МЕТАБОЛИЗМДІК СИНДРОМ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ҚАН ПЛАЗМАСЫ БОС АМИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ ДЕҢГЕЙЛЕРІНІҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ
Өзектілігі: қан плазмасы бос аминқышқылдарының (PFAA) метаболизм синдромымен байланысын зерттеу ұзақ уақыт бойы жақсы нәтижелермен жалғасуда. Алайда, бұл талдаулар метаболизм синдромының ерте клиникалық диагностикасы үшін пайдаланылмайды, сонымен қатар масс-спектроскопияның салыстырмалы түрде жоғары құнына байланысты. Сондықтан, біз MС/MС немесе ГХ-МС арзан балама ретінде жоғары нәтижелі сұйық хроматографияны (HPLC) пайдалана отырып, метаболизм синдромы бар науқастарда плазмалық PFAA профилін зерттеуге және сипаттауға тырыстық.
Мақсаты: метаболизм синдромы бар науқастардың қан плазмасындағы бос аминқышқылдары деңгейінің ауытқуын HPLC әдісімен анықтау.
Материалдар мен тәсілдер. Метаболизм синдромының диагностикалық критерийлеріне сәйкес келетін расталған 30 пациентте ВЭЖХ әдісімен PFAA анықтау үшін плазма үлгілері алынды. Сонымен қатар, он бес сау адамнан плазма үлгілері алынды және ВЭЖХ арқылы талданды. Үлгілердегі концентрациясы, сондай-ақ плазмадағы бос аминқышқылдарының профильдері арасындағы байланыс өлшенді.
Нәтижелер мен талқылау. Нәтижелер екі топ арасындағы аланин, цистеин, тирозин, валин, цистин и және изолейциннің плазмадағы концентрацияларында айтарлықтай айырмашылықты көрсетеді.
Амин қышқылы концентрациясының орташа мәндерінен ауытқулар MС дамуымен байланысты метаболизм процестерінің көрсеткіштері болуы мүмкін. ВЭЖХ әдісі белгілі бір жағдайларда қандағы амин қышқылдарын сандық анықтау үшін қолданылуы мүмкін.
Алма Нуртазина1, https://orcid.org/0000-0002-9737-4003
Иван Войцеховский2, https://orcid.org/0000-0001-6920-2776
Максат Тойшиманов3, https://orcid.org/0000-0002-6070-4574
Даулет Даутов4, https://orcid.org/0000-0003-0838-6983
¹ «Семей Медицина Университеті» КеАҚ, Семей қ., Қазақстан Республикасы;
2 «Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университет» КЕАҚ, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
3 ҚазҰАЗУ Қазақстан-Жапон инновациялық орталығы, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;
4 «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті», Алматы қ., Қазақстан Республикасы.
1. Saklayen M.G. The global epidemic of the metabolic syndrome // Current hypertension reports. 2018 Feb. 20(2):1-8.
2. GBD 2015 Obesity Collaborators. Health effects of overweight and obesity in 195 countries over 25 years // New England journal of medicine. 2017 Jul 6;377(1):13-27.
3. Malik V.S., Hu F.B. Sugar-sweetened beverages and cardiometabolic health: an update of the evidence // Nutrients. 2019 Aug 8. 11(8):1840.
4. Nurtazina A., Kozhakhmetova D., Dautov D., Shakhanova A., Chattu V.K. Apolipoprotein B/A1 ratio as a diagnostic alternative to triglycerides and HDL-Cholesterol for the prediction of metabolic syndrome among hypertensives in Kazakhstan // Diagnostics. 2020, Jul 23. 10(8):510.
5. Giesbertz P., Daniel H. Branched-chain amino acids as biomarkers in diabetes // Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care. 2016 Jan 1. 19(1):48-54.
6. Zhenyukh O., Civantos E., Ruiz-Ortega M., Sánchez M.S., Vazquez C., Peiro C., Egido J., Mas S. High concentration of branched-chain amino acids promotes oxidative stress, inflammation and migration of human peripheral blood mononuclear cells via mTORC1 activation // Free Radical Biology and Medicine. 2017 Mar 1. 104:165-77.
7. Wiklund P.K., Pekkala S., Autio R., Munukka E., Xu L., Saltevo J., Cheng S., Kujala U.M., Alen M., Cheng S. Serum metabolic profiles in overweight and obese women with and without metabolic syndrome // Diabetology & metabolic syndrome. 2014 Dec. 6(1):1-9.
8. Alberti K.G. International diabetes federation task force on epidemiology and prevention; national heart, lung, and blood institute; American heart association; world heart federation; international atherosclerosis society; international association for the study of obesity: harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the international diabetes federation task force on epidemiology and prevention; national heart, lung, and blood institute; American heart association; world heart federation // Circulation. 2009. 120:1640-5.
9. Yamaguchi N., Mahbub M.H., Takahashi H., Hase R,. Ishimaru Y., Sunagawa H., Amano H., Kobayashi-Miura M., Kanda H. et al. Plasma free amino acid profiles evaluate risk of metabolic syndrome, diabetes, dyslipidemia, and hypertension in a large Asian population // Environmental health and preventive medicine. 2017 Dec. 22:1-8.
10. Sun S., He D., Luo C., Lin X., Wu J., Yin X., et al. Metabolic Syndrome and Its Components Are Associated with Altered Amino Acid Profile in Chinese Han Population // Frontiers in endocrinology. 2022 Jan 4. 12:795044.
11. Ikeda H. The Effect of Mild Renal Dysfunction on the Assessment of Plasma Amino Acid Concentration and Insulin Resistance in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus // Journal of Diabetes Research. 2022 Jun 13.
12. Bagheri M., Djazayery A., Farzadfar F., Qi L., Yekaninejad M.S., Aslibekyan S., Chamari M., Hassani H., Koletzko B., Uhl O. Plasma metabolomic profiling of amino acids and polar lipids in Iranian obese adults // Lipids in health and disease. 2019 Dec. 18(1):1-9.
13. Wewer Albrechtsen N.J., Junker A.E., Christensen M., Hædersdal S., Wibrand F., Lund A.M., Galsgaard K.D., Holst J.J., Knop F.K., Vilsbøll T. Hyperglucagonemia correlates with plasma levels of non-branched-chain amino acids in patients with liver disease independent of type 2 diabetes // American Journal of Physiology-Gastrointestinal and Liver Physiology. 2018 Jan 1;314(1):G91-6.
14. Remchak M.M., Heiston E.M., Ballantyne A., Dotson B.L., Stewart N.R., Spaeth A.M., Malin S.K. Insulin sensitivity and metabolic flexibility parallel plasma TCA levels in early chronotype with metabolic syndrome // The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2022 Jul 14;107(8):e3487-96.
15. Kaur P., Rizk N., Ibrahim S., Luo Y., Younes N., Perry B., Dennis K., Zirie M., Luta G., Cheema A.K. Quantitative metabolomic and lipidomic profiling reveals aberrant amino acid metabolism in type 2 diabetes // Molecular BioSystems. 2013. 9(2):307-17.
16. Zhong F., Xu M., Bruno R.S., Ballard K.D., Zhu J. Targeted high performance liquid chromatography tandem mass spectrometry-based metabolomics differentiates metabolic syndrome from obesity. Experimental Biology and Medicine. 2017 Apr;242(7):773-80.
17. Lu J., Xie G., Jia W., Jia W. Insulin resistance and the metabolism of branched-chain amino acids // Frontiers of medicine. 2013 Mar;7:53-9.
Көрген адамдардың саны: 71
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Нуртазина А., Войцеховский И., Тойшиманов М., Даутов Д. Метаболизмдік синдром жағдайындағы қан плазмасы бос амин қышқылдары деңгейлерінің өзгерістері // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 2 (Т.25). Б. 84-89. doi 10.34689/SH.2023.25.2.012Ұқсас жариялымдар:
РАДИОЛОГИЯДА ЖАЛПЫ ТРУНКУС АРТЕРИОЗЫН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ САРҒАЮ ОПЕРАЦИЯСЫ КЕЗІНДЕ КОАГУЛОПАТИЯЛЫҚ ҚАН КЕТУДІҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСІ
ТҮЙІРШІКТЕЛГЕН ІРІҢДІ ЖАРАЛАРДЫ АУТОТЕРІЖАМАУМЕН ЕМДЕУДІҢ ОҢТАЙЛАНДЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ
ЖУАН ІШЕК ПЕН АНОРЕКТАЛДЫ АЙМАҚҚА ОПЕРАЦИЯ ЖАСАҒАН БАЛАЛАРДЫ РЕАБИЛИТАЦИЯЛАУ НЕГІЗДЕРІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ 2013-2022 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН ӨМІРІНІҢ БІРІНШІ ЖЫЛЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ