СОЗЫЛМАЛЫ ЖҮРЕК ЖЕТІСПЕУШІЛІГІНІҢ ДАМУЫНДАҒЫ ІШЕК МИКРОБИОТАСЫ ДИНАМИКАСЫНЫҢ МӘНІ: ЗАМАНАУИ ЗЕРТТЕУЛЕР ШОЛУЫ
Кіріспе. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі (СЖЖ) – жоғары өлім-жітім көрсеткіштерімен сипатталатын жаһандық денсаулық сақтау мәселесі. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, Қазақстанда халықтың 4,7%-ы СЖЖ-мен ауырады, бұл шамамен 320 мың адамды құрайды. АҚШ-та 6,7 миллион адам осы дертке шалдыққан, ал 2030 жылға қарай бұл көрсеткіш 8,5 миллионға жетеді деп болжануда. Заманауи емдеу әдістерінің жетістіктеріне қарамастан, ауруханаға жатқызу және өлім-жітім деңгейі әлі де жоғары. Соңғы зерттеулер ішек микробиотасының жүйелік қабыну, жүрек-қан тамырлары ауруларының маңызды факторына айналған рөлін атап өтуде. Ішек микробиотасын зерттеу СЖЖ патогенезін түсіну мен жаңа емдеу әдістерін іздеуде жаңа бағыт ұсынады.
Мақсаты. Ішек микробиотасының созылмалы жүрек жеткіліксіздігі дамуындағы рөлін зерттеп, пациенттердің клиникалық жағдайын жақсартудың жаңа әдістерін қарастыру.
Іздестіру стратегиясы. PubMed, Medline, Cochrane орталық бақыланатын сынақтар тізілімі, Web of Science, Scopus, https://elibrary.ru және Google Scholar ресурстары арқылы соңғы 10 жыл аралығындағы әдебиеттерге шолу жасалды. Орыс және ағылшын тілдерінде рецензияланған мақалалар арнайы іріктеу және шығару критерийлері негізінде қаралды.
Нәтижелер. Ішек тосқауылының бұзылуы эндотоксиндер мен микробтық метаболиттердің жүйелік қан айналымына енуіне, нәтижесінде жүйелік қабынуға және эндотелий дисфункциясына әкеледі, бұл СЖЖ-ны нашарлатады. Ішектегі гипоперфузия мен өткізгіштіктің жоғарылауы аурудың асқынуына қосымша әсер етеді. Микробтық метаболиттер, мысалы, триметиламин-N-оксид (ТМАО) және қысқа тізбекті май қышқылдары (ҚТМҚ), жүйелік қабынуға әсер етеді. ТМАО деңгейінің жоғарылауы жүрек-қан тамырлары оқиғаларымен байланысты, ал ҚТМҚ қорғаныс қасиеттерге ие, бірақ СЖЖ пациенттерінде төмен деңгейде анықталған. СЖЖ пациенттерінде ішек дисбиозы жиі кездеседі, пайдалы бактериялардың азаюымен және патогендік түрлердің көбеюімен сипатталады. Бұл өзгерістер жүйелік қабынумен және аурудың ауырлығымен байланысты.
Қорытынды. Ішек микробиотасы жүйелік қабыну және метаболикалық жолдар арқылы СЖЖ патогенезіне айтарлықтай әсер етеді. Ішек микробиотасын модуляциялау диеталық түзетулер, пробиотиктер, пребиотиктер және нәжіс микробиотасын трансплантациялау сияқты перспективалы емдеу әдістерін ұсынады. Бұл бағыт бойынша қосымша зерттеулер жүргізу қажет, сонымен қатар ішек-жүрек осінің СЖЖ және қатар жүретін аурулардың дамуына ықпалын зерттеу маңызды.
Көрген адамдардың саны: 25
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Бекбосынова М.С., Джетыбаева С.К., Аипов Б.Р., Нурлан К.Р., Сайлыбаева А.И., Тауекелова А.Т., Лаисканов И.А., Алданыш Ж.Ж., Кушугулова А.Р. Созылмалы жүрек жетіспеушілігінің дамуындағы ішек микробиотасы динамикасының мәні: заманауи зерттеулер шолуы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (6). Б. 122-131. doi 10.34689/SH.2024.26.6.015Ұқсас жариялымдар:
ДЕРМАТОФИТТЕРДІҢ АНТИМИКОТИКАЛЫҚ ПРЕПАРАТТАРҒА ТӨЗІМДІЛІГІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ
БРОНХӨКПЕЛІК ДИСПЛАЗИЯНЫ ЗЕРТТЕУДЕГІ БИОМЕДИЦИНАЛЫҚ ИНФОРМАТИКАНЫҢ РӨЛІ
ӨКПЕНІҢ ҚАТЕРЛІ ІСІГІН ВИЗУАЛДЫ СКРИНИНГТІҢ МАҢЫЗДЫҒЫ
БҮЙРЕК ТРАНСПЛАНТАТЫН ҚАБЫЛДАМАУДЫ ДИАГНОСТИКАЛАУ ЖӘНЕ ЕМДЕУ: ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ
СҮТ БЕЗДЕРІН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ӘДІСТЕРІНІҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ СИПАТТАМАСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ