АУЫСЫМДЫҚ ЖҰМЫС РЕЖИМІНІҢ МЕДИЦИНА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ ТАМАҚТАНУ ӘДЕТІ МЕН ДЕНСАУЛЫҒЫНА ӘСЕРІ. ӘДЕБИ ШОЛУ
Кіріспе. Ауысымдық кесте бойынша медицина саласындағы жұмыс істейтін қызметкерлері ең жоғары психоэмоционалды жүктемесі бар топқа жатады және пациенттердің өміріне байланысты кәсіби жауапкершілік, табиғи емес еңбек жағдайларымен байланысты физикалық стресс, медицинадағы жаңа технологиялармен байланысты жоғары интеллектуалдық стресс болғандықтан олардың арасында кәсіби шаршаудың даму қаупі жоғары. Бұл топтағы қызметкерлердің психологиялық және физиологиялық жағдайына көптеген зерттеулер жүргізілген. Қазақстанда ауысымдық жұмыс пен тамақтану тәртібінің байланысы туралы зерттеулер жүргізілмеген.
Мақсаты: Осы әдеби шолудың мақсаты медицина қызметкерлердің тамақтану мен жұмыс режимінің бұзылуының байланысы туралы зерттеулерді іздеу және талдау.
Іздеу стратегиясы: Мәліметтер PubMed, Cochrain, Lancet деген базалардан алынды. 323 мақала табылды. Іздеу "тамақтанудың бұзылуы", "эндогендік циркадиялық жүйе", "мазасыздық", "ауысымдық жұмыстың бұзылуы", "жану", "диета, тамақтану әдеті, мінез-құлық", "метаболикалық синдром", "ауысымдық жұмысшылардың ұйқысы", "стресс" медицина қызметкерлері кілт сөздерін іздеуден тұрады. Әдеби шолу тақырыбына қатысы жоқ телнұсқалар мен мақалалар алынып тасталды. Қалған 122 мақаланың ішінен типке сәйкес келмейтін мақалалар алынып тасталды: клиникалық сынақтар, мета-анализ, рандомизацияланған бақыланатын сынақ. Соңғы мақалаға 71 мақала таңдалды.
Қосу критерийлері: ауысымдық кесте бойынша жұмыс істейтін, физикалық және психоэмоционалдық жүктемелерді бастан кешіретін медицина қызметкерлерінің тағамдық әдеттері туралы жарияланған мақалалар зерттелді. Зерттеу түрі: клиникалық зерттеулер, мета-анализ, Рандомизацияланған бақыланатын сынақ (РБС), жүйелі шолу, 1 және 2 квартиль журналдарында жарияланған мақалалар. Шеттету критерийлері: 3 квартиль және одан төмен журналдарда жарияланған мақалалар.
Нәтижелер: Әдебиеттерге шолу көрсеткендей, медицина саласындағы жұмыс істейтін қызметкерлерінің тамақтанудың бұзылуы, ұйқының бұзылуы, инсулинге төзімділік пен метаболикалық синдромның даму қаупі, қан қысымының жоғарылауы, ұйқының жоғалуы мен циркадиялық ығысудың салдарынан сергектік пен өнімділіктің бұзылуы, шамадан тыс жұмыс, күйіп қалу синдромы және созылмалы шаршау синдромы, суицид, ұйқының бұзылуы салдарынан ішек микробиотасының өзгеруі және циркадиялық ырғақтар, темекі шегу, алкоголь, проблемаларды басу, иммундық жағдайдың өзгеруі сияқты жаман әдеттер. ауысым жұмысының бұзылуы, түнгі ауысымдағы жұмыстың созылмалы әсері.
Қорытынды: Ауысым жұмысының медицина саласындағы жұмыс істейтін қызметкерлердің физикалық және психикалық денсаулығына үлкен әсерін ескере отырып, тамақтану және еңбекті ұйымдастыру бойынша ұсыныстар жасау үшін олардың денсаулығындағы өзгерістерді зерттейтін ұзақ және терең зерттеулер қажет.
Көрген адамдардың саны: 204
Мақалалар санаты:
Әдебиеттерге шолу
Библиографиялық сілтемелер
Ыдырышева К.К., Магзумова Р.З., Сазонов В.Г. Ауысымдық жұмыс режимінің медицина қызметкерлердің тамақтану әдеті мен денсаулығына әсері. Әдеби шолу // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2022. 2 (Т.24). Б. 140-148. doi: 10.34689/SH.2022.24.2.017Ұқсас жариялымдар:
ДЕРМАТОФИТТЕРДІҢ АНТИМИКОТИКАЛЫҚ ПРЕПАРАТТАРҒА ТӨЗІМДІЛІГІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ
БРОНХӨКПЕЛІК ДИСПЛАЗИЯНЫ ЗЕРТТЕУДЕГІ БИОМЕДИЦИНАЛЫҚ ИНФОРМАТИКАНЫҢ РӨЛІ
ӨКПЕНІҢ ҚАТЕРЛІ ІСІГІН ВИЗУАЛДЫ СКРИНИНГТІҢ МАҢЫЗДЫҒЫ
БҮЙРЕК ТРАНСПЛАНТАТЫН ҚАБЫЛДАМАУДЫ ДИАГНОСТИКАЛАУ ЖӘНЕ ЕМДЕУ: ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ
СҮТ БЕЗДЕРІН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ӘДІСТЕРІНІҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ СИПАТТАМАСЫ. ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ