ДЕМЕНЦИЯСЫ БАР АДАМДАРҒА КҮТІМ ЖАСАУДЫҢ ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ТӘЖІРИБЕСІ
Кіріспе. Дүние жүзінде деменцияның таралуының артуы оны денсаулық сақтаудың басымдығына айналдырады. Бұл бүкіл әлемдегі егде жастағы адамдар санының өсуіне байланысты. Қазақстанда деменция бойынша зерттеулер жеткіліксіз.
Зерттеудің мақсаты: Алматы қаласында деменциясы бар адамдарға алғашқы медициналық-санитарлық көмек (МСАК) мекемелерінде медициналық көмек көрсетудің ағымдағы тәжірибесін зерделеу.
Материалдар мен әдістері. Бірінші кезеңде Алматыда тіркелген деменция жағдайларының саны талданды. Деректер денсаулық сақтауды дамытудың Ұлттық ғылыми орталығының Алматы филиалынан алынды. Екінші кезеңде нысаналы топқа көмек көрсету мәселелері бойынша алғашқы медициналық-санитарлық көмек мамандарымен сұхбат жүргізілді. Сауалнамаға МСАК-тың 12 маманы қатысты.
Нәтижесі. 2019 жылдан 2023 жылға дейін тамырлы деменция, сондай-ақ ерте немесе кеш Альцгеймер деменциясы жағдайларының саны артып келеді, ал басқа рубрикаларда жіктелген басқа аурулардағы деменция жағдайларының саны азайды. Деменциясы бар адамдарға медициналық көмек көрсетудің негізгі кедергісі-алғашқы медициналық-санитарлық көмек мамандарының біліктілігінің жеткіліксіздігі, сондай-ақ ересектер арасында деменция скринингінің болмауы. Деменцияны анықтауға арналған когнитивті сынақтар жоқ, бірақ олар деменцияны бағалауда тиімді.
Қорытынды. Алматыда, деменциямен сырқаттанушылықтың өсуі байқалады, бұл МСАК мамандарының оның ерте скринингі мәселелері бойынша қосымша білім алуды талап етеді.. Сондай-ақ, болашақта МСАК деңгейінде деменциямен ауыратын адамдарға көмек көрсету моделін қайта қарау және халықтың хабардарлығын арттыру үшін қосымша зерттеулер қажет.
Түйінді сөздер: деменция, МСАК, көмек, денсаулық сақтау саясаты.
Көрген адамдардың саны: 301
Библиографиялық сілтемелер
Былташ С., Бримжанова М., Файзуллина К., Ахтаева Н., Алекенова Н., Кошербаева Л., Нурбаулина Э. Деменциясы бар адамдарға күтім жасаудың қолданыстағы тәжірибесі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (5). Б. 115-120. doi 10.34689/SH.2024.26.5.015Ұқсас жариялымдар:
GENETIC VARIANTS IN LIPID-ASSOCIATED GENES IN THE KAZAKHSTANI COHORT WITH ATHEROSCLEROSIS AND HYPERTRIGLYCERIDEMIA
CLONAL HEMATOPOIESIS WITH INDETERMINATE POTENTIAL IN TET2 AND DNMT3A AMONG KAZAKHSTANI INDIVIDUALS WITH ATHEROSCLEROTIC DISEASE
PRELIMINARY ANALYSIS AND ASSESSMENT OF THE HEALTH STATUS OF THE DESCENDANTS OF PERSONS EXPOSED TO RADIATION, LIVING IN THE BESKARAGAI DISTRICT OF THE ABAY REGION
PRELIMINARY ANALYSIS OF THE HEALTH STATUS AND RADIATION DOSES OF RESIDENTS OF THE ABAY DISTRICT OF THE ABAY REGION, WHO ARE DESCENDANTS OF PERSONS EXPOSED TO RADIATION DUE TO NUCLEAR WEAPONS TESTS
ASSOCIATION BETWEEN EXPOSURE TO IONIZING RADIATION AND THE DEVELOPMENT OF CARDIOVASCULAR DISEASES: A LITERATURE REVIEW