАР ПАЦИЕНТТЕРДІ НЕЙРОРЕАБИЛИТАЦИЯ КЕЗІНДЕ АРНАЙЫЛАНҒАН БОКС ЖАТТЫҒУЛАРЫН ҚОЛДАНУ
Кіріспе. Мақала мидың терең стимуляциясын орнату операциясынан өткен науқастар үшін нейрооңалтуда қолданылған жаттығулардың тиімділігін бағалауға арналған. Паркинсон ауруы, Туретте синдромы, дистония сияқты неврологиялық аурулары бар науқастарды оңалту кезінде физикалық белсенділік кешені өте маңызды. Бүгінгі таңда нейродегенеративті аурулары бар науқастарды әлеуметтендіру, емдеу, өзін-өзі күту денсаулық сақтаудың өзекті мәселесі болып қала береді.
Мақсаты: Оңалту шкалаларымен бағалау арқылы мидың терең ынталандыруы бар науқастарға арналған бейімделген бокс жаттығуларының нейрореабилитацияға әсерін бағалау.
Материалдар мен тәсілдер. Проспективті когортты зерттеу. "Shashkin clinic" неврология және нейрореабилитация клиникасында ем қабылдаған пациенттердің нейрореабилитациясының нәтижелері ұсынылған. Зерттеу нейростимуляторы бар 46 пациент арасында жүргізілді. Пациенттердің жасы 49 - дан 75 жасқа дейін, ерлер - 18, әйелдер-28. Науқастар 23 адамнан тұратын 2 топқа бөлінді. Зерттеуге қосудың негізгі критерийлері: Паркинсон ауруы бар пациенттер – Хен-Яр шкаласы бойынша кемінде 2 деңгей, және мидың терең ынталандыру жүйесін орнату операциясынан өткен (дұрыс орнатылған нейростимулятор, кабель және электродтар). Зерттеуге қоспау критерийлері: мидың терең стимуляциясы операциясынан кейін хирургиялық асқынулары бар науқастар, симптомдары: сандырақ, галлюцинация, деменция, когнитивті бұзылулар; зерттеуден бас тартқан науқастар. Науқастар кездейсоқ түрде екі топқа бөлінді. 1-ші топ стандартты жаттығулар кешенімен нейрореабилитациядан өтті, 2-ші топ бейімделген бокстың күнделікті қосымша жүктемесімен өтті. Емделушілерге оңалту алдында және нейрореабилитациядан кейін 2 аптадан соң оңалту шкалаларына тестілеу жүргізілді.
Зерттеу нәтижелерін сипаттау үшін сипаттамалық статистика, SPSS 20 бағдарламасы пайдаланылды. Үш реабилитация шкаласы үшін науқастардың екі тобының оңалтуға дейін және кейінгі, және соңғы жақсарту нәтижелерінің орташа мәні көрсетілген (тәуелді үлгілер үшін студенттің t-тесті).
Қорытынды. Арнайыланған бокс жаттығуларының жиынтығын нейрореабилитацияға қосу науқастың жалпы жағдайына жағымды әсер етеді.
Ғани Б. Уаққазы1, https://orcid.org/0000-0003-1170-126X
Чингиз С. Шашкин2, https://orcid.org/ 0000-0001-8662-0574
Гульнара Н. Ахмадеева3, https://orcid.org/0000-0001-5516-0587
Алия Муратбайкызы4, https://orcid.org/0000-0001-7236-2746
Жанибек Т. Мырзаев4, https://orcid.org/0000-0003-1887-5721
Аскар А. Козыкенов5, https://orcid.org/0009-0005-7017-8677
Улбосын Ш. Салтабаева1, https://orcid.org/0000-0002-5378-3155
Бақытжан С. Құтыбаева1, https://orcid.org/0000-0003-4172-2424
1 «Астана медицина университеті» КЕАҚ, Қазақстан Республикасы, Нұр-Сұлтан қаласы;
2 Халықаралық жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру институты, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3 Башқұрт мемлекеттік медицина университеті, Уфа, Ресей Федерациясы;
4 Қазіргі заманғы неврология және нейрооңалту клиникасы «Шашкин клиникасы»,
Алматы, Қазақстан Республикасы;
5 «Семей медицина университеті» НАО, Қазақстан Республикасы, Семей қ.
Литература:
1. Акшулаков С.К., Махамбетов Е.Т., Шашкин Ч.С., Шпеков А.С. Хирургическое лечение болезни Паркинсона // Медицинский журнал Западного Казахстана, 2014. №2 (42), стр. 7-9.
2. Aminoff M.J., Christine C.W., Friedman J.H., Chou K.L., Lyons K.E., Pahwa R., Bloem B.R., Parashos S.A., Price C.C., Malaty I.A., Iansek R., Bodis-Wollner I., Suchowersky O., Oertel W.H., Zamudio J., Oberdorf J., Schmidt P., Okun M.S. National Parkinson Foundation Working Group on Hospitalization in Parkinson’s Disease Management of the hospitalized patient with Parkinson’s disease: Current state of the field and need for guidelines // Parkinsonism Relat Disord. 2011. 17, 139–145.
3. Bloem B.R., de Vries N.M., Ebersbach G. Nonpharmacological treatments for patients with Parkinson’s disease // Mov Disord. 2015. 30, 1504–1520.
4. Choi H.J. Effects of therapeutic Tai chi on functional fitness and activities of daily living in patients with Parkinson disease // J Exerc Rehabil. 2016. 12, 499–503.
5. Chiong-Rivero H., Ryan G.W., Flippen C., Bordelon Y., Szumski N.R., Zesiewicz T.A., Vassar S., Weidmer B., et al. Patients’ and caregivers’ experiences of the impact of Parkinson’s disease on health status // Patient Relat Outcome Meas. 2011. pp.57–70.
6. Duncan R.P., Earhart G.M. Randomized controlled trial of community-based dancing to modify disease progression in Parkinson disease // Neurorehabil Neural Repair. 2012. 26, 132–143.
7. de Dreu M.J., van der Wilk A.S., Poppe E., Kwakkel G., van Wegen E.E. Rehabilitation, exercise therapy and music in patients with Parkinson’s disease: a meta-analysis of the effects of music-based movement therapy on walking ability, balance and quality of life // Parkinsonism Relat Disord. 2012. 18(Suppl 1). S114–S119.
8. Franchignoni F., Horak M., Godi A. Nardone, Giordano A. Using psychometric techniques to improve the balance evaluation systems test: the mini-BESTest // Journal of Rehabilitation Medicine, 2010. Vol.42, №4, pp. 323–331.
9. Hackney M.E., Earhart G.M. Tai Chi improves balance and mobility in people with Parkinson disease // Gait Posture. 2008. 28, 456–460.
10. Hackney M.E., Kantorovich S., Levin R., Earhart G.M. Effects of tango on functional mobility in Parkinson’s disease: A preliminary study // J Neurol Phys Ther. 2007. 31, 173–179.
11. Kwakkel G., de Goede C.J., van Wegen E.E. Impact of physical therapy for Parkinson’s disease: A critical review of the literature // Parkinsonism Relat Disord. 2007. 13(Suppl 3), S478–487.
12. Keus S.H., Bloem B.R., Hendriks E.J., Bredero-Cohen A.B., Munneke M. Evidence-based analysis of physical therapy in Parkinson's disease with recommendations for practice and research // Mov Disord 2007. 22(4):451-460.
13. Larson D., Bega D., Rafferty M., Yeh C. High Satisfaction and Improved Quality of Life with Rock Steady Boxing in Parkinson’s Disease [abstract] // Mov Disord. 2020. 35 (suppl 1). Pages 6034-6041
14. Morris M.E. Movement disorders in people with Parkinson disease: a model for physical therapy // Phys Ther. 2000. 80(6):578-597.
15. Monteiro E.P., Franzoni L.T., Cubillos D.M., de Oliveira Fagundes A., Carvalho A.R., Oliveira H.B., Pantoja P.D., Schuch F.B., Rieder C.R., Martinez F.G., Peyre-Tartaruga L.A. Effects of Nordic walking training on functional parameters in Parkinson’s disease: A randomized controlled clinical trial // Scand J Med Sci Sports. 2017. 27, 351–358.
16. Mahoney F.I., Barthel D.W. Functional evaluation: the barthel index // Maryland State Medical Journal, 1965. Vol. 14, pp. 61–65.
17. Podsiadlo D., Richardson S. The timed “Up & Go”: a test of basic functional mobility for frail elderly persons // Journal of American Geriatrics Society, 1991. Vol.39, №2, pp. 142–148.
18. Sangarapillai K., Norman B.M., Almeida Q.J. Boxing vs sensory exercise for Parkinson’s disease: A double-blinded randomized controlled trial // Neurorehabilitation and Neural Repair. 2021. 35(9), 769-777.
19. Sato K., Aita N., Hokari Y., Kitahara E., Tani M., Izawa N., Fujiwara T. Balance and Gait Improvements of Postoperative Rehabilitation in Patients with Parkinson’s Disease Treated with Subthalamic Nucleus Deep Brain Stimulation (STN-DBS) // Parkinson’s Disease, 2019, 1–5.
20. Shulman L.M., Gruber-Baldini A.L., Anderson K.E., Vaughan C.G., Reich S.G., Fishman P.S., Weiner W.J. The evolution of disability in Parkinson disease // Mov Disord. 2008. 23, 790–796.
21. Tomlinson C.L., Patel S., Meek C. et al. Physiotherapy intervention in Parkinson’s disease: systematic review and meta-analysis // BMJ, 2012. vol. 345, no. 1, p. e5004.
22. van Eijkeren F.J., Reijmers R.S., et al. Nordic walking improves mobility in Parkinson’s disease // Mov Disord 2008. 23, 2239–2243.
References: [1]
1. Akshulakov S.K., Makhambetov E.T., Shashkin Ch.S., Shpekov A.S. Khirurgicheskoe lechenie bolezni Parkinsona [Surgical treatment of Parkinson's disease]. Meditsinskii zhurnal Zapadnogo Kazakhstana [Medical Journal of Western Kazakhstan], 2014. №2 (42), pp. 7-9. [in Russian].
Көрген адамдардың саны: 83
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Уаққазы Ғ.Б., Шашкин Ч.С., Ахмадеева Г.Н., Муратбайкызы А., Мырзаев Ж.Т., Козыкенов А.А., Салтабаева У.Ш., Құтыбаева Б.С. Мидың терең ынталандыруынан өткен Паркинсон ауруы бар пациенттерді нейрореабилитация кезінде арнайыланған бокс жаттығуларын қолдану // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 2 (Т.25). Б. 56-64. doi 10.34689/SH.2023.25.2.008Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ