ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ҚАЗІРГІ УАҚЫТТА ЖҮРГІЗІЛЕТІН КЛИНИКАЛЫҚ СЫНАҚТАР ТУРАЛЫ АҚПАРАТТЫҢ ҚОЛЖЕТІМДІЛІГІН АНЫҚТАЙТЫН ТАЛДАУ
Елдегі клиникалық зерттеулер (КЗ) туралы ақпараттың қолжетімділігі жеткілікті ашықтықтың және жүргізілетін КЗ сапасының маңызды шарты болып табылады. Осы зерттеудің мақсаты Қазақстанда КЗ туралы ақпараттың қолжетімділігін талдау болды. Негізгі әдісті интернетте жалпыға қол жетімді дереккөздермен іздеу болып табылады. Төрт дереккөз бойынша мәліметтер табылып талданды: екі орыс тілді-дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығының КЗ ұлттық базасы, Қазақстандағы КЗ туралы деректермен бірге "дәрілік заттардың мемлекеттік тізілімі" ресейлік тіркелімі; екеуі ағылшын тілінде- ClinicalTrials.gov АҚШ Ұлттық медицина Кітапханасының халықаралық базасы және ДДҰ International Clinical Trials Registry Platform (ICTRP) клиникалық зерттеулер тізілімінің халықаралық платформасы. Сондай-ақ, жергілікті этикалық комиссиялардың деректері ескерілді. Талдау нәтижелері бойынша келесі негізгі тұжырымдар жасалды: ағылшын тіліндегі мәліметтер базасы қол жетімді және ақпараттар толық берілген; ақпарат мөлшері мен оның мазмұны әр түрлі; барлық ресурстарда мәліметтер аса жеткіліксіз. Осындай талдаулар негізінде Қазақстанда КЗ туралы ақпараттың қолжетімділігін арттыру үшін кейбір ұсыныстар берілді.
Aйнур Сибагатова1, https://orcid.org/0000-0001-6399-3810
Гульнара Кулкаева2, https://orcid.org/0000-0002-7883-211X
Балжан Касиева1, https://orcid.org/0000-0002-8452-7146
Aндрей Авдеев1, https://orcid.org/0000-0001-8509-6053
Oлжас Турар1, https://orcid.org/0000-0001-6378-0727
Рустам. Албаев1, https://orcid.org/0000-0002-2689-2663
Насрулла Шаназаров1, https://orcid.org/0000-0002-2976-259X
Tалгат Нургожин2, https://orcid.org/0000-0002-8036-604X
Aйсулу Исабекова2, http://orcid.org//0000-0002-8347-373X
1 Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы Медициналық орталығының ауруханасы, Астана қ., Қазақстан Республикасы;
2 Салидат Қайырбекова атындағы Ұлттық ғылыми денсаулық сақтауды дамыту орталығы,
Астана қ., Қазақстан Республикасы.
1. Об утверждении Положения по Центральной комиссии по биоэтике Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан. 2020. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021512 (Дата обращения: 10.07.2023)
2. Об утверждении правил проведения клинических исследований лекарственных средств и медицинских изделий для диагностики вне живого организма (in vitro) и требования к клиническим базам и оказания государственной услуги "Выдача разрешения на проведение клинического исследования и (или) испытания фармакологических и лекарственных средств, медицинских изделий" https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021772 (Дата обращения: 10.07.2023)
3. Al-Durra M., Nolan R.P., Seto E., Cafazzo J.A. Prospective registration and reporting of trial number in randomised clinical trials: global cross sectional study of the adoption of ICMJE and Declaration of Helsinki recommendations // Bmj, 2020. 369, m982. https://doi.org/10.1136/bmj.m982 (Дата обращения: 10.07.2023)
4. Declaration of Helsinki – Ethical principles for medical research involving human subjects, 2013. https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-helsinki-ethical-principles-for-medical-research-involving-human-subjects/ (Дата обращения: 10.07.2023)
5. Epi E.F. EF English Proficiency Index A Ranking of 112 Countries and Regions by English Skills. 2021. https://www.ef.com/assetscdn/WIBIwq6RdJvcD9bc8RMd/cefcom-epi-site/reports/2021/ef-epi-2021-english.pdf (Дата обращения: 10.07.2023)
6. Huiskens J., Kool B.R., Bakker J.M., Bruns E.R., de Jonge S.W., Olthof P.B., van Rosmalen B.V., van Gulik T.M., Hooft L., Punt C.J. From registration to publication: A study on Dutch academic randomized controlled trials // Res Synth Methods, 2020. 11(2), 218-226. https://doi.org/10.1002/jrsm.1379 (Дата обращения: 09.08.2023)
7. Jull A., Walker N. Trial registration and time to publication in a retrospective cohort of publicly funded randomised controlled trials in New Zealand 1999-2017 // BMJ Open, 2022. 12(10), e065050. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2022-065050 (Дата обращения: 10.07.2023)
8. Koikov V., Abduazhitova A. et al. Creation of motivational mechanisms for the development of the clinical trials market in the Republic of Kazakhstan: Policy Brief // Journal of Health Development, 2019. 34 (Special Issue), 4-15. https://doi.org/https://doi.org/10.32921/2225-9929-9929-2019-34-4-15 (Дата обращения: 10.09.2023)
9. Lamberink H.J., Vinkers C.H., Lancee M., Damen J.A., Bouter L.M., Otte W.M., Tijdink J.K. Clinical Trial Registration Patterns and Changes in Primary Outcomes of Randomized Clinical Trials From 2002 to 2017 // JAMA Intern Med, 2022. 182(7), 779-782. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2022.1551 (Дата обращения: 10.10.2023)
10. Sándor-Bajusz K.A., Kraut A., Baasan O., Márovics G., Berényi K., Lohner S. Publication of clinical trials on medicinal products: follow-up on trials authorized in Hungary // Trials, 2022. 23(1), 330. https://doi.org/10.1186/s13063-022-06268-y (Дата обращения: 10.10.2023)
11. World Health Organization. Number of trials by country or area. Retrieved 10.09. From https://www.who.int/observatories/global-observatory-on-health-research-and-development/monitoring/number-of-clinical-trials-by-year-country-who-region-and-income-group (Ддата обращения: 4.07.2023)
12. World Health Organization. Trial registration. Retrieved 10.09 from https://www.who.int/clinical-trials-registry-platform/network/trial-registration (Дата обращения: 5.07.2023)
References: [1-2]
1. Ob utverzhdenii Polozheniya po Tsentral`noi komissii po bioetike Prikaz Ministra zdravookhraneniya Respubliki Kazakhstan [Order on approval of the Regulations on the Central Commission on Bioethics] (2020). https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021512 (accessed: 10.07.2023) [in Russian]
2. Ob utverzhdenii pravil provedeniya klinicheskikh issledovanii lekarstvennykh sredstv i meditsinskikh izdelii dlya diagnostiki vne zhivogo organizma (in vitro) i trebovaniya k klinicheskim bazam i okazaniya gosudarstvennoi uslugi "Vydacha razresheniya na provedenie klinicheskogo issledovaniya i (ili) ispytaniya farmakologicheskikh i lekarstvennykh sredstv, meditsinskikh izdelii" [On approval of the rules for conducting clinical trials of medicines and medical devices for diagnostics outside a living organism (in vitro) and the requirements for clinical sites and the provision of the state service "Issue of permission to conduct a clinical trial and (or) test of pharmacological and medicinal products, medical devices"] https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021772 (accessed: 10.07.2023) [in Russian]
Көрген адамдардың саны: 117
Мақалалар санаты:
Біртума зерттеулер
Библиографиялық сілтемелер
Сибагатова A., Кулкаева Г., Касиева Б., Авдеев A., Турар O., Албаев Р., Шаназаров Н., Нургожин T., Исабекова A. Қазақстан Республикасында қазіргі уақытта жүргізілетін клиникалық сынақтар туралы ақпараттың қолжетімділігін анықтайтын талдау // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2023. 6 (Т.25). Б. 7-14. doi 10.34689/SH.2023.25.6.001Ұқсас жариялымдар:
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР АРАСЫНДА ТҮСІК ЖАСАТУ ТӘЖІРИБЕСІ: КӨЛДЕНЕҢ ЗЕРТТЕУ
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ТҰРҒЫНДАРЫНДА СҮТ БЕЗІ ҚАТЕРЛІ ІСІГІН СКРИНИНГТЕН ӨТУГЕ КЕДЕРГІЛЕР
АЛМАТЫ қ. КӨП САЛАЛЫ АУРУХАНАЛАРЫНДА МИ ҚАН АЙНАЛЫМЫНЫҢ ЖЕДЕЛ БҰЗЫЛУЫНДАҒЫ ВИЗУАЛДЫ ДИАГНОСТИКАНЫҢ РӨЛІ
АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНДА СОЗЫЛМАЛЫ ЖҮРЕК ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІНЕН СЫРҚАТТАНУШЫЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЛІМ-ЖІТІМ ҮРДІСТЕРІ
ОҢАЛТУДЫҢ ӘРТҮРЛІ КЕЗЕҢДЕРІНДЕ АРТЫҚ САЛМАҒЫ БАР НАУҚАСТАРДЫҢ КОРОНАРЛЫҚ АРТЕРИЯДЫ ШУНТТАУДАН КЕЙІНГІ МИОКАРДТЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ-ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ