HCV ИНФЕКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ҚАНТ ДИАБЕТІ. ӘДЕБИ ШОЛУ.
Кіріспе. С гепатиті вирусы (ГСВ) және қант диабеті (ҚД) бүкіл әлемде денсаулыққа ауыр салмақ түсіретін және қымбат тұратын қоғамдық денсаулық сақтаудың негізгі проблемаларының бірі болып табылады [19,43,61,73].
ГСВ инфекциясы гепатит, цирроз және гепатоцеллюлярлық карцинома сияқты бауыр көріністерін тудырады, сонымен қатар бауырдан тыс көріністердің, соның ішінде қант диабеті сияқты метаболикалық бұзылулардың патогенезіне қатысады. Көптеген бойлық және көлденең зерттеулер ГСВ инфекциясы жоқ бақылау тобына қарағанда, ГСВ серопозитивті науқастарда гипергликемияның жоғары жиілігі мен таралуын көрсетті. [40,54].
Бауырдың диабетогендік потенциалы бұрыннан белгілі және 1906 жылы [37] бұл жағдайды анықтау үшін «гепатогенді қант диабеті» (ГҚД) атауы ұсынылды.Қазіргі уақытта стандартталған ұсыныстар жоқ болғандықтан, ҚД және ГҚД ұқсас емделуде. ГҚД-тің әртүрлі патофизиологиялық негіздері емдеу нұсқаларына әсер етуі мүмкін. Бір шолу мақаласында жоғары таралу деңгейі, күшті патофизиологиялық негізі, клиникалық және терапевтік салдары, кең таралған скептицизм мен білім алшақтығы бар ерекше ауру ретінде HD бар екендігі талқыланады. Дегенмен, бұл әлі де бағаланбаған мәселе және ғылыми ұйымдар оны қант диабетінің жеке түрі ретінде мойындамайды. [2]
Мақсаты - 2 типті қант диабеті мен вирустық гепатит С ілеспелі аурулары туралы әдебиеттерді қорытындылау.
Іздеу стратегиясы. Біз соңғы 20 жылда (2003-2023) Scopus, PubMed, Google Scholar, Web of Science, e-library ғылыми деректер қорларынан ашық қолжетімділік көздеріне аналитикалық шолу жасадық. Іздеу үшін негізгі сөздер қолданылды: қант диабеті, гепатогенді қант диабеті, HCV инфекциясы, вирустық гепатит С, инкретин, инсулинге төзімділік, NAFLD. Әдеби шолуға енгізілген басылымдар орыс және ағылшын тілдеріндегі толық мәтінді мақалалар болды. Барлығы 143 талдау жасалды, оның 70-і зерттеу мақсаттары мен қосу критерийлеріне сәйкес келді.
Нәтижелер. Шолу материалында HCV инфекциясының қант диабетінің дамуы мен ағымына әсер етуінің ықтимал патогенетикалық механизмдері көрсетілген.
Қорытынды. Әдебиеттерге шолу негізінде қант диабеті мен вирусты С гепатиті асқынуларының алдын алу, ерте анықтау және даму қаупін төмендету бойынша іс-шараларды жүргізудің негізгі міндеті білім беру, профилактикалық, скринингтік және емдік жұмыстарды біріктіру болып табылатыны анықталды.
Түйінді сөздер: қант диабеті, гепатогенді қант диабеті, HCV инфекциясы, вирустық гепатит С, инкретин, инсулинге төзімділік, алкогольсіз майлы бауыр ауруы.
Көрген адамдардың саны: 33
Библиографиялық сілтемелер
Баймуханова М.С., Курманова Г.М., Аканов Ж.А. HCV инфекциясы және қант диабеті. Әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (3). Б. 155-163. doi 10.34689/SH.2024.26.3.018Ұқсас жариялымдар:
ГЕСТАЦИЯЛЫҚ ҚАНТ ДИАБЕТІНІҢ ТАРАЛУЫ ЖӘНЕ ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫ
HCV ИНФЕКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ҚАНТ ДИАБЕТІ. ӘДЕБИ ШОЛУ.
НАЗОЛАКРИМАЛЬДЫ ДРЕНАЖДЫҚ ЖҮЙЕНІҢ ПАТОЛОГИЯСЫНЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ-ПАТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
БРОНХ ДЕМІКПЕСІ МЕН МЕТАБОЛИКАЛЫҚ СИНДРОМНЫҢ ӨЗАРА ПАТОГЕНЕТИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСЫНА ЖӘНЕ КЛИНИКАЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІНЕ: ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ
БИОЛОГИЯЛЫҚ ОРТАДАҒЫ ПСИХОАКТИВТІ ЗАТТАРДЫ АНЫҚТАУҒА ЕРІКТІ СКРИНИНГТІҢ ЗАҢНАМАЛЫҚ НОРМАСЫН БЕКІТУ ТУРАЛЫ МӘСЕЛЕГЕ