ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ЖАСӨСПІРІМДЕРІ АРАСЫНДАҒЫ АРТЫҚ САЛМАҚТЫҢ, СЕМІЗДІКТІҢ ЖӘНЕ ДҰРЫС ТАМАҚТАНБАУДЫҢ ТАРАЛУЫНА ТАЛДАУ
Кіріспе. Дүниежүзі мемлекеттерінің көпшілігінде қанайналымы жүйесінің аурулары өлім –жітім құрылымында бірінші орын алады және жұмысқа жарамды тұрғындардың мүгедектігінің негізгі салдары болып табылады. Қазақтан Республикасында, басқа барлық өңірлер сияқты осы ауралыр тобының жастануы анықталуда, ол популяцияда қауіп факторларының өсуімен байланысты болуы мүмкін.
Материалдар және әдістер: Бізбен артық салмақ және дұрыс тамақтанбау сияқты осындай қауіп факторларының таралулары бойынша Шығыс Қазақстан облысының 729 жасөспірім - оқушыларын көлденеңінен зерттеу өткізілді. Аурушаңдықты Бақылау бойынша Орталықтармен (CDC, USA) әдістелген стандарттарға сәйкес зерттеуге қатысушылардағы капсулаасты және трицепсті тері қыртыстарының қалыңдығы, дене салмағының индексі бойынша артық салмақты және семіздікті антропометриялық бағалау.
Қайналымы жүйесі аурулары қаупі әлеуетті факторларын бағалау, дұрыс тамақтанбау сияқты балалар жасындағы семіздікті бақылау бойынша ДДС, Еуропалық бастамашылдығы хаттамасы негізінде өндірілді (ChildhoodObesitySurveillanceInitiative).
Нәтижелер: Зерттеу нәтижесінде 13,99% қыздарда және 11,25% ұлдарда артық салмақ немесе семіздік, сонымен материалды ауқатты отбасынан әрбір төртінші жасөспірім артық салмағымен анықталды (25,7%). ШҚО жасөспірімдер арасында «дұрыс тамақтанбау» қаупі факторы 37% - 86,5% дейін таратылды, 52,8% аса сауалнамаланған аптасына 3 күннен аса фаст-фуд қолданады.
Қорытындылары: ҚЖА дамуы мүмкіндігі салдары сияқты және семіздікті дамыту қаупі факторының таралуы өте жоғары, қалалық немесе ауылдық жерлерде тұрғанына , жынысына, сол сияқты отбасының табысына байланысты емес. Балалар жасында семіздікті қадағалау бойынша Еуропалық бастамашылдық жобасына Қазақстанның қосылуы болашақ ұрпақтың денсаулығын сақтау бойынша республиканың қоғамдық денсаулық сақтау үшін маңызды бастама болып табылады.
Библиографиялық сілтемелер
Турлыбекова К.Д., Рахыпбеков Т.К., Котляр А.А., Хисметова З.А., Глушкова Н.Е. Анализ распространенности лишнего веса, ожирения и неправильного питания среди подростков Восточно-Казахстанской области / / Наука и Здравоохранение. 2016. №3. С. 113-122.
Turlybekova K.D., Rakhypbekov T.К., Kotlyar A.А., Khismetova Z.А., Glushkova N.Е. Analysis of the prevalence of overweight, obesity and unhealthy diet among adolescents of the East Kazakhstan region. Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2016, 3, pp. 113-122.
Турлыбекова К.Д., Рахыпбеков Т.К., Котляр А.А., Хисметова З.А., Глушкова Н.Е. Шығыс Қазақстан облысы жасөспірімдері арасындағы артық салмақтың, семіздіктің және дұрыс тамақтанбаудың таралуына талдау / / Ғылым және Денсаулық сақтау. 2016. №3. Б. 113-122.